Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Amerika Hava Yolları reys 11 — 11 sentyabr 2001-ci ildə 11 sentyabr terror aktı zamanı qaçırılan ilk təyyarə . Təyyarə Dünya Ticarət Mərkəzinin Şimal qülləsi ilə toqquşmuşdu. Amerikan Hava yollarına məxsus Boeing 767 təyyarəsi Bostondakı Loqan Beynəlxalq Havalimanından Los-Anceles Beynəlxalq Havalimanına yola düşmüşdü. Təyyarə qalxdıqdan əlli dəqiqə sonra pilotluq təhsilli olan terrorçular zorla kokpitə daxil olmuş və təyyarənin idarəsini ələ keçirərək şimal qülləsinə istiqamətləndirmişdi.
| Amerika Hava Yolları reys 11 | |
|---|---|
 AA 11-in Boston ilə Nyu-York arasındakı uçuş xətti | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Tarix | |
| Qəza növü | Terrorizm, Suiqəsd, Hava piratlığı |
| Yer | Dünya Ticarət Mərkəzi, Manhetten, Nyu-York şəhəri, Nyu-York, ABŞ |
| Koordinatlar | |
| Ölkə | |
| Sərnişin sayı | 81 (5 terrorçu da daxil olmaqla) |
| Komanda | 11 |
| Yaralı sayı | 0 |
| Ölü sayı | 92 (5 terrorçu da daxil olmaqla) və təxminən 1600 nəfər (xilasedənlər də daxil olmaqla) Dünya Ticarət Mərkəzində olanlar. |
| Təyyarə | |
| Təyyarə modeli | Boeing 767-223ER |
| Havayolu şirkəti | Amerika Hava Yolları |
| Qalxma yeri | Loqan Beynəlxalq Havalimanı |
| İstiqamət | Kaliforniya |
| Uçuş nömrəsi | 11 |
| Qeydiyyat nömrəsi | N334AA |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Toqquşmada səksən bir nəfər sərnişin (5 terrorçu da daxil olmaqla), on bir ekipaj üzvü olmaqla 92 insan həyatını itirmişdir. Toqquşma amerika saatı (şərq saat qurşağı) ilə 8:46-da meydana gəlmişdi. O əsnada küçədə olanların çoxu toqquşmanı açıq şəkildə görmüşdülər. Toqquşma mindən çox adamın ölməsinə və yaralanmasına səbəb olmuşdu.
Uçuş
11 səfər saylı uçuşu zamanı təyyarə modeli Boeing 767 olan təyyarə 158 sərnişin tutmuna malik olmasına baxmayaraq 11 sentyabr günü təyyarədə yalnız səksən bir sərnişin və on bir ekipaj üzvü olmuşdur. Təyyarənin pilotları Con Oqonovski və birinci məmur Tomas McGinnes, təyyarənin kabin məmurları isə Barbara Arestegi, Cefri Kollman, Sara Lou, Karen Martin, Kathlin Nikosia, Betti Ong, Cin Rocer, Dianni Snayder və Mədlin Svini olmuşdur.
Əl-Qaidə üzvü və hücumların lideri Məhəmməd Atta və digər pirat Əbdüləziz əl-Öməri 11 sentyabr 2001-ci ildə erkən saatlarda birlikdə Portland, Mendən Bostona uçmuşlar. Hər iki pirat da Los Anceles, Kaliforniyaya gedən təyyarədə biznes klass bileti almışdılar. Digər üç pirat Valid əl-Şəhri, Vail əl-Şəhri və Sətəm əs-Suqami Loqan Beynəlxalq Hava Limanına avtomobillə gəlmişdilər. Beş pirat saat 07:40-dan etibarən yoxlamadan keçərək 07:45-də qalxması planlaşdırılan təyyarələrinə yerləşmişdilər.
Məhəmməd Atta, Əbdüləziz əl-Omari ilə birlikdə təyyarənin biznes klass, Valid əl-Şəhri, Vail əl-Şəhri və Sətəm əs-Suqami isə birinci sinif bölümündə idilər.Təyyarə on dörd dəqiqə gecikmə ilə saat 07:59-da hərəkət edərək Logan Beynəlxalq Havalimanından qalxmışdı.
Qaçırılma
Qaçırma hərəkətinin saat 08:14-də başladığı ehtimal edilir. Bu pilotun və birinci məmurun Boston hava yolu idarəsi ilə danışığı kəsdiyi zamandır. İki dəqiqə sonra təyyarə planlaşdırılan uçuş xəttini dəyişmişdi.
Bundan sonra təyyarədən hər hansı bir radio siqnal əldə olunmamış həmçinin təyyarənin digər təyyarələrlə toqquşmasınin qarşısını alan sistemdə bağlanılmışdı. Uçuş vəzifəliləri Ong və Svini qaçırılma əsnasında Amerika Hava Yolları ilə AT&T hava telefonundan istifadə edərək mərkəz ilə təmas qurmuş və terrorçuların həmkarlarından ikisini yaraladıqlarını və bir İsrailli sərnişini öldürdüklərini söyləmişdilər. 08:23:38-də Atta kokpitdən sərnişinlərə səslənməyə çalışmış, lakin yanlış düymədən istifadə etdiyi üçün mesajı hava yolları idarəsinə getmişdi. Atta mesajda dənə təyyarə qaçırdıqlarını və hər kəsin təhlükəsiz olduğunu səssiz qaldıqları müddətcə hər şeyin düzələcəyini ayrıca havalimanına geri qayıdacaqlarını söyləmişdi.
Bir dəqiqə sonra da "kimsə hərəkət etməsin, hər şey yaxşı olacaq, hərəkət etməyə qalxsanız təyyarəni və özünüzü təhlükəyə atmış olacaqsınız. Yalnız səssiz qalın." demişdi. Təyyarənin qaçırıldığının fərqinə varan hava yolları idarəsi "Federal Aviasiya Administrasiyası"na məlumat vermişdir. Qısa bir müddət sonra Atta "lütfən tərpənməyin, havalimanına geri dönürük, axmaqca bir hərəkət etməyin" anonsunu etmişdi. Beş dəqiqə sonra Bostan hava yolları idarəsi, Şimali Amerika Hava Müdafiəsi Komandanlığı (North American Aerospace Defense Command) xəbər vermişdi. Komandanlıq iki dənə F-15 döyüş təyyarəsinə reaktivi əla keçirmək əmrini vermiş, lakin bu çox gecikmiş bir addım olmuşdu. Amerika Hava Yollarının 11 səfər saylı uçuşu Manhetten üzərindəki son dönüşünü etmiş və döyüş təyyarələri ona çatmağa altı dəqiqə qalmış saat 08:46:30-da Dünya Ticarət Mərkəzinin Şimal Qülləsinə toqquşmuşdu.
Toqquşmadan sonra
Toqquşmadan sonra Şimal Qülləsi yanmağa başlamiş, yanğın 102 dəqiqə davam etmiş və daha sonra isə çökmüşdü. Toqquşma binaya böyük ziyan vursa da çöküşün səbəbi, təyyarə yanacağının meydana gətirdiyi yanğın sonrası ortaya çıxan böyük təzyiqin binanın quruluşuna zərər verməsi ilə izah olunmuşdur. Həmçinin çökmə nəticəsində yüzlərlə xilasedici vəzifə əsnasında həyatlarını itirmişdi.
Bölgədəki xilasetmə qrupu hücumdan dərhal hadisə qurbanlarının bədənlərini və sağ qalma ehtimalı olan insanları axtarmağa başlamışdılar. İşçilər ekipaj üzvündən bir nəfərin cəsədini əlləri bağlı bir şəkildə tapmışdılar. Bu da təyyarəni qaçıranların qandaldan istifadə etdikləri anlamına gəlir.
Təyyarədə olan insanların milliyətləri
Qeyd: Təyyarədə olan 5 nəfər terrorçu bu siyahıya daxil deyil.
| Milliyət | Şərnişinlər | Ekipaj | Ümumi |
|---|---|---|---|
 ABŞ | 71 | 11 | 84 |
ABŞ və  İsrail | 1 | 0 | 1 |
ABŞ və  Kolumbiya | 2 | 0 | 2 |
 Birləşmiş Krallıq | 1 | 0 | 1 |
 Avstraliya | 1 | 0 | 1 |
| Ümumi | 76 | 11 | 87 |
Həmçinin bax
İstinadlar
- (ing.) (PDF). National Commission on Terrorist Attacks Upon the United States. Arxivləşdi - 2008-05-25.
- (ing.) . CNN. 2001. Arxivləşdi - 2008-05-22.
- (ing.) . United States Department of Justice. sentyabr 2001. Arxivləşdi - 2008-09-26
- (ing.) . National Commission on Terrorist Attacks Upon the United States. Iyul 2004. Arxivləşdi - 2008-09-26.
- (ing.) . San Francisco Chronicle. 23 Iyul 2004. Arxivləşdi - 2008-09-26.
- (ing.) Johnson, Glen (23 noyabr 2001). "Probe reconstructs horror, calculated attacks on planes" 2008-06-08 at the Wayback Machine. Boston Globe.
- (ing.) (PDF). National Transportation Safety Board. Arxivləşdi - 2008-09-26.
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Amerika Hava Yollari reys 11 11 sentyabr 2001 ci ilde 11 sentyabr terror akti zamani qacirilan ilk teyyare Teyyare Dunya Ticaret Merkezinin Simal qullesi ile toqqusmusdu Amerikan Hava yollarina mexsus Boeing 767 teyyaresi Bostondaki Loqan Beynelxalq Havalimanindan Los Anceles Beynelxalq Havalimanina yola dusmusdu Teyyare qalxdiqdan elli deqiqe sonra pilotluq tehsilli olan terrorcular zorla kokpite daxil olmus ve teyyarenin idaresini ele kecirerek simal qullesine istiqametlendirmisdi Amerika Hava Yollari reys 11AA 11 in Boston ile Nyu York arasindaki ucus xettiUmumi melumatlarTarix 11 sentyabr 2001 ci ilQeza novu Terrorizm Suiqesd Hava piratligiYer Dunya Ticaret Merkezi Manhetten Nyu York seheri Nyu York ABSKoordinatlar 40 42 43 sm e 74 00 47 q u Olke ABSSernisin sayi 81 5 terrorcu da daxil olmaqla Komanda 11Yarali sayi 0Olu sayi 92 5 terrorcu da daxil olmaqla ve texminen 1600 nefer xilasedenler de daxil olmaqla Dunya Ticaret Merkezinde olanlar TeyyareTeyyare modeli Boeing 767 223ERHavayolu sirketi Amerika Hava YollariQalxma yeri Loqan Beynelxalq HavalimaniIstiqamet KaliforniyaUcus nomresi 11Qeydiyyat nomresi N334AA Vikianbarda elaqeli mediafayllar Toqqusmada seksen bir nefer sernisin 5 terrorcu da daxil olmaqla on bir ekipaj uzvu olmaqla 92 insan heyatini itirmisdir Toqqusma amerika saati serq saat qursagi ile 8 46 da meydana gelmisdi O esnada kucede olanlarin coxu toqqusmani aciq sekilde gormusduler Toqqusma minden cox adamin olmesine ve yaralanmasina sebeb olmusdu UcusHemin teyyarenin qezadan 5 ay once Mancestr havalimaninda cekilmis sekili 8 aprel 2001 ci il 11 sefer sayli ucusu zamani teyyare modeli Boeing 767 olan teyyare 158 sernisin tutmuna malik olmasina baxmayaraq 11 sentyabr gunu teyyarede yalniz seksen bir sernisin ve on bir ekipaj uzvu olmusdur Teyyarenin pilotlari Con Oqonovski ve birinci memur Tomas McGinnes teyyarenin kabin memurlari ise Barbara Arestegi Cefri Kollman Sara Lou Karen Martin Kathlin Nikosia Betti Ong Cin Rocer Dianni Snayder ve Medlin Svini olmusdur El Qaide uzvu ve hucumlarin lideri Mehemmed Atta ve diger pirat Ebduleziz el Omeri 11 sentyabr 2001 ci ilde erken saatlarda birlikde Portland Menden Bostona ucmuslar Her iki pirat da Los Anceles Kaliforniyaya geden teyyarede biznes klass bileti almisdilar Diger uc pirat Valid el Sehri Vail el Sehri ve Setem es Suqami Loqan Beynelxalq Hava Limanina avtomobille gelmisdiler Bes pirat saat 07 40 dan etibaren yoxlamadan kecerek 07 45 de qalxmasi planlasdirilan teyyarelerine yerlesmisdiler Mehemmed Atta Ebduleziz el Omari ile birlikde teyyarenin biznes klass Valid el Sehri Vail el Sehri ve Setem es Suqami ise birinci sinif bolumunde idiler Teyyare on dord deqiqe gecikme ile saat 07 59 da hereket ederek Logan Beynelxalq Havalimanindan qalxmisdi QacirilmaMehemmed Atta Qacirma hereketinin saat 08 14 de basladigi ehtimal edilir Bu pilotun ve birinci memurun Boston hava yolu idaresi ile danisigi kesdiyi zamandir Iki deqiqe sonra teyyare planlasdirilan ucus xettini deyismisdi source source track track track track track track track track track track track Mehemmed Atta saat 08 24 deki ilk anonsunun sesyazmasi Bundan sonra teyyareden her hansi bir radio siqnal elde olunmamis hemcinin teyyarenin diger teyyarelerle toqqusmasinin qarsisini alan sistemde baglanilmisdi Ucus vezifelileri Ong ve Svini qacirilma esnasinda Amerika Hava Yollari ile AT amp T hava telefonundan istifade ederek merkez ile temas qurmus ve terrorcularin hemkarlarindan ikisini yaraladiqlarini ve bir Israilli sernisini oldurduklerini soylemisdiler 08 23 38 de Atta kokpitden sernisinlere seslenmeye calismis lakin yanlis duymeden istifade etdiyi ucun mesaji hava yollari idaresine getmisdi Atta mesajda dene teyyare qacirdiqlarini ve her kesin tehlukesiz oldugunu sessiz qaldiqlari muddetce her seyin duzeleceyini ayrica havalimanina geri qayidacaqlarini soylemisdi source source track track track track track track track track track track Mehemmed Atta saat 08 33 deki ikinci anonsunun sesyazmasi Bir deqiqe sonra da kimse hereket etmesin her sey yaxsi olacaq hereket etmeye qalxsaniz teyyareni ve ozunuzu tehlukeye atmis olacaqsiniz Yalniz sessiz qalin demisdi Teyyarenin qacirildiginin ferqine varan hava yollari idaresi Federal Aviasiya Administrasiyasi na melumat vermisdir Qisa bir muddet sonra Atta lutfen terpenmeyin havalimanina geri donuruk axmaqca bir hereket etmeyin anonsunu etmisdi Bes deqiqe sonra Bostan hava yollari idaresi Simali Amerika Hava Mudafiesi Komandanligi North American Aerospace Defense Command xeber vermisdi Komandanliq iki dene F 15 doyus teyyaresine reaktivi ela kecirmek emrini vermis lakin bu cox gecikmis bir addim olmusdu Amerika Hava Yollarinin 11 sefer sayli ucusu Manhetten uzerindeki son donusunu etmis ve doyus teyyareleri ona catmaga alti deqiqe qalmis saat 08 46 30 da Dunya Ticaret Merkezinin Simal Qullesine toqqusmusdu Toqqusmadan sonraArasdirma zamani tapilan hemin teyyareye mexsus teker Toqqusmadan sonra Simal Qullesi yanmaga baslamis yangin 102 deqiqe davam etmis ve daha sonra ise cokmusdu Toqqusma binaya boyuk ziyan vursa da cokusun sebebi teyyare yanacaginin meydana getirdiyi yangin sonrasi ortaya cixan boyuk tezyiqin binanin qurulusuna zerer vermesi ile izah olunmusdur Hemcinin cokme neticesinde yuzlerle xilasedici vezife esnasinda heyatlarini itirmisdi Bolgedeki xilasetme qrupu hucumdan derhal hadise qurbanlarinin bedenlerini ve sag qalma ehtimali olan insanlari axtarmaga baslamisdilar Isciler ekipaj uzvunden bir neferin cesedini elleri bagli bir sekilde tapmisdilar Bu da teyyareni qaciranlarin qandaldan istifade etdikleri anlamina gelir Teyyarede olan insanlarin milliyetleriQeyd Teyyarede olan 5 nefer terrorcu bu siyahiya daxil deyil Milliyet Sernisinler Ekipaj UmumiABS 71 11 84ABS ve Israil 1 0 1ABS ve Kolumbiya 2 0 2Birlesmis Kralliq 1 0 1Avstraliya 1 0 1Umumi 76 11 87Hemcinin baxYunayted Hava Yollari reys 175 Amerika Hava Yollari reys 77 Yunayted Hava Yollari reys 93Istinadlar ing PDF National Commission on Terrorist Attacks Upon the United States Arxivlesdi 2008 05 25 ing CNN 2001 Arxivlesdi 2008 05 22 ing United States Department of Justice sentyabr 2001 Arxivlesdi 2008 09 26 ing National Commission on Terrorist Attacks Upon the United States Iyul 2004 Arxivlesdi 2008 09 26 ing San Francisco Chronicle 23 Iyul 2004 Arxivlesdi 2008 09 26 ing Johnson Glen 23 noyabr 2001 Probe reconstructs horror calculated attacks on planes 2008 06 08 at the Wayback Machine Boston Globe ing PDF National Transportation Safety Board Arxivlesdi 2008 09 26 Xarici kecidler