Aleut dili və ya Unangan dili (öz dilində olan adı: Unangam Tunuu) – Amerika Birləşmiş Ştatlarında Alyaska ştatının Aleut adaları ilə və Rusiya Federasiyasının Kamçatka diyarına bağlı Komandor adalarında Aleut xalqı (Unangan xalqı) tərəfindən danışılan və Eskimos-Aleut dil ailəsinin iki qolundan birini təşkil edən dil.
Aleut dili | |
---|---|
Ölkələr | Amerika Birləşmiş Ştatları (Alyaska ştatı), Rusiya (Komandor adaları) |
Danışanların ümumi sayı |
|
Təsnifatı | |
Yazı | latın əlifbası |
Dil kodları | |
QOST 7.75–97 | але 033 |
ISO 639-1 | — |
ISO 639-2 | ale |
ISO 639-3 | ale |
Dilin strukturlarının dünya atlası | ale |
163, 145 | |
ale | |
Linguasphere | 60-AA |
ELCat | 671 |
IETF | ale |
Glottolog | aleu1260 |
Dialektləri
Dialekt və etnosları:
- Uzak Qərb Aleutçası
- Sasignan Aleutçası (öz adı Sasignan; Doğu lehçesinde Sasxinan; Batı lehçesinde Sasxinas; İngilis dilində Attuan): Attu, Agattu, Semichi adalarında danışılır.
- Rus Aleutçası (öz adı Kasakam Unangangis 'Rus Aleutları'; İngilis dilində Copper Island Aleut; Rus dilində медновский язык): Rus dili bazlı Sasignan kreolü olup Rusiya Federasyonuna bağlı Komandor adalarında (Остров Беринга и Медный Остров) danışılır.
- Orta Qərb Aleutçası (öz adı Aliguutax̂; İngilis dilində Atkan, Western Aleut)
- Naahmiĝus: Delarof (Amatignak, Tanaga) adalarında yaşayırlar.
- Niiĝuĝis: Andreanof (Kanaga, Adak, Atka, Amlia, Seguam) adalarında yaşayırlar.
- Şərq Aleutçası (İngilis dilində Eastern Unangan, Eastern Aleut)
- Akuuĝun ya da Uniiĝun: Four Mountains (Amukta, Kagamil) adalarında yaşayırlar.
- Qawalangin: Fox (Umnak, Samalga, Unalaska'nın batısı) adalarında yaşayırlar.
- Qigiiĝun: Krenitzen (Unyalaskanın doğusu, Akutan, Akun, Tigalda) adalarında yaşayırlar.
- Qagaan Tayaĝungin: Sanak (Unimak, Sanak) adalarında yaşayırlar.
- Taxtamam Tunuu: Belkofskide danışılır.
- Qaĝiiĝun: Shumigan adalarında yaşayırlar.
Əlifbası
Aleut kiril əlifbası
Eskiden Rus döneminde Kiril kökenli əlifbadan istifadə edilirdi:
А | Б* | В* | Г | Г̑ | Д | Е* | Ж* | З† | И | І* | Й | К | Ҟ | Л | М | Н | Ҥ | О* | П* | Р* | С | Т | У | Ў | Ф* | Х | Х̑ | Ц* | Ч | Ш* | Щ* | Ъ | Ы* | Ь | Э* | Ю | Я | Ѳ* | Ѵ* |
а | б* | в* | г | г̑ | д | е* | ж* | з† | и | і* | й | к | ҟ | л | м | н | ҥ | о* | п* | р* | с | т | у | ў | ф* | х | х̑ | ц* | ч | ш* | щ* | ъ | ы* | ь | э* | ю | я | ѳ* | ѵ* |
* Yalnızca yabancı sözlərdə † Yalnızca Sasignan Aleutçasında |
---|
İstinadlar
- Unangam Language Pre-contact Tribes and Dialects 2016-03-03 at the Wayback Machine by Knut Bergland and Moses L. Dirks
Xarici keçidlər
- www.alaskool.org (Aleut Kabile və Dialektləri Haritası)
- Alice Taff and all. (2001), Phonetic structures of Aleut 2016-03-06 at the Wayback Machine, Journal of Phonetics (2001) 29, 231-271
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Aleut dili ve ya Unangan dili oz dilinde olan adi Unangam Tunuu Amerika Birlesmis Statlarinda Alyaska statinin Aleut adalari ile ve Rusiya Federasiyasinin Kamcatka diyarina bagli Komandor adalarinda Aleut xalqi Unangan xalqi terefinden danisilan ve Eskimos Aleut dil ailesinin iki qolundan birini teskil eden dil Aleut diliOlkeler Amerika Birlesmis Statlari Alyaska stati Rusiya Komandor adalari Danisanlarin umumi sayi 200 10 nef 2010 TesnifatiEskimos aleut dilleriAleut dili dd Yazi latin elifbasiDil kodlariQOST 7 75 97 ale 033ISO 639 1 ISO 639 2 aleISO 639 3 aleDilin strukturlarinin dunya atlasi ale163 145aleLinguasphere 60 AAELCat 671IETF aleGlottolog aleu1260DialektleriDialekt ve etnoslari Uzak Qerb Aleutcasi Sasignan Aleutcasi oz adi Sasignan Dogu lehcesinde Sasxinan Bati lehcesinde Sasxinas Ingilis dilinde Attuan Attu Agattu Semichi adalarinda danisilir Rus Aleutcasi oz adi Kasakam Unangangis Rus Aleutlari Ingilis dilinde Copper Island Aleut Rus dilinde mednovskij yazyk Rus dili bazli Sasignan kreolu olup Rusiya Federasyonuna bagli Komandor adalarinda Ostrov Beringa i Mednyj Ostrov danisilir Orta Qerb Aleutcasi oz adi Aliguutax Ingilis dilinde Atkan Western Aleut Naahmiĝus Delarof Amatignak Tanaga adalarinda yasayirlar Niiĝuĝis Andreanof Kanaga Adak Atka Amlia Seguam adalarinda yasayirlar Serq Aleutcasi Ingilis dilinde Eastern Unangan Eastern Aleut Akuuĝun ya da Uniiĝun Four Mountains Amukta Kagamil adalarinda yasayirlar Qawalangin Fox Umnak Samalga Unalaska nin batisi adalarinda yasayirlar Qigiiĝun Krenitzen Unyalaskanin dogusu Akutan Akun Tigalda adalarinda yasayirlar Qagaan Tayaĝungin Sanak Unimak Sanak adalarinda yasayirlar Taxtamam Tunuu Belkofskide danisilir Qaĝiiĝun Shumigan adalarinda yasayirlar ElifbasiAleut kiril elifbasi Eskiden Rus doneminde Kiril kokenli elifbadan istifade edilirdi A B V G G D E Zh Z I I J K Ҟ L M N Ҥ O P R S T U Ў F H H C Ch Sh Sh Y E Yu Ya Ѳ Ѵ a b v g g d e zh z i i j k ҟ l m n ҥ o p r s t u y f h h c ch sh sh y e yu ya ѳ ѵ Yalnizca yabanci sozlerde Yalnizca Sasignan AleutcasindaIstinadlarUnangam Language Pre contact Tribes and Dialects 2016 03 03 at the Wayback Machine by Knut Bergland and Moses L DirksXarici kecidlerwww alaskool org Aleut Kabile ve Dialektleri Haritasi Alice Taff and all 2001 Phonetic structures of Aleut 2016 03 06 at the Wayback Machine Journal of Phonetics 2001 29 231 271