Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Aleksey Nikolayeviç Tolstoy — rus yazıçısı. 3 dəfə Stalin mükafatı laureatı (1941, 1943, 1946)
| Aleksey Tolstoy | |
|---|---|
| rus. Алексей Николаевич Толстой | |
 | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Puqaçyov, Rusiya imperiyası |
| Vəfat tarixi | (62 yaşında) |
| Vəfat yeri | Moskva |
| Vəfat səbəbi | xərçəng xəstəliyi |
| Dəfn yeri | |
| Milliyyəti | rus |
| Təhsili |
|
| Fəaliyyəti | yazıçı |
| Fəaliyyət illəri | 1907-ci ildən |
| Əsərlərinin dili | rus dili |
| İstiqamət | sosialist realizmi |
| Janrlar | tarixi roman[d] |
| Üzvlüyü | |
| Mükafatları | |
 | |
| az.lib.ru | |
 Aleksey Tolstoy Vikimənbədə | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Aleksey Nikolayeviç Tolstoy 10 yanvar 1883-cü ildə Nikolayevsk şəhərində (indiki Saratov vilayətinin Puqaçov şəhərində) qraf Lev Nikolayeviç Tolstoyun ailəsində anadan olmuşdur. Samara real məktəbini bitirdikdən sonra, 1901-ci ildə Peterburq Texnoloji İnstitutuna daxil olmuş, lakin ədəbiyyata olan güclü həvəsinin təsiri ilə 1907-ci ildə diplom müdafiəsi ərəfəsində təhsilini yarımçıq qoymuşdur. Elə həmin il onun “Lirika” adlı ilk şeirlər kitabı çap olunur. Bu kitabda dekadent ədəbiyyatın ciddi təsiri, simvolizmə meyil hiss olunurdu və sonralar müəllif özü bu kitabı tənqid edir. Ilk şeirlər kitabından bir il sonra “Niva” jurnalında Aleksey Tolstoyun “Köhnə qala” adlı ilk hekayəsi, 1910-cu ildə “Sağsağan nağılları” hekayələr kitabı çap olunur. Onun bir-birinin ardınca çapdan çıxmış “Mavi çaylar arxasında”, “Baməzə adamlar” (1911), “Topal mülkədar” (1912) kitablarında şifahi xalq ədəbiyyatına, Nikolay Vasilyeviç Qoqol, İvan Aleksadroviç Qonçarov və Mixail Yevqrafoviç Saltıkov-Şedrin kimi sərt realistlərin satira ənənələrinə yaradıcı meyil hiss olunurdu. Birinci dünya müharibəsində (1914) “Russkiye vedomosti” qəzetinin hərbi müxbiri kimi cəbhəyə gedir və yalnız bu zaman, tərcümeyi-halında özünün dediyi kimi, əynindən simvolizm əbasını soyunur, “əsil həyatı görür, rus xalqını tanıyır”. Beləliklə, yazıçı həyat keşməkeşlərinin mərkəzinə keçir, “həyat laylarını çevirərək onu incəsənətdə əks etdirməyə” imkan tapır.
Lakin Aleksey Nikolayeviç Tolstoy 1917-ci il inqilabını əvvəlcə başa düşmür, onu düşməncəsinə qarşılayaraq 1919-cu ildə xaricə mühacirət edir, Fransada, sonralar Almaniyada yaşayır. O, sonralar bu illər barədə ürək ağısı ilə yazırdı: “Mühacirət illəri həyatımın ən ağır dövrüdür. Orada anladım ki, dönük olmaq, vətəndən didərgin düşmək nə deməkdir”. 1922-ci ildə Berlində Maksim Qorki ilə görüşü və onun dostcasına məsləhətləri sayəsində bu qüdrətli sənətkar ağqvardiyaçı mühacirlərlə əlaqələrini kəsir və 1923-cü ilin mayında Rusiyaya qayıdır.
Aleksey Tolstoy mühacirətdə bir çox əsərlərini, məşhur “Əzablı yollarla” trilogiyasının birinci kitabını- “Bacılar” romanını (1922, yeni redaksiyası 1925) bitirir, ikinci və üçüncü hissələri- “On səkkizinci il” (1927-1928) və “Tutqun səhər”i (1940-1941) isə o, vətənə qayıtdıqdan sonra yazır. Ümumiyyətlə, əsər üzərində 20 il (1921-1941) inam və səylə işləyir. Bununla bərabər zəhmətkeş və məhsuldar ədib, rus ədəbiyyatının gözəl bədii-fəlsəfi nümunələri sayılan “Aelita” (1922-1923), “Mühəndis Qarinin hiperboloidi” (1925-1927) fantastik romanlarını, üç hissəli “Birinci Pyotr” tarixi romanını (1929-1945), “İvan Qroznı” (1942-1943) dramatik povestini yazır.
Aleksey Tolstoya dünya şöhrəti gətirən əsərlər hələ XX əsrin 30-cu illərindən Azərbaycanda maraq doğuran doğurmuş, “Birinci Pyotr” romanı Beydulla Musayev (1936) “Aelita” Muxtar Hacıyev (1956), “Nikitanın uşaqlığı” Əsəd Zeynalov (1961), “Əzablı yollarla” Ənvər Məmmədxanlı və T. Haşımova (1961), “Mühəndis Qarinin hiperboloidi” Mikayıl Rzaquluzadə (1964) tərəfindən uğurla tərcümə olunmuşdur.
Məlumdur ki, görkəmli rus realistlərinin - Lev Nikolayeviç Tolstoyun “Uşaqlıq” Fyodor Mixayloviç Dostoyevskinin “Yeniyetmə”, Anton Pavloviç Çexovun “Çöl” kimi məşhur uşaq əsərləri onların həyatının sosial- mənəvi cəhətdən ən ağır, gərgin və təbəddülatlı məqamlarında meydana gəlmişdi. Poetik səciyyəsi etibarilə avtobioqrafik xarakter daşıyan bu əsəri də yazıçı öz oğlu Nikita Alekseyeviç Tolstoya itfah etmişdi. Necə deyərlər, müəllif öz taleyinin bədii tarixçəsini onu davam etdirəcək nəslin- oğlunun həyatına köçürmüş, beləliklə də, tarixin və taleyin əzablı yolları ilə nəsillərin yaddaşının qorunmasına nail olmuşdur.
Əsərə zəngin kolorit gətirən cəhətlərdən biri Rusiya təbiətinin ecazkar təsviridir. Rus təbiətinə və xalq həyatına, milli adət- ənənələrə məhəbbət Nikitanın qəlbində vəhdətdə formalaşır və bu iki amil onun bir şəxsiyyət və həqiqi vətəndaş kimi yetişməsinə səbəb olur. Nikitanın zərif təbiətində təmizlik, inadkarlıq və iradəlilik, həqiqətpərəstlik inamla formalaşır, onun xarakterinin bütövlüyünü, ardıcıllığını təmin edir. Aleksey Tolstoy “Gürzə”, “İvan Sudaryovun dediklərindən”, “Tufanlarda” və “Qoçaqlar” hekayələrində kənd həyatının təbii və sosial ziddiyyətlərlə dolu sərt mənzərələrini, müharibə illərini, rus həyatını ustalıqla, səmimi bir ehtiras, həqiqi vətəndaş yanğısı ilə yaradır.
“Nikitanın uşaqlığı” povestində böyük fitri istedad, mürəkkəb və ziddiyyətli taleye malik , görkəmli rus yazıçısı Aleksey Tolstoy yaradıcılığına təbiətən xas olan incə yumor, parlaq bir optimizm , mayasını real həyatdan alan simvolik-fantastik təfərrüatlar öz əksini tapmışdır. Əsərə şirinlik, cazibədarlıq gətirən bu cəhətlərə görə də hər bir oxucu onu həvəslə oxuyacaq, Nikitanın taleyi ilə yaşayacaq, bu taleyin romantikasında onun vətəninin füsunkar gözəllikləri ilə tanış olacaq, əlbəttə, 1917-ci il inqilabından əvvəlki kənd uşaqlarının ağır həyatı bəzən də oxucunu kədərləndirəcəkdir.
Aleksey Tolstoy xalq həyatından gələn koloritli bir dillə, sadə, dolğun dialoqlarla, rus uşağının taleyindən bəhs edən dinamik bir əsər yaratmışdır.
A.N.Tolstoy 23 fevral 1945-ci ildə Moskva şəhərində vəfat etmişdir.
İstinadlar
- Aleksey Nikolayeviç Tolstoy — Sabunçu Mərkəzləşdirilmiş Kitabxana Sistemi (sabuncu.libmks.az saytı)[ölü keçid]
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Aleksey Nikolayevic Tolstoy rus yazicisi 3 defe Stalin mukafati laureati 1941 1943 1946 Aleksey Tolstoyrus Aleksej Nikolaevich TolstojDogum tarixi 10 yanvar 1883Dogum yeri Puqacyov Rusiya imperiyasiVefat tarixi 23 fevral 1945 62 yasinda Vefat yeri MoskvaVefat sebebi xerceng xesteliyiDefn yeri Novodevicye qebiristanligiMilliyyeti rusTehsili Sankt Peterburq Dovlet Texnologiya Institutu d Fealiyyeti yaziciFealiyyet illeri 1907 ci ildenEserlerinin dili rus diliIstiqamet sosialist realizmiJanrlar tarixi roman d Uzvluyu Rusiya Elmler Akademiyasi SSRI Elmler Akademiyasi SSRI Yazicilar Ittifaqi 1936 1938 Mukafatlariaz lib ruAleksey Tolstoy Vikimenbede Vikianbarda elaqeli mediafayllarPoct markasinda 2008 ci il HeyatiAleksey Nikolayevic Tolstoy 10 yanvar 1883 cu ilde Nikolayevsk seherinde indiki Saratov vilayetinin Puqacov seherinde qraf Lev Nikolayevic Tolstoyun ailesinde anadan olmusdur Samara real mektebini bitirdikden sonra 1901 ci ilde Peterburq Texnoloji Institutuna daxil olmus lakin edebiyyata olan guclu hevesinin tesiri ile 1907 ci ilde diplom mudafiesi erefesinde tehsilini yarimciq qoymusdur Ele hemin il onun Lirika adli ilk seirler kitabi cap olunur Bu kitabda dekadent edebiyyatin ciddi tesiri simvolizme meyil hiss olunurdu ve sonralar muellif ozu bu kitabi tenqid edir Ilk seirler kitabindan bir il sonra Niva jurnalinda Aleksey Tolstoyun Kohne qala adli ilk hekayesi 1910 cu ilde Sagsagan nagillari hekayeler kitabi cap olunur Onun bir birinin ardinca capdan cixmis Mavi caylar arxasinda Bameze adamlar 1911 Topal mulkedar 1912 kitablarinda sifahi xalq edebiyyatina Nikolay Vasilyevic Qoqol Ivan Aleksadrovic Qoncarov ve Mixail Yevqrafovic Saltikov Sedrin kimi sert realistlerin satira enenelerine yaradici meyil hiss olunurdu Birinci dunya muharibesinde 1914 Russkiye vedomosti qezetinin herbi muxbiri kimi cebheye gedir ve yalniz bu zaman tercumeyi halinda ozunun dediyi kimi eyninden simvolizm ebasini soyunur esil heyati gorur rus xalqini taniyir Belelikle yazici heyat kesmekeslerinin merkezine kecir heyat laylarini cevirerek onu incesenetde eks etdirmeye imkan tapir Lakin Aleksey Nikolayevic Tolstoy 1917 ci il inqilabini evvelce basa dusmur onu dusmencesine qarsilayaraq 1919 cu ilde xarice muhaciret edir Fransada sonralar Almaniyada yasayir O sonralar bu iller barede urek agisi ile yazirdi Muhaciret illeri heyatimin en agir dovrudur Orada anladim ki donuk olmaq vetenden didergin dusmek ne demekdir 1922 ci ilde Berlinde Maksim Qorki ile gorusu ve onun dostcasina meslehetleri sayesinde bu qudretli senetkar agqvardiyaci muhacirlerle elaqelerini kesir ve 1923 cu ilin mayinda Rusiyaya qayidir Aleksey Tolstoy muhaciretde bir cox eserlerini meshur Ezabli yollarla trilogiyasinin birinci kitabini Bacilar romanini 1922 yeni redaksiyasi 1925 bitirir ikinci ve ucuncu hisseleri On sekkizinci il 1927 1928 ve Tutqun seher i 1940 1941 ise o vetene qayitdiqdan sonra yazir Umumiyyetle eser uzerinde 20 il 1921 1941 inam ve seyle isleyir Bununla beraber zehmetkes ve mehsuldar edib rus edebiyyatinin gozel bedii felsefi numuneleri sayilan Aelita 1922 1923 Muhendis Qarinin hiperboloidi 1925 1927 fantastik romanlarini uc hisseli Birinci Pyotr tarixi romanini 1929 1945 Ivan Qrozni 1942 1943 dramatik povestini yazir Aleksey Tolstoya dunya sohreti getiren eserler hele XX esrin 30 cu illerinden Azerbaycanda maraq doguran dogurmus Birinci Pyotr romani Beydulla Musayev 1936 Aelita Muxtar Haciyev 1956 Nikitanin usaqligi Esed Zeynalov 1961 Ezabli yollarla Enver Memmedxanli ve T Hasimova 1961 Muhendis Qarinin hiperboloidi Mikayil Rzaquluzade 1964 terefinden ugurla tercume olunmusdur Melumdur ki gorkemli rus realistlerinin Lev Nikolayevic Tolstoyun Usaqliq Fyodor Mixaylovic Dostoyevskinin Yeniyetme Anton Pavlovic Cexovun Col kimi meshur usaq eserleri onlarin heyatinin sosial menevi cehetden en agir gergin ve tebeddulatli meqamlarinda meydana gelmisdi Poetik seciyyesi etibarile avtobioqrafik xarakter dasiyan bu eseri de yazici oz oglu Nikita Alekseyevic Tolstoya itfah etmisdi Nece deyerler muellif oz taleyinin bedii tarixcesini onu davam etdirecek neslin oglunun heyatina kocurmus belelikle de tarixin ve taleyin ezabli yollari ile nesillerin yaddasinin qorunmasina nail olmusdur Esere zengin kolorit getiren cehetlerden biri Rusiya tebietinin ecazkar tesviridir Rus tebietine ve xalq heyatina milli adet enenelere mehebbet Nikitanin qelbinde vehdetde formalasir ve bu iki amil onun bir sexsiyyet ve heqiqi vetendas kimi yetismesine sebeb olur Nikitanin zerif tebietinde temizlik inadkarliq ve iradelilik heqiqetperestlik inamla formalasir onun xarakterinin butovluyunu ardicilligini temin edir Aleksey Tolstoy Gurze Ivan Sudaryovun dediklerinden Tufanlarda ve Qocaqlar hekayelerinde kend heyatinin tebii ve sosial ziddiyyetlerle dolu sert menzerelerini muharibe illerini rus heyatini ustaliqla semimi bir ehtiras heqiqi vetendas yangisi ile yaradir Nikitanin usaqligi povestinde boyuk fitri istedad murekkeb ve ziddiyyetli taleye malik gorkemli rus yazicisi Aleksey Tolstoy yaradiciligina tebieten xas olan ince yumor parlaq bir optimizm mayasini real heyatdan alan simvolik fantastik teferruatlar oz eksini tapmisdir Esere sirinlik cazibedarliq getiren bu cehetlere gore de her bir oxucu onu hevesle oxuyacaq Nikitanin taleyi ile yasayacaq bu taleyin romantikasinda onun veteninin fusunkar gozellikleri ile tanis olacaq elbette 1917 ci il inqilabindan evvelki kend usaqlarinin agir heyati bezen de oxucunu kederlendirecekdir Aleksey Tolstoy xalq heyatindan gelen koloritli bir dille sade dolgun dialoqlarla rus usaginin taleyinden behs eden dinamik bir eser yaratmisdir A N Tolstoy 23 fevral 1945 ci ilde Moskva seherinde vefat etmisdir IstinadlarAleksey Nikolayevic Tolstoy Sabuncu Merkezlesdirilmis Kitabxana Sistemi sabuncu libmks az sayti olu kecid Hemcinin baxXarici kecidlerDiger layihelerdeVikisitatda elaqeli sitatlarVikimenbede elaqeli metnlerVikianbarda elaqeli media fayllar