Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kür şəmayısı (lat. Alburnus chalcoides) — Çəkikimilər dəstəsinin nümayəndəsidir.
| Kür şəmayısı | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Elmi təsnifat | ||||||||||
| XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır. ???: Kür şəmayısı | ||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
| ||||||||||
Yayılması
Xəzər dənizinin əsasən cənub-qərb hissəsində, Kür çayının aşağı və orta axarlarında, Qanıxçay, Araz çaylarında rast gəlinir. Bundan əlavə Varvara, Yenikənd, Şəmkir və Mingəçevir su anbarlarında şəmayının şirinsu populyasiyaları mövcuddur.
Morfoloji əlamətləri
Bədəni uzunsovdur, yanlardan azacıq basıqdır. Bel üzgəcində əksərən 8-10, anal üzgəcində 14-17 şüa var. Yan xətt orqanı pulcuqlarının sayı 56-70-dür, udlaq dişləri 2.5-5.2-dir. Başı kiçikdir, ağzı yuxarı açılır. Uzunluğu adətən 18-34 sm, kütləsi 127-610 q olur. Pulcuqları gümüşü rəngdədir. Bel tərəfi tünd yaşıl, qarın tərəfi və üzgəcləri isə açıq rəngdə olur. Üzgəcləri rəngsiz, kənarları bozdur.
Yaşayış yeri və həyat tərzi
Keçici balıqdır. Dəniz sahillərində yaşayır, kürü tökmək üçün çaylara, əsasən Kür çayına girir. Çaya miqrasiyası noyabr ayında başlayır, mart ayında qurtarır. Plankton orqanizmlər, başlıca olaraq ibtidai xərçəngkimilərlə, az miqdarda isə - quru və hava cücüləri ilə, çox nadir hallarda detritlə qidalanır. Mingəçevir su anbarı yarandıqdan sonra tipik keçici balıq olan Kür şəmayısının da su anbarında oturaq və kürüləmək üçün Kür çayı ilə yuxarı, əvvəlki kürüləmə yerinə gedən keçici populyasiyaları əmələ gəlib.
Çoxalması
3-4 yaşında cinsi yetkinliyə çatır. Kür şəmayısı çaya yenicə girdikdə onun cinsi məhsulları hələ yetişməmiş olur və çayda bir neçə ay qaldıqdan sonra yetişməyə başlayır. Kürüsünü iyun-iyul aylarında hissə-hissə tökür. Kürülərin miqdarı 10 mindən 60 minə qədərdir. Kürü mayalandıqdan sonra substrata yapışır. Kürüdən sürfələrin çıxması 3-4 gün davam edir. Körpələr qısa müddətdən sonra dənizə qayıdır.
Təsərrüfat əhəmiyyəti
Qiymətli vətəgə balıqlarından hesab olunur. Əvvəllər Kür çayında ildə 2-3 min sentnerə qədər şəmayı tutulurdu, lakin çayın üzərində bəndlər tikildikdən sonra çoxalma yerlərinə gedən yollar kəsildiyindən onun ehtiyatı xeyli azalmışdır. Hazırda Mingəçevir su anbarından ildə 150-200 s. şəmayı balığı ovlanır.
İstinadlar
- Integrated Taxonomic Information System (ing.). 2004.
- H.S.Abbasov,R.V.Hacıyev.Bakı 2007,səh231
Ədəbiyyat
- Azərbaycanın heyvanlar aləmi. Onurğalılar, III cild. Bakı: Elm, 2004, s. 80.
- Əbdürrəhmanov Y.Ə. Azərbaycan faunası (Balıqlar), VII, cild, Bakı, Elm, 1966,s.143.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Kur semayisi lat Alburnus chalcoides Cekikimiler destesinin numayendesidir Kur semayisiElmi tesnifatXETA parent ve rang parametrlerini doldurmaq lazimdir Kur semayisiBeynelxalq elmi adiAlburnus filippii Karl Fedorovich Kessler 1877Sekil axtarisiITIS 639495NCBI 101864EOL 217638YayilmasiXezer denizinin esasen cenub qerb hissesinde Kur cayinin asagi ve orta axarlarinda Qanixcay Araz caylarinda rast gelinir Bundan elave Varvara Yenikend Semkir ve Mingecevir su anbarlarinda semayinin sirinsu populyasiyalari movcuddur Morfoloji elametleriBedeni uzunsovdur yanlardan azaciq basiqdir Bel uzgecinde ekseren 8 10 anal uzgecinde 14 17 sua var Yan xett orqani pulcuqlarinin sayi 56 70 dur udlaq disleri 2 5 5 2 dir Basi kicikdir agzi yuxari acilir Uzunlugu adeten 18 34 sm kutlesi 127 610 q olur Pulcuqlari gumusu rengdedir Bel terefi tund yasil qarin terefi ve uzgecleri ise aciq rengde olur Uzgecleri rengsiz kenarlari bozdur Yasayis yeri ve heyat terziKecici baliqdir Deniz sahillerinde yasayir kuru tokmek ucun caylara esasen Kur cayina girir Caya miqrasiyasi noyabr ayinda baslayir mart ayinda qurtarir Plankton orqanizmler baslica olaraq ibtidai xercengkimilerle az miqdarda ise quru ve hava cuculeri ile cox nadir hallarda detritle qidalanir Mingecevir su anbari yarandiqdan sonra tipik kecici baliq olan Kur semayisinin da su anbarinda oturaq ve kurulemek ucun Kur cayi ile yuxari evvelki kuruleme yerine geden kecici populyasiyalari emele gelib Coxalmasi3 4 yasinda cinsi yetkinliye catir Kur semayisi caya yenice girdikde onun cinsi mehsullari hele yetismemis olur ve cayda bir nece ay qaldiqdan sonra yetismeye baslayir Kurusunu iyun iyul aylarinda hisse hisse tokur Kurulerin miqdari 10 minden 60 mine qederdir Kuru mayalandiqdan sonra substrata yapisir Kuruden surfelerin cixmasi 3 4 gun davam edir Korpeler qisa muddetden sonra denize qayidir Teserrufat ehemiyyetiQiymetli vetege baliqlarindan hesab olunur Evveller Kur cayinda ilde 2 3 min sentnere qeder semayi tutulurdu lakin cayin uzerinde bendler tikildikden sonra coxalma yerlerine geden yollar kesildiyinden onun ehtiyati xeyli azalmisdir Hazirda Mingecevir su anbarindan ilde 150 200 s semayi baligi ovlanir IstinadlarIntegrated Taxonomic Information System ing 2004 H S Abbasov R V Haciyev Baki 2007 seh231EdebiyyatAzerbaycanin heyvanlar alemi Onurgalilar III cild Baki Elm 2004 s 80 Ebdurrehmanov Y E Azerbaycan faunasi Baliqlar VII cild Baki Elm 1966 s 143