Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Albi müharibələri və ya Albiqoy (Katar) səlib yürüşü — Lanqedok əyalətində katar təriqətinin kökündən ləğv edilməsi məqsədi ilə Roma-Katolik kilsəsinin təşəbbüsü ilə keçirilən səlib yürüşləri.
Roma papası III İnnokentinin katar hərəkatının dayandırılması təşəbbüsü yerli ruhanilərə və feodallara təsir etmədikdən sonra, o silah gücünə əl atmağa qərara gəldi. 20 il çəkən bu səlib yürüşü ərzində azı 1 milyon adam öldürüldü. Albiqoy səlib yürüşü Dominikan ordeninin və inkvizisiyanın təsis olunmasında, katolik kilsəsinin bidətlə mübarizəsində güclü vasitə olmasında əsas rol oynadı. Bəzi tədqiqatçılar Albiqoy yürüşünü Avropada ilk düşünülmüş soyqırım hesab edirlər.
Müharibənin səbəbləri
XII əsrin sonlarından etibarən Fransada aparılan mərkəzləşdirmə siyasətinin gedişində şimal əyalətlərinin cənuba qarşı apardığı müharibə. Cənub əyalətlərinin iqtisadi cəhətdən çox güclü olması şimal əyalətlərinin cənubu iqtisadi cəhətdən asılı hala salmasına mane olurdu. Cənubda yayılmış, öz xüsusiyyətlərinə görə şəhərlilərin mənafeyini müdafiə edən Valdenslərlə Katarlar təriqətinin tərəfindən bidətçi elan olunması bu müharibənin başlanmasını daha da sürətləndirdi.
Albiqoyçular hərəkatı
Cənubi Fransa şəhərlərinin tərəqqi etmiş iqtisadi vəziyyəti və onların siyası müstəqilliyi bu şəhərlərdə ictimai ziddiyətlərin qüvvətlənməsinə və kəskin məfkurə mübarizəsinə səbəb oldu.Bu özünü cənub vilayətlərində valdenslər və katarların təriqətçı təlimlərinin yayılmasında büruzə verdi.Bu təlimlər anti-feoadal xüsusiyyətə malik idilər.12-ci əsrin ortalarında onları ümumi adla-“Albiqoyçular” (təriqətlərin baş şəhəri nin adı ilə) adlandırmağa başladılar.Albiqoyçular bu dünyanı və katolik kilsəsinin özünü şeytan əməli hesab edirdilər , əsas kilsə ehkamlarını rədd edirdilər , kilsə iyerarxiyası , kilsə torpaq sahibliyi , və desyatinin ləgv olunmasını tələb edirdilər.Dini örtük halında şəhərlərin daha da inkişafına mane olan feodallara qarşı , ilk növbədə , katolik kilsəsinə qarşı mübarizə başlamışdı.Albiqoyçuların əsas kütləsi şəhərlilər idi.Lakin onlara xüsusilə hərəkatın əvvəlində , kilsənin torpaq sərvətinə göz dikən cəngavərlər və əyanlar da qoşulmuşdular.Tuluza qrafı Raymond da albiqoyçulara meyl edirdi.
Müharibənin başlanması
Kilsə hələ 12-ci əsrin 70-ci illərində təriqətin qarşısını almağa cəhd göstərdi.Lakin bu uğursuzluqla nəticələndi.Onun təsiri Şimalı Fransada , habelə bəzi Qərbi Avropa ölkələrində də hiss olunmağa başladı.1209-cu ildə albiqoyçulara qarşı Şımalı Fransa yepiskopları və onların vassallarının Papa nümayəndəsinin başçılığı altında “xaç yürüşü” təşkil edə bildi.Varlı cənub şəhərlərinin hesabına varlanmaq niyyətinə düşən Şımalı Fransa cəngavərləri yürüşdə həvəslə iştirak etdilər.Onlardan biri-Baron yürüşün hərbi başçısı oldu.Mərdliklə müqavimət göstərmələrinə baxmayaraq bir çox cənub şəhərləri (Bezye , Karkasson və s ) alındı və qarət olundu.Əhali isə qilincdan keçırıldı.Müre yaxınlığındakı vuruşmada (1213) xaçlılar həlledcı qələbə qazandılar.Tuluzalı Raymond yalnız Tuluza , Nim , Boker və Ajanı öz əlində saxlaya bildi , başqa şəhərlərdə isə Monfor hökmranlıq edirdi.O, həlak olduqdan sonra (1218) Cənubi tabe etmək etmək uğrunda müharibəyə fransa kralı in özü qarışdı.1224-cü ildə və 1226-cı illərin uğurlu yürüşləri nəticəsində o , Tuluza qraflığını və Aralıq dənizi sahil boyu torpaqların bir hissəsinin (1229) kral mülklərinə birləşdirdi.Cənub-qərb qraflıqları müstəqilliklərini saxladılar. Akvitaniya isə lərin əlində qaldı.
Müharibənin nəticəsi
Albiqoy müharibələrindən sonra cənub şəhərləri nisbətən tez özlərinə gəldilər.Lakin onlar üçün artıq qüvvətlənmiş rəqibləri ilə - İtaliya şəhər respublikaları və Kataloniya şəhərləri ilə dəniz ticarətində rəqabət aparmaq çətin idi.
Ədəbiyyat
Lyublinskaya A.D "Orta əsrlər tarixi" f.8 p. 1 səh.246
Xarici keçidlər
- Albigensian Crusade
- The paths of Cathars by the philosopher Yves Maris.
- Алби мүһарибәләри // Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası: [10 ҹилддә]. I ҹилд: А—Балзак. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1976. С. 221.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Albi muharibeleri ve ya Albiqoy Katar selib yurusu Lanqedok eyaletinde katar teriqetinin kokunden legv edilmesi meqsedi ile Roma Katolik kilsesinin tesebbusu ile kecirilen selib yurusleri Roma papasi III Innokentinin katar herekatinin dayandirilmasi tesebbusu yerli ruhanilere ve feodallara tesir etmedikden sonra o silah gucune el atmaga qerara geldi 20 il ceken bu selib yurusu erzinde azi 1 milyon adam olduruldu Albiqoy selib yurusu Dominikan ordeninin ve inkvizisiyanin tesis olunmasinda katolik kilsesinin bidetle mubarizesinde guclu vasite olmasinda esas rol oynadi Bezi tedqiqatcilar Albiqoy yurusunu Avropada ilk dusunulmus soyqirim hesab edirler Muharibenin sebebleriXII esrin sonlarindan etibaren Fransada aparilan merkezlesdirme siyasetinin gedisinde simal eyaletlerinin cenuba qarsi apardigi muharibe Cenub eyaletlerinin iqtisadi cehetden cox guclu olmasi simal eyaletlerinin cenubu iqtisadi cehetden asili hala salmasina mane olurdu Cenubda yayilmis oz xususiyyetlerine gore seherlilerin menafeyini mudafie eden Valdenslerle Katarlar teriqetinin terefinden bidetci elan olunmasi bu muharibenin baslanmasini daha da suretlendirdi Albiqoycular herekatiCenubi Fransa seherlerinin tereqqi etmis iqtisadi veziyyeti ve onlarin siyasi musteqilliyi bu seherlerde ictimai ziddiyetlerin quvvetlenmesine ve keskin mefkure mubarizesine sebeb oldu Bu ozunu cenub vilayetlerinde valdensler ve katarlarin teriqetci telimlerinin yayilmasinda buruze verdi Bu telimler anti feoadal xususiyyete malik idiler 12 ci esrin ortalarinda onlari umumi adla Albiqoycular teriqetlerin bas seheri nin adi ile adlandirmaga basladilar Albiqoycular bu dunyani ve katolik kilsesinin ozunu seytan emeli hesab edirdiler esas kilse ehkamlarini redd edirdiler kilse iyerarxiyasi kilse torpaq sahibliyi ve desyatinin legv olunmasini teleb edirdiler Dini ortuk halinda seherlerin daha da inkisafina mane olan feodallara qarsi ilk novbede katolik kilsesine qarsi mubarize baslamisdi Albiqoycularin esas kutlesi seherliler idi Lakin onlara xususile herekatin evvelinde kilsenin torpaq servetine goz diken cengaverler ve eyanlar da qosulmusdular Tuluza qrafi Raymond da albiqoyculara meyl edirdi Muharibenin baslanmasiKilse hele 12 ci esrin 70 ci illerinde teriqetin qarsisini almaga cehd gosterdi Lakin bu ugursuzluqla neticelendi Onun tesiri Simali Fransada habele bezi Qerbi Avropa olkelerinde de hiss olunmaga basladi 1209 cu ilde albiqoyculara qarsi Simali Fransa yepiskoplari ve onlarin vassallarinin Papa numayendesinin basciligi altinda xac yurusu teskil ede bildi Varli cenub seherlerinin hesabina varlanmaq niyyetine dusen Simali Fransa cengaverleri yurusde hevesle istirak etdiler Onlardan biri Baron yurusun herbi bascisi oldu Merdlikle muqavimet gostermelerine baxmayaraq bir cox cenub seherleri Bezye Karkasson ve s alindi ve qaret olundu Ehali ise qilincdan kecirildi Mure yaxinligindaki vurusmada 1213 xaclilar helledci qelebe qazandilar Tuluzali Raymond yalniz Tuluza Nim Boker ve Ajani oz elinde saxlaya bildi basqa seherlerde ise Monfor hokmranliq edirdi O helak olduqdan sonra 1218 Cenubi tabe etmek etmek ugrunda muharibeye fransa krali in ozu qarisdi 1224 cu ilde ve 1226 ci illerin ugurlu yurusleri neticesinde o Tuluza qrafligini ve Araliq denizi sahil boyu torpaqlarin bir hissesinin 1229 kral mulklerine birlesdirdi Cenub qerb qrafliqlari musteqilliklerini saxladilar Akvitaniya ise lerin elinde qaldi Muharibenin neticesiAlbiqoy muharibelerinden sonra cenub seherleri nisbeten tez ozlerine geldiler Lakin onlar ucun artiq quvvetlenmis reqibleri ile Italiya seher respublikalari ve Kataloniya seherleri ile deniz ticaretinde reqabet aparmaq cetin idi EdebiyyatLyublinskaya A D Orta esrler tarixi f 8 p 1 seh 246Xarici kecidlerVikianbarda Albi muharibeleri ile elaqeli mediafayllar var Albigensian Crusade The paths of Cathars by the philosopher Yves Maris Albi mүһaribәlәri Azerbaycan Sovet Ensiklopediyasi 10 ҹilddә I ҹild A Balzak Baky Azәrbaјҹan Sovet Ensiklopediјasynyn Bash Redaksiјasy Bash redaktor Ҹ B Guliјev 1976 S 221