Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Akkresiya – maddənin əhatə fəzasından kosmik cismin səthinə düşməsi. Akkresiyaya əks proses maddənin axıb getməsidir. Sıx yerlə şən iki ulduzdan biri o birinə (ağ cırtdana, neytron uld uzuna) və ya qara deşiyə intensiv sürətdə maddə verəndə Akkresiyanın rolu artır. Yeni ulduzların alışmasının ən çox ehtimal olunan səbəbi ağ cırtdanlara Akkresiyalar hesab edilir. Axıb tökülən maddədə adətən hidrogen üstünlük təşkil edir. Ağ cırtdanların özündə isə hidrogen olmur, çünki ağ cırtdan yarananda termonüvə reaksiyaları nəticəsində o, heliuma çevrilir. Ulduzun səthinə düşən hidrogen toplanır və hidrogenin termonüvə reaksiyasının başlanması üçün kifayət edən tempraturadək qızır. Əgər reaksiya istiliyinin ayrılma sürəti istiliyin ötürülmə sürətindən böyük olarsa, yeni ulduzun alışması kimi müşahidə edilən istilik partlayışı baş verir.
Neytron ulduzuna və ya qara deşiyə Akkresiya kosmik rentgen şüalanmasının impuls mənbələrinin – rentgen barsterlərinin təbiətini izah edən mexanizm kimi təklif olunmuşdur. Cavan neytron ulduzları – pulsarlar yüksək enerjili zərrəciklərin güclü mənbəyi olduğuna görə, onlara Akkresiya çətinləşir. Zaman keçdikcə pul sarlardan maddə axını zəifləyir və yaşı 106–107 ildən çox olan neytron ulduzları üçün Akkresiya kifayət edəcək qədər artaraq rentgen şüalanmasının kosmik mənbələrinin müşahidə olunan işıqlanmasını təmin edə bilir. Bunun üçün nisbətən kiçik kütlə axını kifayətdir, lakin hətta belə axın yalnız sıx ikili sistemlərdə mümkündür. Sıx ikili sistemlərdə yığcam ulduza düşən maddə fırlanma momentinə malik olduğundan sürtünmə nəticəsində mərkəzə doğru çökən dairəvi disk yaradır. Sürtünmə maddəni 106 K-dək qızdırır və o, istilik rentgen şüalanmasının mənbəyi olur. Qara deşiklərə Akkresiya zamanı da belə dairəvi disklər yaranır və məhz disk maddəsinin şüalanmasına görə qara deşik aşkarlanır.
Akkresiya prizması
Akkresiya prizması - akkre-s i у a p a z l — litosfer tavasinin birinin digərinin altına görüldüyü (subduksiya) zonada formalaşan geoloji struktur; dərin sualtı növ (çökəklik) boyu görülən tavanın dabanında əmələ gəlir. A.p. 93-pina kəsilişdə (profilda) subduksiya zonasına doğru əyilmiş va okeana doğru cavanlaşan pulcuqlu üstəgəlmələr sistemindяn ibarət paz formasəndadır. Tərkibində olistolitlar, tektonik bloklar və nadir halda ofiolitlər olan turbiditlərdən (novu dolduran flijdan), qismən də pelagik çöküntülərdən (gil, əhəngdaşı və s.) təşkil olunmuşdur. Okean tavasının kontinentin və ya adalar qövsünün altına subduksiyasi zamanı növün və tavanın çöküntüləri deformasiyaya uğrayaraq, yerindən qoparılır və növün daxili yamacının ətəyində toplanaraq A.p.-ni əmələ gətirir. O, novlar boyu yüzlərlə və minlərlə km izlənilir və sualtı relyefdə səthi tektonik manjali silsilə və çökəkliklərlə mürəkkəbləşmiş qalxmalar şəklində əks olunur. Eni 300 кт-ə çata bilir (Barbados a. r-nu). Subduksiya prosesi intensiv baş verdikdə A.p. kompleksi xarici qövsin tərkibinə daxil ola bilir.
Mənbə
- Azərbaycan Milli Ensiklopediyası (25 cilddə). 1-ci cild: A – Argelander (25 000 nüs.). Bakı: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi. 2009. səh. 236–237. ISBN .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Akkresiya maddenin ehate fezasindan kosmik cismin sethine dusmesi Akkresiyaya eks proses maddenin axib getmesidir Six yerle sen iki ulduzdan biri o birine ag cirtdana neytron uld uzuna ve ya qara desiye intensiv suretde madde verende Akkresiyanin rolu artir Yeni ulduzlarin alismasinin en cox ehtimal olunan sebebi ag cirtdanlara Akkresiyalar hesab edilir Axib tokulen maddede adeten hidrogen ustunluk teskil edir Ag cirtdanlarin ozunde ise hidrogen olmur cunki ag cirtdan yarananda termonuve reaksiyalari neticesinde o heliuma cevrilir Ulduzun sethine dusen hidrogen toplanir ve hidrogenin termonuve reaksiyasinin baslanmasi ucun kifayet eden tempraturadek qizir Eger reaksiya istiliyinin ayrilma sureti istiliyin oturulme suretinden boyuk olarsa yeni ulduzun alismasi kimi musahide edilen istilik partlayisi bas verir Neytron ulduzuna ve ya qara desiye Akkresiya kosmik rentgen sualanmasinin impuls menbelerinin rentgen barsterlerinin tebietini izah eden mexanizm kimi teklif olunmusdur Cavan neytron ulduzlari pulsarlar yuksek enerjili zerreciklerin guclu menbeyi olduguna gore onlara Akkresiya cetinlesir Zaman kecdikce pul sarlardan madde axini zeifleyir ve yasi 106 107 ilden cox olan neytron ulduzlari ucun Akkresiya kifayet edecek qeder artaraq rentgen sualanmasinin kosmik menbelerinin musahide olunan isiqlanmasini temin ede bilir Bunun ucun nisbeten kicik kutle axini kifayetdir lakin hetta bele axin yalniz six ikili sistemlerde mumkundur Six ikili sistemlerde yigcam ulduza dusen madde firlanma momentine malik oldugundan surtunme neticesinde merkeze dogru coken dairevi disk yaradir Surtunme maddeni 106 K dek qizdirir ve o istilik rentgen sualanmasinin menbeyi olur Qara desiklere Akkresiya zamani da bele dairevi diskler yaranir ve mehz disk maddesinin sualanmasina gore qara desik askarlanir Akkresiya prizmasiAkkresiya prizmasi akkre s i u a p a z l litosfer tavasinin birinin digerinin altina gorulduyu subduksiya zonada formalasan geoloji struktur derin sualti nov cokeklik boyu gorulen tavanin dabaninda emele gelir A p 93 pina kesilisde profilda subduksiya zonasina dogru eyilmis va okeana dogru cavanlasan pulcuqlu ustegelmeler sistemindyan ibaret paz formasendadir Terkibinde olistolitlar tektonik bloklar ve nadir halda ofiolitler olan turbiditlerden novu dolduran flijdan qismen de pelagik cokuntulerden gil ehengdasi ve s teskil olunmusdur Okean tavasinin kontinentin ve ya adalar qovsunun altina subduksiyasi zamani novun ve tavanin cokuntuleri deformasiyaya ugrayaraq yerinden qoparilir ve novun daxili yamacinin eteyinde toplanaraq A p ni emele getirir O novlar boyu yuzlerle ve minlerle km izlenilir ve sualti relyefde sethi tektonik manjali silsile ve cokekliklerle murekkeblesmis qalxmalar seklinde eks olunur Eni 300 kt e cata bilir Barbados a r nu Subduksiya prosesi intensiv bas verdikde A p kompleksi xarici qovsin terkibine daxil ola bilir MenbeAzerbaycan Milli Ensiklopediyasi 25 cildde 1 ci cild A Argelander 25 000 nus Baki Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi Elmi Merkezi 2009 seh 236 237 ISBN 978 9952 441 02 4