Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Aerozol (yun. aer- hava və soel - cisim) - havada asılı vəziyyətdə olan müxtəlif böyüklükdə və formada, kimyəvi tərkibi, habelə fiziki xassələrinə görə başqa-başqa olan ən kiçik hissəcik (toz, buz kristalı, duz, mikroorqanizm və s.).
Aerozol duman və bulud əmələ gəlməsi üçün zəruri olan kondensasiya nüvəsi rolunu oynayır.
Aerozol — qaz mühitində (adətən havada) asılı vəziyyətdə olan bərk və maye hissəciklərdən ibarət dispers sistem. Bitki tozcuqları ilə doymuş hava, tüstü, duman, tozlu hava təbii aerozollar sayılır. Yalnız tüstü kiçik bərh hissəciklərdən və çox az dərəcədə su damcılarından və qatrandan əmələ gəlmiş asılqan, duman isə yalnız bir mayedən – sudan əmələ gəlmiş aerozoldur. Dumanda, tüstüdə və digər aerozollarda hissəciklərin diametri 1-dən 100 mikrometrə qədər olur. Hava axını, külək onları qarışdırır və yerə düşməyə imkan vermir. Aerozollar təbiətdə və insan həyatında müsbət rol oynayır.
Bitkilərin çoxu çiçək tozcuqlarının aerozolu ilə tozlanır, duru yanacaqlar və bərk yanacaqların çoxu aerozol şəklində yandırılır, bitki ziyanvericilərinə qarşı kimyəvi aerozollarla mübarizə aparılır.
Xassələri
Bağlı qabda sabit temperaturda aerozolların hissəcikləri tədricən çox yavaş-yavaş çökür. Bu zaman onların ikinci bir qeyri-adi xassəsi meydana çıxır. Aerozolun hissəcikləri qabın dibinə deyil, divarına çökür. Səbəb sadədir. Aerozolların hissəciklərinin səthində elektrik yükü olur. Bir neçə hissəcik qabın dibinə çökdükdən sonra digərlərinə artıq orada yer olmur.
Aerozolların alınması
Aerozollar iki yolla alına bilər: kondensasiya ilə və dispersləşmə ilə. İçərisində xlorid turşusu (HCl) olan sınaq şüşəsi götürək. Əgər havada heç olmasa ammonyakın izi olarsa, sınaq şüşəsinin ağzı açıldıqda onda kondensləşmə yolu ilə (NH4Cl) əmələ gəlir. Verilmiş halda qaz halında maddələrdən bərk NH4Cl hissəcikləri əmələ gəlir.
Sement istehsalında, sement xammalının xırdalanması zamanı havada həmişə narın toz olur. Bu aerozol bərk hissəciklərin havada səpələnməsi – dispersləşməsi nəticəsində əmələ gəlir.
Aerozolların rolu
Radioaktiv maddələr, silisium 4-oksid, alüminum oksid, qurğuşun, xrom tozu və s. ilə qarışıq texniki aerozollar çox ziyanlı olub ağır xəstəliklərə səbəb olur. Öskürmə və asqırma zamanı əmələ gələn bakteriyalı aerozollar yoluxucu xəstəliklərin, o cümlədən qripin yayılmasına səbəb ola bilər. Aerozollar təbiət hadisələrində, məişətdə, insanın istehsalat fəaliyyətində mühüm rol oynayır. Buludların sıxlaşması, tarlaların kimyəvi maddələrlə çilələnməsi, tənəffüs yollarının müalicəvi aerozolların xeyrini əks etdirən hadisə və proseslərdir. Aerozollar həm də zərərli olur. Zavod borularından çıxan kiçik damcılar, qriplə xəstələnən adam öskürdükdə ətrafa yayılan viruslar – bunlar da aerozollardır.
Həmçinin bax
İstinadlar
- M. Abbasov, S. Məşədibəyova, R. İbadov. Təbiət elmləri lüğəti, Bakı 2006, səh. 6
- Məmmədov Q.Ş. Xəlilov M.Y. Ekoloqların məlumat kitabı. "Elm" nəşriyyatı. Bakı: 2003. 516 s.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Aerozol yun aer hava ve soel cisim havada asili veziyyetde olan muxtelif boyuklukde ve formada kimyevi terkibi habele fiziki xasselerine gore basqa basqa olan en kicik hissecik toz buz kristali duz mikroorqanizm ve s Aerozol duman ve bulud emele gelmesi ucun zeruri olan kondensasiya nuvesi rolunu oynayir Duman ve bulud aerozollardir Aerozol qaz muhitinde adeten havada asili veziyyetde olan berk ve maye hisseciklerden ibaret dispers sistem Bitki tozcuqlari ile doymus hava tustu duman tozlu hava tebii aerozollar sayilir Yalniz tustu kicik berh hisseciklerden ve cox az derecede su damcilarindan ve qatrandan emele gelmis asilqan duman ise yalniz bir mayeden sudan emele gelmis aerozoldur Dumanda tustude ve diger aerozollarda hisseciklerin diametri 1 den 100 mikrometre qeder olur Hava axini kulek onlari qarisdirir ve yere dusmeye imkan vermir Aerozollar tebietde ve insan heyatinda musbet rol oynayir Bitkilerin coxu cicek tozcuqlarinin aerozolu ile tozlanir duru yanacaqlar ve berk yanacaqlarin coxu aerozol seklinde yandirilir bitki ziyanvericilerine qarsi kimyevi aerozollarla mubarize aparilir XasseleriBagli qabda sabit temperaturda aerozollarin hissecikleri tedricen cox yavas yavas cokur Bu zaman onlarin ikinci bir qeyri adi xassesi meydana cixir Aerozolun hissecikleri qabin dibine deyil divarina cokur Sebeb sadedir Aerozollarin hisseciklerinin sethinde elektrik yuku olur Bir nece hissecik qabin dibine cokdukden sonra digerlerine artiq orada yer olmur Aerozollarin alinmasiAerozollar iki yolla alina biler kondensasiya ile ve disperslesme ile Icerisinde xlorid tursusu HCl olan sinaq susesi goturek Eger havada hec olmasa ammonyakin izi olarsa sinaq susesinin agzi acildiqda onda kondenslesme yolu ile NH4Cl emele gelir Verilmis halda qaz halinda maddelerden berk NH4Cl hissecikleri emele gelir Sement istehsalinda sement xammalinin xirdalanmasi zamani havada hemise narin toz olur Bu aerozol berk hisseciklerin havada sepelenmesi disperslesmesi neticesinde emele gelir Aerozollarin roluRadioaktiv maddeler silisium 4 oksid aluminum oksid qurgusun xrom tozu ve s ile qarisiq texniki aerozollar cox ziyanli olub agir xesteliklere sebeb olur Oskurme ve asqirma zamani emele gelen bakteriyali aerozollar yoluxucu xesteliklerin o cumleden qripin yayilmasina sebeb ola biler Aerozollar tebiet hadiselerinde meisetde insanin istehsalat fealiyyetinde muhum rol oynayir Buludlarin sixlasmasi tarlalarin kimyevi maddelerle cilelenmesi teneffus yollarinin mualicevi aerozollarin xeyrini eks etdiren hadise ve proseslerdir Aerozollar hem de zererli olur Zavod borularindan cixan kicik damcilar qriple xestelenen adam oskurdukde etrafa yayilan viruslar bunlar da aerozollardir Hemcinin baxAerofagiya Aerogel AerologiyaIstinadlarM Abbasov S Mesedibeyova R Ibadov Tebiet elmleri lugeti Baki 2006 seh 6 Memmedov Q S Xelilov M Y Ekoloqlarin melumat kitabi Elm nesriyyati Baki 2003 516 s