Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Adəmin yaradılışı və ya Adəmin yaradılması (it. La creazione di Adamo) — təxminən 1511–1512-ci illərdə Mikelancelo tərəfindən Sikstin kapellasının tavanında çəkilmiş freska rəsmlərindən biridir. Freskoda Bibliyanın Yaradılış kitabındakı insanın yaradılması hekayəsinə əsasən Tanrının ilk insan olan Adəmə nəfəs verməsi təsvir edilib. Kompleksin ikonaqrafik cədvəlinin tərkib hissəsi olan əsər xronoloji ardıcıllığa görə kapellanın tavanında təsvir edilmiş Yaradılış təsvirləri sırasında dördüncü yer tutur. "Adəmin yaradılması" əsəri Sikstin kapellasının fresko panelləri arasında ən məşhur olanıdır və məşhurluğuna görə bu əsər yalnız Leonardo da Vinçinin "Mona Liza" əsəri ilə müqayisə edilə bilər.
| Adəmin yaradılışı | ||
|---|---|---|
| La creazione di Adamo | ||
| ||
| Rəssam | Mikelancelo | |
| Tarixi | təxm. 1512 | |
| Üslubu | dini incəsənət[d] | |
| Ölçüləri | 280 ± 1 sm × 570 ± 1 sm | |
| Saxlanıldığı yer | Sikstin kapellası | |
| Saytı | wga.hu/html/m/michelan/3… wga.hu/html/m/michelan/3… wga.hu/html/m/michelan/3… wga.hu/html/m/michelan/3… | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | ||
Əsərdə Adəm və Tanrının barmaqlarının toxunması detalı insanlıq tarixinin ikonik səhnələrindən biri olmaqla bir çox reproduksiyalar və parodiyalara malikdir. Leonardo da Vinçinin "Sonuncu şam yeməyi" və Mikelancelonun "Adəmin yaradılması" freskoları bütün zamanlarda ən çox replikası işlənmiş dini rəsmlərdir.
Təsvir
Tanrı yaşlı, ağ saqqalı, ağ plaşa bürünmüş kişi kimi, Adəm isə ondan solda və bir qədər aşağıda tamamilə çılpaq kişi kimi göstərilmişdir. Tanrının sağ əli Adəmə həyat qığılcımı vermək üçün bir qədər irəli çıxır, onun qarşısında isə Tanrının güzgüdə əksi təəssüratı yaradan formada Adəmin əli qabağa uzanır. Bu Yaradılış kitabından aşağıdakı ayəni əks etdirir:
 | “Və Tanrı Özünə bənzər simada insanı yaratdı.” Yaradılış, 1:26 |  |
Başqa bir mövqeyə görə isə Tanrı və Adəmin barmaqları toqquşmur. Bu mövqeyə görə həyatverici olan Tanrı Adəmi özündən aşağıda tutaraq sanki, bərabər olmadıqlarını göstərmək istəyir.
Tanrının ətrafındakı fiqurların identikləşdirilməsi və anlamı haqqında müxtəlif nəzəriyyələr yaradılmışdır. Tanrının sol əli ilə saxladığı fiqur qadın xarici görünüşü olduğuna və adəmə doğru baxdığına görə Həvva olması fikri səsləndirilmiş, lakin həmin fiqurun Bakirə Məryəm, Sofiya, şəxsləşdirilmiş insan ruhu və ya qadın görünüşlü mələk olması fikrini bildirənlər də olmuşdur.
Ümumi qəbul edilmiş fikrə görə "Adəmin yaradılması" yuxarıda qeyd edilmiş Yaradılış 1:27 ayəsini təsvir edir. Mikelancelonun ilham mənbəyi və mövzuya baxışını formalaşdıran ehtimal ki, atanın sağ əlinin barmağı ifadəsinin (digitus paternae dexterae) səsləndiyi "Veni Creator Spiritus" adlı orta əsr himni olmuşdur.
- Detallar
-
![image]()
Adəm -
![image]()
Əllər -
![image]()
Tanrı
Mənbə
Mikelancelonun "Adəmin yaradılması"nda təsvir etdiyi Adəm obrazı üçün əsas ilham mənbəyinin Oktavian Avqustu çılpaq təsvir edən oğlaq olduğu ehtimal edilir. Həmin kameo hazırda Nortamberlenddəki saxlanılır. Kameo Mikelancelonun tavan rəsmlərini işlədiyi vaxt Romada yaşamış kardinal Domeniko Qrimaniyə məxsus olmuşdur. Məlumatlara görə Mikelancelo və Qrimani dost olmuşlar. Bəzi tədqiqatçılar isə Mikelancelonun əsasən "Adəmin yaradılması" əsərindəki Adəm fiqurundan ilhamlandığını iddia edirlər. Qrimaninin kameosu isə alternativ nəzəriyyə kimi qəbul edilir.
Məşhur nəzəriyyələr
"Adəmin yaradılması" əsərinin yüksək orijinal kompozisiyasının mənası ətrafında bir neçə nəzəriyyə formalaşdırılmışdır ki, onların da əksəri Mikelancelonun yaxşı sənədləşdirilmiş insan anatomiyası bilgisi nöqteyi-nəzərindən şərh olunur. 1990-cı ildə İndiana ştatının Anderson şəhərindən olan həkim Frenk Meşberger "Amerika Tibb Assosasiyası Jurnalı"nda nəşr edilmiş məqaləsində qeyd edir ki, Tanrının arxasındakı fonun quruluşu və fiqurların düzülüşü dəqiq şəkildə insan beyininin quruluşunu əks etdirir. Həkim Meşbergerin bu nəzəriyyəsi həkim Mark Li Eypler tərəfindən müzakirə edilmişdir. Əsərə yaxından baxdıqda insan beynini əks etdirməsi iddia olunan hissədə uc beyinin əsas şıramları, beyinin daxili və xarici səthi, , alın payı, bazilyar arteriya, hipofiz və görmə sinirlərinin kiyazmasını da görmək olur. Başqa bir nəzəriyyə isə belədir; "tanrı və mələkləri beyin yarımkürəsində təsvir olunub, yəni onu siz insanlar yaratdınız."
Yenə başqa bir fikirə görə isə Tanrının ətrafındakı qırmızı bulud insan uşaqlığı formasına malikdir (tarixçi Adrian Stoks öz əsərində bunu bədii formada "uşaqlıq mantiya" adlandırır) və aşağı sallanan yaşıl detal isə yeni kəsilmiş göbək ciyəsini göstərir. Enriko Bruşini 2004-cü ildə bu nəzəriyyəyə diqqət yetirərək qeyd edir ki, Yaradılmanın fiiki baxımdan yeni insanın doğulması kimi təsvir edildiyini görmək çox maraqlı bir fikirdir. Onun fikrincə bu nəzəriyyə həm də ana tərəfindən doğulmadan Tanrının yaratdığı Adəmdə göbəyin olmasını da izah edir.
Populyar mədəniyyətdə
Bütün zamanların ən məşhur sənət əsərlərindən biri olan "Adəmin yaradılması" müxtəlif zamanlarda ən müxtəlif janrlarda olan sənət nümunələri üçün ilham mənbəyi olmuş, əsərin müxtəlif replika və parodiyaları hazırlanmışdır. Con Elvinin Stiven Spilberqin "" filmi üçün hazırladığı poster kimi bəzi müasir sənət nümunələri xeyli məşhurlaşmışdır.Simpsonlar, , Sezam küçəsi, Yavaşladılmış inkişaf kimi bir çox məşhur televiziya şoularında əsərin parodiyaları işlənmişdir. "Tenacious D" qrupunun "The Pick of Destiny " albomunun üz qabığı da birbaşa Mikelancelonun əsərinə parodiyadır.
İstinadlar
- . (PDF). . 74 (4). December 1992: 553–554. JSTOR 3045910. April 7, 2012 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: April 9, 2013.
- Veni, Creator Spiritus / Come Holy Spirit, Creator Blest 2020-10-22 at the Wayback Machine. Preces-latinae.org.
- Cameo 2015-09-24 at the Wayback Machine on Google Image.
- Sutherland, Bruce. "Cameo Appearances on the Sistine Ceiling". Source: Notes in the History of Art. Ars Brevis Foundation, Inc. 32 (2). Winter 2013: 14. JSTOR 23292907.
- Sutherland, Bruce (Winter 2013). pp. 12–18.
- Meshberger, Frank Lynn. "An Interpretation of Michelangelo's Creation of Adam Based on Neuroanatomy". JAMA. 264 (14). October 10, 1990: 1837–41. doi:10.1001/jama.1990.03450140059034. PMID 2205727. September 6, 2016 tarixində . İstifadə tarixi: September 28 mart 2015.Pdf 2016-04-19 at the Wayback Machine. Excerpt 2020-01-30 at the Wayback Machine on Mental Health & Illness.com. Retrieved 28 mart 2015.
- Appler, Mark Lee. "The Creation of Adam: Divine Funster Decrees We Are What We Eat: Chicken?". Letters in comment: JAMA. 265 (9). March 6, 1991: 1111. doi:10.1001/jama.1991.03460090059025. PMID 1995993. March 7, 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 28 mart 2015.
- . Michelangelo. A study in the nature of art. London Şəhər Universiteti: . 1955. səh. 89. 2016-04-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-03-28.
- Bruschini, Enrico. Masterpieces of the Vatican. : Edizioni Musei Vaticani. 2004. ; . 2020-08-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-03-28. p. 112 2016-04-19 at the Wayback Machine.
- Bruschini, Enrico (2004). p. 112 2016-04-19 at the Wayback Machine.
- Katz, Jamie. . . 10 April 2009. 3 December 2013 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 mart 2015.
- Teixeira, Nuno. "Pop Culture Art Inspired By Michelangelo's The Creation Of Adam". bitrebels.com. İstifadə tarixi: 28 mart 2015.
Xarici keçidlər
![image]()
Vikianbarda Adəmin yaradılması ilə əlaqəli mediafayllar var.- Mikelancelonun rəsm və heykəllərini yaratmaq üçün istifadə etdiyi mum və gil fiqurlar
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ademin yaradilisi ve ya Ademin yaradilmasi it La creazione di Adamo texminen 1511 1512 ci illerde Mikelancelo terefinden Sikstin kapellasinin tavaninda cekilmis freska resmlerinden biridir Freskoda Bibliyanin Yaradilis kitabindaki insanin yaradilmasi hekayesine esasen Tanrinin ilk insan olan Ademe nefes vermesi tesvir edilib Kompleksin ikonaqrafik cedvelinin terkib hissesi olan eser xronoloji ardicilliga gore kapellanin tavaninda tesvir edilmis Yaradilis tesvirleri sirasinda dorduncu yer tutur Ademin yaradilmasi eseri Sikstin kapellasinin fresko panelleri arasinda en meshur olanidir ve meshurluguna gore bu eser yalniz Leonardo da Vincinin Mona Liza eseri ile muqayise edile biler Ademin yaradilisiLa creazione di AdamoRessam MikelanceloTarixi texm 1512Uslubu dini incesenet d Olculeri 280 1 sm 570 1 smSaxlanildigi yer Sikstin kapellasiSayti wga hu html m michelan 3 wga hu html m michelan 3 wga hu html m michelan 3 wga hu html m michelan 3 Vikianbarda elaqeli mediafayllar Eserde Adem ve Tanrinin barmaqlarinin toxunmasi detali insanliq tarixinin ikonik sehnelerinden biri olmaqla bir cox reproduksiyalar ve parodiyalara malikdir Leonardo da Vincinin Sonuncu sam yemeyi ve Mikelancelonun Ademin yaradilmasi freskolari butun zamanlarda en cox replikasi islenmis dini resmlerdir TesvirTanri yasli ag saqqali ag plasa burunmus kisi kimi Adem ise ondan solda ve bir qeder asagida tamamile cilpaq kisi kimi gosterilmisdir Tanrinin sag eli Ademe heyat qigilcimi vermek ucun bir qeder ireli cixir onun qarsisinda ise Tanrinin guzgude eksi teessurati yaradan formada Ademin eli qabaga uzanir Bu Yaradilis kitabindan asagidaki ayeni eks etdirir Ve Tanri Ozune benzer simada insani yaratdi Yaradilis 1 26 Basqa bir movqeye gore ise Tanri ve Ademin barmaqlari toqqusmur Bu movqeye gore heyatverici olan Tanri Ademi ozunden asagida tutaraq sanki beraber olmadiqlarini gostermek isteyir Tanrinin etrafindaki fiqurlarin identiklesdirilmesi ve anlami haqqinda muxtelif nezeriyyeler yaradilmisdir Tanrinin sol eli ile saxladigi fiqur qadin xarici gorunusu olduguna ve ademe dogru baxdigina gore Hevva olmasi fikri seslendirilmis lakin hemin fiqurun Bakire Meryem Sofiya sexslesdirilmis insan ruhu ve ya qadin gorunuslu melek olmasi fikrini bildirenler de olmusdur Umumi qebul edilmis fikre gore Ademin yaradilmasi yuxarida qeyd edilmis Yaradilis 1 27 ayesini tesvir edir Mikelancelonun ilham menbeyi ve movzuya baxisini formalasdiran ehtimal ki atanin sag elinin barmagi ifadesinin digitus paternae dexterae seslendiyi Veni Creator Spiritus adli orta esr himni olmusdur Detallar Adem Eller TanriMenbeMikelancelonun Ademin yaradilmasi nda tesvir etdiyi Adem obrazi ucun esas ilham menbeyinin Oktavian Avqustu cilpaq tesvir eden oglaq oldugu ehtimal edilir Hemin kameo hazirda Nortamberlenddeki saxlanilir Kameo Mikelancelonun tavan resmlerini islediyi vaxt Romada yasamis kardinal Domeniko Qrimaniye mexsus olmusdur Melumatlara gore Mikelancelo ve Qrimani dost olmuslar Bezi tedqiqatcilar ise Mikelancelonun esasen Ademin yaradilmasi eserindeki Adem fiqurundan ilhamlandigini iddia edirler Qrimaninin kameosu ise alternativ nezeriyye kimi qebul edilir Meshur nezeriyyeler Ademin yaradilmasi eserinin yuksek orijinal kompozisiyasinin menasi etrafinda bir nece nezeriyye formalasdirilmisdir ki onlarin da ekseri Mikelancelonun yaxsi senedlesdirilmis insan anatomiyasi bilgisi noqteyi nezerinden serh olunur 1990 ci ilde Indiana statinin Anderson seherinden olan hekim Frenk Mesberger Amerika Tibb Assosasiyasi Jurnali nda nesr edilmis meqalesinde qeyd edir ki Tanrinin arxasindaki fonun qurulusu ve fiqurlarin duzulusu deqiq sekilde insan beyininin qurulusunu eks etdirir Hekim Mesbergerin bu nezeriyyesi hekim Mark Li Eypler terefinden muzakire edilmisdir Esere yaxindan baxdiqda insan beynini eks etdirmesi iddia olunan hissede uc beyinin esas siramlari beyinin daxili ve xarici sethi alin payi bazilyar arteriya hipofiz ve gorme sinirlerinin kiyazmasini da gormek olur Basqa bir nezeriyye ise beledir tanri ve melekleri beyin yarimkuresinde tesvir olunub yeni onu siz insanlar yaratdiniz Yene basqa bir fikire gore ise Tanrinin etrafindaki qirmizi bulud insan usaqligi formasina malikdir tarixci Adrian Stoks oz eserinde bunu bedii formada usaqliq mantiya adlandirir ve asagi sallanan yasil detal ise yeni kesilmis gobek ciyesini gosterir Enriko Brusini 2004 cu ilde bu nezeriyyeye diqqet yetirerek qeyd edir ki Yaradilmanin fiiki baximdan yeni insanin dogulmasi kimi tesvir edildiyini gormek cox maraqli bir fikirdir Onun fikrince bu nezeriyye hem de ana terefinden dogulmadan Tanrinin yaratdigi Ademde gobeyin olmasini da izah edir Populyar medeniyyetdeButun zamanlarin en meshur senet eserlerinden biri olan Ademin yaradilmasi muxtelif zamanlarda en muxtelif janrlarda olan senet numuneleri ucun ilham menbeyi olmus eserin muxtelif replika ve parodiyalari hazirlanmisdir Con Elvinin Stiven Spilberqin filmi ucun hazirladigi poster kimi bezi muasir senet numuneleri xeyli meshurlasmisdir Simpsonlar Sezam kucesi Yavasladilmis inkisaf kimi bir cox meshur televiziya soularinda eserin parodiyalari islenmisdir Tenacious D qrupunun The Pick of Destiny albomunun uz qabigi da birbasa Mikelancelonun eserine parodiyadir Istinadlar PDF 74 4 December 1992 553 554 JSTOR 3045910 April 7 2012 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi April 9 2013 Veni Creator Spiritus Come Holy Spirit Creator Blest 2020 10 22 at the Wayback Machine Preces latinae org Cameo 2015 09 24 at the Wayback Machine on Google Image Sutherland Bruce Cameo Appearances on the Sistine Ceiling Source Notes in the History of Art Ars Brevis Foundation Inc 32 2 Winter 2013 14 JSTOR 23292907 Sutherland Bruce Winter 2013 pp 12 18 Meshberger Frank Lynn An Interpretation of Michelangelo s Creation of Adam Based on Neuroanatomy JAMA 264 14 October 10 1990 1837 41 doi 10 1001 jama 1990 03450140059034 PMID 2205727 September 6 2016 tarixinde Istifade tarixi September 28 mart 2015 Pdf 2016 04 19 at the Wayback Machine Excerpt 2020 01 30 at the Wayback Machine on Mental Health amp Illness com Retrieved 28 mart 2015 Appler Mark Lee The Creation of Adam Divine Funster Decrees We Are What We Eat Chicken Letters in comment JAMA 265 9 March 6 1991 1111 doi 10 1001 jama 1991 03460090059025 PMID 1995993 March 7 2016 tarixinde Istifade tarixi 28 mart 2015 Michelangelo A study in the nature of art London Seher Universiteti 1955 seh 89 2016 04 19 tarixinde Istifade tarixi 2015 03 28 Bruschini Enrico Masterpieces of the Vatican Edizioni Musei Vaticani 2004 ISBN 88 811 7088 4 ISBN 978 8 881 17088 3 2020 08 19 tarixinde Istifade tarixi 2015 03 28 p 112 2016 04 19 at the Wayback Machine Bruschini Enrico 2004 p 112 2016 04 19 at the Wayback Machine Katz Jamie 10 April 2009 3 December 2013 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 28 mart 2015 Teixeira Nuno Pop Culture Art Inspired By Michelangelo s The Creation Of Adam bitrebels com Istifade tarixi 28 mart 2015 Xarici kecidlerVikianbarda Ademin yaradilmasi ile elaqeli mediafayllar var Mikelancelonun resm ve heykellerini yaratmaq ucun istifade etdiyi mum ve gil fiqurlar