Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Adam Klark – (Clark Ádám) 14 avqust 1811, Edinburq, Şotlandiya - 23 iyun 1866, Budapeşt, Avstriya-Macarıstan) — Macarıstandakı işi ilə tanınan şotlandiyalı inşaat mühəndisi.
| Adam Klark (mühəndis) | |
|---|---|
| Adam Clark | |
 Adam Klark, Mikloş Barabaş tərəfindən çəkilən portireti | |
| Doğum tarixi | 14 Avqust 1811-ci il |
| Doğum yeri | Edinburq, Şotlandiya, Ingiltərə |
| Vəfat tarixi | 23 iyun 1866-cı il |
| Vəfat yeri | Buda, Avstriya imperiyası |
| Vəfat səbəbi | ağciyər xəstəliyi[d] |
| Dəfn yeri | Ingiltərə |
| Dəfn tarixi | 23 iyun 1866 (54 yaş) Buda, Macarıstan |
| Fəaliyyəti | İnşaat mühəndisliyi |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Bioqrafiya
Fəhlə ailəsində dünyaya gələn Adam Klark texniki təhsilini (Darling & Hume və G. Manwaring & Co) aldıqdan sonar, Hunter & English şirkətində çalışıb. 1834-cü ildə A. Klark qraf İştvan Seçeninin dəvəti ilə Dunay çayının axınını tənzimləmək üçün yeni dibçəkən gəminin tikintisinə nəzarət etmək məqsədilə Budapeştə gedir. İki il sonra isə Şotlandiyaya qayıdır. 1839-cu ildə A. Klark Dunay çayı üzərində Buda və şəhərlərini birləşdirməli olan Zəncirli körpünü tikintisinə nəzarətçi kimi Macarıstana geri qayıdır. Körpü 1839-cu ildə Qraf Şeçeninin təşəbbüsü ilə ingilis mühəndisi (William Tierney Clark) (heç bir qohumluq əlaqəsi yoxdur) tərəfindən layihələndirilib. Lakin Villiam Tierney Klark köpünün tikintisinə nəzarət etmək üçün Macarıstanda qala bilmir və ya istəmir. Sonradan bu layihə, İştvan Seçeni tərəfindən Adam Klarka həvalə olunur. Adam Klarka, körpünün inşası üzərində on il çalışmışdır. 1847-ci ildə Milli Kommunikasiyalar Komitəsinin (Yollar üzrə) (Kozlekedési Országos Bizottság) müşaviri, 1848-ci ildə isə İctimai İşlər Nazirliyinin (Kozmunkák Minisztérium) texniki məsləhətçisi olmuşdur. 1849-cu ildə Zəncirli körpünün açılışı olmuşdur və Macarıstanın paytaxtında ilk daimi körpü kimi tarixə düşmüşdür. O zamanlar dünyanın ən böyük körpülərindən biri idi. Tikintinin başa çatması 1848–1849-cu illər Macarıstan İnqilabına (Macarıstanda 1848-ci il inqilabı) təsadüf edir. İnqilabın ilkin mərhələlərində körpüyə toplaşan nümayişçilər əcnəbi işçilərin qovulmasını tələb edirdi. A. Klark onların tələbini təmin etməkdən imtina edir və nümayişçilər polis tərəfindən dağıdılır. Faktiki olaraq Klark həqiqətən inqilabçıları dəstəkləyir, 1848-ci ilin sonunda — hələ tamamlanmamış və sınaqdan keçirilməmiş körpü boyunca geri çəkilərək Layoş Koşut qoşunlarına kömək etmişdir. Bəzi hesablamalara görə körpüdən, bir gündə 70 minə yaxın insan və 300 artilleriya qurğusu keçmişdir. İnqilabi hadisələr zamanı A. Klark körpünü iki dəfə dağılmaqdan xilas etmişdir. 1849-cu ilin əvvəlində o, Avstriya İmperator Ordusunun üsyançıların Peştdən Budaya keçməsinin qarşısını almaq üçün körpünü partlatmağı planlaşdırdığı barədə məlumat alır. A. Klark körpünün dayanıqlığını təmin etmək üçün dayaq kameralarını su ilə doldurur, sonra isə nasosları sıradan çıxararaq hər hansı zərərin minimuma endirilməsi üçün lazımı addımlar atır. Avstriyalıl hərbçilər körpünün üzərinə dörd konteyner barıt qoyurlar, lakin onlardan yalnız biri partlayır və zərəri az olur. 1850-ci ildə Macarıstan hökuməti, Klarka Buda qəsrinin altında birbaşa Zəncirli körpü ilə üzbəüz açılan tunelin layihələndirilməsi və tikintisini tapşırır. Bu tunel, Budanın kənarına səyahət edənlər üçün məsafəni əhəmiyyətli dərəcədə qısaldacaqdır. Tunel üzərində iş 1853-cü ilin fevralında başladı və tunel 1856-cı ilin martında piyadaların hərəkəti üçün açılır. 1857-ci ildə tunelin tikintisi tam olaraq başa çatdırılmışdır. A. Klark ömrünün sonuna kimi Macarıstanda qalır. 1855-ci ildə yerli aristokratiyadan olan Mariya Aldas ilə evlənir və üç övladı olur. 23 iyul 1966-cı ildə ağciyər xəstəliyindən dünyasını dəyişir. Kerepeşi məzarlığında dəfn olunub. Macarıstan Elmlər Akademiyasının üzvü, macar riyaziyyatçısı , Adam Klarkın soyundandır.
Xatirə
1912-ci ildə Zəncirli körpü ilə Buda Tuneli arasındakı şəhər meydanı onun şərəfinə (Clark Ádám térr) adlandırıldı. Tunelə girişin qarşısındakı Adam Klark meydanında Macarıstanın bütün nöqtələrindən Budapeştə qədər olan məsafələri müəyyən etmək üçün başlanğıc nöqtəsi olan var. 2011-ci ildə Macarıstan Milli Bankı Klarkın anadan olmasının 200-cü ildönümünü qeyd etmək üçün 5000 forintlik sikkə çap etdirmişdir.
Qalereya
-
![image]()
-
![image]()
Buda qalasının altındakı tunelə giriş -
![image]()
A. Klarkın Kerepeşi məzarlığında məzarı -
![image]()
A.Klarkın anadan olmasının 200 illiyinə həsr olunmuş 5000-lik macar forinti.
İstinad
- "Arxivlənmiş surət". 2024-02-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-02-18.
- Clark Ádám https://www.britannica.com/biography/Adam-Clark Arxivləşdirilib 2018-09-17 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Adam Klark Clark Adam 14 avqust 1811 Edinburq Sotlandiya 23 iyun 1866 Budapest Avstriya Macaristan Macaristandaki isi ile taninan sotlandiyali insaat muhendisi Adam Klark muhendis Adam ClarkAdam Klark Miklos Barabas terefinden cekilen portiretiDogum tarixi 14 Avqust 1811 ci ilDogum yeri Edinburq Sotlandiya IngiltereVefat tarixi 23 iyun 1866 ci ilVefat yeri Buda Avstriya imperiyasiVefat sebebi agciyer xesteliyi d Defn yeri IngiltereDefn tarixi 23 iyun 1866 54 yas Buda MacaristanFealiyyeti Insaat muhendisliyi Vikianbarda elaqeli mediafayllarBioqrafiyaFehle ailesinde dunyaya gelen Adam Klark texniki tehsilini Darling amp Hume ve G Manwaring amp Co aldiqdan sonar Hunter amp English sirketinde calisib 1834 cu ilde A Klark qraf Istvan Seceninin deveti ile Dunay cayinin axinini tenzimlemek ucun yeni dibceken geminin tikintisine nezaret etmek meqsedile Budapeste gedir Iki il sonra ise Sotlandiyaya qayidir 1839 cu ilde A Klark Dunay cayi uzerinde Buda ve seherlerini birlesdirmeli olan Zencirli korpunu tikintisine nezaretci kimi Macaristana geri qayidir Korpu 1839 cu ilde Qraf Seceninin tesebbusu ile ingilis muhendisi William Tierney Clark hec bir qohumluq elaqesi yoxdur terefinden layihelendirilib Lakin Villiam Tierney Klark kopunun tikintisine nezaret etmek ucun Macaristanda qala bilmir ve ya istemir Sonradan bu layihe Istvan Seceni terefinden Adam Klarka hevale olunur Adam Klarka korpunun insasi uzerinde on il calismisdir 1847 ci ilde Milli Kommunikasiyalar Komitesinin Yollar uzre Kozlekedesi Orszagos Bizottsag musaviri 1848 ci ilde ise Ictimai Isler Nazirliyinin Kozmunkak Miniszterium texniki meslehetcisi olmusdur 1849 cu ilde Zencirli korpunun acilisi olmusdur ve Macaristanin paytaxtinda ilk daimi korpu kimi tarixe dusmusdur O zamanlar dunyanin en boyuk korpulerinden biri idi Tikintinin basa catmasi 1848 1849 cu iller Macaristan Inqilabina Macaristanda 1848 ci il inqilabi tesaduf edir Inqilabin ilkin merhelelerinde korpuye toplasan numayisciler ecnebi iscilerin qovulmasini teleb edirdi A Klark onlarin telebini temin etmekden imtina edir ve numayisciler polis terefinden dagidilir Faktiki olaraq Klark heqiqeten inqilabcilari destekleyir 1848 ci ilin sonunda hele tamamlanmamis ve sinaqdan kecirilmemis korpu boyunca geri cekilerek Layos Kosut qosunlarina komek etmisdir Bezi hesablamalara gore korpuden bir gunde 70 mine yaxin insan ve 300 artilleriya qurgusu kecmisdir Inqilabi hadiseler zamani A Klark korpunu iki defe dagilmaqdan xilas etmisdir 1849 cu ilin evvelinde o Avstriya Imperator Ordusunun usyancilarin Pestden Budaya kecmesinin qarsisini almaq ucun korpunu partlatmagi planlasdirdigi barede melumat alir A Klark korpunun dayaniqligini temin etmek ucun dayaq kameralarini su ile doldurur sonra ise nasoslari siradan cixararaq her hansi zererin minimuma endirilmesi ucun lazimi addimlar atir Avstriyalil herbciler korpunun uzerine dord konteyner barit qoyurlar lakin onlardan yalniz biri partlayir ve zereri az olur 1850 ci ilde Macaristan hokumeti Klarka Buda qesrinin altinda birbasa Zencirli korpu ile uzbeuz acilan tunelin layihelendirilmesi ve tikintisini tapsirir Bu tunel Budanin kenarina seyahet edenler ucun mesafeni ehemiyyetli derecede qisaldacaqdir Tunel uzerinde is 1853 cu ilin fevralinda basladi ve tunel 1856 ci ilin martinda piyadalarin hereketi ucun acilir 1857 ci ilde tunelin tikintisi tam olaraq basa catdirilmisdir A Klark omrunun sonuna kimi Macaristanda qalir 1855 ci ilde yerli aristokratiyadan olan Mariya Aldas ile evlenir ve uc ovladi olur 23 iyul 1966 ci ilde agciyer xesteliyinden dunyasini deyisir Kerepesi mezarliginda defn olunub Macaristan Elmler Akademiyasinin uzvu macar riyaziyyatcisi Adam Klarkin soyundandir Xatire1912 ci ilde Zencirli korpu ile Buda Tuneli arasindaki seher meydani onun serefine Clark Adam terr adlandirildi Tunele girisin qarsisindaki Adam Klark meydaninda Macaristanin butun noqtelerinden Budapeste qeder olan mesafeleri mueyyen etmek ucun baslangic noqtesi olan var 2011 ci ilde Macaristan Milli Banki Klarkin anadan olmasinin 200 cu ildonumunu qeyd etmek ucun 5000 forintlik sikke cap etdirmisdir QalereyaZencirli korpu Buda qalasinin altindaki tunele giris A Klarkin Kerepesi mezarliginda mezari A Klarkin anadan olmasinin 200 illiyine hesr olunmus 5000 lik macar forinti Istinad Arxivlenmis suret 2024 02 18 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2024 02 18 Clark Adam https www britannica com biography Adam Clark Arxivlesdirilib 2018 09 17 at the Wayback Machine