Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Cəlaləddin Məhəmməd Əkbər və ya I Böyük Əkbər (15 oktyabr 1542, Umarkot qalası, Böyük Moğol imperiyası – 15 oktyabr 1605, Fatehpur-Sikri, Böyük Moğol imperiyası) — 3-cü padşahı, Baburun nəvəsi, müsəlman ölkələr arasında çadranı qadağan edən ilk hökmdar. Atası Humayun şahdır, anası isə İranlı Həmide Banudur. Babürlərin ən parlaq dövrü Əkbər şahın padşah olduğu dövür olub.
| I Böyük Əkbər | |
|---|---|
| جلال الدین محمد اکبر | |
 | |
 | |
| 1556 – 1605 | |
| Əvvəlki | Sultan Hümayun |
| Sonrakı | Sultan Cahangir |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 15 oktyabr 1542 |
| Doğum yeri | , Sind,Pakistan |
| Vəfat tarixi | 15 oktyabr 1605(62 yaşında) |
| Vəfat yeri | , Aqra şəhəri |
| Vəfat səbəbi | dizenteriya |
| Fəaliyyəti | monarx |
| Atası | Sultan Hümayun |
| Anası | Həmidə Banu Bəyim |
| Uşaqları | Cahangir , Rzaqulu |
| Dini | İslam |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Atası Hümayun şah öldüyündə 14 yaşında idi. O sırada Delhidə olan Seydi Əli Rəisin tövsiyəsiylə Humayun şahı ölümü bir müddət gizləndi və döyüşdə olan Əkbər, 20 gün sonra Dehliyə gəlib 15 fevral 1556-cı ildə taxta çıxdı. Haramın siyasi təzyiqi yalnız 1564-cü ildə pozuldu və hakimiyyəti ələ aldı. O, bir çox inzibati yeniliklər gətirdi.
Cizvit papazlarından Bartoli Baba (Padre) Ridolfo Akuavivanın Böyük Moğol Yanındakı Vəzifəsi adlı latınca kitabında Əkbər şahın böyük bir yığıncaq edərək ora din alimlərini və komandirləri çağırdığını, uzun zamandan bəri hazırladığı yeni bir dini qurma və onun başı olma niyyətini aşağıdakı şəkildə açıqladığını yazar.
"Bir baş tərəfindən idarə olunan bir dövlətdə yaşayanların bir-birindən ayrı və bir-birinə qarşı inanclar bəsləməsi və başqa-başqa qanunlarla idarə olunması doğru deyil. Buna görə də biz bütün bunları birləşdirməliyik; belə ki, siz hamınız birdirsiniz, hamınız birdirsiniz. Beləliklə hər hansı bir din içindəki yaxşı şeyləri itirməmək və öbürlərindəki daha yaxşı şeyləri də qazanmaq kimi bir qazanc təmin etmiş olarıq. Bunu etməklə Allaha ibadət etmə işi, xalqın rahatlığı və dövlətin təhlükəsizliyi təmin edilmiş olur."
Əkbər şah, fərqli dinlərə sahib olan tebasını ortaq tək bir din damı altında birləşdirmə proyektiylə nev-i özünə məxsus bir imperator olmağa çalışıb.
Əkbər şah, babası Babur zamanından etibarən fəth edilməyə başlanan Hindistanı vətən olaraq mənimsəmiş, fatih olaraq gəldikləri bu ölkədə qalıcı olmanın yollarını axtarmışdı. Əkbər şah Hindu, Müsəlman, Zərdüşt, Buddist, Sikh, çayınızı, xristian kimi bir çox din mənsubunun yaşadığı bu ölkədə tebaası üzərində mənəvi nüfuz qurmadan birlik təmin etmənin mümkün ola bilməyəcəyini düşünürdü. Əkbər şahın müxtəlif din, məzhəb və irqlər arasında qarşılıqlı müsamahaya dayanan dostluq və sülh içində yaşamaq fikrini ifadə edən sülh-i külli düşüncəsini mənimsəməsində Müəllimi Mir Əbdüllətifin təsiri olub.
Əkbər şah, səltənətinin ilk illərindən etibarən Hindu əksəriyyətin rəğbətini qazanmağa istiqamətli proqramlar başlatdı. Özünə vəliəhd doğuracaq olan Hindu Rajputun, Jodhaa adlı qızı ilə evləndi, Hindu kişilərdən alınmaqda olan cizyə ilə müqəddəs yerlərin ziyarəti əsnasında hindulardan alınan vergini qaldırdı. Bürokratiyanın və ordunun üst rəhbərliyində bir çox Hinduya vəzifə verdi.
Tebaasının mənəvi liderliyini boynuna götürmək istəyən Əkbər şah, fərqli dinlərin təlimçiləri ilə yaxınlıqlar qurdu, onları tanımağa və özünə bağlamağa çalışdı. 1580-ci ildən zərdüştlüyə meyl edən Əkbər şah, bir müddət bir Zərdüşt kimi yaşadı, sarayda gecə gündüz atəş yandırılmasını əmr edərək bu atəşin söndürülməməsi vəzifəsini Əbu-l Fadla verdi. Əkbər şah, eyni dövrdə caynizm və siqh inancları ilə də tanış oldu, sarayında bu inancların nümayəndələrini saxladı.
Əkbər şah, 1579-cu ildən etibarən, Portuqaliyalı işğalçılarla birlikdə gələn Cizvit papazlarını sarayına dəvət edərək uzun müddət onları qonaq etdi. Xristianlığı öyrənməyə həvəs edən şah, Cizvitlərə İncili tərcümə etdirdi, onların kilsə qurmalarına icazə verib, uşaqlarının təhsiliylə onları vəzifələndirdi, lakin üçlüyə olan inancı Əkbər şahın nəzərə aldığı bir şey deyildi. Onun öyrənmə marağından ümidlənən, ancaq ümid etdiklərini tapa bilməyən missionerlər, yazdıqları məktublarda; Əkbər şahın dini müzakirələr əsnasında davamlı xaşxaş və spirtin təsiri altında olduğunu görərək xəyal qırıqlığına uğradıqlarını və onun bir kələkbaz olduğunu iddia etmişdilər.
Əkbər şah, sülh-i külli düşüncəsini Müsəlmanlara qəbul etdirmək üçün onlar üzərində mənəvi hakimiyyəti orqanı qurmanın yollarını axtarırdı. Taxta çıxdığı sırada müsəlman xalq arasında Mehdiyyət düşüncəsi olduqca məşhur idi. Əkbər şah, on altıncı əsrin başında Mehdiliyini elan edən Caunpurlu Məhəmmədin min yılcı (Mehdinin axır zamanda min il hökm edəcəyi inancı) hərəkəti Mehdəviyə təlimindən bu mənada faydalanmağı düşündü. Üstəlik Mehdinin zühur edəcəyi hicri mindikləri il olan miladi 1591-ci ilin çox yaxın idi. Əkbər şah, Mehdilik mövzusunda istiqamətləndirən və təşviq edənlərin başında Məhdəvi hərəkatının lideri Şeyx Mübarək b. Hıdır ən-Nagorî ilə iki oğlu feyz və Əbu l-Fadl əl-Əllamə vardı.
Ancaq Mehdiyyət düşüncəsi qarşısında ən böyük maneə, bu düşüncəyə şiddətlə qarşı çıxan ulemaydı və bunlar, müsəlmanlar üzərində hələ nüfuz sahibi idilər. Əkbər şahın mehdililiyinin qəbul etdirilməsi baxımından əvvəlcə üləmanın saf xarici edilməsi və gözdən salınması lazım idi. Əkbər şah bunu reallaşdırmaq üzrə, 1575-ci ildə paytaxt Fetihpur Sikri'de bir ibadətxana qurdu. Divanhanə deyilən bu yerdə sünni və şiə müsəlman alim, ədib və sufiləri bir araya gətirərək dini mövzularda elmi mübahisələri tərtib etdi. Bu yığıncaqlara qatılan ulemâ arasındakı şəxsi çəkişmələr, üləmanın zəiflikləri və şəri məsələlərdəki anlaşılmazlıqları önə çıxarılıb ulemâ və müəllimlərin Müsəlmanlar üzərindəki etibarları sükuta uğradıldı.
Əkbər şah daha sonra məcusi, Hindu, Buddist və xristian alimlərini də bu yığıncaqlara çağırmağa başladı, onların İslam əleyhinə danışıqlarını müdaxilə etmədən dinlədi. Bu yığıncaqlarda İslamın bədəvi bir millətə gəldiyi, Babür xalqı kimi yüksək bir millətə uyğun olmadığı, vəhyin ağla zidd olduğu, Quranın Allah kəlamı olmadığı fikirləri dilə gətirildi.
Nəhayət şərtlərin uyğun olduğuna qərara gətirilən 1579-cu ildə Fetihpur Sikri Ulu məscidində minbərə çıxan Feyzi ən-Nagori, Əkbər şahın ilahi mərtəbəyə yüksəldildiyini ifadə edən mənzum bir xütbəni oxuyaraq onu müctəhid-i zaman elan etdi. Əbul-Fadl'a görə də Əkbər şah zamanın imamıydı, insanların Allahın razılığını qazana bilmələri üçün o hansı yolu, hansı məzhəbi seçsə, ona tabe olmaları şərt idi.
Tacü l-arifin ləqəbiylə şöhrət tapmış Şeyx Zəkəriyyə, insan-ı kamil sözüylə nəzərdə tutulanın Əkbər şah olduğunu və ona mütləq itaət dinin əmirlərindən olduğunu iddia edərək ona qiblə-i murâdât (ona yönəlincə muratların reallaşacağı qiblə) adını vermiş, bu iddialarını sübut etmək üçün hədis uydurmaqdan da çəkinməmişdi. Digər tərəfdən Əkbər şah, Tacəddin Ayodhanî ilə də dostluq qurmuş, bu zat vasitəsiylə Abdulkərim Cilî'nin insan-ı kamil təlimini özünə uyarlamış və öz inancına mənsub təqibçilərindən hüzurunda səcdəyə kapanmalarını istəmişdir.
Bəzi Brahmanlar Əkbər şahın Rama və Krişna kimi böyük Hindu məbudu Vişnunun avatarı (Tanrı Vişnunun insana çevrilərək dünyaya gəlmiş halı) olduğunu söyləyərək, onu Hinduların məbudu mövqeyinə gətirmişlər. Ona bağlılığın dörd mərtəbəsi olaraq mal, can, namus və dinin fəda edilməsi lazım olduğunu, buna qarşılıq hikmət, şücaət, iffət və ədalətin əldə ediləcəyini elan etmişdilər.
Hakimiyyəti
Sultan Əkbər şah hakimiyyəti dövründə güclü bir təşkilat qurdu. Üsyanların və parçalanmaların qarşısını aldı. 1578-ci ildə , 1581-ci ildə Kabil, 1587-ci ildə Kəşmir, 1592-ci ildə Sind və 1594-cü ildə Qəndəharı tamamilə itaət altına aldı.
Əkbər şahın zamanında sarayada hind təsiri artmağa başladı. Hərəmxanasına götürdüyü hindli qadınların təsiri və hüsni-rəğbəti ilə hindlilərin də vətəndaş sayılaraq əsgər və dövlət məmuru olmalarını təmin etdi. Müsəlmanlarla hindlilər arasında bərabərlik təmin edildikdən sonra ölkədə gərginliklər azaldı. O, "xalqın dövlət üçün deyil, dövlətin xalq üçün var olduğu" fikrini mənimsədi və mənimsətdi. Böyük əhalisi olan Hindistanda türklər kiçik bir azlıq vəziyyətində idilər və daha çox əsgər və məmur olurdular. Bir çox baxımdan bərabərlik təmin edildiyi üçün azlığın çoxluq üzərində hakimiyyəti artıq mümkün deyildi.
Əkbər şah 1603-cü ildə xəstələndi və nitqi tutuldu. Oğlu Cahangir mirzəni çağıraraq ona öz əliylə qılınc qurşadı və hökmdarlıq sarığını başına qoydu. Ölümündən əvvəl Sikandarada özü üçün bir türbə tikintisi başlatmışdı. Qat-qat və piramidanı andıran bu türbə oğlu Cahangir tərəfindən tamamlandı və Əkbər şah 1605-ci ildə vəfat etdikdən sonra burada dəfn olundu.
Xüsusiyyətlər və hərəkətləri
Əkbər şah, Hindistanda ənənəvi yüzlərlə il ədalətsiz tətbiqlərə son qoydu və ədalətli məhkəmələr qurdu. Vergi ümumi olaraq ədalətli olmağa diqqət göstərdi. Hindu və Müsəlmanlar, öz ənənələrinə görə mühakimə olunan bir qanunu düzəldirlər. Fethpur, Sikriyi memarlar, alimlər, şairlər, yazarlar və rəssamları bir araya gətirərək bir sənət mərkəzinə çevirdi.
Əkbər türk-islam memarlığının ən gözəl əsərlərini təmin etdi. Bunlardan birincisi, Fethpur Sikridə beş qatlı Turku Sultana sarayı, dünyanın ən böyük qapılarından Bülend Dərvəzə və 1602-ci ildə Hesslərin fəthini xatırlamaq üçün tikilmiş Lahordakı Mirror sarayından ibarətdir.
İstinadlar
- Akbar // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.).
- Ṭaqqūš M. S. تاريخ مغول القبيلة الذهبيَّة والهند. S. 261.
- . 2010-12-19 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-12-17.
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
- Əbül-Fəzl Əllami. Əkbərnamə ( (rus.))
Video
- I Əkbər və mahnı: Codha və Əkbər filmi
Ədəbiyyat
- B. Qaskoyn. Böyük Moğollar. 2003(rus)
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Celaleddin Mehemmed Ekber ve ya I Boyuk Ekber 15 oktyabr 1542 Umarkot qalasi Boyuk Mogol imperiyasi 15 oktyabr 1605 Fatehpur Sikri Boyuk Mogol imperiyasi 3 cu padsahi Baburun nevesi muselman olkeler arasinda cadrani qadagan eden ilk hokmdar Atasi Humayun sahdir anasi ise Iranli Hemide Banudur Baburlerin en parlaq dovru Ekber sahin padsah oldugu dovur olub I Boyuk Ekberجلال الدین محمد اکبرHindistanin 11 ci padsahi1556 1605EvvelkiSultan HumayunSonrakiSultan CahangirSexsi melumatlarDogum tarixi 15 oktyabr 1542Dogum yeri Sind PakistanVefat tarixi 15 oktyabr 1605 1605 10 15 62 yasinda Vefat yeri Aqra seheriVefat sebebi dizenteriyaFealiyyeti monarxAtasi Sultan HumayunAnasi Hemide Banu BeyimUsaqlari Cahangir RzaquluDini Islam Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiAtasi Humayun sah olduyunde 14 yasinda idi O sirada Delhide olan Seydi Eli Reisin tovsiyesiyle Humayun sahi olumu bir muddet gizlendi ve doyusde olan Ekber 20 gun sonra Dehliye gelib 15 fevral 1556 ci ilde taxta cixdi Haramin siyasi tezyiqi yalniz 1564 cu ilde pozuldu ve hakimiyyeti ele aldi O bir cox inzibati yenilikler getirdi Cizvit papazlarindan Bartoli Baba Padre Ridolfo Akuavivanin Boyuk Mogol Yanindaki Vezifesi adli latinca kitabinda Ekber sahin boyuk bir yigincaq ederek ora din alimlerini ve komandirleri cagirdigini uzun zamandan beri hazirladigi yeni bir dini qurma ve onun basi olma niyyetini asagidaki sekilde aciqladigini yazar Bir bas terefinden idare olunan bir dovletde yasayanlarin bir birinden ayri ve bir birine qarsi inanclar beslemesi ve basqa basqa qanunlarla idare olunmasi dogru deyil Buna gore de biz butun bunlari birlesdirmeliyik bele ki siz haminiz birdirsiniz haminiz birdirsiniz Belelikle her hansi bir din icindeki yaxsi seyleri itirmemek ve oburlerindeki daha yaxsi seyleri de qazanmaq kimi bir qazanc temin etmis olariq Bunu etmekle Allaha ibadet etme isi xalqin rahatligi ve dovletin tehlukesizliyi temin edilmis olur Ekber sah ferqli dinlere sahib olan tebasini ortaq tek bir din dami altinda birlesdirme proyektiyle nev i ozune mexsus bir imperator olmaga calisib Ekber sah babasi Babur zamanindan etibaren feth edilmeye baslanan Hindistani veten olaraq menimsemis fatih olaraq geldikleri bu olkede qalici olmanin yollarini axtarmisdi Ekber sah Hindu Muselman Zerdust Buddist Sikh cayinizi xristian kimi bir cox din mensubunun yasadigi bu olkede tebaasi uzerinde menevi nufuz qurmadan birlik temin etmenin mumkun ola bilmeyeceyini dusunurdu Ekber sahin muxtelif din mezheb ve irqler arasinda qarsiliqli musamahaya dayanan dostluq ve sulh icinde yasamaq fikrini ifade eden sulh i kulli dusuncesini menimsemesinde Muellimi Mir Ebdulletifin tesiri olub Ekber sah seltenetinin ilk illerinden etibaren Hindu ekseriyyetin regbetini qazanmaga istiqametli proqramlar baslatdi Ozune veliehd doguracaq olan Hindu Rajputun Jodhaa adli qizi ile evlendi Hindu kisilerden alinmaqda olan cizye ile muqeddes yerlerin ziyareti esnasinda hindulardan alinan vergini qaldirdi Burokratiyanin ve ordunun ust rehberliyinde bir cox Hinduya vezife verdi Tebaasinin menevi liderliyini boynuna goturmek isteyen Ekber sah ferqli dinlerin telimcileri ile yaxinliqlar qurdu onlari tanimaga ve ozune baglamaga calisdi 1580 ci ilden zerdustluye meyl eden Ekber sah bir muddet bir Zerdust kimi yasadi sarayda gece gunduz ates yandirilmasini emr ederek bu atesin sondurulmemesi vezifesini Ebu l Fadla verdi Ekber sah eyni dovrde caynizm ve siqh inanclari ile de tanis oldu sarayinda bu inanclarin numayendelerini saxladi Ekber sah 1579 cu ilden etibaren Portuqaliyali isgalcilarla birlikde gelen Cizvit papazlarini sarayina devet ederek uzun muddet onlari qonaq etdi Xristianligi oyrenmeye heves eden sah Cizvitlere Incili tercume etdirdi onlarin kilse qurmalarina icaze verib usaqlarinin tehsiliyle onlari vezifelendirdi lakin ucluye olan inanci Ekber sahin nezere aldigi bir sey deyildi Onun oyrenme maragindan umidlenen ancaq umid etdiklerini tapa bilmeyen missionerler yazdiqlari mektublarda Ekber sahin dini muzakireler esnasinda davamli xasxas ve spirtin tesiri altinda oldugunu gorerek xeyal qiriqligina ugradiqlarini ve onun bir kelekbaz oldugunu iddia etmisdiler Ekber sah sulh i kulli dusuncesini Muselmanlara qebul etdirmek ucun onlar uzerinde menevi hakimiyyeti orqani qurmanin yollarini axtarirdi Taxta cixdigi sirada muselman xalq arasinda Mehdiyyet dusuncesi olduqca meshur idi Ekber sah on altinci esrin basinda Mehdiliyini elan eden Caunpurlu Mehemmedin min yilci Mehdinin axir zamanda min il hokm edeceyi inanci hereketi Mehdeviye teliminden bu menada faydalanmagi dusundu Ustelik Mehdinin zuhur edeceyi hicri mindikleri il olan miladi 1591 ci ilin cox yaxin idi Ekber sah Mehdilik movzusunda istiqametlendiren ve tesviq edenlerin basinda Mehdevi herekatinin lideri Seyx Mubarek b Hidir en Nagori ile iki oglu feyz ve Ebu l Fadl el Ellame vardi Ancaq Mehdiyyet dusuncesi qarsisinda en boyuk manee bu dusunceye siddetle qarsi cixan ulemaydi ve bunlar muselmanlar uzerinde hele nufuz sahibi idiler Ekber sahin mehdililiyinin qebul etdirilmesi baximindan evvelce ulemanin saf xarici edilmesi ve gozden salinmasi lazim idi Ekber sah bunu reallasdirmaq uzre 1575 ci ilde paytaxt Fetihpur Sikri de bir ibadetxana qurdu Divanhane deyilen bu yerde sunni ve sie muselman alim edib ve sufileri bir araya getirerek dini movzularda elmi mubahiseleri tertib etdi Bu yigincaqlara qatilan ulema arasindaki sexsi cekismeler ulemanin zeiflikleri ve seri meselelerdeki anlasilmazliqlari one cixarilib ulema ve muellimlerin Muselmanlar uzerindeki etibarlari sukuta ugradildi Ekber sah daha sonra mecusi Hindu Buddist ve xristian alimlerini de bu yigincaqlara cagirmaga basladi onlarin Islam eleyhine danisiqlarini mudaxile etmeden dinledi Bu yigincaqlarda Islamin bedevi bir millete geldiyi Babur xalqi kimi yuksek bir millete uygun olmadigi vehyin agla zidd oldugu Quranin Allah kelami olmadigi fikirleri dile getirildi Nehayet sertlerin uygun olduguna qerara getirilen 1579 cu ilde Fetihpur Sikri Ulu mescidinde minbere cixan Feyzi en Nagori Ekber sahin ilahi mertebeye yukseldildiyini ifade eden menzum bir xutbeni oxuyaraq onu muctehid i zaman elan etdi Ebul Fadl a gore de Ekber sah zamanin imamiydi insanlarin Allahin raziligini qazana bilmeleri ucun o hansi yolu hansi mezhebi secse ona tabe olmalari sert idi Tacu l arifin leqebiyle sohret tapmis Seyx Zekeriyye insan i kamil sozuyle nezerde tutulanin Ekber sah oldugunu ve ona mutleq itaet dinin emirlerinden oldugunu iddia ederek ona qible i muradat ona yonelince muratlarin reallasacagi qible adini vermis bu iddialarini subut etmek ucun hedis uydurmaqdan da cekinmemisdi Diger terefden Ekber sah Taceddin Ayodhani ile de dostluq qurmus bu zat vasitesiyle Abdulkerim Cili nin insan i kamil telimini ozune uyarlamis ve oz inancina mensub teqibcilerinden huzurunda secdeye kapanmalarini istemisdir Bezi Brahmanlar Ekber sahin Rama ve Krisna kimi boyuk Hindu mebudu Visnunun avatari Tanri Visnunun insana cevrilerek dunyaya gelmis hali oldugunu soyleyerek onu Hindularin mebudu movqeyine getirmisler Ona bagliligin dord mertebesi olaraq mal can namus ve dinin feda edilmesi lazim oldugunu buna qarsiliq hikmet sucaet iffet ve edaletin elde edileceyini elan etmisdiler HakimiyyetiSultan Ekber sah hakimiyyeti dovrunde guclu bir teskilat qurdu Usyanlarin ve parcalanmalarin qarsisini aldi 1578 ci ilde 1581 ci ilde Kabil 1587 ci ilde Kesmir 1592 ci ilde Sind ve 1594 cu ilde Qendehari tamamile itaet altina aldi Mogol imperiyasi I Ekberin dovrunde Ekber sahin zamaninda sarayada hind tesiri artmaga basladi Heremxanasina goturduyu hindli qadinlarin tesiri ve husni regbeti ile hindlilerin de vetendas sayilaraq esger ve dovlet memuru olmalarini temin etdi Muselmanlarla hindliler arasinda beraberlik temin edildikden sonra olkede gerginlikler azaldi O xalqin dovlet ucun deyil dovletin xalq ucun var oldugu fikrini menimsedi ve menimsetdi Boyuk ehalisi olan Hindistanda turkler kicik bir azliq veziyyetinde idiler ve daha cox esger ve memur olurdular Bir cox baximdan beraberlik temin edildiyi ucun azligin coxluq uzerinde hakimiyyeti artiq mumkun deyildi Ekber sah 1603 cu ilde xestelendi ve nitqi tutuldu Oglu Cahangir mirzeni cagiraraq ona oz eliyle qilinc qursadi ve hokmdarliq sarigini basina qoydu Olumunden evvel Sikandarada ozu ucun bir turbe tikintisi baslatmisdi Qat qat ve piramidani andiran bu turbe oglu Cahangir terefinden tamamlandi ve Ekber sah 1605 ci ilde vefat etdikden sonra burada defn olundu Ebul Fezl Sultan Ekbere Ekbername kitabini oxuyarkenSultan Ekberin turbesiXususiyyetler ve hereketleriEkber sah Hindistanda enenevi yuzlerle il edaletsiz tetbiqlere son qoydu ve edaletli mehkemeler qurdu Vergi umumi olaraq edaletli olmaga diqqet gosterdi Hindu ve Muselmanlar oz enenelerine gore muhakime olunan bir qanunu duzeldirler Fethpur Sikriyi memarlar alimler sairler yazarlar ve ressamlari bir araya getirerek bir senet merkezine cevirdi Ekber turk islam memarliginin en gozel eserlerini temin etdi Bunlardan birincisi Fethpur Sikride bes qatli Turku Sultana sarayi dunyanin en boyuk qapilarindan Bulend Derveze ve 1602 ci ilde Hesslerin fethini xatirlamaq ucun tikilmis Lahordaki Mirror sarayindan ibaretdir IstinadlarAkbar Brockhauz Ensiklopediyasi alm Ṭaqqus M S تاريخ مغول القبيلة الذهبي ة والهند S 261 ISBN 978 9953 18 436 4 2010 12 19 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2010 12 17 Hemcinin baxZahireddin Mahmud Babur Sultan Humayun Codxa ve Ekber film 2008 Xarici kecidlerEbul Fezl Ellami Ekbername rus Video I Ekber ve mahni Codha ve Ekber filmiEdebiyyatB Qaskoyn Boyuk Mogollar 2003 rus Xarici kecidler