İnternet filtri — İnternet istifadəçisinin daxil ola biləcəyi məzmunu məhdudlaşdıran və ya nəzarət edən, xüsusən də WWW, E-poçt və ya digər vasitələrlə internet üzərindən çatdırılan materialı məhdudlaşdırmaq üçün istifadə edilən proqram təminatı. Məzmuna nəzarət proqramı hansı məzmuna icazə veriləcəyini və ya bloklanacağını müəyyən edir.
Bu cür məhdudiyyətlər müxtəlif səviyyələrdə tətbiq oluna bilər: hökumət onları ölkə miqyasında tətbiq etməyə cəhd edə bilər (bax: İnternet senzurası) və ya İnternet xidmət provayderi öz müştərilərinə, işəgötürən öz işçilərinə, , kitabxana ziyarətçilərə, valideyn uşağının kompüterinə və ya .
Məqsəd çox vaxt kompüterin sahibinin və ya digərlərinin etiraz edə biləcəyi məzmuna çıxışın qarşısını almaqdır. Məzmunun bloklanması istifadəçinin razılığı olmadan tətbiq edildikdə internet senzurasının bir forması kimi xarakterizə edilə bilər. Bəzi proqram təminatları valideynlərə uşağın İnternetə daxil olmasına, oyun oynamağa və ya digər kompüter fəaliyyətlərinə sərf edə biləcəyi vaxtın miqdarını təyin etmək icazəsi verən vaxta nəzarət funksiyalarını ehtiva edir.
Bəzi ölkələrdə bu cür proqram təminatı hər yerdə mövcuddur. Kubada hökumətin nəzarətində olan internet-kafedə kompüter istifadəçisi müəyyən sözləri yazarsa, və ya veb-brauzer avtomatik olaraq bağlanır və "dövlət təhlükəsizliyi" xəbərdarlığı verilir.
Terminologiya
"Məzmuna nəzarət" termini bəzən CNN,Playboy jurnalı,San Francisco Chronicle və The New York Times tərəfindən istifadə olunur. Bununla belə, "məzmun filtri proqramı", "proksi serverlərin filtrlənməsi", "təhlükəsiz veb şlüzləri", "senzura proqramı", "məzmun təhlükəsizliyi və nəzarəti", "veb filtrləmə proqramı", "məzmun senzura proqramı" və "məzmun bloklama proqramı" kimi ifadələr də tez-tez istifadə olunur. "Nannyware" həm məhsul marketinqində, həm də mediada istifadə edilib. sənaye araşdırma şirkəti bazar seqmentini təsvir etmək üçün "təhlükəsiz veb şlüzü"ndən (SWG) istifadə edir.
Veb saytlarını seçilmiş şəkildə bloklayan məhsullar istehsal edən şirkətlər bu məhsullara senzura proqramı yox, "internet filtri" və ya "URL filtri" adlandırmağa üstünlük verirlər. Valideynlərə övladlarının internetdən istifadəsinə nəzarət etmək və məhdudlaşdırmaq üçün xüsusi olaraq hazırlanmış proqram təminatında "valideyn nəzarəti proqramı" da istifadə olunur. Bəzi məhsullar istifadəçinin daxil olduğu bütün saytları qeyd edir və həmin şəxsin seçdiyi "məsuliyyət tərəfdaşına" hesabat vermək üçün məzmun növünə görə onları qiymətləndirir. İnternet filtrləri, valideyn nəzarəti proqramı və/və ya hesabatlılıq proqramı bir məhsulda birləşdirilə bilər.
Bununla belə, bu cür proqram təminatını tənqid edənlər "senzura proqramı" terminindən sərbəst istifadə edirlər: məsələn, Censorware Project layihəsi. Bu cür proqram təminatı istehsalçılarını tənqid edən redaksiya məqalələrində "senzura" termini tez-tez istifadə olunur və bir çox müxtəlif çeşidləri və tətbiqləri əhatə edir: Zeni Cardin 9 mart 2006-cı ildə The New York Times qəzetində Amerika istehsalı olan proqramların Çindəki məzmunu bloklamaq üçün istifadəsini müzakirə edərkən bu termindən istifadə edib. Həmin ay orta məktəb şagirdi öz məktəbində bu cür proqram təminatının tətbiqini müzakirə etmək üçün bu termindən istifadə edib.
Ümumiyyətlə, ənənəvi qəzetlər öz məqalələrində "senzura" terminindən istifadə etmir, bunun əvəzinə "məzmun filtri", "məzmun nəzarəti" və ya "veb filtri" kimi daha az açıq şəkildə mübahisə doğuran terminlərdən istifadə etməyə üstünlük verirlər. "The New York Times" və "The Wall Street Journal" bu təcrübəyə əməl edirlər. Digər tərəfdən, CNET kimi veb əsaslı qəzetlər bu termini həm redaksiya, həm də jurnalistika kontekstində istifadə edir, məsələn: "Windows Live senzura proqramı yaradacaq".
Həmçinin bax
İstinadlar
- "Going online in Cuba: Internet under surveillance" (PDF). rsf.org. 2006. 2016-09-21 tarixində (PDF).
- "Young, angry … and wired - May 3, 2005". Edition.CNN.com. 3 May 2005. 8 December 2009 tarixində . İstifadə tarixi: 25 October 2009.
- Umstead, R. Thomas. "Playboy Preaches Control". Multichannel News. 20 May 2006. 22 September 2013 tarixində . İstifadə tarixi: 25 June 2013.
- Woolls, Daniel. . sfgate.com. Associated Press. October 25, 2002. 8 July 2003 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.
- Bickerton, Derek. "Digital Dreams". The New York Times. 30 November 1997. 4 June 2011 tarixində . İstifadə tarixi: 25 October 2009.
- "IT Glossary: Secure Web Gateway". .com. 28 June 2012 tarixində . İstifadə tarixi: 27 March 2012.
- "Censorware Project". censorware.net. 20 June 2015 tarixində . İstifadə tarixi: 2 November 2023.
- . 19 October 2007 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.
- "DMCA 1201 Exemption Transcript, April 11 - Censorware". Sethf.com. 11 April 2003. 4 January 2010 tarixində . İstifadə tarixi: 25 October 2009.
- . news..co.uk. 14 March 2006. 5 December 2008 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 October 2009.
Xarici keçidlər
- "İnterneti senzura etmək olarmı?". BBC Azərbaycanca.
- "Azərbaycanda internet senzurası: giriş, istifadə və məhdudiyyət". Bakı Araşdırmalar İnstitutu.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Internet filtri Internet istifadecisinin daxil ola bileceyi mezmunu mehdudlasdiran ve ya nezaret eden xususen de WWW E poct ve ya diger vasitelerle internet uzerinden catdirilan materiali mehdudlasdirmaq ucun istifade edilen proqram teminati Mezmuna nezaret proqrami hansi mezmuna icaze verileceyini ve ya bloklanacagini mueyyen edir Bloklanmis mezmuna daxil olmaq isteyerken cixan xeberdarliq Bu cur mehdudiyyetler muxtelif seviyyelerde tetbiq oluna biler hokumet onlari olke miqyasinda tetbiq etmeye cehd ede biler bax Internet senzurasi ve ya Internet xidmet provayderi oz musterilerine isegoturen oz iscilerine kitabxana ziyaretcilere valideyn usaginin komputerine ve ya Meqsed cox vaxt komputerin sahibinin ve ya digerlerinin etiraz ede bileceyi mezmuna cixisin qarsisini almaqdir Mezmunun bloklanmasi istifadecinin raziligi olmadan tetbiq edildikde internet senzurasinin bir formasi kimi xarakterize edile biler Bezi proqram teminatlari valideynlere usagin Internete daxil olmasina oyun oynamaga ve ya diger komputer fealiyyetlerine serf ede bileceyi vaxtin miqdarini teyin etmek icazesi veren vaxta nezaret funksiyalarini ehtiva edir Bezi olkelerde bu cur proqram teminati her yerde movcuddur Kubada hokumetin nezaretinde olan internet kafede komputer istifadecisi mueyyen sozleri yazarsa ve ya veb brauzer avtomatik olaraq baglanir ve dovlet tehlukesizliyi xeberdarligi verilir Terminologiya Mezmuna nezaret termini bezen CNN Playboy jurnali San Francisco Chronicle ve The New York Times terefinden istifade olunur Bununla bele mezmun filtri proqrami proksi serverlerin filtrlenmesi tehlukesiz veb sluzleri senzura proqrami mezmun tehlukesizliyi ve nezareti veb filtrleme proqrami mezmun senzura proqrami ve mezmun bloklama proqrami kimi ifadeler de tez tez istifade olunur Nannyware hem mehsul marketinqinde hem de mediada istifade edilib senaye arasdirma sirketi bazar seqmentini tesvir etmek ucun tehlukesiz veb sluzu nden SWG istifade edir Veb saytlarini secilmis sekilde bloklayan mehsullar istehsal eden sirketler bu mehsullara senzura proqrami yox internet filtri ve ya URL filtri adlandirmaga ustunluk verirler Valideynlere ovladlarinin internetden istifadesine nezaret etmek ve mehdudlasdirmaq ucun xususi olaraq hazirlanmis proqram teminatinda valideyn nezareti proqrami da istifade olunur Bezi mehsullar istifadecinin daxil oldugu butun saytlari qeyd edir ve hemin sexsin secdiyi mesuliyyet terefdasina hesabat vermek ucun mezmun novune gore onlari qiymetlendirir Internet filtrleri valideyn nezareti proqrami ve ve ya hesabatliliq proqrami bir mehsulda birlesdirile biler Bununla bele bu cur proqram teminatini tenqid edenler senzura proqrami termininden serbest istifade edirler meselen Censorware Project layihesi Bu cur proqram teminati istehsalcilarini tenqid eden redaksiya meqalelerinde senzura termini tez tez istifade olunur ve bir cox muxtelif cesidleri ve tetbiqleri ehate edir Zeni Cardin 9 mart 2006 ci ilde The New York Times qezetinde Amerika istehsali olan proqramlarin Cindeki mezmunu bloklamaq ucun istifadesini muzakire ederken bu terminden istifade edib Hemin ay orta mekteb sagirdi oz mektebinde bu cur proqram teminatinin tetbiqini muzakire etmek ucun bu terminden istifade edib Umumiyyetle enenevi qezetler oz meqalelerinde senzura termininden istifade etmir bunun evezine mezmun filtri mezmun nezareti ve ya veb filtri kimi daha az aciq sekilde mubahise doguran terminlerden istifade etmeye ustunluk verirler The New York Times ve The Wall Street Journal bu tecrubeye emel edirler Diger terefden CNET kimi veb esasli qezetler bu termini hem redaksiya hem de jurnalistika kontekstinde istifade edir meselen Windows Live senzura proqrami yaradacaq Hemcinin baxYetkinlik Internet senzurasi Pornoqrafiyaya qarsi cixmaq Soz filtriIstinadlar Going online in Cuba Internet under surveillance PDF rsf org 2006 2016 09 21 tarixinde PDF Young angry and wired May 3 2005 Edition CNN com 3 May 2005 8 December 2009 tarixinde Istifade tarixi 25 October 2009 Umstead R Thomas Playboy Preaches Control Multichannel News 20 May 2006 22 September 2013 tarixinde Istifade tarixi 25 June 2013 Woolls Daniel sfgate com Associated Press October 25 2002 8 July 2003 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Bickerton Derek Digital Dreams The New York Times 30 November 1997 4 June 2011 tarixinde Istifade tarixi 25 October 2009 IT Glossary Secure Web Gateway com 28 June 2012 tarixinde Istifade tarixi 27 March 2012 Censorware Project censorware net 20 June 2015 tarixinde Istifade tarixi 2 November 2023 19 October 2007 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib DMCA 1201 Exemption Transcript April 11 Censorware Sethf com 11 April 2003 4 January 2010 tarixinde Istifade tarixi 25 October 2009 news co uk 14 March 2006 5 December 2008 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 25 October 2009 Xarici kecidlerVikianbarda elaqeli media fayllar Interneti senzura etmek olarmi BBC Azerbaycanca Azerbaycanda internet senzurasi giris istifade ve mehdudiyyet Baki Arasdirmalar Institutu