Özəl proqram təminatı — pulsuz və açıq mənbə proqram təminatı icmasının fikrinə görə, onun yaradıcısına, yayımçısına, digər hüquq sahibinə və ya hüquq sahibi tərəfdaşına müasir müəllif hüququ və əqli mülkiyyət hüququ ilə qanuni inhisar verən proqram təminatı. Bu, alıcını proqram təminatını sərbəst şəkildə paylaşmasının, onu dəyişdirməsinin, proqram təminatından özbaşına istifadə etməsinin (bəzi hallarda, bəzi patent yüklü və istifadə qaydaları ilə əlaqəli proqram təminatında olduğu kimi) və bununla da onların azadlıqlarını məhdudlaşdırmasının qarşısını alır.
Özəl proqram təminatı qeyri-azad proqram təminatının . Bu termin pulsuz və açıq mənbəli proqram təminatından fərqli olaraq müəyyən edilir. kimi qeyri-kommersiya lisenziyaları mülkiyyət hüququ hesab edilmir, lakin azad deyillər. Özəl proqram təminatı qapalı mənbəli proqram təminatı və ya ola bilər.
Növləri
Pulsuz və açıq lisenziyalar | Pulsuz olmayan | |||||
---|---|---|---|---|---|---|
İctimai domen və ekvivalentlər | Kopileft | lisenziyası | özəl proqram təminatı | |||
Proqram təminatı | PD, CC0 | , , | , | JRL, AFPL | Özəl proqram təminatı, ictimai lisenziya yoxdur | şəxsi, daxili proqram təminatı |
Digər yaradıcılıq işləri | PD, CC0 | CC BY | CC BY-SA | CC BY-NC | Müəllif hüququ, ictimai lisenziya yoxudr | yayımlanmamış |
Mənşəyi
1960-cı illərin sonlarına qədər kompüterlər – böyükhəcmli və bahalı meynfreymlər, xüsusi kondisionerli kompüter otaqlarındakı maşınlar satılmaq əvəzinə, adətən müştərilərə icarəyə verilirdi. Xidmət və mövcud olan bütün proqram təminatı adətən 1969-cu ilə qədər istehsalçılar tərəfindən ayrıca ödənişsiz təmin edilirdi. Kompüter satıcıları adətən müştərilərə quraşdırılmış proqram təminatının mənbə kodunu təqdim edirdilər. Proqram təminatı hazırlayan müştərilər çox vaxt onu pulsuz olaraq ictimaiyyətə təqdim edirdilər.
1969-cu ildə ona qarşı antiinhisar məhkəmələri aparılan IBM aparat və proqram təminatını ayırmış, meynfreymn proqram təminatı və xidmətlər üçün ayrıca ödəniş etməyə başlamışdır. Beləliklə, bu, sənaye dəyişikliyinə səbəb olmuşdur.
1976-cı ildə Bill Qeytsin ""u kompüter həvəskarlarının proqram təminatının, xüsusən də "Microsoft"un "" tərcüməçisinin müəllif hüquqlarının geniş şəkildə pozulmasını qınamış və onların icazəsiz formada istifadə olunmasının özünün keyfiyyətli proqram təminatı istehsal etmə qabiliyyətinə mane olduğunu iddia etmişdi. Buna baxmayaraq, xüsusən də məsələsində, hüquqi statusu 1983-cü ildə işinə qədər qeyri-müəyyən olaraq qalmışdır.
görə, proqram təminatının hüquqi xarakteristikaları ilə dəyişilmişdir.
1983-cü ilin fevral ayından başlayaraq IBM öz proqram təminatının artan siyahısı üçün "yalnız obyekt kodu " modelini qəbul etmiş və mənbə kodunun böyük hissəsini lisenziya sahiblərinə göndərməyi dayandırmışdı. 1983-cü ildə ABŞ-də ikili proqram təminatının müəllif hüquqlarını qorumaq mümkün olmuşdu. Bu, ondan əvvəl yalnız mənbə kodu müəllif hüququ ilə qorunurdu. Bundan əlavə, eyni mikroprosessor arxitekturasına əsaslanan milyonlarla kompüterin əlçatanlığının artması ilk dəfə ikili paylanmış proqram təminatı üçün kifayət qədər böyük bazar yaratmışdı.
İstinadlar
- Saraswati Experts. 2.5.3 // COMPUTER SCIENCE WITH C++. Saraswati House Pvt Ltd. 1.27. ISBN . İstifadə tarixi: 29 June 2017.
- AUUG, Inc. Chapter 1. Definitions // AUUGN. AUUG, Inc. March 2003. səh. 51. İstifadə tarixi: 29 June 2017.
- Ceruzzi, Paul E. A History of Modern Computing. Cambridge, MA: MIT Press. 2003. səh. 128. ISBN .
Although IBM agreed to sell its machines as part of a Consent Decree effective January 1956, leasing continued to be its preferred way of doing business.then everyone started fighting
- "The History of Equipment Leasing", Lease Genie, April 11, 2008 tarixində , İstifadə tarixi: November 12, 2010,
In the 1960s, IBM and Xerox recognized that substantial sums could be made from the financing of their equipment. The leasing of computer and office equipment that occurred then was a significant contribution to leasings [sic] growth, since many companies were exposed to equipment leasing for the first time when they leased such equipment.
- "Overview of the GNU System". GNU Operating System. Free Software Foundation. 2016-06-16. 2017-12-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-05-01.
- "The History of Equipment Leasing", Lease Genie, April 11, 2008 tarixində , İstifadə tarixi: November 12, 2010,
In the 1960s, IBM and Xerox recognized that substantial sums could be made from the financing of their equipment. The leasing of computer and office equipment that occurred then was a significant contribution to leasings [sic] growth, since many companies were exposed to equipment leasing for the first time when they leased such equipment.
- Hamilton, Thomas W. IBM's Unbundling Decision: Consequences for Users and the Industry. Programming Sciences Corporation. 1969.
- IBM. "Chronological History of IBM: 1960s". n.d. April 21, 2013 tarixində . İstifadə tarixi: May 28, 2016.
Rather than offer hardware, services and software exclusively in packages, marketers 'unbundled' the components and offered them for sale individually. Unbundling gave birth to the multibillion-dollar software and services industries, of which IBM is today a world leader.
- Gates, Bill. "An Open Letter to Hobbyists". February 3, 1976. January 7, 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: May 28, 2016.
- Swann, Matthew. Executable Code is Not the Proper Subject of Copyright Law (Texniki hesabat). Cal Poly State University. 18 November 2004. CPSLO-CSC-04-02.
- Pamela Samuelson, "CONTU Revisited: The Case against Copyright Protection for Computer Programs in Machine-Readable Form", Duke Law Journal, 1984 (4), Sep 1984: 663–769, doi:10.2307/1372418, JSTOR 1372418, 2017-08-04 tarixində , İstifadə tarixi: 2023-08-28
- Robert X. Cringely's interview with Brewster Kahle 2019-01-18 at the Wayback Machine, 46th minute
- . . YouTube. 2014-09-17. Archived from the original on 2015-12-26. İstifadə tarixi: 2015-12-26.
[at 3:15]
- Gallant, John. "IBM policy draws fire - Users say source code rules hamper change". . 1985-03-18. İstifadə tarixi: 2015-12-27.
While IBM's policy of withholding source code for selected software products has already marked its second anniversary, users are only now beginning to cope with the impact of that decision. But whether or not the advent of object-code-only products has affected their day-to-day DP operations, some users remain angry about IBM's decision. Announced in February 1983, IBM's object-code-only policy has been applied to a growing list of Big Blue system software products
- . . YouTube. 2014-09-17. Archived from the original on 2015-12-26. İstifadə tarixi: 2015-12-26.
[at 3:15]
- Gallant, John. "IBM policy draws fire - Users say source code rules hamper change". . 1985-03-18. İstifadə tarixi: 2015-12-27.
While IBM's policy of withholding source code for selected software products has already marked its second anniversary, users are only now beginning to cope with the impact of that decision. But whether or not the advent of object-code-only products has affected their day-to-day DP operations, some users remain angry about IBM's decision. Announced in February 1983, IBM's object-code-only policy has been applied to a growing list of Big Blue system software products
- "Impact of Apple vs. Franklin Decision". 2018-03-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-08-28.
- Landley, Rob. "23-05-2009". landley.net. 2009-05-23. 2018-01-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-12-02.
So if open source used to be the norm back in the 1960s and 70s, how did this _change_? Where did proprietary software come from, and when, and how? How did Richard Stallman's little utopia at the MIT AI lab crumble and force him out into the wilderness to try to rebuild it? Two things changed in the early 80s: the exponentially growing installed base of microcomputer hardware reached critical mass around 1980, and a legal decision altered copyright law to cover binaries in 1983. Increasing volume: The microprocessor creates millions of identical computers
Xarici keçidlər
- Vikianbarda Özəl proqram təminatı ilə əlaqəli mediafayllar var.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ozel proqram teminati pulsuz ve aciq menbe proqram teminati icmasinin fikrine gore onun yaradicisina yayimcisina diger huquq sahibine ve ya huquq sahibi terefdasina muasir muellif huququ ve eqli mulkiyyet huququ ile qanuni inhisar veren proqram teminati Bu alicini proqram teminatini serbest sekilde paylasmasinin onu deyisdirmesinin proqram teminatindan ozbasina istifade etmesinin bezi hallarda bezi patent yuklu ve istifade qaydalari ile elaqeli proqram teminatinda oldugu kimi ve bununla da onlarin azadliqlarini mehdudlasdirmasinin qarsisini alir Ozel proqram teminati qeyri azad proqram teminatinin Bu termin pulsuz ve aciq menbeli proqram teminatindan ferqli olaraq mueyyen edilir kimi qeyri kommersiya lisenziyalari mulkiyyet huququ hesab edilmir lakin azad deyiller Ozel proqram teminati qapali menbeli proqram teminati ve ya ola biler NovleriPulsuz ve aciq lisenziyalar Pulsuz olmayanIctimai domen ve ekvivalentler Kopileft lisenziyasi ozel proqram teminatiProqram teminati PD CC0 JRL AFPL Ozel proqram teminati ictimai lisenziya yoxdur sexsi daxili proqram teminatiDiger yaradiciliq isleri PD CC0 CC BY CC BY SA CC BY NC Muellif huququ ictimai lisenziya yoxudr yayimlanmamisMenseyi1960 ci illerin sonlarina qeder komputerler boyukhecmli ve bahali meynfreymler xususi kondisionerli komputer otaqlarindaki masinlar satilmaq evezine adeten musterilere icareye verilirdi Xidmet ve movcud olan butun proqram teminati adeten 1969 cu ile qeder istehsalcilar terefinden ayrica odenissiz temin edilirdi Komputer saticilari adeten musterilere qurasdirilmis proqram teminatinin menbe kodunu teqdim edirdiler Proqram teminati hazirlayan musteriler cox vaxt onu pulsuz olaraq ictimaiyyete teqdim edirdiler 1969 cu ilde ona qarsi antiinhisar mehkemeleri aparilan IBM aparat ve proqram teminatini ayirmis meynfreymn proqram teminati ve xidmetler ucun ayrica odenis etmeye baslamisdir Belelikle bu senaye deyisikliyine sebeb olmusdur 1976 ci ilde Bill Qeytsin u komputer heveskarlarinin proqram teminatinin xususen de Microsoft un tercumecisinin muellif huquqlarinin genis sekilde pozulmasini qinamis ve onlarin icazesiz formada istifade olunmasinin ozunun keyfiyyetli proqram teminati istehsal etme qabiliyyetine mane oldugunu iddia etmisdi Buna baxmayaraq xususen de meselesinde huquqi statusu 1983 cu ilde Apple Computer Inc Franklin Computer Corp a qarsi isine qeder qeyri mueyyen olaraq qalmisdir gore proqram teminatinin huquqi xarakteristikalari ile deyisilmisdir 1983 cu ilin fevral ayindan baslayaraq IBM oz proqram teminatinin artan siyahisi ucun yalniz obyekt kodu modelini qebul etmis ve menbe kodunun boyuk hissesini lisenziya sahiblerine gondermeyi dayandirmisdi 1983 cu ilde ABS de ikili proqram teminatinin muellif huquqlarini qorumaq mumkun olmusdu Bu ondan evvel yalniz menbe kodu muellif huququ ile qorunurdu Bundan elave eyni mikroprosessor arxitekturasina esaslanan milyonlarla komputerin elcatanliginin artmasi ilk defe ikili paylanmis proqram teminati ucun kifayet qeder boyuk bazar yaratmisdi IstinadlarSaraswati Experts 2 5 3 COMPUTER SCIENCE WITH C Saraswati House Pvt Ltd 1 27 ISBN 978 93 5199 877 8 Istifade tarixi 29 June 2017 AUUG Inc Chapter 1 Definitions AUUGN AUUG Inc March 2003 seh 51 Istifade tarixi 29 June 2017 Ceruzzi Paul E A History of Modern Computing Cambridge MA MIT Press 2003 seh 128 ISBN 0 262 53203 4 Although IBM agreed to sell its machines as part of a Consent Decree effective January 1956 leasing continued to be its preferred way of doing business then everyone started fighting The History of Equipment Leasing Lease Genie April 11 2008 tarixinde Istifade tarixi November 12 2010 In the 1960s IBM and Xerox recognized that substantial sums could be made from the financing of their equipment The leasing of computer and office equipment that occurred then was a significant contribution to leasings sic growth since many companies were exposed to equipment leasing for the first time when they leased such equipment Overview of the GNU System GNU Operating System Free Software Foundation 2016 06 16 2017 12 23 tarixinde Istifade tarixi 2017 05 01 The History of Equipment Leasing Lease Genie April 11 2008 tarixinde Istifade tarixi November 12 2010 In the 1960s IBM and Xerox recognized that substantial sums could be made from the financing of their equipment The leasing of computer and office equipment that occurred then was a significant contribution to leasings sic growth since many companies were exposed to equipment leasing for the first time when they leased such equipment Hamilton Thomas W IBM s Unbundling Decision Consequences for Users and the Industry Programming Sciences Corporation 1969 IBM Chronological History of IBM 1960s n d April 21 2013 tarixinde Istifade tarixi May 28 2016 Rather than offer hardware services and software exclusively in packages marketers unbundled the components and offered them for sale individually Unbundling gave birth to the multibillion dollar software and services industries of which IBM is today a world leader Gates Bill An Open Letter to Hobbyists February 3 1976 January 7 2018 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi May 28 2016 Swann Matthew Executable Code is Not the Proper Subject of Copyright Law Texniki hesabat Cal Poly State University 18 November 2004 CPSLO CSC 04 02 Pamela Samuelson CONTU Revisited The Case against Copyright Protection for Computer Programs in Machine Readable Form Duke Law Journal 1984 4 Sep 1984 663 769 doi 10 2307 1372418 JSTOR 1372418 2017 08 04 tarixinde Istifade tarixi 2023 08 28 Robert X Cringely s interview with Brewster Kahle 2019 01 18 at the Wayback Machine 46th minute YouTube 2014 09 17 Archived from the original on 2015 12 26 Istifade tarixi 2015 12 26 at 3 15 Gallant John IBM policy draws fire Users say source code rules hamper change 1985 03 18 Istifade tarixi 2015 12 27 While IBM s policy of withholding source code for selected software products has already marked its second anniversary users are only now beginning to cope with the impact of that decision But whether or not the advent of object code only products has affected their day to day DP operations some users remain angry about IBM s decision Announced in February 1983 IBM s object code only policy has been applied to a growing list of Big Blue system software products YouTube 2014 09 17 Archived from the original on 2015 12 26 Istifade tarixi 2015 12 26 at 3 15 Gallant John IBM policy draws fire Users say source code rules hamper change 1985 03 18 Istifade tarixi 2015 12 27 While IBM s policy of withholding source code for selected software products has already marked its second anniversary users are only now beginning to cope with the impact of that decision But whether or not the advent of object code only products has affected their day to day DP operations some users remain angry about IBM s decision Announced in February 1983 IBM s object code only policy has been applied to a growing list of Big Blue system software products Impact of Apple vs Franklin Decision 2018 03 24 tarixinde Istifade tarixi 2023 08 28 Landley Rob 23 05 2009 landley net 2009 05 23 2018 01 07 tarixinde Istifade tarixi 2015 12 02 So if open source used to be the norm back in the 1960s and 70s how did this change Where did proprietary software come from and when and how How did Richard Stallman s little utopia at the MIT AI lab crumble and force him out into the wilderness to try to rebuild it Two things changed in the early 80s the exponentially growing installed base of microcomputer hardware reached critical mass around 1980 and a legal decision altered copyright law to cover binaries in 1983 Increasing volume The microprocessor creates millions of identical computersXarici kecidlerVikianbarda Ozel proqram teminati ile elaqeli mediafayllar var