Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sultan Qiyasəddin Əhməd Cəlairi — Cəlairilər sülaləsindən olan Azərbaycan sultanı.
| Əhməd Cəlayır | |
|---|---|
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | bilinmir |
| Vəfat tarixi | 31 avqust 1410 |
| Fəaliyyəti | şair |
| Atası | Sultan Üveys Cəlayır |
| Ailəsi | Cəlairilər sülaləsi |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Əhməd Cəlayır oğludur. Qardaşı Sultan Hüseyn dövründə Ərdəbil və ətrafını idarə edirdi. Sultan Hüseyn zəif şəxsiyyətə malik olduğu üçün idarəetmə əmirlərdən Adil ağanın əlinə keçmişdi. Bu səbəbdən Əhməd Cəlayır 1382-ci ildə Təbrizə basqın təşkil edərək qardaşını devirdi və Cəlayır taxtını ələ keçirdi. Bu dövrdə Sultaniyəyə qaçan qardaşı Bəyazid, Adil ağa tərəfindən hökmdar elan edildi. Digər qardaşı Şeyx Əli isə taxt üçün Bağdaddan Təbrizə doğru hərəkətə başlasa da, Qaraqoyunlu hökmdarı Qara Məhəmməd tərəfindən məğlub edildi. Bundan sonra Sultan Əhməd Qara Məhəmmədin qızıyla evlənərək Qaraqoyunlularla əlaqələrini möhkəmləndirdi. Digər qardaşı Bəyazidlə sülh bağlamağa nail olduqdan sonra isə Bağdada daxil oldu.
Əhməd Cəlayır Təbrizin əvvəlcə Toxtamış, sonradan isə Əmir Teymur tərəfindən ələ keçirilməsi və ara müharibələri səbəbindən paytaxtı Bağdada köçürdü, lakin 1393-cü ildə Teymurun Bağdada yaxınlaşması ilə Məmlüklərə sığındı. Əmir Teymur Səmərqəndə döndükdən sonra yenidən Bağdada qayıtdı və burda bir neçə il hakimiyyətdə qaldı, lakin Əmir Teymurun üzərinə qoşun göndərməsi ilə yenidən Məmlüklərə sığındı. Məmlüklər Teymurdan çəkindikləri üçün onu və Qara Yusifi qəbul etmədilər. Bu səbəbdən müttəfiqlər Osmanlı hökmdarı İldırım Bəyazidə sığındılar.
1402-ci ildə Osmanlılar və Teymurilər arasında baş vermiş Ankara döyüşünün səbəblərindən biri də İldırım Bəyazidin müttəfiqləri Əmir Teymura təhvil verməməsi idi. Döyüşdə Osmanlıların məğlubiyyətindən sonra müttəfiqlər yenidən Məmlüklərə sığınsalar da əmri ilə həbs edildilər və Əmir Teymurun 1405-ci ildə vəfatından sonra sərbəst buraxıldılar.
Əhməd Cəlayır geri döndükdən sonra Bağdadı və Xuzistanda Teymurilərin əlindəki qalaların bir çoxunu ələ keçirdi. 1409-cu ilin 18 dekabrında Təbrizə, Qara Yusifə elçi göndərərək Həmədan yaylağının ona verilməsini tələb etdi. Qara Yusif isə bu tələbi rədd etdi və elçini geri qaytardı. Bu tərəflər arasında münasibətlərin pozulmasına gətirib çıxardı. 1410-cu ilin 30 avqustunda Sultan Əhmədlə Qara Yusif arasında Təbriz yaxınlığındakı yaxınlığında baş vermiş döyüşdə Əhməd Cəlayır məğlub oldu və öldürüldü.
İstinadlar
- islamansiklopedisi.org.tr. "AHMED CELÂYİR" (türk). FARUK SÜMER. 1989 (dərc olunma tarixi). 2022-10-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-04-16.
- Ebu Bekr-i Tihranî, Kitab-ı Diyarbekriyye, çev. Mürsel Öztürk, Ankara 2001, s. 47–48
- Nəcəfli T. H. Qaraqoyunlu və Ağqoyunlu dövlətlərinin tarixi müasir türk tarixşünaslığında. Bakı: Çaşıoğlu, 2000. s.24.
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
![image]()
Vikimənbədə Əhməd Cəlayır haqqında mətn var.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Sultan Qiyaseddin Ehmed Celairi Celairiler sulalesinden olan Azerbaycan sultani Ehmed CelayirSexsi melumatlarDogum tarixi bilinmirVefat tarixi 31 avqust 1410 1410 08 31 Fealiyyeti sairAtasi Sultan Uveys CelayirAilesi Celairiler sulalesi Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiEhmed Celayir ogludur Qardasi Sultan Huseyn dovrunde Erdebil ve etrafini idare edirdi Sultan Huseyn zeif sexsiyyete malik oldugu ucun idareetme emirlerden Adil aganin eline kecmisdi Bu sebebden Ehmed Celayir 1382 ci ilde Tebrize basqin teskil ederek qardasini devirdi ve Celayir taxtini ele kecirdi Bu dovrde Sultaniyeye qacan qardasi Beyazid Adil aga terefinden hokmdar elan edildi Diger qardasi Seyx Eli ise taxt ucun Bagdaddan Tebrize dogru herekete baslasa da Qaraqoyunlu hokmdari Qara Mehemmed terefinden meglub edildi Bundan sonra Sultan Ehmed Qara Mehemmedin qiziyla evlenerek Qaraqoyunlularla elaqelerini mohkemlendirdi Diger qardasi Beyazidle sulh baglamaga nail olduqdan sonra ise Bagdada daxil oldu Ehmed Celayir Tebrizin evvelce Toxtamis sonradan ise Emir Teymur terefinden ele kecirilmesi ve ara muharibeleri sebebinden paytaxti Bagdada kocurdu lakin 1393 cu ilde Teymurun Bagdada yaxinlasmasi ile Memluklere sigindi Emir Teymur Semerqende dondukden sonra yeniden Bagdada qayitdi ve burda bir nece il hakimiyyetde qaldi lakin Emir Teymurun uzerine qosun gondermesi ile yeniden Memluklere sigindi Memlukler Teymurdan cekindikleri ucun onu ve Qara Yusifi qebul etmediler Bu sebebden muttefiqler Osmanli hokmdari Ildirim Beyazide sigindilar 1402 ci ilde Osmanlilar ve Teymuriler arasinda bas vermis Ankara doyusunun sebeblerinden biri de Ildirim Beyazidin muttefiqleri Emir Teymura tehvil vermemesi idi Doyusde Osmanlilarin meglubiyyetinden sonra muttefiqler yeniden Memluklere siginsalar da emri ile hebs edildiler ve Emir Teymurun 1405 ci ilde vefatindan sonra serbest buraxildilar Ehmed Celayir geri dondukden sonra Bagdadi ve Xuzistanda Teymurilerin elindeki qalalarin bir coxunu ele kecirdi 1409 cu ilin 18 dekabrinda Tebrize Qara Yusife elci gondererek Hemedan yaylaginin ona verilmesini teleb etdi Qara Yusif ise bu telebi redd etdi ve elcini geri qaytardi Bu terefler arasinda munasibetlerin pozulmasina getirib cixardi 1410 cu ilin 30 avqustunda Sultan Ehmedle Qara Yusif arasinda Tebriz yaxinligindaki yaxinliginda bas vermis doyusde Ehmed Celayir meglub oldu ve olduruldu Istinadlarislamansiklopedisi org tr AHMED CELAYIR turk FARUK SUMER 1989 derc olunma tarixi 2022 10 05 tarixinde Istifade tarixi 2020 04 16 Ebu Bekr i Tihrani Kitab i Diyarbekriyye cev Mursel Ozturk Ankara 2001 s 47 48 Necefli T H Qaraqoyunlu ve Agqoyunlu dovletlerinin tarixi muasir turk tarixsunasliginda Baki Casioglu 2000 s 24 Hemcinin baxCelairiler sulalesiXarici kecidlerVikimenbede Ehmed Celayir haqqinda metn var