Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Əbdülqədir Həmidi Əfəndi (İsparta – 1548, Bursa) — Osmanlı alimi, müdərrisi, şairi və şeyxülislamı.
| Əbdülqədir Həmidi Əfəndi | |
|---|---|
| Əvvəlki | Çivizadə Muhiddin Mehmed Əfəndi |
| Sonrakı | Fənərizadə Muhiddin Əfəndi |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum yeri | İsparta |
| Vəfat tarixi | 1548 |
| Vəfat yeri | |
Həyatı
Həmid sancaqbəyliyinə bağlı İspartalı Mehmed Əfəndinin oğludur. Bu səbəblə Həmidi və ya İsparta Çələbisi olaraq anılır. Müxtəlif şəxslərdən din dərsləri aldı və Qara Seyid Əfəndi tərəfindən məzun oldu. Zeyrəkzadə Rüknəddin Əfəndinin müridi olmuş, Bursadakı Sultan mədrəsəsində onun xidmətini görmüşdür. Bir müddət sonra Sultan Süleyman Qanuninin yaxın adamlarından Mustafa ağaya xüsusi dərslər verdi. Onun vasitəçiliyi ilə İstanbulda Hacı Həsənzadə, Bursada Sultan və ardından İstanbulda Sahn-ı Səman mədrəsələrində müdərris oldu. Daha sonra qazı olaraq Bursa və İstanbulda fəaliyyət göstərdi, 1523-cü ildə isə Anadolu başqazısı oldu.
14 il qaldığı bu vəzifədə dürüstlüyü ilə tanınan Əbdülqədir Əfəndi bir çox hadisəyə də şahid oldu. Rumeli başqazısı olan Fənarizadə ilə birlikdə Molla Qabizi divan məclisində mühakimə edə bilmədiyi üçün Sultan Süleyman tərəfindən danlanmış, elmi yetərsizliyi və bəzi siyasi məsələlər səbəbilə 1537-ci ildə 150 axca təqaüdlə vəzifədən alındı. Bu əsnada həcc ziyarətinə getdi və döndükdən sonra 1542-ci ilin noyabrında Çivizadə Muhiddin Mehmed Əfəndinin yerinə şeyxülislam oldu. Ancaq gətirildiyi bu vəzifədə çox qala bilmədi. 1543-cü ilin yanvarında xəstəliyi səbəbilə vəzifədən ayrıldı. Günlük 200 axca maaşla təqaüdə ayrılan Əbdülqədir Əfəndi ömrünün geri qalan hissəsini Bursada keçirdi. Bu illər ərzində burada məscid və mədrəsə inşa etdirdi. Vəfat etdikdən sonra inşa etdirdiyi məscidin həyətinə dəfn olunmuşdur. Qədiri təxəllüsü ilə ərəbcə və türkcə yazdığı şeirlərindən bir qismi günümüzə qədər gəlib çıxmışdır.
Mənbə
- Sehî, Tezkire (nşr. Mehmed Şükrü), İstanbul 1325, s. 30;
- Celâlzâde, Tabakatü’l-memâlik (nşr. P. Kappert), Wiesbaden 1981, vr. 173a, 201a;
- Âşık Çelebi, Meşâirü’ş-şuarâ’ (nşr. G. M. Meredith Owens), London 1971, vr. 222b-223a;
- Latifî, Tezkire, s. 272–273;
- Mecdî, Şakaik Tercümesi, İstanbul 1269, s. 441–443;
- Atâî, Zeyl-i Şakaik, İstanbul 1268, s. 186;
- Devhatü’l-meşâyih maa zeyl, s. 21–22;
- İlmiyye Salnâmesi, s. 364–367;
- Sicill-i Osmânî, III, 345;
- Câhid Baltacı, XV–XVI. Asırlarda Osmanlı Medreseleri, İstanbul 1976, s. 265–266;
- R. C. Repp, The Mufti of Istanbul, Oxford 1986, s. 256–263.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ebdulqedir Hemidi Efendi Isparta 1548 Bursa Osmanli alimi muderrisi sairi ve seyxulislami Ebdulqedir Hemidi Efendi12 Osmanli seyxulislamiEvvelkiCivizade Muhiddin Mehmed EfendiSonrakiFenerizade Muhiddin EfendiSexsi melumatlarDogum yeri IspartaVefat tarixi 1548Vefat yeri Bursa Osmanli imperiyasiHeyatiHemid sancaqbeyliyine bagli Ispartali Mehmed Efendinin ogludur Bu sebeble Hemidi ve ya Isparta Celebisi olaraq anilir Muxtelif sexslerden din dersleri aldi ve Qara Seyid Efendi terefinden mezun oldu Zeyrekzade Rukneddin Efendinin muridi olmus Bursadaki Sultan medresesinde onun xidmetini gormusdur Bir muddet sonra Sultan Suleyman Qanuninin yaxin adamlarindan Mustafa agaya xususi dersler verdi Onun vasiteciliyi ile Istanbulda Haci Hesenzade Bursada Sultan ve ardindan Istanbulda Sahn i Seman medreselerinde muderris oldu Daha sonra qazi olaraq Bursa ve Istanbulda fealiyyet gosterdi 1523 cu ilde ise Anadolu basqazisi oldu 14 il qaldigi bu vezifede durustluyu ile taninan Ebdulqedir Efendi bir cox hadiseye de sahid oldu Rumeli basqazisi olan Fenarizade ile birlikde Molla Qabizi divan meclisinde muhakime ede bilmediyi ucun Sultan Suleyman terefinden danlanmis elmi yetersizliyi ve bezi siyasi meseleler sebebile 1537 ci ilde 150 axca teqaudle vezifeden alindi Bu esnada hecc ziyaretine getdi ve dondukden sonra 1542 ci ilin noyabrinda Civizade Muhiddin Mehmed Efendinin yerine seyxulislam oldu Ancaq getirildiyi bu vezifede cox qala bilmedi 1543 cu ilin yanvarinda xesteliyi sebebile vezifeden ayrildi Gunluk 200 axca maasla teqaude ayrilan Ebdulqedir Efendi omrunun geri qalan hissesini Bursada kecirdi Bu iller erzinde burada mescid ve medrese insa etdirdi Vefat etdikden sonra insa etdirdiyi mescidin heyetine defn olunmusdur Qediri texellusu ile erebce ve turkce yazdigi seirlerinden bir qismi gunumuze qeder gelib cixmisdir MenbeSehi Tezkire nsr Mehmed Sukru Istanbul 1325 s 30 Celalzade Tabakatu l memalik nsr P Kappert Wiesbaden 1981 vr 173a 201a Asik Celebi Mesairu s suara nsr G M Meredith Owens London 1971 vr 222b 223a Latifi Tezkire s 272 273 Mecdi Sakaik Tercumesi Istanbul 1269 s 441 443 Atai Zeyl i Sakaik Istanbul 1268 s 186 Devhatu l mesayih maa zeyl s 21 22 Ilmiyye Salnamesi s 364 367 Sicill i Osmani III 345 Cahid Baltaci XV XVI Asirlarda Osmanli Medreseleri Istanbul 1976 s 265 266 R C Repp The Mufti of Istanbul Oxford 1986 s 256 263 section