şumşu adası yap 占守島 Kuril arxipelaqının şimal qrupuna daxil olan adalardan biri Kamçatka yarımadasından Lopatka burnu Bi

Şumşu adası (yap. 占守島) — Kuril arxipelaqının şimal qrupuna daxil olan adalardan biri Kamçatka yarımadasından (Lopatka burnu) Birinci Kuril boğazı ilə ayrılır. Boğazın eni 11 km təşkil edir. Cənubdan idə Paramuşir adasından eni 2 km təşkil edən İkinci Kuril boğazı ilə ayrılır. İnzibati cəhətdən isə Saxalin vilayəti Şimali Kuril şəhər dairəsinə daxildir. XXI əsrdən adada daimi yaşayış məntəqəsi yixdur. Bununla belə sərhəd zastavası və mayak fəaliyyət göstərir. Əvvəllər adada Baykov, Şutov, Şumnıy, Babuşkin, Kurbatov, Kozırevsk adlı yaşayış məntəqələri olmuşdur. Baykovda yaponların tərk edilmiş keçmiş hərbi hava limanı var. Hələ XX əsrin 90-cı illərində burada L-410 təyyarələri Elizovdan uçuşlar həyata keçirirdi.

Şumşu adası
rus. Oстров Шумшу́

Ümumi məlumatlar
Sahəsi	388 km²
Uzunluğu	29,5 km
Eni	19,9 km
Hündür nöqtəsi	189 m
Əhalisi	0 nəfər (2015-ci il)
Yerləşməsi

Ölkə	Rusiya
Vilayət	Saxalin vilayəti
Arxipelaq	Kuril adaları
Akvatoriya	Sakit okean Oxot dənizi
Şumşu adası
Şumşu adası
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Hal-hazırda belə 1945-ci ilin izlərinə rast gəlmək olur. Burada güçləndirilmiş istehkam məntəqələri: Səngərlər, dotlar, anbarları görmək olar. Burada müxtəlif tank, təyyarə, aviasiya bombaları, güllə və silah-sursat qalıqlarını aşkarlamaq mümkündür. Hakim zirvələrdən birinə çımaqla keçiş döyüş yerini asanlıqla müşahidə etmək olar.

Coğrafiya

Ada 30 km uzunluğa və 20 km enə malildir. Adanın sahəsi 388 km², maksimal hündürlüyü isə Vısojaya dağıdır (189 m). Bu Kuuril adaları arasında ən alçağıdır. Burada çoxlu sayda şirinsulu gölləri və (ən irisi Bolşoye g.) çayları (Ozernaya, Mayaçnaya və s.) vardır.

Tarixi

Adanın aborigen əhalisi olmuşdur.
1711-ci ildə adanı yakutiyalı kazak İvan Kozırevski ziyarət etmişdir.

(1855) ilə ada rəsmən Rusiya imperiyasının olmuşdur. Ancaq 1875-ci ildə imzalanmış ilə adalar Yaponiyanın mülkiyyəti elan edilir. Rus-yapon müharibəsində yapon əsgərləri buradan Kamçatkaya keçmişdirlər.

Yapon koloniyalaşması

1875-ci ildə adaya yaponlar köç etməyə başlayırlar. Onlsr aynlar ilə birlikdə Kataoka qəsəbəsini salırlar. Mülki əhali əsasən dəniz balıqçılığı ilə məşqul olurdu. 1910-cu ildə burada konserv zavodu inşa edilir. 1940-cı ildə adada artıq 2 000 sakin yaşayırdı. Üstəlik 8 000 hərbiçiyə sabib idi.

1945-ci il. Şumşunun işğalı

Şumşunun ələ keçirilməsi əhəmiyyətli hadisə idi. Belə ki, yaponlar əməliyyatın başlamasından bir necə gün öncə təslim olmağa razılaşdılar. Yaponiya adada 8,5 min əsgərə və 60 tank, 100 top və digər zirehli silahlara sahib idi]. Adada çoxlu sayda müdafiə istehkam qurğuıarı inşa edilmişdi.

18 avqust 1945-ci ildə sovet hərbiçiləri adaya desan çıxarırlar. 23 avqustda yapon əsgərləri təslim olurlar.

Adaya təşkil olunan ekspedisiyalar

Şumşuya təşkil edilən ekpedisiya-2014

Adaya hərbi-tarixi ekpedisiya 7-25 sentyabr tarixində Rusiya Müdafiə Nazirliyinin əməkdaşları Rusiya Coğrafiya Cəmiyyəti və Rusiya Axtarış Cəmiyətinin dəstəyi ilə həyata keçirilmişdir. Ekspedisiyada ümumilikdə 45 nəfər iştirak etmişdir. Hədəf hərbi texnikaların aşkarlanması, onların bərpa efilərək Rusiya muzeylərinə yerləşdirilməsi olmuşdur.

Kurilə çıxarılan desantın ilk ayaq basdığı yerlər daha ətraflı şəkildə araşdırılmışdır. Həll edici döyüşün getdiyi yerdə doqquz sovet və beş yapon əsgərinin qalıqları aşkarlanır. Yapon əsgərlərinin nəmi ölkələrinə göndərilmişdir. Burada yaponların istehsalı olan «Ka-Mi» tankı, amerikan istehsalı olan «Bell P-63 Kingcobra» bombardımancısı, yapon istehsalı olan dəmiryolu lokomativi aşkarlanaraq bəroa olunğa göndərilir. 134 ədədəd silah-sursat partladılmışdır.

Şumşuya təşkil edilən ekpedisiya- 2015

2015-ci ilin 26 avqust 24 sentyabr tarixlərində Rusiya Müdafiə Nazirliyinin əməkdaşları 2017-02-20 at the Wayback Machine nın Rusiya Coğrafiya Cəmiyyəti və Rusiya Axtarış Cəmiyətinin dəstəyi ilə ikinci ekspedisiya təşkil edilmişdir

Flora və fauna

Adanın sahillərində dəniz kələmi sıx şəkildə yayılmışdır. Heyvanlardan isə nerpa, tüklü və ayılatşra rast gəlinir. .

Mənbə

Adanın təsviri. Xəritə.
Şumşuya desant (18 avqust 1945)^{[ölü keçid]}
Kuril əməliyyatı (video YouTube)
Şumşu ekspedusiyasının hesabatı - 2014
Фотоотчеты о Камчатско-курильских экспедициях
«İkinci Dünya Müharibəsinfə son döyüş»
«İkinci Dünya Müharibəsinfə son döyüş»
«İkinci Dünya Müharibəsinfə son döyüş»

İstinadlar

"Şimali Kuril adalarına daxil olan Şumşu adasında ayılar yaşayır". 2014-04-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-11-05.
. 2007-09-30 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-11-05.
"Müqəddəs əmanət". 2022-02-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-11-05.
[https://web.archive.org/web/20200129235805/http://militera.lib.ru/h/shihsov_av/01.html Arxivləşdirilib 2020-01-29 at the Wayback Machine ВОЕННАЯ ЛИТЕРАТУРА -[ Военная история ]- Шишов А. В. Россия и Япония. История военных конфликтов]
"Peterburq anlaşması 1875 il". 2021-11-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-11-05.
День ТВ. "Иводзима по-русски". 2013-04-09. İstifadə tarixi: 2016-03-22.
. 2006-10-22 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-11-05.

[1] "Şimali Kuril adalarına daxil olan Şumşu adasında ayılar yaşayır". 2014-04-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-11-05.

[2] . 2007-09-30 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-11-05.

[3] "Müqəddəs əmanət". 2022-02-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-11-05.

[4] [https://web.archive.org/web/20200129235805/http://militera.lib.ru/h/shihsov_av/01.html Arxivləşdirilib 2020-01-29 at the Wayback Machine ВОЕННАЯ ЛИТЕРАТУРА -[ Военная история ]- Шишов А. В. Россия и Япония. История военных конфликтов]

[5] "Peterburq anlaşması 1875 il". 2021-11-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-11-05.

[6] День ТВ. "Иводзима по-русски". 2013-04-09. İstifadə tarixi: 2016-03-22.

[7] . 2006-10-22 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-11-05.