Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Şimal-Qərbi İndiana müharibəsi (bəzən Kiçik Tısbağa müharibəsi də adlandırılır , 1785-1795) — ABŞ və Qərbi Hindu Konfederasiyası arasında Ohayo çayından şimal-qərbdə yerləşən ərazilər uğrunda baş vermiş müharibə. Hələ ABŞ İstiqlal müharibəsindən sonra Paris sülh müqaviləsinin şərtlərinə görə bu ərazilər ABŞ-yə verilir. Ancaq Ohayo çayı sahilində yerləşən bir çox limanlar hələ də britaniyalıların əlində qalırdı. ABŞ ordusu bölgəyə göndərilsə də, hindu qəbilələri ilə toqquşmalı olur. Bir çox ardıcıl ağır məğlubiyyətlərdən sonra 1783-ci ildə Entoni Ueynə yeni ordu yaradılması həvalə edilir. Yeni Birləşmiş Ştatlar legionu 1794-ci ildə Follen Timbers döyüşündə hindulara qalib gəlir. Bu məğlubiyyətdən sonra Qrinvill anlaşması imzalanır. Bununla da ABŞ ərazidə yeni koloniyalar salmaq hüququ qazanır.
| Şimal-Qərbi Hindu müharibəsi | |||
|---|---|---|---|
 Qrinvill anlaşmasının imzalanması | |||
| Tarix | 1785-1795 | ||
| Yeri | Köhnə Şimal-Qərb ərazisi | ||
| Nəticəsi | ABŞ-nin qalibiyyəti. Qrinvill anlaşması | ||
| Münaqişə tərəfləri | |||
| | |||
| Komandan(lar) | |||
| |||
| Tərəflərin qüvvəsi | |||
| |||
| İtkilər | |||
| |||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||
ABŞ istiqlal müharibəsi dövründə hindular
ABŞ istiqlal müharibəsi dövründə Ohayo ştatı ərazisində yaşayan 6 qəbilədən dördü (irokez birliyi) Britaniyanı dəstəkləyir və müharibəyə qoşulur. Əsasən Saratoqa döyüşündə fəal iştirak edirlər. Nyu-York və Pensilvaniya ştatları ərazisinə hücumlar təşkil edərək amerikalılara zərbə vurdu. Gözlənilməz hücumlar sonunda Corc Vaşinqtonu hindulara qarşı vuruşmağa vadar edir. Bu ərəfədə isə Britaniya ordusu cənubda bir-birinin ardınca liman şəhərlərini ələ keçirir. 1779-ci ildə 5000-lik ordu başda Con Salivan olmaqla Hyustonda irokezləri məğlub edir. Nyu-York ştatı və Kanada sərhədi yaxınlığında bir çox hindu qəbilələrindən ibarət məskənlər dağıdılır. İrokezlər geri çəkilərək Niaqara limanında mövqe tutan ingilislərə sığınırlar. 1783-ci ildə imzalanan Paris sülh anlaşmasına görə ingilislər Ohayo bölgəsini ABŞ-yə verməli olur. Bundan sonra irokezlər daha geri qayıda bilmirlər.
Kentukkidə isə vəziyyət fərqli idi. Belə ki, Kanada sərhədi yaxınlığında yerləşən bir çox limanlar hələdə ingilislərin nəzarətində idi. Hindular bu ərazilərin ABŞ-yə məxsusluğunu qəbul etmirdilər. Mayami qəbiləsinin başçısı Kiçik Tısbağa bu anlaşmanı tanımayaraq amerikalılara qarşı mübarizəyə başlayır. Onlara britaniyalılar silah-sursat baxımından yardım edirdilər. ABŞ müharibədən sonra ağır iqtisadı zərbə alır. Konqres bu iqtisadi çətinliyi aradan qaldırmağı yeni ərazilər ələ keçirərək, bölgədə yeni kolonistləri əraziyə cəlb etmək və onlardan gələn gəlirlərə iqtisadi dağıntıları aradan qaldırmaq istəyirdi. Ancaq hindular buna imkan vermir və toqquşmalara gətirib çıxarırdı (1785-1787).
Hindu Konfederasiyası
1785-ci ildə Detroyt limanında ingilisllərin dəstəyi sayəsində bir çox qəbilələrin birliyi olan Qərbi Hindu Konfederasiyası yaradılır. Bu birliyə quronov, potava, tomi, delavar, mayami, kikap və ceroki qəbilələri daxil idi. Çakto və Çikaso qəbilələri isə ABŞ-ni dəstəkləyirdilər.
Müharibənin gedişi
1786-cı ildə Loqan şaunilərin bir necə kənd qəbilələrini məhv edir. Bu ərəfədə şaunilərin kişiləri Kentukkiyə getmişdilər. Bu tip reydlər zamanı 1780-ci illərdə 1500 hindli öldürülür. 1790-ci ildə prezident Corc Vaşinqton və Müharibə Naziri Henri Noks Harmar kampaniyasına, Şaun və Mayami ölkələrinə iri qərb hücumunun başlaması üçün general Josiah Harmara əmr etdilər. 1790-cı ilin oktyabr ayında 1453 nəfərlik ordu general Harmarın başçılığı altında indiki Fort Wayne,İndiana ərazisinin yaxınlığında toplandılar.Lakin, general Harmar 1100 döyüşçüdən ibarət yerli əhaliyə hücüm üçün ordudan 400 nəfərini polkovnik John Hardinin ixtiyarına verdi. Döyüşün əsnasında dezavanatajla qarşılaşan polkovnik Hardin məğlubiyyətə məruz qalır.O, ən azı 129 əsgərini itirir.
Döyüşdə onlar 129 itki verərək geri qayıtmalı olurlar. 1791-ci ildə Kiçik Tısbağa, Tekumse və digər hərbi liderlər 2000-lik ordu ilə Fort-Eynə hücum edərək 920 əsgərdən 632 yerindəcə öldürülür. Bəziləri yaralanır və ya əsir götürülür.1792-ci ildə Vasinqton sülh bağlamaq məqsədi ilə hinduların yanına ekisarları göndərir amma hindular onları öldürür. Bundan sonra orduya rəhbər Entoni Ueyn təyin edilir. Onun başçılığı ilə 1793-ci ildə Amerika legionu yaradılır. Sent-Kler düşərgəsində Pekover limanı tikilir. Kiçik Tısbağa düşərgəyə dəfələrlə hücum etsədə bir nəticə vermir. 1794-ci ildə Tollen Timbers döyüşündə ABŞ qalib gəlir. Hindular müdafiə üçün inglislərin Mayami limanına girmək istəsələr də buna icazə verilmir.
1795-ci ildə Ueynlə hindu qəbilə başçıları ilə Qrinvill anlaşması imzalayırlar. Şərtlərinə gözə Şimal Qərb əraziləri ABŞ-nin nəzarətinə keçir. Üstəlik əsir amerikalıları qaytarana qədər bir necə hərbi sərkərdə girov olaraq ABŞ-yə verilir. Elə həmin ildə ABŞ-la Britaniya arasında Çey müqaviləsi imzalanır. Bu müqaviləyə görə britanılalılar limanları tərk etməyi üzərinə götürür. ABŞ hökuməti isə Vest Hind şirkətinin amerikada ticarətlə məşğul olmasına icazə verir.
Mənbə
- ABŞ continental ordusunun Hindulara qarşı reydləri 2012-10-08 at the Wayback Machine
- Hindu liderinin həyatı[ölü keçid]
- Tekumcenin hərbi fəaliyyəti
- Amerinan tarixi şəxsiyyətləri Tekumse
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Simal Qerbi Indiana muharibesi bezen Kicik Tisbaga muharibesi de adlandirilir 1785 1795 ABS ve Qerbi Hindu Konfederasiyasi arasinda Ohayo cayindan simal qerbde yerlesen eraziler ugrunda bas vermis muharibe Hele ABS Istiqlal muharibesinden sonra Paris sulh muqavilesinin sertlerine gore bu eraziler ABS ye verilir Ancaq Ohayo cayi sahilinde yerlesen bir cox limanlar hele de britaniyalilarin elinde qalirdi ABS ordusu bolgeye gonderilse de hindu qebileleri ile toqqusmali olur Bir cox ardicil agir meglubiyyetlerden sonra 1783 ci ilde Entoni Ueyne yeni ordu yaradilmasi hevale edilir Yeni Birlesmis Statlar legionu 1794 ci ilde Follen Timbers doyusunde hindulara qalib gelir Bu meglubiyyetden sonra Qrinvill anlasmasi imzalanir Bununla da ABS erazide yeni koloniyalar salmaq huququ qazanir Simal Qerbi Hindu muharibesiQrinvill anlasmasinin imzalanmasiTarix 1785 1795Yeri Kohne Simal Qerb erazisiNeticesi ABS nin qalibiyyeti Qrinvill anlasmasiMunaqise terefleriABS Qerbi Hindu Konfederasiyasi Boyuk BritaniyaKomandan lar Entoni Ueyn Xarmar Artur Sent Kler Kicik Tisgba Goy GodekceTereflerin quvvesi4000 2000Itkiler1221 olu 458 yarali 1000 olu Vikianbarda elaqeli mediafayllarABS istiqlal muharibesi dovrunde hindularSimal Qerb erazilerinin xeritesi ABS istiqlal muharibesi dovrunde Ohayo stati erazisinde yasayan 6 qebileden dordu irokez birliyi Britaniyani destekleyir ve muharibeye qosulur Esasen Saratoqa doyusunde feal istirak edirler Nyu York ve Pensilvaniya statlari erazisine hucumlar teskil ederek amerikalilara zerbe vurdu Gozlenilmez hucumlar sonunda Corc Vasinqtonu hindulara qarsi vurusmaga vadar edir Bu erefede ise Britaniya ordusu cenubda bir birinin ardinca liman seherlerini ele kecirir 1779 ci ilde 5000 lik ordu basda Con Salivan olmaqla Hyustonda irokezleri meglub edir Nyu York stati ve Kanada serhedi yaxinliginda bir cox hindu qebilelerinden ibaret meskenler dagidilir Irokezler geri cekilerek Niaqara limaninda movqe tutan ingilislere siginirlar 1783 ci ilde imzalanan Paris sulh anlasmasina gore ingilisler Ohayo bolgesini ABS ye vermeli olur Bundan sonra irokezler daha geri qayida bilmirler Kentukkide ise veziyyet ferqli idi Bele ki Kanada serhedi yaxinliginda yerlesen bir cox limanlar helede ingilislerin nezaretinde idi Hindular bu erazilerin ABS ye mexsuslugunu qebul etmirdiler Mayami qebilesinin bascisi Kicik Tisbaga bu anlasmani tanimayaraq amerikalilara qarsi mubarizeye baslayir Onlara britaniyalilar silah sursat baximindan yardim edirdiler ABS muharibeden sonra agir iqtisadi zerbe alir Konqres bu iqtisadi cetinliyi aradan qaldirmagi yeni eraziler ele kecirerek bolgede yeni kolonistleri eraziye celb etmek ve onlardan gelen gelirlere iqtisadi dagintilari aradan qaldirmaq isteyirdi Ancaq hindular buna imkan vermir ve toqqusmalara getirib cixarirdi 1785 1787 Hindu Konfederasiyasi1785 ci ilde Detroyt limaninda ingilisllerin desteyi sayesinde bir cox qebilelerin birliyi olan Qerbi Hindu Konfederasiyasi yaradilir Bu birliye quronov potava tomi delavar mayami kikap ve ceroki qebileleri daxil idi Cakto ve Cikaso qebileleri ise ABS ni destekleyirdiler Muharibenin gedisiKicik Tisbaga 1786 ci ilde Loqan saunilerin bir nece kend qebilelerini mehv edir Bu erefede saunilerin kisileri Kentukkiye getmisdiler Bu tip reydler zamani 1780 ci illerde 1500 hindli oldurulur 1790 ci ilde prezident Corc Vasinqton ve Muharibe Naziri Henri Noks Harmar kampaniyasina Saun ve Mayami olkelerine iri qerb hucumunun baslamasi ucun general Josiah Harmara emr etdiler 1790 ci ilin oktyabr ayinda 1453 neferlik ordu general Harmarin basciligi altinda indiki Fort Wayne Indiana erazisinin yaxinliginda toplandilar Lakin general Harmar 1100 doyuscuden ibaret yerli ehaliye hucum ucun ordudan 400 neferini polkovnik John Hardinin ixtiyarina verdi Doyusun esnasinda dezavanatajla qarsilasan polkovnik Hardin meglubiyyete meruz qalir O en azi 129 esgerini itirir Doyusde onlar 129 itki vererek geri qayitmali olurlar 1791 ci ilde Kicik Tisbaga Tekumse ve diger herbi liderler 2000 lik ordu ile Fort Eyne hucum ederek 920 esgerden 632 yerindece oldurulur Bezileri yaralanir ve ya esir goturulur 1792 ci ilde Vasinqton sulh baglamaq meqsedi ile hindularin yanina ekisarlari gonderir amma hindular onlari oldurur Bundan sonra orduya rehber Entoni Ueyn teyin edilir Onun basciligi ile 1793 ci ilde Amerika legionu yaradilir Sent Kler dusergesinde Pekover limani tikilir Kicik Tisbaga dusergeye defelerle hucum etsede bir netice vermir 1794 ci ilde Tollen Timbers doyusunde ABS qalib gelir Hindular mudafie ucun inglislerin Mayami limanina girmek isteseler de buna icaze verilmir 1795 ci ilde Ueynle hindu qebile bascilari ile Qrinvill anlasmasi imzalayirlar Sertlerine goze Simal Qerb erazileri ABS nin nezaretine kecir Ustelik esir amerikalilari qaytarana qeder bir nece herbi serkerde girov olaraq ABS ye verilir Ele hemin ilde ABS la Britaniya arasinda Cey muqavilesi imzalanir Bu muqavileye gore britanilalilar limanlari terk etmeyi uzerine goturur ABS hokumeti ise Vest Hind sirketinin amerikada ticaretle mesgul olmasina icaze verir MenbeABS continental ordusunun Hindulara qarsi reydleri 2012 10 08 at the Wayback Machine Hindu liderinin heyati olu kecid Tekumcenin herbi fealiyyeti Amerinan tarixi sexsiyyetleri Tekumse