Şeyx Səduq (fars. شیخ صدوق) və ya İbn Bəbaveyhi (tam adı: Məhəmməd ibn Əli ibn Hüseyn ibn Musa ibn Bəbaveyhi əl-Qummi; d. M. 923, H.Q. 306, Qum - ö. M. 991, H.Q. 381, Rey, Qəznəvilər dövləti). Ulu babasının adı olan İbn Bəbaveyhi nisbəsi ilə də tanınır - IV əsr məşhur şiə ilahiyyatçı-mühəddis alimi.
Şeyx Səduq | |
---|---|
Məhəmməd ibn Əli ibn Hüseyn ibn Musa ibn Bəbaveyhi | |
Doğum adı | ابوجعفر محمد بن علی بن حسین بن موسی بن بابویه قمی |
Doğum tarixi | 918 |
Doğum yeri | Qum, Sacilər dövləti |
Vəfat tarixi | 991 |
Vəfat yeri | Rey, Qəznəvilər dövləti |
Elm sahəsi | İslam |
Tanınmış yetirmələri | Şeyx Müfid, Şərif Rəzi, Seyid Mürtəza Ələmül-hüda |
Tanınır | Şeyx Səduq, İbn Bəbaveyhi əl-Qummi |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Həyatı
Məhəmməd ibn Əli ibn Bəbaveyhi M. 923, H.Q. 306-cı ildə Qum şəhərində dünyaya gəlib. Atası Əli ibn Hüseyn ibn Musa ibn Bəbaveyhi cəfəri şiələrin 11-ci imamı Həsən əl-Əskəri və 12-ci imamı Məhəmməd ibn Həsən əl-Mehdinin zamanında yaşamış və öz dövrünün məşhur alimlərindən olmuşdur. 991-ci ildə Rey şəhərində vəfat etmiş və orada Əbdüləzim Həsəninin yanında dəfn olunmuşdur. 1919/1920-ci illərdə şiddətli yağışlar nəticəsində məzarı dağılmış və sonradan yenidən bərpa olunmuşdur.
Təhsili
Uşaq yaşlarında ikən ilk təhsilini Qum şəhərində öz atsından almışdır. Bir sıra elmləri atasından mənimsədikdən sonra təhsilini davam etdirmək üçün çoxsaylı səfərlər etmişdir. Hədis toplamaq üçün Bəlx, Buxara, Kufə, Bağdad (M. 966/967), Məkkə, Mədinə və b. şəhərlərə səfər etmişdir.
Müəllimləri
Şeyx Səduqun müəllimləri çoxdur. Şeyx Əbdül Rabbani Şirazi bunlardan bəzilərinin adlarını qeyd edib :
- atası Əli ibn Hüseyn ibn Musa ibn Bəbaveyhi
- Şeyx Kuleyni
- Şeyx İbrahim ibn Cəfər ibn Əhməd Həmədani
- Şeyx Məhəmməd ibn İdris
- Vəlid Məhəmməd ibn Həsən Qumi
- Əhməd ibn Əli ibn İbrahim Qumi
- Əli ibn Məhəmməd Qəzvini
- Cəfər ibn Məhəmməd bin Şazan
- Cəfər ibn Məhəmməd bin Quluyəh Qumi
- Əli ibn Əhməd ibn Mehryar
- Əbül Həsən Xəluti
- Əbu Cəfər Məhəmməd ibn Əli ibn Əsvəd
- Həbib ibn Hüseyn Kufi Təğləbi
- Hüseyn ibn Məhəmməd ibn Ömər
- Şeyx Səəd ibn Abdullah əl-Əş'arî
- Hüseyn ibn Musa Kəluzəni
Tələbələri
- Şeyx Müfid
- qardaşı, Hüseyn ibn Əli ibn Musa ibn Bəbaveyhi Qumi
- qardaşı oğlu, Şeyx Həsən ibn Hüseyn ibn Əli ibn Musa ibn Bəbaveyhi
- Harun ibn Musa Tələkbəri
- Hüseyn ibn Abdullah Qəzairi
- Həsən ibn Məhəmməd Qumi
- Əli ibn Əhməd ibn Abbas Nəccaşi
- Zəkəriyya Məhəmməd bin Süleyman Əbu Həmrani
- Seyid Mürtəza
Dini fəaliyyəti
300-ə yaxın kitabın müəllifidir.Şiə rical alimi Şeyx Nəccaşi "ər-Rical" kitabında 189 kitabın adını çəkmişdir.
Əsərləri
- Kəmaluddin və Tamamun-Nimə
- Əmali
- Sıfatuş-Şiə
- Əl-Xisal
- İləluş-Şərayi
- Tovhid
- Uyunu Əxbər
- Məaniul-Əxbər
- Vilayəti-Əli (ə)
- Mərifət
- Uyunu Əxbarir-Rza (ə)
- Əl-Taqiyyə
- Əl-Tarix
- Əl-Məvaiz və'l-Hikəm
- Səvabul-Əmal və İqabul-Əmal
- Muris
- Merac
- Sələt
- Cənazə
- Əl-İmamət vəl-Təbsirət minəl-Heyrət
- İmla
- Nuədir kitabul-Muntaq
- Əxvəni
- Ən-Nisəu vəl-Vidən
- Alləl-Aşərəə
- Təfsir
- Nikah
- Mənasik əl-Həcc
- Qərubəl-İsnəd
- Təslim
- Tibb
- Risalətəl-Karr vəl-Farr
Tərcüməsi
Şeyx Səduqun "əl-Xisal" əsəri Müşfiq Mehdibəyli və Mikayıl Əlizadə tərəfindən tərcümə edilərək "Xislətlər" adı ilə 2013-cü ildə "Qədim Qala" nəşriyyatı tərəfindən nəşr edilib.
Şeyx Səduqun "Uyunu əxbar ər-Rza" əsəri Hilal Ağamoğlanov tərəfindən tərcümə edilərək "İmam Rzanın (ə.s.) hədis çeşməsi" adı ilə 2013-cü ildə "Elm və Təhsil" nəşriyyatı tərəfindən nəşr edilib.
Haqqında deyilənlər
“Ey mənim şeyxim, (Şeyx Səduqun atası: Əli ibn Hüseyn) etimad etdiyim və fəqihim...! Allah-taala səni Özünü razı olduğu işlərə müvəffəq etsin və sənin nəslində saleh övladlar qərar versin... Səni səbirə və Fərəcin (12-ci imamın) intizarına dəvət edirəm!... Elə isə səbir et və bütün şiələrimi də səbir etməyə çağır!...”
"... Şeyx Səduqun atası (Əli bin Hüseyn) öz əmisi qızı ilə ailə həyatı qurmuşdu. Amma qocalmasına və bu məktubdan illər ötməsinə baxmayaraq övladı olmurdu. Bir gün onun yolu Bağdad şəhərinə düşdü. Bu zaman İmam Zamanın (ə) 3-cü naibi Şeyx Əbul Qasim Hüseyn bin Ruh Bağdadda idi. Əli bin Hüseyn onunla görüşdükdən sonra İmam Zamana (ə) məktub yazır və məktubda İmamdan (ə.c) istəyir ki, İmam onun üçün övlad duası etsin. Və məktubu 3-cü naibdən İmamın (ə.c) hüzuruna göndərir. Bir müddətdən sonra İmamdan (ə.c) belə bir cavab məktubu gəlir:
“... Allah-taala tezlikə sənə Deyləmli qızından iki xeyirli, əməli-saleh və fəqih (alim) oğlan bəxş edəcəkdir...”. Bu duadan sonra Əli bin Hüseyn iki və onlardan sonra da bir oğlana sahib oldu (Məhəmməd – Həsən – Hüseyn) ki, hər üçü alim və zahid idilər. Belə ki, Məhəmməd (Səduq) hədis əzbərləməkdə öz zamanında misilsiz idi. Və həmişə iftixar edir və deyirdi ki, mən İmam Zamanın duası ilə dünyaya gəlmişəm!”
" Səduq alicənab, hədislərə əzbər və rical elminə yiyələnmiş bir insan idi. Qum alimləri arasında elmi baxımdan ondan üstünü yoxdur. Şeyx Səduqun əsərlərinin sayı olduqca çoxdur."
" Səduq bizim fəqihimiz idi. O (h.q.-red) 355-ci ildə Bağdada səfər etdi. Bağdad böyükləri onun elmindən faydalandılar."
—
"Şeyx Əbu Cəfər Məhəmməd ibn Əli ibn Babivəyh elə bir şəxsdir ki, onun elmi və düzgünlüyü hamı tərəfindən qəbul olunur..."
—
" Səduq hədisçilərin rəisi, dinin əsaslarını dirildən, fəzilətlər və kəramətlər sahibi idi. O və qardaşı imam Əsgəri və imam Mehdinin duaları ilə dünyaya gəliblər."
—
" Məhəmmməd ibn Əli üç yüzdən çox kitab yazıb. İslam alimləri arasında onun misli yoxdur."
—
" Şeyx Səduq adı ilə tanınmış Məhəmməd ibn Əli Qum alimləri arasında misilsizdir."
—
" Həzrət Höccət onun barəsində belə deyib: Pak Allah onun vasitəsi ilə xalqa fayda verəcəkdir."
—
İstinadlar
- إبن بابويه القمي، محمد بن علي، // https://librarycatalog.usj.edu.lb/cgi-bin/koha/opac-authoritiesdetail.pl?authid=343394.
- Али-заде А. Шейх Садук (rus.). // Исламский энциклопедический словарь Москва: Ансар, 2007.
- "Kərim Uçar, "Şiə alimlərinin bioqrafiyası", Berlin-2007, 1. cild, Şeyx Səduq (r.ə.) (türkcə)". 2016-10-16 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-06-04.
- "əl-Əlam", c. 6, səh. 264
- Şeyx Nəccaşi, "ər-Rical"
- علل الشرائع - ج1ج2 2013-08-13 at the Wayback Machine (ərəb.)
- "Dəyərli "Səvabul-əmal və iqabul-əmal" kitabı artıq satışda - Annotasiya" ( (az.)). islamazeri.az. 2017-03-08. 2017-03-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-03-06.
- Şeyx Səduq, Xisal, Bakı, "Qədim Qala" Nəşriyyat evi, 2013, 208 səh.,
- Şeyx Səduq ibn Babuveyh, İmam Rzanın (ə.s.) hədis çeşməsi, Bakı, "Elm və təhsil", 2013, 327 səh.,
- Muhəddis Nuri, "Xatəmətul Mustədrək", c. 3, səh. 277
- Mirzayi Nuri, "Ğənaimul Əyyam", c. 1, səh. 30
- Şuştəri, "Məcalisul Muminin", c. 1, səh. 453
- Şeyx Abbas Qumi, "Tətimmətul Muntəha", səh. 402
- Seyid Həsən Sədr, "Təsisuş Şiə", səh. 331
- Şeyx Tusi, "Əl-Ğeybə", səh. 308-320
- Şeyx Səduq, "Kəmalud-Din", c. 2, səh. 502/ bab: 45
- Ravəndi, "Əl-Xəraic, c. 2, səh. 706
- Təbərsi, "Əlamul-Vura", səh. 451
- Şeyx Tusi, "əl Fihrist", Məşhəd, (H.Ş.) 1351, səh. 303
- Şeyx Əsədullah Şuştəri, "Məqabis əl-Ənvar"
- Xeyrəddin Zərkəli, "Əl-Əlam"
Mənbə
- Kərim Uçar, "Şiə alimlərinin bioqrafiyası", Berlin-2007, 1. cild,
- (az.). haqqyolu.com. 2009-04-14. 2015-06-09 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-01-28.
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
- Ibn Bābawayh (ing.)
- EBN BĀBAWAYH (2) (ing.)
- Kerim Uçar. "ŞEYH SADUK (R.A)" ( (türk.)). islamkutuphanesi.com. 2016-10-16 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-10-07.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Seyx Seduq fars شیخ صدوق ve ya Ibn Bebaveyhi tam adi Mehemmed ibn Eli ibn Huseyn ibn Musa ibn Bebaveyhi el Qummi d M 923 H Q 306 Qum o M 991 H Q 381 Rey Qezneviler dovleti Ulu babasinin adi olan Ibn Bebaveyhi nisbesi ile de taninir IV esr meshur sie ilahiyyatci muheddis alimi Seyx SeduqMehemmed ibn Eli ibn Huseyn ibn Musa ibn BebaveyhiDogum adi ابوجعفر محمد بن علی بن حسین بن موسی بن بابویه قمیDogum tarixi 918Dogum yeri Qum Saciler dovletiVefat tarixi 991Vefat yeri Rey Qezneviler dovletiElm sahesi IslamTaninmis yetirmeleri Seyx Mufid Serif Rezi Seyid Murteza Elemul hudaTaninir Seyx Seduq Ibn Bebaveyhi el Qummi Vikianbarda elaqeli mediafayllarSeyx Seduqun Kemalu d din ve Tamamu n Nime eserinin elyazmasindan bir sehifeHeyatiMehemmed ibn Eli ibn Bebaveyhi M 923 H Q 306 ci ilde Qum seherinde dunyaya gelib Atasi Eli ibn Huseyn ibn Musa ibn Bebaveyhi ceferi sielerin 11 ci imami Hesen el Eskeri ve 12 ci imami Mehemmed ibn Hesen el Mehdinin zamaninda yasamis ve oz dovrunun meshur alimlerinden olmusdur 991 ci ilde Rey seherinde vefat etmis ve orada Ebdulezim Heseninin yaninda defn olunmusdur 1919 1920 ci illerde siddetli yagislar neticesinde mezari dagilmis ve sonradan yeniden berpa olunmusdur TehsiliUsaq yaslarinda iken ilk tehsilini Qum seherinde oz atsindan almisdir Bir sira elmleri atasindan menimsedikden sonra tehsilini davam etdirmek ucun coxsayli seferler etmisdir Hedis toplamaq ucun Belx Buxara Kufe Bagdad M 966 967 Mekke Medine ve b seherlere sefer etmisdir Muellimleri Seyx Seduqun muellimleri coxdur Seyx Ebdul Rabbani Sirazi bunlardan bezilerinin adlarini qeyd edib atasi Eli ibn Huseyn ibn Musa ibn Bebaveyhi Seyx Kuleyni Seyx Ibrahim ibn Cefer ibn Ehmed Hemedani Seyx Mehemmed ibn Idris Velid Mehemmed ibn Hesen Qumi Ehmed ibn Eli ibn Ibrahim Qumi Eli ibn Mehemmed Qezvini Cefer ibn Mehemmed bin Sazan Cefer ibn Mehemmed bin Quluyeh Qumi Eli ibn Ehmed ibn Mehryar Ebul Hesen Xeluti Ebu Cefer Mehemmed ibn Eli ibn Esved Hebib ibn Huseyn Kufi Teglebi Huseyn ibn Mehemmed ibn Omer Seyx Seed ibn Abdullah el Es ari Huseyn ibn Musa KeluzeniTelebeleri Seyx Mufid qardasi Huseyn ibn Eli ibn Musa ibn Bebaveyhi Qumi qardasi oglu Seyx Hesen ibn Huseyn ibn Eli ibn Musa ibn Bebaveyhi Harun ibn Musa Telekberi Huseyn ibn Abdullah Qezairi Hesen ibn Mehemmed Qumi Eli ibn Ehmed ibn Abbas Neccasi Zekeriyya Mehemmed bin Suleyman Ebu Hemrani Seyid MurtezaDini fealiyyeti300 e yaxin kitabin muellifidir Sie rical alimi Seyx Neccasi er Rical kitabinda 189 kitabin adini cekmisdir Eserleri Kemaluddin ve Tamamun Nime Emali Sifatus Sie El Xisal Ilelus Serayi Tovhid Uyunu Exber Meaniul Exber Vilayeti Eli e Merifet Uyunu Exbarir Rza e El Taqiyye El Tarix El Mevaiz ve l Hikem Sevabul Emal ve Iqabul Emal Muris Merac Selet Cenaze El Imamet vel Tebsiret minel Heyret Imla Nuedir kitabul Muntaq Exveni En Niseu vel Viden Allel Aseree Tefsir Nikah Menasik el Hecc Qerubel Isned Teslim Tibb Risaletel Karr vel Farr Tercumesi Seyx Seduqun el Xisal eseri Musfiq Mehdibeyli ve Mikayil Elizade terefinden tercume edilerek Xisletler adi ile 2013 cu ilde Qedim Qala nesriyyati terefinden nesr edilib Seyx Seduqun Uyunu exbar er Rza eseri Hilal Agamoglanov terefinden tercume edilerek Imam Rzanin e s hedis cesmesi adi ile 2013 cu ilde Elm ve Tehsil nesriyyati terefinden nesr edilib Haqqinda deyilenler Ey menim seyxim Seyx Seduqun atasi Eli ibn Huseyn etimad etdiyim ve feqihim Allah taala seni Ozunu razi oldugu islere muveffeq etsin ve senin neslinde saleh ovladlar qerar versin Seni sebire ve Ferecin 12 ci imamin intizarina devet edirem Ele ise sebir et ve butun sielerimi de sebir etmeye cagir Imam Eskeri Seyx Seduqun atasi Eli bin Huseyn oz emisi qizi ile aile heyati qurmusdu Amma qocalmasina ve bu mektubdan iller otmesine baxmayaraq ovladi olmurdu Bir gun onun yolu Bagdad seherine dusdu Bu zaman Imam Zamanin e 3 cu naibi Seyx Ebul Qasim Huseyn bin Ruh Bagdadda idi Eli bin Huseyn onunla gorusdukden sonra Imam Zamana e mektub yazir ve mektubda Imamdan e c isteyir ki Imam onun ucun ovlad duasi etsin Ve mektubu 3 cu naibden Imamin e c huzuruna gonderir Bir muddetden sonra Imamdan e c bele bir cavab mektubu gelir Allah taala tezlike sene Deylemli qizindan iki xeyirli emeli saleh ve feqih alim oglan bexs edecekdir Bu duadan sonra Eli bin Huseyn iki ve onlardan sonra da bir oglana sahib oldu Mehemmed Hesen Huseyn ki her ucu alim ve zahid idiler Bele ki Mehemmed Seduq hedis ezberlemekde oz zamaninda misilsiz idi Ve hemise iftixar edir ve deyirdi ki men Imam Zamanin duasi ile dunyaya gelmisem Seduq alicenab hedislere ezber ve rical elmine yiyelenmis bir insan idi Qum alimleri arasinda elmi baximdan ondan ustunu yoxdur Seyx Seduqun eserlerinin sayi olduqca coxdur Seyx Tusi Seduq bizim feqihimiz idi O h q red 355 ci ilde Bagdada sefer etdi Bagdad boyukleri onun elminden faydalandilar Seyx Ebu Cefer Mehemmed ibn Eli ibn Babiveyh ele bir sexsdir ki onun elmi ve duzgunluyu hami terefinden qebul olunur Seduq hediscilerin reisi dinin esaslarini dirilden feziletler ve kerametler sahibi idi O ve qardasi imam Esgeri ve imam Mehdinin dualari ile dunyaya gelibler Mehemmmed ibn Eli uc yuzden cox kitab yazib Islam alimleri arasinda onun misli yoxdur Seyx Seduq adi ile taninmis Mehemmed ibn Eli Qum alimleri arasinda misilsizdir Hezret Hoccet onun baresinde bele deyib Pak Allah onun vasitesi ile xalqa fayda verecekdir Istinadlarإبن بابويه القمي محمد بن علي https librarycatalog usj edu lb cgi bin koha opac authoritiesdetail pl authid 343394 Ali zade A Shejh Saduk rus Islamskij enciklopedicheskij slovarMoskva Ansar 2007 ISBN 978 5 98443 025 8 Kerim Ucar Sie alimlerinin bioqrafiyasi Berlin 2007 1 cild Seyx Seduq r e turkce 2016 10 16 tarixinde Istifade tarixi 2013 06 04 el Elam c 6 seh 264 Seyx Neccasi er Rical علل الشرائع ج1ج2 2013 08 13 at the Wayback Machine ereb Deyerli Sevabul emal ve iqabul emal kitabi artiq satisda Annotasiya az islamazeri az 2017 03 08 2017 03 08 tarixinde Istifade tarixi 2017 03 06 Seyx Seduq Xisal Baki Qedim Qala Nesriyyat evi 2013 208 seh ISBN 978 9952 8190 5 2 Seyx Seduq ibn Babuveyh Imam Rzanin e s hedis cesmesi Baki Elm ve tehsil 2013 327 seh ISBN 978 9952 8024 1 2 Muheddis Nuri Xatemetul Mustedrek c 3 seh 277 Mirzayi Nuri Genaimul Eyyam c 1 seh 30 Susteri Mecalisul Muminin c 1 seh 453 Seyx Abbas Qumi Tetimmetul Munteha seh 402 Seyid Hesen Sedr Tesisus Sie seh 331 Seyx Tusi El Geybe seh 308 320 Seyx Seduq Kemalud Din c 2 seh 502 bab 45 Ravendi El Xeraic c 2 seh 706 Tebersi Elamul Vura seh 451 Seyx Tusi el Fihrist Meshed H S 1351 seh 303 Seyx Esedullah Susteri Meqabis el Envar Xeyreddin Zerkeli El Elam MenbeKerim Ucar Sie alimlerinin bioqrafiyasi Berlin 2007 1 cild az haqqyolu com 2009 04 14 2015 06 09 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2014 01 28 Hemcinin baxSie alimlerinin siyahisiXarici kecidlerIbn Babawayh ing EBN BABAWAYH 2 ing Kerim Ucar SEYH SADUK R A turk islamkutuphanesi com 2016 10 16 tarixinde Istifade tarixi 2016 10 07