İsgəndər Seyfulin və ya İsgəndər Daş Məhəmmədoviç Seyfulin (d. 28 avqust 1861, Omsk, Rusiya imperiyası — ö. 1920, Bakı) — əslən Rusiya türklərindən olan Rusiya imperiyası və Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hərbi xadimi və polkovniki.
İsgəndər Daş Məhəmmədoviç Seyfulin | |
---|---|
TatarcaИскәндәр Ташмөхәммәд улы Сәйфуллин | |
Şəxsi məlumatlar | |
Doğum tarixi | |
Doğum yeri | Rusiya İmperiyası |
Vəfat tarixi | (58 yaşında) |
Vəfat yeri | Bakı |
Vətəndaşlığı | Rusiya imperiyası Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti |
Milliyyəti | Tatar |
Hərbi fəaliyyəti | |
Mənsubiyyəti | Rusiya İmperator Ordusu Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Milli Ordusu |
Xidmət illəri | 1881-1920 |
Rütbəsi | Rotmistr |
Döyüşlər | Birinci Dünya müharibəsi |
Təltifləri |
Həyatı
28 avqust 1861-ci ildə Rusiya imperiyasının Akmolla quberniyasında Omsk şəhərində dünyaya gəlmişdir. Atası dövlət müşaviri olan İsgəndər Seyfulin Sibir Hərbi Gimnaziyasını bitirmişdir.
Hərbi xidməti
Rusiya imperiyasında
Hərbi xidmətinə 1881-ci ildə Aleksandr Hərbi Məktəbində sıravi yunker rütbəsində başlamışdır. 1882-ci ildə unter-zabit (gizir) rütbəsinə yüksəlmişdir. 12 avqust 1883-cü ildə hərbi məktəbi bitirmiş və Türküstan Hərbi Dairəsinin Qərbi Sibir taborunda praporşik rütbəsində xidmət etmişdir. 1884-cü il 22 avqust tarixində podporuçik rütbəsinə yüksəlmişdir. 22 avqust 1885-ci ildə təlim komandanının müavini təyin edilmişdir.
7 dekabr 1888-ci ildə X Türküstan taboruna köçürülmüşdür. 18 dekabr 1888-ci ildə poruçik rütbsinə yüksəlmişdir. 1891-ci ilin aprelindən 1892-ci ilin sentyabrına qədər Çimkənd sanitar-gigiyeniya stansiyasının komandiri olmuşdur. 1894-cü ilin 4 fevralında briqada adyutantı vəzifəsini yerinə yetirmək üçün I Türküstan hərbi hissəsinə göndərilmişdir. 25 noyabrda bu vəzifədə təstiqləndi. 23 aprel 1895-ci ildə ştabs-kapitan rütbəsinə yüksəldi. 3 dekabr 1896-cı ildə briqada adyutantı vəzifəsini təhvil verərək, öz taboruna geri döndü.
4 dekabrda III taqımın komandiri təyin edildi. 3 aprel 1897-ci ildə vəzifəsinin icrasına başladı. 8 oktyabr 1900-cü ildə xidmətdə fərqləndiyinə görə kapitan rütbəsinə yüksəldi. 10 yanvar 1903-cü ildə taqım komandirliyi vəzifəsini təhsil verdi.
14 yanvarda Atıcı Zabitlər Məktəbinə göndərilmişdir. 28 avqustda kursu müvəffəqiyyətlə bitirmiş və 1 oktyabrda taboruna geri dönmüşdür. Bu zaman, taborun V taqımının komandiri təyin edilmişdir. 4 iyun 1904-cü ildə III taqımın komandiri təyin edilmişdir. 9 aprel 1907-ci ildə bu vəzifəsini təhvil vermişdir. 1907-ci ilin 30 iyulunda pod-polkovnik rütbəsinə yüksəldilmişdir. Bu zaman o, II Xocənt taboruna komandanlıq etməkdə idi.
1908-ci ilin 7 iyununda başqa yerə köçürüldü və 21 iyulda V Ordu Korpusunun X piyada diviziyasının 39-cü Tomski piyada polkunun bir taboruna komandan təyin edildi. 1 yanvar 1909-cu ildə IV taborun komandanı təyin edilir. 12 sentyabr 1909-cu ildə Loviç şəhərinin komendantı, 1910-cu ilin 3 yanvarında polkun təsərrüfat bölməsinin komandanı təyin edilir.
28 mart 1911-ci ildə öz xahişi ilə xidmət etdiyi yerdən köçürülür və XII Türküstan atıcıp olkuna təyin edilir. 24 mayda yeni polkuna gəldikdən sonra polkun təsərrüfat bölməsinin komandanı təyin edilir. 17 yanvar 1913-cü ildə I taborun komandanı təyin edilir. 5 oktyabr 1913-cü ildə polkovnik rütbəsinə yüksəlir və XVII Türküstan atıcı polkuna göndərilir. 1 mart 1914-cü ildə bu polkda xidmət etməyə başlayır. Birinci Dünya müharibəsinin başlamasından sonra müharibədə iştirak etmişdir. 28 fevral 1915-ci ildə 132-ci ehtiyat polkunun komandanı təyin edilir. Müharibənin son mərhələsində cənub-qərb cəbhəsinin VII ordusunun qərərgahının təftiş şöbəsinin baş adyutantı təyin edilir. Cənub-qərb cəbhəsinin komandanı general Şerbaçevin əmri ilə ehtiyat 35-ci piyada alayının komandanı təyin edilməsi tövsiyə edilmiş və bu tövsiyə Müvəqqəti Hökumət tərəfindən qəbul edilmişdir.
Azərbaycanda
Birinci Dünya müharibəsinin gedişatında Rusiya imperiyasının dağılması, ardıyca Müvəqqəti Hökumətin də çökməsindən sonra İsgəndər Seyfulin Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətində xidmət etməyə başlamışdır. O, 26 iyul 1919-cu ildə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Daxili İşlər Nazirliyində nazirin müvəqqəti müavini təyin edildi.
3 oktyabrda Hərb nazirliyində xidmət etməyə başladı və Azərbaycan ordusunun baş qərərgahının yerli hərbi qruplaşmalar şöbəsinin rəhbəri təyin edildi. 9 noyabrda bu vəzifəsinin icrasına başladı. 2 mart 1920-ci ildə Baş Qərərgahın Yerli Qüvvələr və Səfərbərlik Departamentinin rəhbəri təyin edildi.
Polkovnik İsgəndər Daş Məhəmmədoviç Seyfulin Bakının bolşeviklər tərəfindən işğal edilməsindən sonra Bakı şəhərində bolşeviklər tərəfindən güllələnərək öldürüldü.
Mükafatları
- "İmperator III Aleksandrın tacqoyma mərasiminin xatirəsinə" medalı (15 may 1883)
- "Müqəddəs Stanislav" ordeni (15 yanvar 1891)
- "İmperator III Aleksandrın hakimiyyətinin xatirəsinə" (17 mart 1896)
- "İmperator II Nikolayın tacqoyma mərasiminin xatirəsinə" medalı (26 may 1896)
- "Müqəddəs Anna" ordeni (1901)
- "Müqəddəs Stanislav" ordeni (27 may 1907)
- "Müqəddəs Anna" ordeni (6 dekabr 1910)
- "Romanovlar sülaləsinin hakimiyyətinin 300 illiyi münasibətilə" medalı (21 fevral 1913)
- "Şanlı Buxara" ordeni (13 sentyabr 1913)
- "Müqəddəs Vladimir" ordeni (1 may 1915)
- "Müqəddəs Vladimir" ordeni (13 dekabr 1915)
Ailəsi
- Arvadı — Ayşə Yusifova (irsi zadəgan, artilleriya ştabs-kapitanı Yenikeyevanın qızı
- Uşaqlar: Abubəkr (1893–1960) — polkovnik, Bredovskoqo hücumunun iştirakçısı, İslam (1895–1969) — polkovnik. Validə (1901-?).
Həmçinin bax
İstinadlar
- Список подполковникам по старшинству. Часть I, II, и III. Составлен по 1-е сентября 1907 г. — СПб., 1908, часть I, с. 1767
- Список полковникам по старшинству. Составлен по 1-е марта 1914 г. — СПб., 1914, с. 876
- Государственный архив Азербайджанской Республики. ф. 2898, оп. 2, д. 22, л. 230
- Азербайджанская Демократическая Республика (1918―1920). Армия. (Документы и материалы). — Баку, 1998, с. 146
- Сборник приказов по военному ведомству Азербайджанской Демократической Республики. III том. — Баку: Маариф, 2018, с. 214
Ədəbiyyat
- Послужной список полковника 17-го Туркестанского стрелкового полка Сейфуллина // Российский государственный военно-исторический архив. ф.409 (Коллекция "Послужные списки офицеров"), оп. 1, д. 48027
- Л. Р. Габдрафикова, Х. М. Абдулин. Татары в годы первой мировой войны (1914–1918 гг.). — Казань: Институт истории им. Ш. Марджани, 2015. — .
Xarici keçidlər
- Адрес-календарь Азербайджанской Республики. — Баку, 1920
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Isgender Seyfulin ve ya Isgender Das Mehemmedovic Seyfulin d 28 avqust 1861 Omsk Rusiya imperiyasi o 1920 Baki eslen Rusiya turklerinden olan Rusiya imperiyasi ve Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti herbi xadimi ve polkovniki Isgender Das Mehemmedovic SeyfulinTatarcaIskәndәr Tashmohәmmәd uly SәjfullinSexsi melumatlarDogum tarixi 28 avqust 1861Dogum yeri Rusiya ImperiyasiVefat tarixi 22 iyun 1920 58 yasinda Vefat yeri BakiVetendasligi Rusiya imperiyasi Azerbaycan Xalq CumhuriyyetiMilliyyeti TatarHerbi fealiyyetiMensubiyyeti Rusiya Imperator Ordusu Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin Milli OrdusuXidmet illeri 1881 1920Rutbesi RotmistrDoyusler Birinci Dunya muharibesiTeltifleriHeyati28 avqust 1861 ci ilde Rusiya imperiyasinin Akmolla quberniyasinda Omsk seherinde dunyaya gelmisdir Atasi dovlet musaviri olan Isgender Seyfulin Sibir Herbi Gimnaziyasini bitirmisdir Herbi xidmetiRusiya imperiyasinda Herbi xidmetine 1881 ci ilde Aleksandr Herbi Mektebinde siravi yunker rutbesinde baslamisdir 1882 ci ilde unter zabit gizir rutbesine yukselmisdir 12 avqust 1883 cu ilde herbi mektebi bitirmis ve Turkustan Herbi Dairesinin Qerbi Sibir taborunda praporsik rutbesinde xidmet etmisdir 1884 cu il 22 avqust tarixinde podporucik rutbesine yukselmisdir 22 avqust 1885 ci ilde telim komandaninin muavini teyin edilmisdir 7 dekabr 1888 ci ilde X Turkustan taboruna kocurulmusdur 18 dekabr 1888 ci ilde porucik rutbsine yukselmisdir 1891 ci ilin aprelinden 1892 ci ilin sentyabrina qeder Cimkend sanitar gigiyeniya stansiyasinin komandiri olmusdur 1894 cu ilin 4 fevralinda briqada adyutanti vezifesini yerine yetirmek ucun I Turkustan herbi hissesine gonderilmisdir 25 noyabrda bu vezifede testiqlendi 23 aprel 1895 ci ilde stabs kapitan rutbesine yukseldi 3 dekabr 1896 ci ilde briqada adyutanti vezifesini tehvil vererek oz taboruna geri dondu 4 dekabrda III taqimin komandiri teyin edildi 3 aprel 1897 ci ilde vezifesinin icrasina basladi 8 oktyabr 1900 cu ilde xidmetde ferqlendiyine gore kapitan rutbesine yukseldi 10 yanvar 1903 cu ilde taqim komandirliyi vezifesini tehsil verdi 14 yanvarda Atici Zabitler Mektebine gonderilmisdir 28 avqustda kursu muveffeqiyyetle bitirmis ve 1 oktyabrda taboruna geri donmusdur Bu zaman taborun V taqiminin komandiri teyin edilmisdir 4 iyun 1904 cu ilde III taqimin komandiri teyin edilmisdir 9 aprel 1907 ci ilde bu vezifesini tehvil vermisdir 1907 ci ilin 30 iyulunda pod polkovnik rutbesine yukseldilmisdir Bu zaman o II Xocent taboruna komandanliq etmekde idi 1908 ci ilin 7 iyununda basqa yere kocuruldu ve 21 iyulda V Ordu Korpusunun X piyada diviziyasinin 39 cu Tomski piyada polkunun bir taboruna komandan teyin edildi 1 yanvar 1909 cu ilde IV taborun komandani teyin edilir 12 sentyabr 1909 cu ilde Lovic seherinin komendanti 1910 cu ilin 3 yanvarinda polkun teserrufat bolmesinin komandani teyin edilir 28 mart 1911 ci ilde oz xahisi ile xidmet etdiyi yerden kocurulur ve XII Turkustan aticip olkuna teyin edilir 24 mayda yeni polkuna geldikden sonra polkun teserrufat bolmesinin komandani teyin edilir 17 yanvar 1913 cu ilde I taborun komandani teyin edilir 5 oktyabr 1913 cu ilde polkovnik rutbesine yukselir ve XVII Turkustan atici polkuna gonderilir 1 mart 1914 cu ilde bu polkda xidmet etmeye baslayir Birinci Dunya muharibesinin baslamasindan sonra muharibede istirak etmisdir 28 fevral 1915 ci ilde 132 ci ehtiyat polkunun komandani teyin edilir Muharibenin son merhelesinde cenub qerb cebhesinin VII ordusunun qerergahinin teftis sobesinin bas adyutanti teyin edilir Cenub qerb cebhesinin komandani general Serbacevin emri ile ehtiyat 35 ci piyada alayinin komandani teyin edilmesi tovsiye edilmis ve bu tovsiye Muveqqeti Hokumet terefinden qebul edilmisdir Azerbaycanda Birinci Dunya muharibesinin gedisatinda Rusiya imperiyasinin dagilmasi ardiyca Muveqqeti Hokumetin de cokmesinden sonra Isgender Seyfulin Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetinde xidmet etmeye baslamisdir O 26 iyul 1919 cu ilde Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti Daxili Isler Nazirliyinde nazirin muveqqeti muavini teyin edildi 3 oktyabrda Herb nazirliyinde xidmet etmeye basladi ve Azerbaycan ordusunun bas qerergahinin yerli herbi qruplasmalar sobesinin rehberi teyin edildi 9 noyabrda bu vezifesinin icrasina basladi 2 mart 1920 ci ilde Bas Qerergahin Yerli Quvveler ve Seferberlik Departamentinin rehberi teyin edildi Polkovnik Isgender Das Mehemmedovic Seyfulin Bakinin bolsevikler terefinden isgal edilmesinden sonra Baki seherinde bolsevikler terefinden gullelenerek olduruldu Mukafatlari Imperator III Aleksandrin tacqoyma merasiminin xatiresine medali 15 may 1883 Muqeddes Stanislav ordeni 15 yanvar 1891 Imperator III Aleksandrin hakimiyyetinin xatiresine 17 mart 1896 Imperator II Nikolayin tacqoyma merasiminin xatiresine medali 26 may 1896 Muqeddes Anna ordeni 1901 Muqeddes Stanislav ordeni 27 may 1907 Muqeddes Anna ordeni 6 dekabr 1910 Romanovlar sulalesinin hakimiyyetinin 300 illiyi munasibetile medali 21 fevral 1913 Sanli Buxara ordeni 13 sentyabr 1913 Muqeddes Vladimir ordeni 1 may 1915 Muqeddes Vladimir ordeni 13 dekabr 1915 AilesiArvadi Ayse Yusifova irsi zadegan artilleriya stabs kapitani Yenikeyevanin qizi Usaqlar Abubekr 1893 1960 polkovnik Bredovskoqo hucumunun istirakcisi Islam 1895 1969 polkovnik Valide 1901 Hemcinin baxIstinadlarSpisok podpolkovnikam po starshinstvu Chast I II i III Sostavlen po 1 e sentyabrya 1907 g SPb 1908 chast I s 1767 Spisok polkovnikam po starshinstvu Sostavlen po 1 e marta 1914 g SPb 1914 s 876 Gosudarstvennyj arhiv Azerbajdzhanskoj Respubliki f 2898 op 2 d 22 l 230 Azerbajdzhanskaya Demokraticheskaya Respublika 1918 1920 Armiya Dokumenty i materialy Baku 1998 s 146 Sbornik prikazov po voennomu vedomstvu Azerbajdzhanskoj Demokraticheskoj Respubliki III tom Baku Maarif 2018 s 214EdebiyyatPosluzhnoj spisok polkovnika 17 go Turkestanskogo strelkovogo polka Sejfullina Rossijskij gosudarstvennyj voenno istoricheskij arhiv f 409 Kollekciya Posluzhnye spiski oficerov op 1 d 48027 L R Gabdrafikova H M Abdulin Tatary v gody pervoj mirovoj vojny 1914 1918 gg Kazan Institut istorii im Sh Mardzhani 2015 ISBN 978 5 94981 191 7 Xarici kecidlerAdres kalendar Azerbajdzhanskoj Respubliki Baku 1920