Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
İldırım Ağbulud (2 sentyabr 1935, Ərzincan – 14 aprel 2021, Ankara) Türkiyəli siyasətçi, Ana Vətən Partiyasının rəhbəri, Türkiyənin Baş naziri və iki dəfə Türkiyə Böyük Millət Məclisinin sədri.
| İldırım Ağbulud | |
|---|---|
| türk. Yıldırım Akbulut | |
 | |
Türkiyənin 20-ci Baş naziri | |
| 9 noyabr 1989 – 23 iyun 1991 | |
| Prezident | Turqut Özal |
| Əvvəlki | Turqut Özal |
| Sonrakı | Məsud Yılmaz |
Türkiyə Böyük Millət Məclisinin 15-ci sədri | |
| 20 may 1999 – 30 sentyabr 2000 | |
| Əvvəlki | Hikmət Çətin |
| Sonrakı | Ömər İzgi |
| 24 dekabr 1987 – 9 noyabr 1989 | |
| Əvvəlki | Nəcməddin Qaraduman |
| Sonrakı | İsmət Qaya Ərdəm |
Türkiyənin Daxili işlər naziri | |
| 26 oktyabr 1984 – 16 sentyabr 1987 | |
| Əvvəlki | Əli Tanrıyar |
| Sonrakı | Əhməd Səlcuq |
Ana Vətən Partiyasının 2-ci sədri | |
| 16 noyabr 1989 – 15 iyun 1991 | |
| Əvvəlki | Turqut Özal |
| Sonrakı | Məsud Yılmaz |
Türkiyə Böyük Millət Məclisinin 17, 18, 19 və 21-ci dövr millət vəkili | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 2 sentyabr 1935 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 14 aprel 2021(85 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
| Partiya |
|
| Təhsili | |
| Fəaliyyəti | siyasətçi, vəkil |
| Həyat yoldaşı | Samiya Ağbulud |
| Uşağı | 3 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
İldırım Ağbulud 2 sentyabr 1935-ci ildə Türkiyənin Ərzincan şəhərində poçtalyon atanın oğlu olaraq doğulub. İbtidai təhsilini Əskişəhərdə, orta təhsilini isə Samsun və Ərzincanda davam etdirib. Daha sonra İstanbul Universitetinin Hüquq fakültəsində hüquq təhsili alıb. Universiteti bitirdikdən sonra hüquqşünas kimi çalışıb.
Siyasi fəaliyyəti
İldırım Ağbulud siyasi arenaya daxil olarkən Ərzincan vilayətindən millət vəkili seçilib.
O, 1983-cü ildə Ana Vətən Partiyasının qurucularından biri olub. 1983-cü ilin ümumi seçkilərdə Parlamentə daxil olub və 1984-cü ildə Ana Vətən Partiyasının rəhbəri Turqut Özalın və Baş nazirin yanında Daxili İşlər naziri olub. Ağbulud 1987-ci ilədək xidmət edib, daha sonra onun partiyası Türkiyə Böyük Millət Məclisi sədrliyinə namizəd olaraq irəli sürülüb və qalib gələrək 1989-cu ilədək xidmət edib.
24 dekabr 1987 – 9 noyabr 1989-cu illər arasında Türkiyə Böyük Millət Məclisinin sədri olub.
1989-cu ildə Turqut Özal prezident seçkilərində iştirak edərək Türkiyənin 8-ci prezidenti seçilib. Bundan sonra həmin il o, Baş nazirin varisi kimi Ağbuludu seçərək onun Türkiyənin 20-ci Baş naziri vəzifəsini tutmasına və Ana Vətən Partiyasının lideri olmasına səbəb olub. İldırım Ağbuludun qərəzsiz mövqeyinə baxmayaraq hökumətə qarşı çıxmaqda ittiham olunub, eləcə də uzun zaman ona Prezident "Turqut Özalın kuklası" kimi baxılıb.
O, Turqut Özalın Türkiyə prezidenti seçilməsindən sonra Türkiyənin 47-ci hökumətini qurub və 1989-cu il 9 noyabr tarixinədək baş nazir olaraq fəaliyyət göstərib. 1991-ci ildə isə o, Ana Vətən Partiyası liderliyində keçirilən seçkilərdə Məsud Yılmaza məğlub olub və vəzifədən gedib.
1992-ci ildə Turqut Özalın tələbi ilə o, Ana Vətən Partiyasından istefa versə də, bir müddət sonra yenidən Partiyaya qayıdıb.
1999-cu il 20 mayda Türkiyə Böyük Millət Məclisinin ikinci dəfə sədri seçilib və 30 sentyabr 2000-ci ilədək bu vəzifədə qalıb. 17, 18, 19-cu dövr Ərzincan millət vəkili və 21-ci dövr Ankara millət vəkili olub.
Türkiyənin siyasi tarixində bu günədək "İldırım Ağbulud" "siyasi kukla" sözü ilə sinonim görülüb və yüksək vəzifədə xidmət edən siyasətçini ifadə etsə də, amma əslində özündən yuxarıda dayanan biri adına xidmət etmək anlamına gəlir. 2014-cü ildə Rəcəb Tayyib Ərdoğan Prezident seçiləndə Ərdoğanın "İldırım Ağbulud"unun kim olacağı ilə bağlı mediada fərziyyələr yayılıb (yəni Ərdoğanın adından baş nazir).
Son olaraq o, Prezident yanında Ali Məşvərət Şurasının üzvü vəzifəsində çalışıb.
Ailəsi
Türkiyənin keçmiş Konstitusiya Məhkəməsinin üzvü Samiya Ağbulud ilə (1939-cu il təvəllüdlü) ailə quran İldırım Ağbulud üç qız atası olub.
Vəfatı
O, 14 aprel 2021-ci ildə aterosklerotik ürək xəstəliyi, ürək çatışmazlığı və kardiostimulyator diaqnozu ilə Ankara Universiteti Tibb Fakültəsi Xəstəxanasında 85 yaşında vəfat edib. 15 aprel 2021-ci ildə Türkiyə Böyük Millət Məclisində təşkil edilən rəsmi vida mərasimindən sonra Əhməd Həmdi Akseki Məscidində cənazə namazı qılınıb. Daha sonra Türkiyə Dövlət Qəbiristanlığında dəfn edilib.
Türkiyə Prezidentinin 1 iyul 2021-ci il tarixli qərarı ilə Ərzincan Hava Limanının adı Ərzincan İldırım Ağbulud Hava Limanı olaraq dəyişdirilib.
| Sələfləri Əli Tanrıyar | Türkiyənin Daxili İşlər naziri 26 oktyabr 1984 - 16 sentyabr 1987 | Xələfləri Əhməd Səlcuq |
| Sələfləri Nəcməddin Qaraduman | Türkiyə Böyük Millət Məclisinin sədri 24 dekabr 1987 - 9 noyabr 1989 | Xələfləri Qaya Ərdəm |
| Sələfləri Turqut Özal | Türkiyənin 20-ci Baş naziri 9 noyabr 1989 - 23 iyun 1991 | Xələfləri Məsud Yılmaz |
| Sələfləri Turqut Özal | Ana Vətən Partiyasının sədri 16 noyabr 1989 - 15 iyun 1991 | Xələfləri Məsud Yılmaz |
| Sələfləri Hikməd Çətin | Türkiyə Böyük Millət Məclisinin 15-ci sədri 20 may 1999 - 30 sentyabr 2000 | Xələfləri Ömər İzgi |
İstinadlar
- Eski başbakanlardan Yıldırım Akbulut hayatını kaybetti (türk.). 2021.
- "Türkiye Büyük Millet Meclisi" [Grand National Assembly of Turkey] (Turkish). 7 July 2018 tarixində . İstifadə tarixi: 17 April 2021.
- Toy, Hakan; Elmacı, Defne. Kronolojik Türkiye Cumhuriyeti Tarihi (Turkish). Karma Kitaplar. 2007. səh. 425. ISBN . İstifadə tarixi: April 17, 2021.
- Hürriyet, 7/2/2002.
- "Arxivlənmiş surət" (Türkçe). 2021-04-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-02-01.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Ildirim Agbulud 2 sentyabr 1935 Erzincan 14 aprel 2021 Ankara Turkiyeli siyasetci Ana Veten Partiyasinin rehberi Turkiyenin Bas naziri ve iki defe Turkiye Boyuk Millet Meclisinin sedri Ildirim Agbuludturk Yildirim AkbulutTurkiyenin 20 ci Bas naziri9 noyabr 1989 23 iyun 1991PrezidentTurqut OzalEvvelkiTurqut OzalSonrakiMesud YilmazTurkiye Boyuk Millet Meclisinin 15 ci sedri20 may 1999 30 sentyabr 2000EvvelkiHikmet CetinSonrakiOmer Izgi24 dekabr 1987 9 noyabr 1989EvvelkiNecmeddin QaradumanSonrakiIsmet Qaya ErdemTurkiyenin Daxili isler naziri26 oktyabr 1984 16 sentyabr 1987EvvelkiEli TanriyarSonrakiEhmed SelcuqAna Veten Partiyasinin 2 ci sedri16 noyabr 1989 15 iyun 1991EvvelkiTurqut OzalSonrakiMesud YilmazTurkiye Boyuk Millet Meclisinin 17 18 19 ve 21 ci dovr millet vekiliSexsi melumatlarDogum tarixi 2 sentyabr 1935 1935 09 02 Dogum yeri Erzincan Erzincan ili TurkiyeVefat tarixi 14 aprel 2021 2021 04 14 85 yasinda Vefat yeri Ankara Ankara ili TurkiyeDefn yeri Turkiye Dovlet mezarligiPartiya ANAP d Tehsili Istanbul Universitetinin Huquq bolmesiFealiyyeti siyasetci vekilHeyat yoldasi Samiya AgbuludUsagi 3 Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiIldirim Agbulud 2 sentyabr 1935 ci ilde Turkiyenin Erzincan seherinde poctalyon atanin oglu olaraq dogulub Ibtidai tehsilini Eskiseherde orta tehsilini ise Samsun ve Erzincanda davam etdirib Daha sonra Istanbul Universitetinin Huquq fakultesinde huquq tehsili alib Universiteti bitirdikden sonra huquqsunas kimi calisib Siyasi fealiyyetiIldirim Agbulud siyasi arenaya daxil olarken Erzincan vilayetinden millet vekili secilib O 1983 cu ilde Ana Veten Partiyasinin qurucularindan biri olub 1983 cu ilin umumi seckilerde Parlamente daxil olub ve 1984 cu ilde Ana Veten Partiyasinin rehberi Turqut Ozalin ve Bas nazirin yaninda Daxili Isler naziri olub Agbulud 1987 ci iledek xidmet edib daha sonra onun partiyasi Turkiye Boyuk Millet Meclisi sedrliyine namized olaraq ireli surulub ve qalib gelerek 1989 cu iledek xidmet edib 24 dekabr 1987 9 noyabr 1989 cu iller arasinda Turkiye Boyuk Millet Meclisinin sedri olub 1989 cu ilde Turqut Ozal prezident seckilerinde istirak ederek Turkiyenin 8 ci prezidenti secilib Bundan sonra hemin il o Bas nazirin varisi kimi Agbuludu secerek onun Turkiyenin 20 ci Bas naziri vezifesini tutmasina ve Ana Veten Partiyasinin lideri olmasina sebeb olub Ildirim Agbuludun qerezsiz movqeyine baxmayaraq hokumete qarsi cixmaqda ittiham olunub elece de uzun zaman ona Prezident Turqut Ozalin kuklasi kimi baxilib O Turqut Ozalin Turkiye prezidenti secilmesinden sonra Turkiyenin 47 ci hokumetini qurub ve 1989 cu il 9 noyabr tarixinedek bas nazir olaraq fealiyyet gosterib 1991 ci ilde ise o Ana Veten Partiyasi liderliyinde kecirilen seckilerde Mesud Yilmaza meglub olub ve vezifeden gedib 1992 ci ilde Turqut Ozalin telebi ile o Ana Veten Partiyasindan istefa verse de bir muddet sonra yeniden Partiyaya qayidib 1999 cu il 20 mayda Turkiye Boyuk Millet Meclisinin ikinci defe sedri secilib ve 30 sentyabr 2000 ci iledek bu vezifede qalib 17 18 19 cu dovr Erzincan millet vekili ve 21 ci dovr Ankara millet vekili olub Turkiyenin siyasi tarixinde bu gunedek Ildirim Agbulud siyasi kukla sozu ile sinonim gorulub ve yuksek vezifede xidmet eden siyasetcini ifade etse de amma eslinde ozunden yuxarida dayanan biri adina xidmet etmek anlamina gelir 2014 cu ilde Receb Tayyib Erdogan Prezident secilende Erdoganin Ildirim Agbulud unun kim olacagi ile bagli mediada ferziyyeler yayilib yeni Erdoganin adindan bas nazir Son olaraq o Prezident yaninda Ali Mesveret Surasinin uzvu vezifesinde calisib AilesiTurkiyenin kecmis Konstitusiya Mehkemesinin uzvu Samiya Agbulud ile 1939 cu il tevelludlu aile quran Ildirim Agbulud uc qiz atasi olub VefatiO 14 aprel 2021 ci ilde aterosklerotik urek xesteliyi urek catismazligi ve kardiostimulyator diaqnozu ile Ankara Universiteti Tibb Fakultesi Xestexanasinda 85 yasinda vefat edib 15 aprel 2021 ci ilde Turkiye Boyuk Millet Meclisinde teskil edilen resmi vida merasiminden sonra Ehmed Hemdi Akseki Mescidinde cenaze namazi qilinib Daha sonra Turkiye Dovlet Qebiristanliginda defn edilib Turkiye Prezidentinin 1 iyul 2021 ci il tarixli qerari ile Erzincan Hava Limaninin adi Erzincan Ildirim Agbulud Hava Limani olaraq deyisdirilib Selefleri Eli Tanriyar Turkiyenin Daxili Isler naziri 26 oktyabr 1984 16 sentyabr 1987 Xelefleri Ehmed SelcuqSelefleri Necmeddin Qaraduman Turkiye Boyuk Millet Meclisinin sedri 24 dekabr 1987 9 noyabr 1989 Xelefleri Qaya ErdemSelefleri Turqut Ozal Turkiyenin 20 ci Bas naziri 9 noyabr 1989 23 iyun 1991 Xelefleri Mesud YilmazSelefleri Turqut Ozal Ana Veten Partiyasinin sedri 16 noyabr 1989 15 iyun 1991 Xelefleri Mesud YilmazSelefleri Hikmed Cetin Turkiye Boyuk Millet Meclisinin 15 ci sedri 20 may 1999 30 sentyabr 2000 Xelefleri Omer IzgiIstinadlarEski basbakanlardan Yildirim Akbulut hayatini kaybetti turk 2021 Turkiye Buyuk Millet Meclisi Grand National Assembly of Turkey Turkish 7 July 2018 tarixinde Istifade tarixi 17 April 2021 Toy Hakan Elmaci Defne Kronolojik Turkiye Cumhuriyeti Tarihi Turkish Karma Kitaplar 2007 seh 425 ISBN 978 9944321518 Istifade tarixi April 17 2021 Hurriyet 7 2 2002 Arxivlenmis suret Turkce 2021 04 14 tarixinde Istifade tarixi 2023 02 01