Ömər Eldarov

Ömər Həsən oğlu Eldarov (21 dekabr 1927, Dərbənd, Dağıstan MSSR) — Azərbaycan heykəltaraşı, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının həqiqi üzvü, Azərbaycan Rəssamlıq Akademiyasının rektoru (2001–2023), Azərbaycan SSR xalq rəssamı (1982), SSRİ (1980) və Azərbaycan SSR (1982) Dövlət mükafatları laureatı, laureatı (2017), Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdüçüsü(2024).

Ömər Eldarov
Doğum tarixi	21 dekabr 1927(1927-12-21)(96 yaş)
Doğum yeri	Dərbənd, Dərbənd rayonu, Dağıstan MSSR, RSFSR, SSRİ
Fəaliyyəti	heykəltaraş, rəssam
Təhsili	Repin adına Rəssamlıq İnstitutu^[d]
Tanınmış işləri	Hüseyn Cavidin heykəli, 77-ci atıcı diviziyasının əsgərlərinin xatirə abidəsi, Məhəmməd Füzulinin heykəli, Üzeyir Hacıbəyovun qəbirüstü abidəsi
Üzvlüyü	Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası, Azərbaycan Rəssamlar İttifaqı
Mükafatları	2017 1997 2012 2022 2009 1986 1959 1970 1982 1980 1982
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

1927-ci dekabrın 21-i Dağıstan Muxtar Respublikasının Dərbənd şəhərində anadan olub. Azərbaycan Rəssamlıq Məktəbinin heykəltaraşlıq bölməsini qurtardıqdan sonra peşə biliyini artırmaq məqsədilə Leninqraddakı İ. Repin adına rəngkarlıq, heykəltaraşlıq və memarlıq institutunun heykəltaraşlıq fakültəsində təhsilini davam etdirib. 1946-cı ildən etibarən mütəmadi olaraq müxtəlif respublika, regional və beynəlxalq sərgi və müsabiqələrin iştirakçısı olub. Sənətkarın yaratdığı heykəllər dünyanın bir çox muzeylərində layiqli yer tutmaqdadır. Bu cür əsərlər sırasında şairə Natəvanın, şair Məhəmməd Füzulinin, şair-dramaturq Hüseyn Cavidin, Azərbaycanın görkəmli oftalmoloq alimi Zərifə Əliyevanın, professor İhsan Doğramacının heykəlləri, prezident Heydər Əliyevin, bəstəkar Üzeyir Hacıbəyovun, rəssam Səttar Bəhlulzadənin, yazıçı Süleyman Rəhimovun, akademik Ziya Bünyadovun və başqalarının qəbirüstü abidələrini göstərmək olar. Eyni zamanda sənətkar bir sıra kamera xarakterli, kiçik həcmli əsərlərin müəllifidir.

Yaradıcılıqla yanaşı, həm də Azərbaycanın ictimai və mədəni həyatının fəal iştirakçısıdır. 1958–1968-ci illərdə o, Rəssamlar İttifaqının Katibliyinə üzv seçilib. 1970-ci ildə isə o, SSRİ Rəssamlıq Akademiyasının heykəltaraşlıq üzrə Bakıdakı yaradıcılıq emalatxanasının rəhbəri təyin edilib. Bu illər ərzində məşhur heykəltaraş tərəfindən bir neçə nəsil istedadlı peşəkar rəssam yetişdirilib. 1969–1973-cü illərdə Bakı Sovetinin deputatı seçilib və burada mədəni-maarif işi üzrə komissiyanın rəhbəri vəzifəsində çalışıb. 1995-ci ildə isə müstəqil Azərbaycanın ali qanunvericilik orqanı olan Milli Məclisə deputat seçilib. 2021-2023-cü illərə qədər Azərbaycan Rəssamlıq Akademiyasının rektoru çalışıb.

Təltif və mükafatları

SSRİ

• "Azərbaycan SSR xalq rəssamı" fəxri adı — 1 dekabr 1982
• "Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi" fəxri adı — 23 iyun 1962^([⇨])
• SSRİ Dövlət mükafatı — 31 oktyabr 1980
• Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı — 1982^([⇨])
• — 22 avqust 1986
• — 9 iyun 1959
• — 1970

Azərbaycan

• — 20 dekabr 2017
• — 20 dekabr 1997
• — 17 dekabr 2012
• 1-ci dərəcəli — 20 dekabr 2022
• Heydər Əliyev Mükafatı — 5 may 2009
• (Azərbaycan Teatr Xadimləri İttifaqı) — 10 mart 2021
• "Birlik ulduzları-2014" mükafatı (MDB) — 9 aprel 2014
• Üzeyir Hacıbəyli adına mükafat (AMEA) — 18 aprel 2014
• Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdü — 9 may 2024

10 iyun 2015-ci ildə akademik Ömər Eldarov 2015 Avropa Oyunlarının məşəlini Heydər Əliyev Mərkəzinə gətirmişdir.

Əsərləri

Bu cür əsərlər sırasında şairə Natəvanın (1960, Bakı), mütəfəkkir şair Məhəmməd Füzulinin (1963, Bakı), dramaturq Hüseyn Cavidin (1993, Bakı), Azərbaycanın görkəmli siyasi xadimi Heydər Əliyevin (1987, Naxçıvan) , Sapun dağı hücumu iştirakçıları olmuş 77-ci diviziyanın əsgərləri "Azərbaycanın qorxmaz oğul və qızlarına" həsr olunmuş memorial (1974, Sevastopol), Sədrəddin Ayninin (1979, Düşənbə), İbn Sinanın (1980, Düşənbə), professor İhsan Doğramacının (2001, Ankara), Heydər Əliyevin (2001, Qars) heykəlləri , bəstəkar Üzeyir Hacıbəyovun (1955, Bakı), rəssam Səttar Bəhlulzadənin (1974, Bakı), bəstəkar və caz musiqiçisi Vaqif Mustafazadənin (1984, Bakı), dirijor Niyazinin (1989, Bakı), yazıçı Süleyman Rəhimovun (1991, Bakı), bəstəkar Fikrət Əmirovun (1988, Bakı), şərqşünas-tarixçi, akademik Ziya Bünyadovun (2000, Bakı), akademik Həsən Əliyevin (1988, Bakı) xatirə abidələri "Elegiya" abidəsi (1989), akademik Zərifə Əliyevanın (1995, Bakı), Azərbaycanın ümummilli lideri Heydər Əliyevin (2004, Bakı), professor Lütfi Zadənin (2018, Bakı)), bəstəkar Arif Məlikovun (2020, Bakı) qəbirüstü abidələri vardır. Eyni zamanda sənətkar bir sıra kamera xarakterli, kiçik həcmli əsərlərin müəllifidir. Bu qabildən olan "Qızım Lalənin portreti", "Oğlum Müslümun portreti", "Analıq" , "İlin dörd fəslı", "Bacılar" əsərləri şair Nəsiri Xosrovun və yazıçı Rabindranat Taqorun heykəl portretləri müxtəlif vaxtlarda nüfuzlu respublika və beynəlxalq sərgilərdə uğurla nümayini etdirilmişdir.

• Hüseyn Cavidin Bakıda heykəli.
• Xurşidbanu Natəvanın heykəli (Bakı)
• Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının A.İ.Qarayev adına Fiziologiya İnstitutunun qarşısında akademik Zərifə Əliyevanın barelyefi, 2003
• Üzeyir Hacıbəyovun abidəsi
• Üzeyir Hacıbəyovun qəbirüstü abidəsi

Ailəsi

• Həyat yoldaşı — Erna Eldarova 13 noyabr 2018-ci ildə vəfat etmişdir.
• Oğlu — Müslüm Eldarov (1956–2003) heykəltaraş, rəngkar, qrafik rəssam.
• Gəlini — Oğlu Müslüm Eldarovun həyat yoldaşı Azərbaycan Respublikasının əməkdar rəssamı İrina Eldarova.

İstinadlar

1. Omar Eldarov // The Fine Art Archive. 2003.
2. Azərbaycanlılar Rusiya Rəssamlıq İttifaqının fəxri üzvü seçilib! ^{[ölü keçid]}
3. "Ö.H.Eldarovun Azərbaycan Rəssamlıq Akademiyasının rektoru vəzifəsindən azad edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı". 2023-02-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-02-20.
4. Respublika təsviri sənət xadimlərinə Azərbaycan SSR fəxri adları verilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 1 dekabr 1982-ci il tarixli Fərmanı 2020-01-16 at the Wayback Machine — anl.az saytı
5. President.az. "Ö.H.Eldarovun "Heydər Əliyev" ordeni ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı" (az.). President.az. 20.12.2017. 2018-02-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-12-20.
6. "Ö. H. Eldarovun "İstiqlal" ordeni ilə təltif edilməsi haqqında" Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 20 dekabr 1997-ci il tarixli, 660 nömrəli Fərmanı 2021-07-09 at the Wayback Machine  (az.)
7. "Ö.H.Eldarovun 1-ci dərəcəli "Əmək" ordeni ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı". 2022-12-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-12-29.
8. "Ömər Eldarov mükafata layiq görüldü" (az.). lent.az. 17.04.2014 11:45. 2022-01-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-04-18.
9. Ayna. (az.). Ayna.az. 18.04.2014. 2019-02-01 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-07-18.
10. . 2016-03-05 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-04-19.
11. President.Az. "Azərbaycan mədəniyyət xadimlərinə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdünün verilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı" (az.). President.az. 09.05.2024. 2024-05-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-05-10.
12. İctimai TV. "Arif Məlikovun abidəsi ucaldılıb" (az.). Youtube.com. 04.06.2020. İstifadə tarixi: 2020-06-04.
13. Ömər Eldarovun həyat yoldaşı vəfat etdi 2022-01-18 at the Wayback Machine. qafqazinfo.az, 13. noyabr 2018  (az.)
14. . 2013-12-27 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-10-28.
15. Lider TV. "Müslüm Eldarovun xatirə gecəsi keçirilib" (az.). Youtube.com. 21.11.2017. 2021-11-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-11-22.

Xarici keçidlər

• Full HD Video: Xurşidbanu Natəvanın heykəli, Azərbaycan, Bakı
• Ömər Eldarovun bioqrafiyası www.adam.az ^{[ölü keçid]}
• Heykəltəraş Ömər Eldarovun doğum günüdür
• Ömər Eldarovun 90 illik yubileyi qeyd olunub