Əşrəf Əmrah oğlu Yusifzadə (Yusifov) (5 dekabr 1906, Sarxanlı, Naxçıvan qəzası – 7 mart 1963, Kirovabad) — Azərbaycan teatr aktyoru, Azərbaycanın SSR xalq artisti (1955).
Əşrəf Yusifzadə | |
---|---|
Digər adı | Əşrəf Yusifov |
Doğum tarixi | |
Doğum yeri | Sarxanlı, Naxçıvan qəzası, İrəvan quberniyası, Rusiya imperiyası |
Vəfat tarixi | (56 yaşında) |
Vəfat yeri | Kirovabad, Azərbaycan SSR, SSRİ |
Dəfn yeri |
|
Vətəndaşlığı | Rusiya imperiyası→ AXC→ SSRİ |
Həyat yoldaşı | Rəmziyyə Veysəlova |
Fəaliyyəti | teatr aktyoru |
Fəaliyyət illəri | 1928–1963 |
Mükafatları |
Həyatı
Yaradıcılığının əsas mərhələsi Gəncə Dövlət Dram Teatrı ilə bağlı olan Əşrəf Əmrah oğlu Yusifzadə 5 dekabr 1906-cı ildə Şərur rayonunun Sərxanlı kəndində doğulub. On dörd yaşına kimi kənddə yaşayıb. Şərurdakı birinci dərəcəli məktəbdə oxuyub (1921–1925). Ədəbiyyata, dramaturgiyaya coşğun həvəs göstərən Əşrəf məktəbdəki dram dərnəyinin fəallarından olub. Beşillik təhsilini uğurla başa vuraraq müəllimlərinin tövsiyəsi ilə İrəvana gəlib. Burada iyirminci illərdə bütün SSRİ-də dəbdə olan "Rabfaka" (fəhlə fakültəsinə) daxil olub. Təhsilinə davamiyyətli şəkildə yiyələnən Əşrəf Yusifzadə eyni zamanda İrəvanda Azərbaycan teatrının canlı klassiklərindən olan Yunis Nurinin dram dərnəyinə gedib. Burada epizodik rollar oynayıb, kütləvi səhnələrdə iştirak edib. Fəhlə fakültəsini iki ilə başa vuran Əşrəf Yusifzadə Yunis Nurinin zəmanəti ilə İrəvandam Azərbaycan teatr dəstəsinin aktyor heyətinə qəbul olunub. 1928-ci ildə bu kollektivin əsasında İrəvan Dövlət Azərbaycan Dram Teatrı yaranıb və kollektiv Jan Batist Molyerin "Zorən təbib" komediyası ilə fəaliyyətə başlayıb. Aktyor bu tamaşada nökər rolunu ifa edib. Əşrəf Yusifzadə dram truppasında və Dövlət Teatrında hazırlanmış Cəfər Cabbarlının "Aydın" (Dövlət bəy), Qabriel Sundukyanın "Pepo" (Pepo) əsərlərinin tamaşalarında əsas rollarda oynayıb. 1930-cu ildə Əşrəf Yusifzadə teatr sənətindən ayrılaraq Bakıya ali təhsil almağa gəlib. Burada Politexnik İnstitutunun kənd təsərrüfatı fakültəsinə daxil olub. Məşhur aktyor Rza Təhmasiblə, şair-dramaturq Hüseyn Cavidlə dostluğu onu yenidən teatr sənətinə bağlayıb. 1932-ci ilin oktyabrında Bakı Türk İşçi Teatrının truppasına aktyor götürülüb. Kollektivlə birgə 1933-cü ildə Gəncəyə gəlib və ömrünün sonun qədər Gəncə Dövlət Dram Teatrında aktyorluq edib. 1936-cı ildən müstəqil binada fəaliyyət göstərən Gəncə DDT-nin repertuarının əsas ağırlığını cəsarətlə çəkən, demək olar, bütün qəhrəman və əsas rolları oynayan barınaqla sayılacaq aparıcı aktyorlardan biri də Əşrəf Yusifzadə idi. O, Gəncə tamaşaçılarının rəğbət və məhəbbətini, ehtiram və hörmətini qazanmışdı, kollektivin populyar aktyoru kimi sevilirdi. Teatrda tamaşalar hazırlamış rejissorlardan Həbib İsmayılovun, Mehdi Məmmədovun, Həsən Ağayevin, Yusif Yulduzun, Hüseyn Sultanovun, Tofiq Kazımovun, Nəsir Sadıqzadənin, Yusif Bağırovun, Vaqif Şərifovun, Əşrəf Quliyevin bədii cəhətdən daha kamil quruluşlarında əsas rolları Əşrəf Yusifzadə ifa etmişdir. Məşhur aktyorun zəngin və əlvan yaradıcılıq xəzinəsinin aydın və parlaq mənzərəsi belədir: Mirzə Rəhim ("Özgə uşaqları", Vasili Şkvarkin), Balarza, Atakişi, Mirzə Rza, Aqşin, Generalqubernator, Dövlət bəy ("Almaz", "Sevil", "Nəsrəddin şah", "Od gəlini", "1905-ci ildə" və "Aydın", Cəfər Cabbarlı), Məktəb naçalniki ("Üzləşdirmə", Tur qardaşları və Lev Şeynin), Frans Moor ("Qaçaqlar", Fridrix Şiller), Vaqif və Qacar, Xosrov ("Vaqif" və "Fərhad və Şirin", Səməd Vurğun), Dəmirçi Musa, Mirzə Qərənfil, Gülümov, Qasım ("Toy", "Xoşbəxtlər", "Aşnalar" və "Nişanlı qız", Sabit Rəhman), Yaqo ("Otello", Uilyam Şekspir), Veysəl və Qaya ("Bahar", Məmmədhüseyn Təhmasib), Hacı Fərəc ("Hacı Fərəc", Nəcəf bəy Vəzirov), Nizami ("Nizami", Mehdi Hüseyn), Tofiq ("İntizar", İlyas Əfəndiyev və Mehdi Hüseyn), Əhmədi Biqəm, Məşədi Hüseyn ("Məhəbbət" və "Həyat", Mirzə İbrahimov), Hacı Qara ("Hacı Qara", Mirzə Fətəli Axundzadə), Xosrov Atayev, Nəcəf ("Atayevlər ailəsi" və "Bahar suları", İlyas Əfəndiyev), Con Rayt ("Qərq edilmiş daşlar", İlo Mosaşvili), Şeyx Nəsrulla ("Ölülər", Cəlil Məmmədquluzadə), Vilyams ("Kəllə", Nazim Hikmət), Qurban ("Pəri cadu", Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev), Los və Muradov ("Böyük ürək", İmran Qasımov və Həsən Seyidbəyli), Sultan Zöhrabov ("Vicdan", Bəxtiyar Vahabzadə), Şeyx Sənan və Özdəmir, Keykavus ("Şeyx Sənan" və "Səyavuş", Hüseyn Cavid), Ezop ("Tülkü və üzüm", Gilerma Fiqeyredu), Səməd Vurğun ("Komsomol poeması", İsgəndər Coşqun). Əşrəf Yusifzadənin parlaq istedadının pərəstişKarları Gəncədən başqa Şəmkirdə, Qazaxda, Tovuzda, Yevlaxda, Şəkidə, Lənkəranda, İrəvanda, Ağdamda, Şuşada, Füzulidə, Laçında… da çox idi. Çünki teatr bu rayonlarda uğurla qastrol tamaşaları göstərib. Romantik aktyor, cəfakeş teatr xadimi, gənclərin qayğıkeş hamisi Əşrəf Yusifzadə 17 iyun 1943-cü ildə Azərbaycan Respublikasının əməkdar artisti və 30 aprel 1955-ci ildə xalq artisti fəxri adları ilə təltif olunub. Əşrəf Əmrah oğlu Yusifzadə 1963-cü il mart ayının 7-də Gəncə şəhərində vəfat edib və buradakı qədim Səvzəkar (Sərdabəli) qəbiristanlığında dəfn olunub. XALQ ARTİSTİ RƏMZİYYƏ XANIM VEYSƏLOVANIN HƏYAT YOLDAŞIDIR.
Təltif və mükafatları
- "Azərbaycan SSR əməkdar artisti" fəxri adı — 17 iyun 1943
- "Azərbaycan SSR xalq artisti" fəxri adı — 30 aprel 1955
Filmoqrafiya
Ədəbiyyat
- Театральная энциклопедия: [в 6 т.] / гл. ред.: П. А. Марков. Т. 5. Табакова — Яшугин. М.: Советская энциклопедия. 1967. 1136 стб. 38 000 экз.
- Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası: [10 ҹилддә]. V ҹилд: Италија—Куба. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1981. 623 с.
- İlham Rəhimli. Azərbaycan Teatr Ensiklopediyası (3 cilddə). 1-ci cild. Bakı: Azərnəşr. 2016. 428 səh. ISBN .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Esref Emrah oglu Yusifzade Yusifov 5 dekabr 1906 Sarxanli Naxcivan qezasi 7 mart 1963 Kirovabad Azerbaycan teatr aktyoru Azerbaycanin SSR xalq artisti 1955 Esref YusifzadeDiger adi Esref YusifovDogum tarixi 5 dekabr 1906Dogum yeri Sarxanli Naxcivan qezasi Irevan quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 7 mart 1963 56 yasinda Vefat yeri Kirovabad Azerbaycan SSR SSRIDefn yeri Sebiskar qebiristanligi d Vetendasligi Rusiya imperiyasi AXC SSRIHeyat yoldasi Remziyye VeyselovaFealiyyeti teatr aktyoruFealiyyet illeri 1928 1963Mukafatlari 1955HeyatiYaradiciliginin esas merhelesi Gence Dovlet Dram Teatri ile bagli olan Esref Emrah oglu Yusifzade 5 dekabr 1906 ci ilde Serur rayonunun Serxanli kendinde dogulub On dord yasina kimi kendde yasayib Serurdaki birinci dereceli mektebde oxuyub 1921 1925 Edebiyyata dramaturgiyaya cosgun heves gosteren Esref mektebdeki dram derneyinin feallarindan olub Besillik tehsilini ugurla basa vuraraq muellimlerinin tovsiyesi ile Irevana gelib Burada iyirminci illerde butun SSRI de debde olan Rabfaka fehle fakultesine daxil olub Tehsiline davamiyyetli sekilde yiyelenen Esref Yusifzade eyni zamanda Irevanda Azerbaycan teatrinin canli klassiklerinden olan Yunis Nurinin dram derneyine gedib Burada epizodik rollar oynayib kutlevi sehnelerde istirak edib Fehle fakultesini iki ile basa vuran Esref Yusifzade Yunis Nurinin zemaneti ile Irevandam Azerbaycan teatr destesinin aktyor heyetine qebul olunub 1928 ci ilde bu kollektivin esasinda Irevan Dovlet Azerbaycan Dram Teatri yaranib ve kollektiv Jan Batist Molyerin Zoren tebib komediyasi ile fealiyyete baslayib Aktyor bu tamasada noker rolunu ifa edib Esref Yusifzade dram truppasinda ve Dovlet Teatrinda hazirlanmis Cefer Cabbarlinin Aydin Dovlet bey Qabriel Sundukyanin Pepo Pepo eserlerinin tamasalarinda esas rollarda oynayib 1930 cu ilde Esref Yusifzade teatr senetinden ayrilaraq Bakiya ali tehsil almaga gelib Burada Politexnik Institutunun kend teserrufati fakultesine daxil olub Meshur aktyor Rza Tehmasible sair dramaturq Huseyn Cavidle dostlugu onu yeniden teatr senetine baglayib 1932 ci ilin oktyabrinda Baki Turk Isci Teatrinin truppasina aktyor goturulub Kollektivle birge 1933 cu ilde Genceye gelib ve omrunun sonun qeder Gence Dovlet Dram Teatrinda aktyorluq edib 1936 ci ilden musteqil binada fealiyyet gosteren Gence DDT nin repertuarinin esas agirligini cesaretle ceken demek olar butun qehreman ve esas rollari oynayan barinaqla sayilacaq aparici aktyorlardan biri de Esref Yusifzade idi O Gence tamasacilarinin regbet ve mehebbetini ehtiram ve hormetini qazanmisdi kollektivin populyar aktyoru kimi sevilirdi Teatrda tamasalar hazirlamis rejissorlardan Hebib Ismayilovun Mehdi Memmedovun Hesen Agayevin Yusif Yulduzun Huseyn Sultanovun Tofiq Kazimovun Nesir Sadiqzadenin Yusif Bagirovun Vaqif Serifovun Esref Quliyevin bedii cehetden daha kamil quruluslarinda esas rollari Esref Yusifzade ifa etmisdir Meshur aktyorun zengin ve elvan yaradiciliq xezinesinin aydin ve parlaq menzeresi beledir Mirze Rehim Ozge usaqlari Vasili Skvarkin Balarza Atakisi Mirze Rza Aqsin Generalqubernator Dovlet bey Almaz Sevil Nesreddin sah Od gelini 1905 ci ilde ve Aydin Cefer Cabbarli Mekteb nacalniki Uzlesdirme Tur qardaslari ve Lev Seynin Frans Moor Qacaqlar Fridrix Siller Vaqif ve Qacar Xosrov Vaqif ve Ferhad ve Sirin Semed Vurgun Demirci Musa Mirze Qerenfil Gulumov Qasim Toy Xosbextler Asnalar ve Nisanli qiz Sabit Rehman Yaqo Otello Uilyam Sekspir Veysel ve Qaya Bahar Memmedhuseyn Tehmasib Haci Ferec Haci Ferec Necef bey Vezirov Nizami Nizami Mehdi Huseyn Tofiq Intizar Ilyas Efendiyev ve Mehdi Huseyn Ehmedi Biqem Mesedi Huseyn Mehebbet ve Heyat Mirze Ibrahimov Haci Qara Haci Qara Mirze Feteli Axundzade Xosrov Atayev Necef Atayevler ailesi ve Bahar sulari Ilyas Efendiyev Con Rayt Qerq edilmis daslar Ilo Mosasvili Seyx Nesrulla Oluler Celil Memmedquluzade Vilyams Kelle Nazim Hikmet Qurban Peri cadu Ebdurrehim bey Haqverdiyev Los ve Muradov Boyuk urek Imran Qasimov ve Hesen Seyidbeyli Sultan Zohrabov Vicdan Bextiyar Vahabzade Seyx Senan ve Ozdemir Keykavus Seyx Senan ve Seyavus Huseyn Cavid Ezop Tulku ve uzum Gilerma Fiqeyredu Semed Vurgun Komsomol poemasi Isgender Cosqun Esref Yusifzadenin parlaq istedadinin perestisKarlari Genceden basqa Semkirde Qazaxda Tovuzda Yevlaxda Sekide Lenkeranda Irevanda Agdamda Susada Fuzulide Lacinda da cox idi Cunki teatr bu rayonlarda ugurla qastrol tamasalari gosterib Romantik aktyor cefakes teatr xadimi genclerin qaygikes hamisi Esref Yusifzade 17 iyun 1943 cu ilde Azerbaycan Respublikasinin emekdar artisti ve 30 aprel 1955 ci ilde xalq artisti fexri adlari ile teltif olunub Esref Emrah oglu Yusifzade 1963 cu il mart ayinin 7 de Gence seherinde vefat edib ve buradaki qedim Sevzekar Serdabeli qebiristanliginda defn olunub XALQ ARTISTI REMZIYYE XANIM VEYSELOVANIN HEYAT YOLDASIDIR Teltif ve mukafatlari Azerbaycan SSR emekdar artisti fexri adi 17 iyun 1943 Azerbaycan SSR xalq artisti fexri adi 30 aprel 1955FilmoqrafiyaHaci Qara film 1929 Seher film 1960 EdebiyyatTeatralnaya enciklopediya v 6 t gl red P A Markov T 5 Tabakova Yashugin M Sovetskaya enciklopediya 1967 1136 stb 38 000 ekz Azerbaycan Sovet Ensiklopediyasi 10 ҹilddә V ҹild Italiјa Kuba Baky Azәrbaјҹan Sovet Ensiklopediјasynyn Bash Redaksiјasy Bash redaktor Ҹ B Guliјev 1981 623 s Ilham Rehimli Azerbaycan Teatr Ensiklopediyasi 3 cildde 1 ci cild Baki Azernesr 2016 428 seh ISBN 978 9952 8306 3 7