Əmir Ərşad (tam adı:Sam xan Rüstəm xan oğlu Hacıəlili; 1866 – 1922, Salmas, Qərbi Azərbaycan ostanı) — sərkərdə.
Əmir Ərşad | |
---|---|
Sam xan Rüstəm xan oğlu Hacıəlili | |
Digər adı | Sərdar Ərşad |
Doğum tarixi | |
Doğum yeri | , Qaradağ vilayəti |
Vəfat tarixi | |
Vəfat yeri | |
Vəfat səbəbi | qətl |
Fəaliyyəti | siyasətçi |
Həyatı
Sam xan Rüstəm xan oğlu XIX yüzilin sonlarında Qaradağ vilayətinin Üzümdil mahalının kəndində anadan olmuşdu. Mükəmməl ailə təlim-tərbiyasi almışdı. Atası Rüstəm xan Qaradağın böyük maliklərindən, Hacıəlili elinin başçısı idi. Onun vəfatından sonra elə böyük oğlu Məhəmmədhüseyn xan Sərdar Əşair rəhbərlik etdi. Əmir Ərşad da onun sərkərdəsi idi. Cənubi Azərbaycan valisi Nizamülmülk qardaşları Təbrizə çağırıb hökumətə xidmət etməyə dəvət edir. Onlara şan-şöhrətli ləqəblər verib Qaradağa yola salır.
Əmir Ərşad Qaradağın dağınıq xanlarını birləşdirməyə çalışırdı. İpə-sapa yatmayan Hacı Rəhim xan Çələbiyanlı ilə dəfələrlə vuruşub, onu Qaradağdan kənarlaşdırmağa müvəffəq olmuşdu.
1920-ci ildə İrana mühacırət edən ünlü yazıçı Cəlil Məmmədquluzadə və onun xanımı Həmidə xanım Məmmədquluzadə bir müddət Əmir Ərşadın qonağı olmuşdu. Əmir Qaradağda "Molla Nəsrəddin" jurnalına mətbəə açacağını boyun olmuşdu. C. Məmmədquluzadə Təbrizə getmək istədiyini bildirib bu təklifdən boyun qaçırmışdı.
Təbriz hadisələri Vüsuqdövlə hökumətinin süqutunu doğurdu. İngilislərin himayəsi ilə təşkil olunmuş Müşirüddövlə hökumətinin başlıca vəzifəsi "Azadıstana" son qoymaq idi. İngilislərin məsləhəti ilə Müxbirüssəltənə Azərbaycana vali təyin еdildi. Bunların hər ikisinə İran cəmiyyətində müəyyən loyal münasibət var idi, hətta Şеyx də onlar haqqında pis fikirdə dеyildi. Lakin o, Müxbirüssəltənəni qarşılamadı və onu Alaqapıya buraxmadı. Təbrizə qoşunla dеyil, pul və siyasətlə gələn Müxbirüssəltənə tədricən narazı qüvvələri, şəhər yaxınlığındakı kazakları, milli hökumətə tabе olmayan Qaradağda həbs olunan Sədrari Əşayirin qardaşı Əmir Ərşadı öz tərəfinə çəkə bilmişdi. Baxmayaraq ki, kazak alayının başçısı və Əmir Ərşad öz hərəkətlərinə görə Şеyxdən üzr istəmişdi və milli hökumətə qarşı olmayacağını bildirmişdilər. Müxbirüssəltənə şəhrivərin 21-də (sеntyabrın 11 -də) gizli şəkildə kazak başçıları ilə görüşüb Təbrizin tutulma planını müzakirə еtdi.
1922-ci ildə Azərbaycan kəndlərinə hücum edən, xalqın ev-eşiyini dağıdan Şəkkak əşirətinin başçısı İsmayıl ağa Simitqoya qarşı müdafiəyə qalxan Əmir Ərşad vurub onu Azərbaycandan bayıra atmışdı. Döyüşlərin birində qəfil güllədən dünyasını dəyişmişdi.
Ailəsi
Əmir Ərşad Hacıyə İsmət xanımla ailə qurmuşdu.Nüsrətulla xan adlı oğlu vardı.
Mənbə
- Ənvər Çingizoğlu, Qarşı yatan Qaradağ, Bakı, "Ozan", 1998, 192 səh. (az.)
- Ənvər Çingizoğlu, Məşrutə ensiklopediyası, Bakı, 2011. 624 səh. (az.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Emir Ersad tam adi Sam xan Rustem xan oglu Hacielili 1866 1922 Salmas Qerbi Azerbaycan ostani serkerde Emir ErsadSam xan Rustem xan oglu HacieliliDiger adi Serdar ErsadDogum tarixi 1866Dogum yeri Qaradag vilayetiVefat tarixi 1922Vefat yeri Salmas Salmas sehristani Qerbi Azerbaycan ostani IranVefat sebebi qetlFealiyyeti siyasetciHeyatiSam xan Rustem xan oglu XIX yuzilin sonlarinda Qaradag vilayetinin Uzumdil mahalinin kendinde anadan olmusdu Mukemmel aile telim terbiyasi almisdi Atasi Rustem xan Qaradagin boyuk maliklerinden Hacielili elinin bascisi idi Onun vefatindan sonra ele boyuk oglu Mehemmedhuseyn xan Serdar Esair rehberlik etdi Emir Ersad da onun serkerdesi idi Cenubi Azerbaycan valisi Nizamulmulk qardaslari Tebrize cagirib hokumete xidmet etmeye devet edir Onlara san sohretli leqebler verib Qaradaga yola salir Emir Ersad Qaradagin daginiq xanlarini birlesdirmeye calisirdi Ipe sapa yatmayan Haci Rehim xan Celebiyanli ile defelerle vurusub onu Qaradagdan kenarlasdirmaga muveffeq olmusdu 1920 ci ilde Irana muhaciret eden unlu yazici Celil Memmedquluzade ve onun xanimi Hemide xanim Memmedquluzade bir muddet Emir Ersadin qonagi olmusdu Emir Qaradagda Molla Nesreddin jurnalina metbee acacagini boyun olmusdu C Memmedquluzade Tebrize getmek istediyini bildirib bu teklifden boyun qacirmisdi Tebriz hadiseleri Vusuqdovle hokumetinin suqutunu dogurdu Ingilislerin himayesi ile teskil olunmus Musiruddovle hokumetinin baslica vezifesi Azadistana son qoymaq idi Ingilislerin mesleheti ile Muxbirusseltene Azerbaycana vali teyin edildi Bunlarin her ikisine Iran cemiyyetinde mueyyen loyal munasibet var idi hetta Seyx de onlar haqqinda pis fikirde deyildi Lakin o Muxbirusselteneni qarsilamadi ve onu Alaqapiya buraxmadi Tebrize qosunla deyil pul ve siyasetle gelen Muxbirusseltene tedricen narazi quvveleri seher yaxinligindaki kazaklari milli hokumete tabe olmayan Qaradagda hebs olunan Sedrari Esayirin qardasi Emir Ersadi oz terefine ceke bilmisdi Baxmayaraq ki kazak alayinin bascisi ve Emir Ersad oz hereketlerine gore Seyxden uzr istemisdi ve milli hokumete qarsi olmayacagini bildirmisdiler Muxbirusseltene sehriverin 21 de sentyabrin 11 de gizli sekilde kazak bascilari ile gorusub Tebrizin tutulma planini muzakire etdi 1922 ci ilde Azerbaycan kendlerine hucum eden xalqin ev esiyini dagidan Sekkak esiretinin bascisi Ismayil aga Simitqoya qarsi mudafieye qalxan Emir Ersad vurub onu Azerbaycandan bayira atmisdi Doyuslerin birinde qefil gulleden dunyasini deyismisdi AilesiEmir Ersad Haciye Ismet xanimla aile qurmusdu Nusretulla xan adli oglu vardi MenbeEnver Cingizoglu Qarsi yatan Qaradag Baki Ozan 1998 192 seh az Enver Cingizoglu Mesrute ensiklopediyasi Baki 2011 624 seh az