Əlqul — Persey bürcünün β ulduzudur. Əlqul ulduzu ilk və ən yaxşı bilinən tutulan qoşa ulduzdur. β Persey üç ulduzlu sistemdir, Aa1, Aa2 və Ab ibarət olan böyük və əsas parlaq β Persey Aa1 ulduzu nizamlı olaraq zəif parlaqlı β Persey Aa2 ulduzu tərəfindən tutulur. Onun parlaqlığı periodik olaraq artıb azalır. Beləliklə, Əlqul ulduzunun ulduz ölçüsü adətən 2,1 ətrafında sabit qalır, ancaq təxminən 10 saat davam edən qismən tutulmalar zamanı hər 2,86 gündə (2 gun, 20 saat 49 dəqiqə) 3,4 qiymətinə enir.
Ulduz | |||
Əlqul | |||
---|---|---|---|
Müşahidə məlumatları (Dövr J2000.0) | |||
Məsafə | 93 ± 2 işıq ili | ||
Görünən ulduz ölçüsü (V) | 2,12 | ||
Bürc | Persey | ||
Astrometriya | |||
(Rv) | 3,7 ± 3,9 km/san | ||
Parallaks (π) | 36,27 ± 1,4 mas | ||
(V) | −0,15 | ||
Xüsusiyyətləri | |||
Ulduz təsnifatı | B8V[…] | ||
| |||
Verilənlər bazasında məlumat | |||
SIMBAD | * bet Per | ||
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Əlqul ulduzu tutulan dəyişən ulduz sinfinə aid edilir və Əlqul dəyişənləri kimi tanınır.
Müşahidə tarixi.
Əlqulun dəyişkənliyi İtalyan astronomu Geminiano Montanari tərəfindən 1667 ci ildə qeyd edildi, ancaq parlaqlıqdakı dəyişmələrin periodik təbiəti, bir əsrdən sonra, İngilis amatör astronom John Goodricke tərəfindən ulduzun dəyişənliyi qeydə alındı. 1783-cü ilin may ayında o, tapıntılarını Kral Cəmiyyətinə təqdim etdi və dövrü dəyişkənliyə ulduzun qarşısında keçən bir qaranlıq cisimin (və ya ulduzun dövrü olaraq Yer üzünə doğru döndüyü daha qaranlıq bir bölgəyə sahib olması) səbəb olduğu fikri irəli sürürdü. Bu məlumata görə Copley Medalına layiq görüldü.
Sistem.
Yerin baxış nöqtəsindən Əlqul Aa1 və Əlqul Aa2 tutulan qoşa formasında görünür, çünki onların orbital müstəvisi Yerin baxış şüası istiqamətində yönəlir. Daha dəqiq olmaq olmaq üçün Əlqul üçlü ulduz sistemidir: tutulan qoşa cütlük bir-birindən yalnız 0.062 a.v. (astronomik vahid) ayrılmışdır, sistemdə üçüncü ulduz isə cütlükdən orta hesabla 2.69 a.v. məsafədə olur və bu üçlüyün qarşılıqlı orbital dövrü isə 681 Yer günüdür. Sistemin ümümi kütləsi təxminən 5.8 və Aa1, Aa2 və Ab-nin kütlə nisbətləri təxminən 4.5 ilə 1 və 2 arasındadır.
Parlaq üçlü ulduzun üç komponenti əvvəllər β perseyin A, B və C ulduzları olaraq adlandırılırdi, bəzən indi də istifadə edilir. Washington Qoşa Ulduz Kataloqu (Double Star Catalog) bunları Aa1, Aa2 və An kimi,iki çox zəif ulduz B Və C təxminən bir dəqiqə uzaqlıqda siyahılaşdırdı. Ayrıca beş ədəd nəfəs ulduz da yoldaş olaraq siyahıya alınmışdır. Bundan başqa beş zəif ulduz da komponent kimi siyahılaşdırılmışdır.
Alqolun tətqiqatları təkamül nəzəriyyəsində gətirib çıxardır, baxmayaraq ki, qoşa ulduzun komponentləri eyni zamanda yaranır və kütləli ulduzlar daha az kütləli ulduzlardan daha sürətlə inkişaf edərkən, daha böyük kütləli komponent olan Əlqul A hələ də baş ardıcılıqda olaraq qaldığı halda, daha az kütləli Əlqul B isə sonrakı təkamül mərhələsində subnəhəng ulduz kimi inkişaf edir.
Paradoks, kütlə köçürülməsi ilə həll edilə bilər: daha böyük kütləli ulduz subnəhəng halına gəldiyində, Roş boşlugu doldurdu və kütlənin böyük qisimi baş ardıcılıqda olan digər ulduza köçürüldü. Əlqula bənzər bəzi qoşa ulduzlarda qaz axını görülə bilər.
Bu sistem də eyni zamanda Rengen şüası (X-ray) və alovları müşahidə olunur.
Əlqul Günəşdən təxminən 92.8 işıq ili, ancaq təxminən 7.3 milion il əvvəl o, Günəş sistemini 9.8 işıq ili ərzində keçib və görünən ulduz ölçüsü Sirius ulduzundan daha parlaq olub təxminən 2.5 ulduz ölçüsünə bərabərdir.
Tarixi Məlumat
Əlqul ingilis dilində bir başa tərcümədə Şeytan Ulduzu adlandırılır. Bu ulduzun belə adlandırılmasına səbəb onun parlaqlığının dəyişməsi ilə əlaqədardır.
Tarixi olaraq, ulduz müxtəlif mədəniyyətlər arasında qanlı şiddətlərə məruz qalaraq güclu bir birliyə qəbul edilmişdir.
Tetrabiblosda İsgəndərli astronom Ptolemeyin 2-ci əsrin astroloji mətnində Əlqul ulduzu " Perseyin Gorgonu" olaraq adlandırılır və başqalarına görə ölümlə əlaqələndirilirdi.
Astroloji olaraq Əlqul səmanın ən uğursuz ulduzlarından biri sayılır və Behenian ulduzlardan biri kimi siyahıya alınmışdır.
İstinadlar
- Ducati J. R. Catalogue of Stellar Photometry in Johnson's 11-color system (ing.). 2002. Vol. 2237.
- Gontcharov G. A. Pulkovo Compilation of Radial Velocities for 35 495 Hipparcos stars in a common system (ing.). // Ast. Lett. / R. Sunyaev Nauka, Springer Science+Business Media, 2006. Vol. 32, Iss. 11. P. 759–771. ISSN 1063-7737; 1562-6873; 0320-0108; 0360-0327 doi:10.1134/S1063773706110065 arXiv:1606.08053
- Leeuwen F. v. Validation of the new Hipparcos reduction (ing.). // Astron. Astrophys. / T. Forveille EDP Sciences, 2007. Vol. 474, Iss. 2. P. 653–664. ISSN 0004-6361; 0365-0138; 1432-0746; 1286-4846 doi:10.1051/0004-6361:20078357 arXiv:0708.1752
- Hill G., Hilditch R. W., Younger F., Fisher W. A. MK classifications of some northern hemisphere binary systems. 1975. C. 79. S. 131–144.
- Eggen O. J. Space-velocity vectors for 3483 stars with proper motion and radial velocity (ing.). // Royal Observatory Bulletin 1962. Vol. 51. P. 79.
- G. Montanari, "Sopra la sparizione d'alcune stelle et altre novità celesti", in: Prose de Signori Accademici Gelati di Bologna (Bologna: Manolessi, 1671), pp. 369-92 (Google books 2021-02-05 at the Wayback Machine)
- ADS O.J. Eggen,"An Eighteenth Century Discussion of Algol", The Observatory, 77(1957), 191-197
- 6 August 2003. from the original on 22 June 2006. Retrieved 31 July 2006.
- Mason, Brian D.; Wycoff, Gary L.; Hartkopf, William I.; Douglass, Geoffrey G.; Worley, Charles E. (2001). "The 2001 US Naval Observatory Double Star CD-ROM. I. The Washington Double Star Catalog". The Astronomical Journal. 122 (6): 3466–3471. Bibcode:2001AJ....122.3466M. doi:10.1086/323920
- Pustylnik, Izold (1995). "On Accretion Component of the Flare Activity in Algol". Baltic Astronomy. 4 (1-2): 64–78. Bibcode:1995BaltA...4...64P
- Garcia-Sanchez, J.; Preston, R. A.; Jones, D. L.; Lestrade, J.-F.; et al. (25 August 1997). "A Search for Stars Passing Close to the Sun". The First Results of Hipparcos and Tycho. Kyoto, Japan: IAU. Bibcode:1997IAUJD..14E..51G
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Elqul Persey burcunun b ulduzudur Elqul ulduzu ilk ve en yaxsi bilinen tutulan qosa ulduzdur b Persey uc ulduzlu sistemdir Aa1 Aa2 ve Ab ibaret olan boyuk ve esas parlaq b Persey Aa1 ulduzu nizamli olaraq zeif parlaqli b Persey Aa2 ulduzu terefinden tutulur Onun parlaqligi periodik olaraq artib azalir Belelikle Elqul ulduzunun ulduz olcusu adeten 2 1 etrafinda sabit qalir ancaq texminen 10 saat davam eden qismen tutulmalar zamani her 2 86 gunde 2 gun 20 saat 49 deqiqe 3 4 qiymetine enir UlduzElqulMusahide melumatlari Dovr J2000 0 Mesafe 93 2 isiq iliGorunen ulduz olcusu V 2 12Burc PerseyAstrometriya Rv 3 7 3 9 km sanParallaks p 36 27 1 4 mas V 0 15XususiyyetleriUlduz tesnifati B8V Diger teyinatlar2MASS J03081012 4057204 SAO 38592 HD 19356 HIP 14576 HR 936 IRAS 03048 4045 GJ 9110 b Per ADS 2362 A 1ES 0304 40 7 1RXS J030810 0 405727 2EUVE J0308 40 9 BD 40 673 CCDM J03082 4057A CEL 301 EUVE J0308 40 9 FK5 111 GC 3733 GCRV 1731 GJ 9110 A HIC 14576 IDS 03017 4034 A IRC 40055 JP11 752 N30 636 PLX 646 PMC 90 93 80 PPM 45864 RAFGL 443 ROT 417 TD1 1905 TYC 2851 2168 1 UBV 21464 bet Per WDS J03082 4057A WDS J03082 4057Aa Ab SBC9 158 SBC9 157 1XRS 03049 407 XSS J03089 4101 RX J0308 1 4057 SBC7 114 SBC7 113 PMSC 03017 4034A 2MAXI J0308 410 WEB 2833 WEB 2834 26 Per Gaia DR2 239863001382455424 TIC 346783960 AAVSO 0301 40 AG 40 360 UBV M 9337Verilenler bazasinda melumatSIMBAD bet Per Vikianbarda elaqeli mediafayllar Elqul ulduzu tutulan deyisen ulduz sinfine aid edilir ve Elqul deyisenleri kimi taninir Musahide tarixi Elqulun deyiskenliyi Italyan astronomu Geminiano Montanari terefinden 1667 ci ilde qeyd edildi ancaq parlaqliqdaki deyismelerin periodik tebieti bir esrden sonra Ingilis amator astronom John Goodricke terefinden ulduzun deyisenliyi qeyde alindi 1783 cu ilin may ayinda o tapintilarini Kral Cemiyyetine teqdim etdi ve dovru deyiskenliye ulduzun qarsisinda kecen bir qaranliq cisimin ve ya ulduzun dovru olaraq Yer uzune dogru donduyu daha qaranliq bir bolgeye sahib olmasi sebeb oldugu fikri ireli sururdu Bu melumata gore Copley Medalina layiq goruldu Sistem Yerin baxis noqtesinden Elqul Aa1 ve Elqul Aa2 tutulan qosa formasinda gorunur cunki onlarin orbital mustevisi Yerin baxis suasi istiqametinde yonelir Daha deqiq olmaq olmaq ucun Elqul uclu ulduz sistemidir tutulan qosa cutluk bir birinden yalniz 0 062 a v astronomik vahid ayrilmisdir sistemde ucuncu ulduz ise cutlukden orta hesabla 2 69 a v mesafede olur ve bu ucluyun qarsiliqli orbital dovru ise 681 Yer gunudur Sistemin umumi kutlesi texminen 5 8 ve Aa1 Aa2 ve Ab nin kutle nisbetleri texminen 4 5 ile 1 ve 2 arasindadir Parlaq uclu ulduzun uc komponenti evveller b perseyin A B ve C ulduzlari olaraq adlandirilirdi bezen indi de istifade edilir Washington Qosa Ulduz Kataloqu Double Star Catalog bunlari Aa1 Aa2 ve An kimi iki cox zeif ulduz B Ve C texminen bir deqiqe uzaqliqda siyahilasdirdi Ayrica bes eded nefes ulduz da yoldas olaraq siyahiya alinmisdir Bundan basqa bes zeif ulduz da komponent kimi siyahilasdirilmisdir Alqolun tetqiqatlari tekamul nezeriyyesinde getirib cixardir baxmayaraq ki qosa ulduzun komponentleri eyni zamanda yaranir ve kutleli ulduzlar daha az kutleli ulduzlardan daha suretle inkisaf ederken daha boyuk kutleli komponent olan Elqul A hele de bas ardiciliqda olaraq qaldigi halda daha az kutleli Elqul B ise sonraki tekamul merhelesinde subneheng ulduz kimi inkisaf edir Paradoks kutle kocurulmesi ile hell edile biler daha boyuk kutleli ulduz subneheng halina geldiyinde Ros boslugu doldurdu ve kutlenin boyuk qisimi bas ardiciliqda olan diger ulduza kocuruldu Elqula benzer bezi qosa ulduzlarda qaz axini gorule biler Bu sistem de eyni zamanda Rengen suasi X ray ve alovlari musahide olunur Elqul Gunesden texminen 92 8 isiq ili ancaq texminen 7 3 milion il evvel o Gunes sistemini 9 8 isiq ili erzinde kecib ve gorunen ulduz olcusu Sirius ulduzundan daha parlaq olub texminen 2 5 ulduz olcusune beraberdir Tarixi MelumatJoel Stebbins terefinden 1910cu ilde olculen Elqulun parlaqliginin artib azalma qrafiki Elqul ingilis dilinde bir basa tercumede Seytan Ulduzu adlandirilir Bu ulduzun bele adlandirilmasina sebeb onun parlaqliginin deyismesi ile elaqedardir Tarixi olaraq ulduz muxtelif medeniyyetler arasinda qanli siddetlere meruz qalaraq guclu bir birliye qebul edilmisdir Tetrabiblosda Isgenderli astronom Ptolemeyin 2 ci esrin astroloji metninde Elqul ulduzu Perseyin Gorgonu olaraq adlandirilir ve basqalarina gore olumle elaqelendirilirdi Astroloji olaraq Elqul semanin en ugursuz ulduzlarindan biri sayilir ve Behenian ulduzlardan biri kimi siyahiya alinmisdir IstinadlarDucati J R Catalogue of Stellar Photometry in Johnson s 11 color system ing 2002 Vol 2237 Gontcharov G A Pulkovo Compilation of Radial Velocities for 35 495 Hipparcos stars in a common system ing Ast Lett R Sunyaev Nauka Springer Science Business Media 2006 Vol 32 Iss 11 P 759 771 ISSN 1063 7737 1562 6873 0320 0108 0360 0327 doi 10 1134 S1063773706110065 arXiv 1606 08053 Leeuwen F v Validation of the new Hipparcos reduction ing Astron Astrophys T Forveille EDP Sciences 2007 Vol 474 Iss 2 P 653 664 ISSN 0004 6361 0365 0138 1432 0746 1286 4846 doi 10 1051 0004 6361 20078357 arXiv 0708 1752 Hill G Hilditch R W Younger F Fisher W A MK classifications of some northern hemisphere binary systems 1975 C 79 S 131 144 Eggen O J Space velocity vectors for 3483 stars with proper motion and radial velocity ing Royal Observatory Bulletin1962 Vol 51 P 79 G Montanari Sopra la sparizione d alcune stelle et altre novita celesti in Prose de Signori Accademici Gelati di Bologna Bologna Manolessi 1671 pp 369 92 Google books 2021 02 05 at the Wayback Machine ADS O J Eggen An Eighteenth Century Discussion of Algol The Observatory 77 1957 191 197 6 August 2003 from the original on 22 June 2006 Retrieved 31 July 2006 Mason Brian D Wycoff Gary L Hartkopf William I Douglass Geoffrey G Worley Charles E 2001 The 2001 US Naval Observatory Double Star CD ROM I The Washington Double Star Catalog The Astronomical Journal 122 6 3466 3471 Bibcode 2001AJ 122 3466M doi 10 1086 323920 Pustylnik Izold 1995 On Accretion Component of the Flare Activity in Algol Baltic Astronomy 4 1 2 64 78 Bibcode 1995BaltA 4 64P Garcia Sanchez J Preston R A Jones D L Lestrade J F et al 25 August 1997 A Search for Stars Passing Close to the Sun The First Results of Hipparcos and Tycho Kyoto Japan IAU Bibcode 1997IAUJD 14E 51G