Əhməd İhsan Tokgöz (türk. Ahmet İhsan Tokgöz; 1868, Ərzurum, Ərzurum vilayəti və ya Konstantinopol – 28 dekabr 1942, Dəyirməndərə[d], Kocaeli ili) — Türkiyə jurnalisti, tərcüməçisi, çapçısı, naşiri, siyasətçisi və idman idarəçisi.
Əhməd İhsan Tokgöz | |
---|---|
Doğum tarixi | 1868 |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | 28 dekabr 1942 |
Vəfat yeri |
|
Dəfn yeri |
|
Fəaliyyəti | jurnalist, siyasətçi |
Partiyası | |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Tokgöz Türkiyə mətbuatı tarixinin ən uzunömürlü jurnallarından biri olan "Sərvət-i Fünun"un qurucusu olmuşdur. O, Jül Verni Türkiyədə tanıdan ilk yazıçı olmuş və buna görə də "Jül Vern mütərcimi" kimi məşhurlaşmışdır. Tokgöz Avropada çap texnologiyalarının Osmanlı imperiyasına gətirilməsinə və Türkiyədə çap fəaliyyətinin modernləşdirilməsinə öncülük etmişdir. O, Türkiyə Böyük Millət Məclisinin IV, V və VI çağırış Ordu vilayətindən millət vəkilidir.
Həyatı
Əhməd İhsan Tokgöz 1868-ci ildə Ərzurumda anadan olmuşdur. O, əslən Kastamonun Daşkörpü qəzasındandır. Tokgözün atası Osmanlı imperiyasında dəftərdar və mühasib işləmiş Əhməd Xalid bəy idi. Onun atası Ərzurum, Priştina, Şkoder, Kastamonu, İstanbul, Dəməşq, Ankara və Bursada xəzinədar işlədiyi üçün uşaqlığı müxtəlif şəhərlərdə keçmişdir. Tokgöz Dəməşq Hərbi Rüşdiyyəsində ərəb və fransız dillərini öyrənməyə başlamışdır. O, daha sonra atası Ankarada xəzinədar təyin elanguagediyi üçün ailəsi ilə birlikdə Ankaraya köçmüşdür. Tokgöz atasının yaxın dostu və o vaxt Ankarada sürgündə olan Agah Əfəndidən dərs alaraq fransız dili biliyini təkmilləşdirmişdir. O, Agah Əfəndinin evində Jül Vernin romanları ilə tanış olmuşdur və bu, ona çox böyük təsir bağışlamışdır. Tokgöz orta təhsilini Dəməşq Hərbi Rüşdiyyəsində və Üsküdar liseyində bitirmişdir.
Tökgöz 1881-ci ildə Mülkiyyə məktəbinə daxil olmuşdur. O, bu məktəbdə ədəbiyyat müəllimi Rəcaizadə Mahmud Əkrəmin yenilik, inqilabçılıq, müasirlik və qərbləşmə ideyalarından təsirlənmişdir. Tökgöz məktəb illərində fransızcadan tərcümələr etmişdir. Onun ilk tərcüməsi Etyen Enol və Lui Judiminin "Vagabond" əsəri idi. Onu 1884-cü ildə Əsr Kitabxanasının sahibi Qrirqor Faiq Kaysəryan nəşr etdirmişdir. Tökgöz sonradan Jül Vernin əsərlərini tərcümə etməyə başlamış və məktəbdə "tərcüməçi İhsan" kimi tanınmışdır.
Siyasi fəaliyyəti
Əhməd İhsan Tokgözoğlu Saraç Əbdürrəhman Ağa ailəsinin üzvü olduğu üçün Soyad Qanunu qüvvəyə mindikdən sonra "Tokgöz" soyadını mənimsəmişdir. O, 1931-ci, 1935-ci və 1939-cu il Türkiyə Ümumi Seçkilərində Cümhuriyyət Xalq Partiyasından millət vəkili namizədi olmuşdur. Tokgöz Türkiyə Böyük Millət Məclisinin IV, V və VI çağırış Ordu vilayətindən millət vəkili olmuşdur.
İstinadlar
- Library of Congress Authorities (ing.). Library of Congress.
- Andi, M. "TÜRK EDEBİYATINDA JULES VERNE TERCÜMELERİ". Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi (türk). 28. 31 Temmuz 2012. ISSN 1015-2091. 6 Mart 2023 tarixində . İstifadə tarixi: 6 Mart 2023.
- "AHMED İHSAN TOKGÖZ". TDV İslâm Ansiklopedisi (türk). 8 Kasım 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 8 Kasım 2022.
- "Ahmet İhsan Tokgöz". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. 2 Mayıs 2018. 8 Kasım 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 8 Kasım 2022.
- Bedin, Cristiano. "Edmondo de Amicis ve Ahmet İhsan Tokgöz'ün seyahatnamelerinde Londra imgesi". Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü yüksek lisans tezi. 2012. 29 Kasım 2014 tarixində . İstifadə tarixi: 8 Kasım 2022.
- Karadağ, Ayşe. "ÇEVİRİ TARİHİMİZDE FENNÎ ROMANLARLA BİR KÜLTÜR REPERTUARI OLUŞTURMAK". İstanbul Üniversitesi Çeviribilim Dergisi (türk). 3. 27 Ağustos 2014. 8 Kasım 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 8 Kasım 2022.
- "TBMM Albümü". tbmm.gov.tr. 29 Ekim 2012. 11 Nisan 2015 tarixində . İstifadə tarixi: 30 Temmuz 2013.
Xarici keçidlər
- Ahmet İhsan Tokgöz ve "Servet-i Fünun" 15 noyabr 2022 at the Wayback Machine, İletişim Arkeolojisi, Bölüm VII, TRT 2, 2022.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ehmed Ihsan Tokgoz turk Ahmet Ihsan Tokgoz 1868 Erzurum Erzurum vilayeti ve ya Konstantinopol 28 dekabr 1942 Deyirmendere d Kocaeli ili Turkiye jurnalisti tercumecisi capcisi nasiri siyasetcisi ve idman idarecisi Ehmed Ihsan TokgozDogum tarixi 1868Dogum yeri Erzurum Erzurum vilayeti Osmanli imperiyasi ve yaKonstantinopol Osmanli imperiyasiVefat tarixi 28 dekabr 1942 1942 12 28 Vefat yeri Deyirmendere d Golcuk d Kocaeli ili TurkiyeDefn yeri Deyirmendere d Fealiyyeti jurnalist siyasetciPartiyasi CHP Vikianbarda elaqeli mediafayllar Tokgoz Turkiye metbuati tarixinin en uzunomurlu jurnallarindan biri olan Servet i Funun un qurucusu olmusdur O Jul Verni Turkiyede tanidan ilk yazici olmus ve buna gore de Jul Vern mutercimi kimi meshurlasmisdir Tokgoz Avropada cap texnologiyalarinin Osmanli imperiyasina getirilmesine ve Turkiyede cap fealiyyetinin modernlesdirilmesine onculuk etmisdir O Turkiye Boyuk Millet Meclisinin IV V ve VI cagiris Ordu vilayetinden millet vekilidir HeyatiEhmed Ihsan Tokgoz 1868 ci ilde Erzurumda anadan olmusdur O eslen Kastamonun Daskorpu qezasindandir Tokgozun atasi Osmanli imperiyasinda defterdar ve muhasib islemis Ehmed Xalid bey idi Onun atasi Erzurum Pristina Skoder Kastamonu Istanbul Demesq Ankara ve Bursada xezinedar islediyi ucun usaqligi muxtelif seherlerde kecmisdir Tokgoz Demesq Herbi Rusdiyyesinde ereb ve fransiz dillerini oyrenmeye baslamisdir O daha sonra atasi Ankarada xezinedar teyin elanguagediyi ucun ailesi ile birlikde Ankaraya kocmusdur Tokgoz atasinin yaxin dostu ve o vaxt Ankarada surgunde olan Agah Efendiden ders alaraq fransiz dili biliyini tekmillesdirmisdir O Agah Efendinin evinde Jul Vernin romanlari ile tanis olmusdur ve bu ona cox boyuk tesir bagislamisdir Tokgoz orta tehsilini Demesq Herbi Rusdiyyesinde ve Uskudar liseyinde bitirmisdir Tokgoz 1881 ci ilde Mulkiyye mektebine daxil olmusdur O bu mektebde edebiyyat muellimi Recaizade Mahmud Ekremin yenilik inqilabciliq muasirlik ve qerblesme ideyalarindan tesirlenmisdir Tokgoz mekteb illerinde fransizcadan tercumeler etmisdir Onun ilk tercumesi Etyen Enol ve Lui Judiminin Vagabond eseri idi Onu 1884 cu ilde Esr Kitabxanasinin sahibi Qrirqor Faiq Kayseryan nesr etdirmisdir Tokgoz sonradan Jul Vernin eserlerini tercume etmeye baslamis ve mektebde tercumeci Ihsan kimi taninmisdir Siyasi fealiyyetiEhmed Ihsan Tokgozoglu Sarac Ebdurrehman Aga ailesinin uzvu oldugu ucun Soyad Qanunu quvveye mindikden sonra Tokgoz soyadini menimsemisdir O 1931 ci 1935 ci ve 1939 cu il Turkiye Umumi Seckilerinde Cumhuriyyet Xalq Partiyasindan millet vekili namizedi olmusdur Tokgoz Turkiye Boyuk Millet Meclisinin IV V ve VI cagiris Ordu vilayetinden millet vekili olmusdur IstinadlarLibrary of Congress Authorities ing Library of Congress Andi M TURK EDEBIYATINDA JULES VERNE TERCUMELERI Turk Dili ve Edebiyati Dergisi turk 28 31 Temmuz 2012 ISSN 1015 2091 6 Mart 2023 tarixinde Istifade tarixi 6 Mart 2023 AHMED IHSAN TOKGOZ TDV Islam Ansiklopedisi turk 8 Kasim 2022 tarixinde Istifade tarixi 8 Kasim 2022 Ahmet Ihsan Tokgoz Turk Edebiyati Isimler Sozlugu 2 Mayis 2018 8 Kasim 2022 tarixinde Istifade tarixi 8 Kasim 2022 Bedin Cristiano Edmondo de Amicis ve Ahmet Ihsan Tokgoz un seyahatnamelerinde Londra imgesi Yeditepe Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu yuksek lisans tezi 2012 29 Kasim 2014 tarixinde Istifade tarixi 8 Kasim 2022 Karadag Ayse CEVIRI TARIHIMIZDE FENNI ROMANLARLA BIR KULTUR REPERTUARI OLUSTURMAK Istanbul Universitesi Ceviribilim Dergisi turk 3 27 Agustos 2014 8 Kasim 2022 tarixinde Istifade tarixi 8 Kasim 2022 TBMM Albumu tbmm gov tr 29 Ekim 2012 11 Nisan 2015 tarixinde Istifade tarixi 30 Temmuz 2013 Xarici kecidlerAhmet Ihsan Tokgoz ve Servet i Funun 15 noyabr 2022 at the Wayback Machine Iletisim Arkeolojisi Bolum VII TRT 2 2022