Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Əhməd Həsən əl-bəkr (1 iyul 1914[…], Tikrit, Bağdad vilayəti – 4 oktyabr 1982[…], Bağdad) — İraqın 5-ci prezidenti.Ərəb Sosializmin banisi.Səddam Hüseynin sələfi.
| Əhməd Həsən Əl-Bəkr | |
|---|---|
| ərəb. أحمد حسن البكر | |
 Əl-Bəkr | |
 | |
| 17 iyul 1968 – 16 iyul 1979 (ləqəbi: Mis) | |
| Vitse-prezident | Səddam Hüseyn |
| Əvvəlki | Əbül Rəhman Arif |
| Sonrakı | Səddam Hüseyn |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 1 iyul 1914[…] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 4 oktyabr 1982[…](68 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
| Milliyyəti |  İraq |
| Vətəndaşlığı | İraq |
| Partiya | BƏƏS |
| Fəaliyyəti | siyasətçi, hərbi qulluqçu |
| Dini | İslam |
| Hərbi xidmət | |
| Xidmət illəri | 1968-1979 |
| Qoşun növü | İraq Hərbi Birləşmələri |
| Döyüşlər |
|
| Rütbəsi | general |
| | |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Əl-Bəkr ilk dəfə monarxiyanı devirən İnqilabından sonra məşhurlaşdı. Yeni qurulan hökumətdə əl-Bəkr İraq-Sovet münasibətlərinin yaxşılaşdırılmasında iştirak edirdi. 1959-cu ildə əl-Bəkr İraq ordusundan istefa verməyə məcbur oldu; o zaman İraq hökuməti onu hökumət əleyhinə fəaliyyətlərdə ittiham etdi. Məcburi təqaüdə çıxdıqdan sonra Baas Partiyasının İraq şöbəsinin Hərbi Bürosunun sədri oldu. Bu ofis vasitəsilə himayədarlıq və təkfirçilik sayəsində baasistlərin işinə üzv ola bildi. Baş nazir Abd əl-Kərim Qasim Ramazan () İnqilabında devrildi; əl-Bəkr Baş nazir, daha sonra isə Baas-Nasserist koalisiya hökumətində İraq sədr müavini təyin edildi. Hökumət bir ildən az müddətə davam etdi və 1963-cü ilin noyabrında devrildi.
Ərəb Sosialist Baas Partiyasının 1963-cü ildə hökumətdən uzaqlaşdırılmasından sonra əl-Bəkr və partiya gizli fəaliyyətlə məşğul oldu və hökumətin vokal tənqidçilərinə çevrildi. Məhz bu dövrdə əl-Bəkr Baas Partiyasının İraq şöbəsinin baş katibi (rəhbəri) seçildi və əmisi oğlu Səddam Hüseyni partiya hücrəsinin rəhbərinin müavini təyin etdi. Əl-Bəkr və Baas Partiyası 1968-ci il çevrilişində yenidən hakimiyyətə gəldilər, sonradan İnqilabı olaraq adlandırıldı. Zərbədən sonra əl-Bəkr İnqilab Komandanlıq Şurasının sədri və prezidenti seçildi; sonradan Baş nazir təyin edildi. Baas Partiyasının müavini Səddam, İnqilab Komandanlığı Şurasının sədr müavini və vitse-prezident oldu və İraqın təhlükəsizlik xidmətlərinə cavabdeh idi.
Onun hakimiyyəti dövründə İraq çiçəklənirdi; Yüksək beynəlxalq neft qiymətləri səbəbindən yüksək iqtisadi artım İraqın ərəb dünyasındakı rolunu gücləndirdi və insanların həyat səviyyəsini artırdı. Torpaq islahatları tətbiq olundu, sərvət daha bərabər paylandı. Bir növ sosialist iqtisadiyyatı Səddamın rəhbərliyi altında 1970-ci illərin sonlarında quruldu. Əl-Bəkr, 1970-ci illərdə, təhlükəsizlik xidmətləri vasitəsi ilə partiya və dövlətdəki mövqeyini gücləndirdiyi zaman, Səddamın gücünü tədricən itirdi. 1979-cu ildə əl-Bəkr "sağlamlıq səbəbi ilə" bütün dövlət idarələrindən istefa etdi və 1982-ci ildə bildirilməmiş səbəblərdən öldü.
Həyatı
Əl-Bəkr 1 iyul 1914-cü ildə Osmanlı İraqının Tikrit şəhərində anadan olmuş və Səddam Hüseynin böyük əmisi oğlu idi. Altı il ibtidai sinif müəllimi işlədikdən sonra 1938-ci ildə İraq Hərbi Akademiyasına daxil oldu. İlk hərbi karyerası boyunca Rəşid Əli əl-Gaylaninin 1941-ci ildə İngilislərə qarşı uğursuz qiyamında iştirak etdi və həbs edildi və ordudan qovuldu. 15 il özünü bərpa etməyə çalışdıqdan sonra Əl-Bəkr 1956-cı ildə İraq Ordusuna bərpa edildi - eyni il Ərəb Sosialist Baas Partiyasının İraq şöbəsinə üzv oldu. Növbəti il, 1957-ci ildə, əl-Bəkr briqadir vəzifəsinə qaldırıldı. Təxminən bu vaxt əl-Bəkr Azad Məmurlar və Vətəndaşlar Hərəkatı ilə əlaqə qurdu. Əl-Bəkr 14 iyul İnqilabı dövründə Haşimit monarxiyasının süqutuna və Abd əl-Kərim Qasimin hakimiyyətə gətirilməsinə kömək etdi. Qasimin hakimiyyəti dövründə ictimai diqqət mərkəzində qısa bir nöqtə var idi və İraqı Bağdad Paktından çıxardı və İraqın Sovet İttifaqı ilə ikitərəfli münasibətlərinin yaxşılaşdırılmasında əsas rol oynadı. 1959-cu ildə, çevrilişdən bir il sonra, Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri ilə daha yaxın əlaqələrə üstünlük verən zabitlər tərəfindən Mosulda hökumət əleyhinə üsyan qaldırmasına dair iddialarla yenidən hərbi xidmətdən istefa etmək məcburiyyətində qaldı. Məhz bu dövrdə əl-Bəkr Baas Partiyasına üzv oldu. Buna baxmayaraq, əl-Bəkr Ərəb Sosialist Baas Partiyasının İraq şöbəsində nüfuzunu qorudu.
1950-ci illərin sonlarında, Səddam Baas Partiyasının üzvü olanda ikisinin bir əlaqə qurduğu ortaya çıxdı. Onların gələcək yaxın əlaqələri Səddamın dayısı Xayrallah Talfah səbəbiylə mümkün oldu. Ancaq ən başında Səddam partiya fəalı deyil, yalnız Baas Partiyasının üzvü idi.
Qasım hökumətinin müxalifətə qarşı repressiya siyasəti üzündən Ərəb Sosialist Baas Partiyasının İraq şöbəsinin katibi (lideri) Əli Salih əl-Sadi partiyanın rütbəsini və sənədini yenidən təşkil etdi və 24 dekabr 1962-ci ildə Qasim hökumətinə qarşı ümumxalq etirazına başladı. Hökümətin fikir ayrılığı ilə əlaqəsi yumşalmadı və 1963-cü ilə qədər bir neçə aparıcı İraq Baasisti Qasim hökumətinə qarşı çevriliş planı hazırlamaq üçün Livanın Beyruta getdi. Hərbidə bir dəstək şəbəkəsi qurmaq planı sadə idi. Bu planları hərəkətə gətirmək üçün Hərbi Büro quruldu. Əl-Bəkr onun sədri seçildi. Büro, çox vaxt müəyyən insanlara şəxsi əlavələr vasitəsilə artan məmurları işə götürə bildi; Məsələn, bəzi zabitlər əl-Bəkrlə münasibətlərinə görə özlərini büroya bağladılar. Əl-Bəkr, 1963-cü ildə İraqdakı dövlət çevrilişinə rəhbərlik etdi, sonradan Ramazan İnqilabı olaraq adlandırıldı və Qasim hökumətini devirdi.
Prezidentlik
Əl Bəkrin və İraqın rəhbərlik etdiyi Baas Partiyasının radikal ritorikasına baxmayaraq, iqtisadi siyasətləri nə radikal, nə də çox sosialist idi. Əl-Bəkrin siyasətini iki hissəyə bölmək olar: birincisi geniş populist iqtisadi siyasət, ikincisi, qohumluq, himayəçilik və qohumluq əsaslanan iqtisadi siyasət.1970-ci illərin sonlarına qədər Səddam ən vacib iqtisadi komitələrin sədri olmaqla İraqın iqtisadi inkişafına faktiki nəzarət etdi. Səddamın əmri ilə bir növbə baş verdi; Con Coughlin'in fikrincə, təbii sərvətlərə və istehsal vasitələrinə dövlət mülkiyyəti olan bir sosialist iqtisadiyyatı quruldu. Səddam, İraqın gələcəkdə neft gəlirlərindən asılı olmayacağını təmin etmək üçün diversifikasiya proqramına da başlamışdır.Baas qəbulundan əvvəl də, İraq hökuməti iqtisadi planlaşdırma yolu ilə iqtisadi artım hədəfini təyin etdi. Partiyanın və dövlətin ən yüksək qanunverici və icraedici orqanı olan İnqilab Komandanlıq Şurası (TK), planın məqsədlərini həyata keçirdi və qərar verdi. İqtisadi planın məzmununu təyin edən iqtisadi elita deyil, siyasi elita idi; baas güc almadan əvvəl bu başqa bir yol idi. RCC hər il bir araya gələrək hər il üçün bir büdcə hazırladı.
Əvvəldən əl-Bəkrin İraq əkinçiliyini idarə etməsi populist bir toxunuşla idarə edildi. Məsələn, 1969-cu ildə hökumət ələ keçirilmiş torpaqlar üçün bütün kompensasiyanı ləğv etdi. Bu sərəncam, maliyyə yükünü aradan qaldırmaqla islahatdan faydalananları rahatlaşdırdı. Kənd təsərrüfatına qoyulan investisiyalar artdı və 1970-ci ilin may ayına qədər hökumət yeni torpaq islahatı həyata keçirdi. Bu torpaq islahatı, torpaq tipinə və suvarma sisteminə olan münasibətə daha çox diqqət yetirmək və torpaq sahəsinin nə qədər sahibi olacağını məhdudlaşdırmaq kimi əvvəlki torpaq islahatlarının bəzi məsələlərini həll etməklə İraq kənd təsərrüfatını canlandırmağa çalışdı. Kooperativlər yaradıldı və əkinçilər dövlət subsidiyaları və investisiyalarından faydalanmaq istəsələr onlara qoşulmaq məcburiyyətində qaldılar. Təxminən bu zaman hökumət partiyanın sol fraksiyasını yerləşdirmək üçün bir neçə kolxoz qurdu; kolxoz təsərrüfatlarının yaradılması tezliklə dayandırıldı. Sahibkar kəndlilərə fayda verən digər tədbirlər də tətbiq edildi, lakin bu islahatlar heç vaxt kənd təsərrüfatı istehsalının azalmasına qarşı çıxa bilmədi. Buna görə və o dövrdə əhalinin çox olması İraq qida taxılının xalis idxalçısına çevrildi; ərzaq taxılının idxalı 1960-cı illərin əvvəllərindən on iki qat artmışdır.
Subsidiyaların tətbiqi və kəndlilərdən maliyyə yüklərinin çıxarılması populist idi, eyni zamanda əl-Bəkirin başında özü ilə bir vətənpərvərlik sistemi yaratmaq planının bir hissəsi idi. Bu sistem siyasi rəqiblərinin xüsusiyyətlərini müsadirə etmək üçün istifadə etdiyi siyasi elitaya iqtisadi güc qollarını verdi. Torpağın davamlı olaraq zəbt edilməsi vətənpərvərlik sisteminin gücünü artırdı; Siyasi elitanın üzvləri hökumətə dəstəyi artırmaq üçün insanlara torpaq verə bilər. Hökumət bunu İraqın ən böyük torpaq sahibi olduğu üçün edə bilərdi. Yaradılmış kooperativlər, onların tənzimlənməsi yolu ilə sosial nəzarət vasitəsi təmin etdilər. Korrupsiya da problem olduğunu sübut etdi və siyasi rəhbərliyə yaxın insanların torpaq sahibi olması monarxiya dövründən bəri görünməyən miqyasda təkrarlandı. Bu vətənpərvərlik sistemi artıq torpaq sahibi olanlara da üstünlük verdi; kənd təsərrüfatı torpaqlarının təxminən üçdə biri torpaq mülkiyyətçilərinin təxminən 3 faizinə məxsus idi. Hökumət mülklərini müsadirə etmək və torpaq paylanmasını həyata keçirmək əvəzinə sistemi saxlamışdı.
1970-ci illərin ortalarından sonlarına qədər Ərəb Sosialist Baas Partiyasının torpaq islahatı öz təsirini göstərməyə başladı. 1976-cı ilə qədər dövlətə məxsus torpaqların 71 faizinə 222.000 yeni fermer verildi. Bu fermerlərə də müasir kənd təsərrüfatı texnikası verilib. Kooperativlər 1968-ci ildəki 473-dən 1976-cı ildə 1.852-ə yüksəldi.
İraq Neft Şirkəti (IPC), özəl bir müəssisə ilə qarşıdurmaya girən hökumət, 1961-ci il 80 Qanununa əsasən. İraq daha sonra Sovet İttifaqı ilə müqavilə bağlamaqla İraqın neft hasil etmək imkanlarını yaxşılaşdırmaq üçün, Fars körfəzindəki əl-Favadakı bir neft emalı və neft ixracat qurğusuna bir neft kəməri inşa etdi. Bu razılaşma İPK-nın İraqın neft ehtiyatları üzərində hökmranlığının sona çatacağına işarədir; bu da əl-Bəkrin şirkətin milliləşdirilməsi lazım olduğuna inamını gücləndirdi. İraq hökuməti ilə İPC arasında danışıqlar 1971-ci ilin dekabrında başlandı və 1972-ci ilin martında hökumətə IPC-nin kapitalında pay verildikdə başa çatdı. Ancaq münasibətlər qısa müddətdə pozuldu; İPK Kərkük yatağında öz istehsalını yarıya endirdi. Hökumət bunu şirkətin təkəbbürünün sübutu olaraq gördü və hökumət də özəl bir komp-in təhlükəsini görməyə başladı.
1976-cı ildə hakimiyyətə gəldikdən sonra. 1976-cı ildə Səddam (heç vaxt silahlı qüvvələrdə xidmət etməmiş) Baas partiyasının Xalq Ordusunda general rütbəsini aldı və sürətlə hökumətin dayağı oldu. Zəif və yaşlı əl-Bəkr öz vəzifələrini icra edə bilmədiyi üçün, Səddam rəsmi və prezident olmaqdan bir neçə il əvvəl İraqın de-fakto lideri olaraq həm daxili, həm də xarici hökumətin siması olaraq getdikcə artan rolu aldı.
16 İyul 1979-cu ildə 65 yaşlı Əhməd Hassan əl-Bəkr, sağlamlıq səbəbi ilə vəzifəsindən getdi və Səddam geniş şəkildə rəsmi olaraq qəbul edilən bir hərəkətlə prezidentliyini qəbul etdi. Şahidlərin hesabatlarına əsasən, Səddamın prezident tərəfindən zorla çıxarılmaq təhlükəsi ilə istefa etməsinə məcbur olunduğuna inanılır. Bundan dərhal sonra Səddam Baas partiyasının bir neçə üst üzvünü həbs etdi və sonra casusluq iddiaları ilə edam edildi.
Əl-Bəkir 1982-ci ildə bildirilməmiş səbəblərdən öldü.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Ahmed Hasan al- Bakr // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.).
- Ahmed Hasan Bakr // Proleksis enciklopedija, Opća i nacionalna enciklopedija (xorv.). 2009.
- Ahmad Hasan al-Bakr // Encyclopædia Britannica (ing.).
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ehmed Hesen el bekr 1 iyul 1914 Tikrit Bagdad vilayeti 4 oktyabr 1982 Bagdad Iraqin 5 ci prezidenti Ereb Sosializmin banisi Seddam Huseynin selefi Ehmed Hesen El Bekrereb أحمد حسن البكر El BekrIraq Ereb Sosialist Respublikasini 4 cu prezidenti17 iyul 1968 16 iyul 1979 leqebi Mis Vitse prezidentSeddam HuseynEvvelkiEbul Rehman ArifSonrakiSeddam HuseynSexsi melumatlarDogum tarixi 1 iyul 1914 1914 07 01 Dogum yeri Tikrit Bagdad vilayeti Osmanli imperiyasiVefat tarixi 4 oktyabr 1982 1982 10 04 68 yasinda Vefat yeri Bagdad Bagdad muhafezesi IraqDefn yeri BagdadMilliyyeti IraqVetendasligi IraqPartiya BEESFealiyyeti siyasetci herbi qulluqcuDini IslamHerbi xidmetXidmet illeri 1968 1979Qosun novu Iraq Herbi BirlesmeleriDoyusler Anqlo Iraq muharibesi Ramazan hadiseleri 17 iyun hadiseleriRutbesi general Vikianbarda elaqeli mediafayllar El Bekr ilk defe monarxiyani deviren Inqilabindan sonra meshurlasdi Yeni qurulan hokumetde el Bekr Iraq Sovet munasibetlerinin yaxsilasdirilmasinda istirak edirdi 1959 cu ilde el Bekr Iraq ordusundan istefa vermeye mecbur oldu o zaman Iraq hokumeti onu hokumet eleyhine fealiyyetlerde ittiham etdi Mecburi teqaude cixdiqdan sonra Baas Partiyasinin Iraq sobesinin Herbi Burosunun sedri oldu Bu ofis vasitesile himayedarliq ve tekfircilik sayesinde baasistlerin isine uzv ola bildi Bas nazir Abd el Kerim Qasim Ramazan Inqilabinda devrildi el Bekr Bas nazir daha sonra ise Baas Nasserist koalisiya hokumetinde Iraq sedr muavini teyin edildi Hokumet bir ilden az muddete davam etdi ve 1963 cu ilin noyabrinda devrildi Ereb Sosialist Baas Partiyasinin 1963 cu ilde hokumetden uzaqlasdirilmasindan sonra el Bekr ve partiya gizli fealiyyetle mesgul oldu ve hokumetin vokal tenqidcilerine cevrildi Mehz bu dovrde el Bekr Baas Partiyasinin Iraq sobesinin bas katibi rehberi secildi ve emisi oglu Seddam Huseyni partiya hucresinin rehberinin muavini teyin etdi El Bekr ve Baas Partiyasi 1968 ci il cevrilisinde yeniden hakimiyyete geldiler sonradan Inqilabi olaraq adlandirildi Zerbeden sonra el Bekr Inqilab Komandanliq Surasinin sedri ve prezidenti secildi sonradan Bas nazir teyin edildi Baas Partiyasinin muavini Seddam Inqilab Komandanligi Surasinin sedr muavini ve vitse prezident oldu ve Iraqin tehlukesizlik xidmetlerine cavabdeh idi Onun hakimiyyeti dovrunde Iraq ciceklenirdi Yuksek beynelxalq neft qiymetleri sebebinden yuksek iqtisadi artim Iraqin ereb dunyasindaki rolunu guclendirdi ve insanlarin heyat seviyyesini artirdi Torpaq islahatlari tetbiq olundu servet daha beraber paylandi Bir nov sosialist iqtisadiyyati Seddamin rehberliyi altinda 1970 ci illerin sonlarinda quruldu El Bekr 1970 ci illerde tehlukesizlik xidmetleri vasitesi ile partiya ve dovletdeki movqeyini guclendirdiyi zaman Seddamin gucunu tedricen itirdi 1979 cu ilde el Bekr saglamliq sebebi ile butun dovlet idarelerinden istefa etdi ve 1982 ci ilde bildirilmemis sebeblerden oldu HeyatiEl Bekr 1 iyul 1914 cu ilde Osmanli Iraqinin Tikrit seherinde anadan olmus ve Seddam Huseynin boyuk emisi oglu idi Alti il ibtidai sinif muellimi isledikden sonra 1938 ci ilde Iraq Herbi Akademiyasina daxil oldu Ilk herbi karyerasi boyunca Resid Eli el Gaylaninin 1941 ci ilde Ingilislere qarsi ugursuz qiyaminda istirak etdi ve hebs edildi ve ordudan qovuldu 15 il ozunu berpa etmeye calisdiqdan sonra El Bekr 1956 ci ilde Iraq Ordusuna berpa edildi eyni il Ereb Sosialist Baas Partiyasinin Iraq sobesine uzv oldu Novbeti il 1957 ci ilde el Bekr briqadir vezifesine qaldirildi Texminen bu vaxt el Bekr Azad Memurlar ve Vetendaslar Herekati ile elaqe qurdu El Bekr 14 iyul Inqilabi dovrunde Hasimit monarxiyasinin suqutuna ve Abd el Kerim Qasimin hakimiyyete getirilmesine komek etdi Qasimin hakimiyyeti dovrunde ictimai diqqet merkezinde qisa bir noqte var idi ve Iraqi Bagdad Paktindan cixardi ve Iraqin Sovet Ittifaqi ile ikiterefli munasibetlerinin yaxsilasdirilmasinda esas rol oynadi 1959 cu ilde cevrilisden bir il sonra Birlesmis Ereb Emirlikleri ile daha yaxin elaqelere ustunluk veren zabitler terefinden Mosulda hokumet eleyhine usyan qaldirmasina dair iddialarla yeniden herbi xidmetden istefa etmek mecburiyyetinde qaldi Mehz bu dovrde el Bekr Baas Partiyasina uzv oldu Buna baxmayaraq el Bekr Ereb Sosialist Baas Partiyasinin Iraq sobesinde nufuzunu qorudu 1950 ci illerin sonlarinda Seddam Baas Partiyasinin uzvu olanda ikisinin bir elaqe qurdugu ortaya cixdi Onlarin gelecek yaxin elaqeleri Seddamin dayisi Xayrallah Talfah sebebiyle mumkun oldu Ancaq en basinda Seddam partiya feali deyil yalniz Baas Partiyasinin uzvu idi Qasim hokumetinin muxalifete qarsi repressiya siyaseti uzunden Ereb Sosialist Baas Partiyasinin Iraq sobesinin katibi lideri Eli Salih el Sadi partiyanin rutbesini ve senedini yeniden teskil etdi ve 24 dekabr 1962 ci ilde Qasim hokumetine qarsi umumxalq etirazina basladi Hokumetin fikir ayriligi ile elaqesi yumsalmadi ve 1963 cu ile qeder bir nece aparici Iraq Baasisti Qasim hokumetine qarsi cevrilis plani hazirlamaq ucun Livanin Beyruta getdi Herbide bir destek sebekesi qurmaq plani sade idi Bu planlari herekete getirmek ucun Herbi Buro quruldu El Bekr onun sedri secildi Buro cox vaxt mueyyen insanlara sexsi elaveler vasitesile artan memurlari ise goture bildi Meselen bezi zabitler el Bekrle munasibetlerine gore ozlerini buroya bagladilar El Bekr 1963 cu ilde Iraqdaki dovlet cevrilisine rehberlik etdi sonradan Ramazan Inqilabi olaraq adlandirildi ve Qasim hokumetini devirdi PrezidentlikEl Bekrin ve Iraqin rehberlik etdiyi Baas Partiyasinin radikal ritorikasina baxmayaraq iqtisadi siyasetleri ne radikal ne de cox sosialist idi El Bekrin siyasetini iki hisseye bolmek olar birincisi genis populist iqtisadi siyaset ikincisi qohumluq himayecilik ve qohumluq esaslanan iqtisadi siyaset 1970 ci illerin sonlarina qeder Seddam en vacib iqtisadi komitelerin sedri olmaqla Iraqin iqtisadi inkisafina faktiki nezaret etdi Seddamin emri ile bir novbe bas verdi Con Coughlin in fikrince tebii servetlere ve istehsal vasitelerine dovlet mulkiyyeti olan bir sosialist iqtisadiyyati quruldu Seddam Iraqin gelecekde neft gelirlerinden asili olmayacagini temin etmek ucun diversifikasiya proqramina da baslamisdir Baas qebulundan evvel de Iraq hokumeti iqtisadi planlasdirma yolu ile iqtisadi artim hedefini teyin etdi Partiyanin ve dovletin en yuksek qanunverici ve icraedici orqani olan Inqilab Komandanliq Surasi TK planin meqsedlerini heyata kecirdi ve qerar verdi Iqtisadi planin mezmununu teyin eden iqtisadi elita deyil siyasi elita idi baas guc almadan evvel bu basqa bir yol idi RCC her il bir araya gelerek her il ucun bir budce hazirladi Evvelden el Bekrin Iraq ekinciliyini idare etmesi populist bir toxunusla idare edildi Meselen 1969 cu ilde hokumet ele kecirilmis torpaqlar ucun butun kompensasiyani legv etdi Bu serencam maliyye yukunu aradan qaldirmaqla islahatdan faydalananlari rahatlasdirdi Kend teserrufatina qoyulan investisiyalar artdi ve 1970 ci ilin may ayina qeder hokumet yeni torpaq islahati heyata kecirdi Bu torpaq islahati torpaq tipine ve suvarma sistemine olan munasibete daha cox diqqet yetirmek ve torpaq sahesinin ne qeder sahibi olacagini mehdudlasdirmaq kimi evvelki torpaq islahatlarinin bezi meselelerini hell etmekle Iraq kend teserrufatini canlandirmaga calisdi Kooperativler yaradildi ve ekinciler dovlet subsidiyalari ve investisiyalarindan faydalanmaq isteseler onlara qosulmaq mecburiyyetinde qaldilar Texminen bu zaman hokumet partiyanin sol fraksiyasini yerlesdirmek ucun bir nece kolxoz qurdu kolxoz teserrufatlarinin yaradilmasi tezlikle dayandirildi Sahibkar kendlilere fayda veren diger tedbirler de tetbiq edildi lakin bu islahatlar hec vaxt kend teserrufati istehsalinin azalmasina qarsi cixa bilmedi Buna gore ve o dovrde ehalinin cox olmasi Iraq qida taxilinin xalis idxalcisina cevrildi erzaq taxilinin idxali 1960 ci illerin evvellerinden on iki qat artmisdir Subsidiyalarin tetbiqi ve kendlilerden maliyye yuklerinin cixarilmasi populist idi eyni zamanda el Bekirin basinda ozu ile bir vetenperverlik sistemi yaratmaq planinin bir hissesi idi Bu sistem siyasi reqiblerinin xususiyyetlerini musadire etmek ucun istifade etdiyi siyasi elitaya iqtisadi guc qollarini verdi Torpagin davamli olaraq zebt edilmesi vetenperverlik sisteminin gucunu artirdi Siyasi elitanin uzvleri hokumete desteyi artirmaq ucun insanlara torpaq vere biler Hokumet bunu Iraqin en boyuk torpaq sahibi oldugu ucun ede bilerdi Yaradilmis kooperativler onlarin tenzimlenmesi yolu ile sosial nezaret vasitesi temin etdiler Korrupsiya da problem oldugunu subut etdi ve siyasi rehberliye yaxin insanlarin torpaq sahibi olmasi monarxiya dovrunden beri gorunmeyen miqyasda tekrarlandi Bu vetenperverlik sistemi artiq torpaq sahibi olanlara da ustunluk verdi kend teserrufati torpaqlarinin texminen ucde biri torpaq mulkiyyetcilerinin texminen 3 faizine mexsus idi Hokumet mulklerini musadire etmek ve torpaq paylanmasini heyata kecirmek evezine sistemi saxlamisdi 1970 ci illerin ortalarindan sonlarina qeder Ereb Sosialist Baas Partiyasinin torpaq islahati oz tesirini gostermeye basladi 1976 ci ile qeder dovlete mexsus torpaqlarin 71 faizine 222 000 yeni fermer verildi Bu fermerlere de muasir kend teserrufati texnikasi verilib Kooperativler 1968 ci ildeki 473 den 1976 ci ilde 1 852 e yukseldi Iraq Neft Sirketi IPC ozel bir muessise ile qarsidurmaya giren hokumet 1961 ci il 80 Qanununa esasen Iraq daha sonra Sovet Ittifaqi ile muqavile baglamaqla Iraqin neft hasil etmek imkanlarini yaxsilasdirmaq ucun Fars korfezindeki el Favadaki bir neft emali ve neft ixracat qurgusuna bir neft kemeri insa etdi Bu razilasma IPK nin Iraqin neft ehtiyatlari uzerinde hokmranliginin sona catacagina isaredir bu da el Bekrin sirketin millilesdirilmesi lazim olduguna inamini guclendirdi Iraq hokumeti ile IPC arasinda danisiqlar 1971 ci ilin dekabrinda baslandi ve 1972 ci ilin martinda hokumete IPC nin kapitalinda pay verildikde basa catdi Ancaq munasibetler qisa muddetde pozuldu IPK Kerkuk yataginda oz istehsalini yariya endirdi Hokumet bunu sirketin tekebburunun subutu olaraq gordu ve hokumet de ozel bir komp in tehlukesini gormeye basladi 1976 ci ilde hakimiyyete geldikden sonra 1976 ci ilde Seddam hec vaxt silahli quvvelerde xidmet etmemis Baas partiyasinin Xalq Ordusunda general rutbesini aldi ve suretle hokumetin dayagi oldu Zeif ve yasli el Bekr oz vezifelerini icra ede bilmediyi ucun Seddam resmi ve prezident olmaqdan bir nece il evvel Iraqin de fakto lideri olaraq hem daxili hem de xarici hokumetin simasi olaraq getdikce artan rolu aldi 16 Iyul 1979 cu ilde 65 yasli Ehmed Hassan el Bekr saglamliq sebebi ile vezifesinden getdi ve Seddam genis sekilde resmi olaraq qebul edilen bir hereketle prezidentliyini qebul etdi Sahidlerin hesabatlarina esasen Seddamin prezident terefinden zorla cixarilmaq tehlukesi ile istefa etmesine mecbur olunduguna inanilir Bundan derhal sonra Seddam Baas partiyasinin bir nece ust uzvunu hebs etdi ve sonra casusluq iddialari ile edam edildi El Bekir 1982 ci ilde bildirilmemis sebeblerden oldu Hemcinin baxIstinadlarAhmed Hasan al Bakr Brockhauz Ensiklopediyasi alm Ahmed Hasan Bakr Proleksis enciklopedija Opca i nacionalna enciklopedija xorv 2009 Ahmad Hasan al Bakr Encyclopaedia Britannica ing Xarici kecidler