Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Şıx Baba türbəsi — Cəbrayıl rayonunda Şıxlar kəndinin ərazisində, qocaman dağların qoynunda xalq arasında "Şıx baba piri" adıyla şöhrət tapmış ziyarətgah.
| Şıx Baba türbəsi | |
|---|---|
| Şıx Baba türbəsi və ya Dairəvi türbə | |
 | |
| Ölkə |  Azərbaycan |
| Şəhər | Cəbrayıl |
| Yerləşir | Şıxlar kəndi |
| Tikilmə tarixi | XIV əsr |
| Üslubu | Arran memarlıq məktəbi |
| İstinad nöm. | 4166 |
| Kateqoriya | türbə |
| Əhəmiyyəti | yerli əhəmiyyətli |
| | |
Böyük əraziyə malik qəbiristanlıqla əhatə olunmuş Şıx baba piri, əsasən, daxildən və xaricdən dairəvi plana malik türbə binasından ibarətdir. Çatma tağlı qapı yerinin üzərində kitabə yoxdur.
Şıx baba türbəsinin 1308-ci ilə aid kitabədə onun Qarabağda "Qədiriyyə" cəmiyyətinin şeyxi Şeyx Qiyasəddinli oğlu şeyx Əbdülsalmanın qəbrinə aid olduğu göstərilir. Qəbələ rayonunda Həmzəli kəndində "Şıx baba" ziyarətgahının adı ilə mənaca eynidir. Şıx baba türbəsi XIV əsrə aid edilir. Ziyarətgahın yerləşdiyi Şıxlar kəndidə "Şıx baba" türbəsinin adındandır.
Abidənin dairəvi günbəzi uçmuş, içəridə bitən ardıc ağacı boy atıb türbədən qalxmış, abidənin önündə bitmiş digər ardıc ağacıyla baş-başa verərək, mərkəz hissədə dəfn olunmuş böyük alim, əzəmətli şeyxin məzarı üzərinə sayə salmaqdadır. Qoşa ardıc ağacları sanki yarımxaraba abidəni tamam məhv olmaq təhlükəsindən qorumağa çalışır və tədqiqatçıları, vaxtilə Avropanı Yaxın Şərq ölkələri ilə birləşdirən karvan ticarət üzərində bərqərar olmaqla qaynar həyat keçirmiş mədəni-ideoloji, sosial-siyasi-iqtisadi mərkəzlərdən birinə, xalqın pir, müqəddəs yer deyə qoruyub saxladığı tarixin izlərində elmin, mədəniyyətin sirlərini açmağa çağırır.
Arxitekturası
Şeyxin məzarı üzərinə günbəzdən uçub tökülmüş və digər müxtəlif xatirə abidələrindən daş parçaları yığılmışdır. Daş qalaqları arasında onun yazılı abidəsini araşdırmaq bir nəticə vermədi.
Türbənin girişi
Türbəyə daxil olarkən gözəl süls elementli nəsx xətilə yazılmış kitabəli məzar daşının (0,65×0,16×0,18m) üstündən adlayıb keçməli olursan. Başdaşı astanaya elə nəsb olunmuşdur ki, kandardakı daşlar həm rəng, həm də formasına görə bir-birini tamamlayır. Daş elə bil bina tikiləndə buraya qoyulmuşdur. Daş üzərindəki kitabədə ad yoxdur, ancaq tarix yazılmışdır. Ərəbcə mətnin tərcüməsi belədir:
 | Pərəstiş edilən Rəcəb ayı,yeddi yüz yeddinci il (27.XII.1307-26.I.1308). |  |
Belə güman etmək olar ki, abidə müqəddəs şeyxin məqbərəsinin astanasında dəfn olunmuş şəxsə aiddir. Ad yazılmadığına görə dəfn olunan şəxsin qadın olduğunu ehtimal etmək olar. Eyni mətni olan başdaşı (0.59×o.27 m) türbəni əhatə edən hasardan kənardakı qəbirlərdən birinin üzərində də var. Yuxarıdan çatma tağlı tamamlanan başdaşının iç haşiyəsinin çatması nəbati ornamentlərlə tamamlanır. Haşiyədən içəri, iri süls elementli nəsx xəttilə ərəbcə yazılmış kitabənin mətni belədir:
| | Rəcəb (ayı),yeddiyüz yeddinci il (27.XII.1307-26.I.1308 il). | |
Falas formada daşdan düzəldilmiş abidənin (0,50×0,16×0,16 m) aşağı hissəsi düzbucaqlı və dördtərəflidir. Tərəflərdən iki üzü boşdur. Görünür bu hissə qəbir üzərində baş tərəfdən hörgüdə qaldığı üçün kitabəsizdir. Digər iki tərəfində farsca yazılmış kitabənin tərcüməsi belədir:
| | Əbdürrəhman b. Şeyx Hüseyn b... vəfatı. Bildim ki, mənim taleyim mənim təbiətimdir, o da çox üzü dönükdür. | |
Türbəni vaxtilə bişmiş kərpicdən hörülmüş dördkünc hasar əhatə etmişdir. Hazırda bu hasarın giriş hissəsindən kiçik bir hissəsi qalmışdır. İçəridən sağ tərəfdə, yerdən təqribən bir metr hündürlükdə kərpic hörgüdəki taxça içərisində çox nəfis surətdə işlənmiş falas formalı mərmər başdaşı (0,45×0,15×0,12 m) qoyulmuşdur. Başdaşının yuxarı hissəsi səkkiztillidir. Üz tərəfdə süls elementli gözəl nəsx xəttilə ərəbcə yazılmış kitabənin tərcüməsi belədir:
| | Bilik bulağından içdi. Bu qəbir Şeyx Qiyasəddinin oğlu mərhəmətli şeyxzadə Şeyx Əbdüssəlamındır. İyirmi ramazan yeddi yüz əlli doqquzuncu il tarixdə 27 avqust 1358-ci ildə vəfat etmişdir. | |
Ətrafındakı məzarlıq
Hasardan içəri qoyulmuş digər bir başdaşında tarix yoxdur. Lakin abidənin formasına, ölçüsünə və kitabənin xətt xüsusiyyətinə görə onu da əvvəlkilərin dövrünə aid etmək olar. İri xətli kitabədə "Şeyx Məhiyəddinin vəfatı" sözləri yazılmışdır.
Şeyxin məzarı üzərindəki daş qalaqları içərisində rast gəldiyimiz kiçik bir başdaşı parçasında (0,36×0,21 m) ərəbcə yazılmış — "Bu qəbir Şeyx Əkbərindir" sözləri oxunmuşdu.
Ətrafdakı böyük qəbiristanlıqda XIV–XX əsrin əvvəllərinə aid şeyx və şeyx övliyalarının məzar daşlarına rast gəlmək mümkündür. Lakin orta əsr abidələrinin demək olar ki, hamısı torpaq altındadır. Onları qazıb çıxarmaq mümkün deyil.
Torpaqdan açıb-çıxartdığımız bir başdaşı (0,57×0,32×0,11 m) yuxarıdan düzbucaqlı formadadır. Xətti bir o qədər də səliqəli deyil. Ərəbcə yazılmış kitabənin mətni belədir:
| | Bu şadlıq evindən həyat evinə köçdü Turab xan? Əmir Adil Allah onun qəbrini işıqlandırsın,mübarək şəvval ayı yeddi yüz əlli üçüncü ildə (10.XI — 9.XII.1352-ci il) | |
XV əsrə aid daha üç başdaşı (0,60×0,30×0,7 m) qeydə alınmışdır. Bunlar qadınlara aid olub yuxarıdan üç pərli formada düzəldilmiş kiçik həcmli abidələrdir. Bunların böyük həcmlilərinə həm də XIV əsrin ortalarına aid vaxtilə Yardımlı rayonunun Köhnə Avaraq, Ünəc kəndi qəbirstanlığında rast gəlinmişdir.
Hazırkı vəziyyəti
27 illik əsarətdən sonra erməni işğalçılarının əsarətindən azad olan Cəbrayıl rayonu Şıxlar kəndi ərazisindəki "Şıx Baba" türbəsi baxımsız vəziyyətdə olsa da dağıdılmamışdır.
Nəsl şəcərəsi
Şıxlarda fəaliyyət göstərmiş alim, şeyxlərin nəsli, müridləri son illərə qədər davam etmişdir. Hazırda qəbiristanda qalmış XX əsrin əvvəllərində dəfn olunmuş bir nəfərin məzar daşında ərəbcə yazılmış kitabədə bu sözləri oxumaq olur:
| | Ya Allah, Şeyxin övladlarından Səfi bəyin oğlu Ağa Rüstəm, 1334/1915-16-cı ildə vəfat etmişdir. | |
və yaxud başqa bir abidədə:
| | Ya Allah, Məhəmməd, Əli mərhum, bağışlanmış Şeyx Sədəd Qulu, 1339/1920-21-ci ildə vəfat etmişdir. | |
Şeyxin nəslindən olan Ağa Rüstəmin oğlu Şeyx Təhməz Şıxlar kəndində Şərq dillərini, xüsusilə ərəb ədəbiyyatını, İslam tarixini, bəşəriyyətin mədəniyyət abidəsi olan Qurani Kərimi yaxşı bilən axırıncı şəxs idi. 1937-ci ildə o da repressiyanın qurbanı olub 70 yaşında Sibirə sürgün edilmişdir.
Şeyx Təhməz kimi Sibirə sürgün olunmuş Azərbaycan ziyalıları — şeyxlər çoxdur. Onların adına çar canişinlərinə məxsus arxiv sənədlərində rast gəlmək olur.
Hazırda həmin şeyxlərin — alimlərin nəslindən Şıxlar kəndindən olan bəzi ziyalılar yaşayır. Hüququşünas, Ali Məhkəmənin təqaüddə olan hakimi Əli Rüstəmov Şıxlar kənd məktəbi müəllimlərindən — filoloq Ənvər Mehdiyev, jurnalist Məhəmməd Təhməzov, şair Xasay Mehdiyev və başqalarını göstərmək olar. Vaxtilə 750 evdən ibarət olmuş Şıxlar kəndi, 30–35 evdən ibarətdir. kəndin keçmiş əzəmətli görkəmi qalmamışdırsa da, onun zəngin tarixindən xəbər verən möhtəşəm abidələri qorunub saxlansa da, uzun müddət mənfur düşmənlərimiz ermənilər tərəfindən işğal altında olan abidələrimiz çox təəssüf ki, dağıdılmışdır.
Cəbrayıllı yaşlı nəsillərin verdiyi məlumatlardan da öyrənirik ki, var olan yerli rəvayətlərə görə, o dövrdə vergi ödəyiciləri vergilərini Şıx baba nəslinə ödəyiblər. Çox güman edilir ki, bu vergilər çox zaman xeyriyyəçilik işlərinə sərf olunurdu və Xudafərin körpülərinin salınmasında da bu vəsaitlərdən istifadə olunmuşdur.
Müzəffər Azərbaycan Ordusu 27 illik işğaldan sonra 22 oktyabr 2020-ci ildə Cəbrayıl rayonunun Sirik, Şıxlar, Məstəlibəyli, Dərzili kəndlərini işğaldan azad etmişdir.
Qədiriyyə cəmiyyəti
Şıx baba nəslindən Şeyx Vəliyəddin (vəfatı hicri tarixi ilə 1070-ci il) XVI əsrin sonlarında Cəbrayıl rayonunun Dağ Tumas kəndinə köçmüş, orada yaşamışdır. Deyilənə görə, Şıx baba Qədiriyyə cəmiyyətinin şeyxi olmuşdur. Qədiriyyə cəmiyyətinin Əbdülqadir Gilanidir (1077–1166). Əsli farsdır. O, 18 yaşında Bağdada gəlmiş, orada Hənbali hüquq elmləri kursunu bitirdikdən sonra, 25 il İraq səhralarını zahid kimi gəzib dolaşdıqdan sonra nəhayət 1127-ci ildə Bağdadda vaiz kimi şöhrət qazanmışdır. Əbdülqədirin sağlığında onun bir sıra övlad və müridləri Qədiriyyə təriqətini təbliğ etmək üçün Ərəb ölkələrinə, Afrika, Hindistan və Türküstana getmişlər. Qədiriyyənin mövqeyi Qərbi və Şimali Afrikada Sudan, İraq, Pakistanda güclüdür. Qədiriyyə mərkəzi 1300 ildə Suriyada, XV əsrin əvvəllərində Dəməşqdə təşkil olunmuşdur.
Cəmiyyətin İstanbulda meydana çıxmasını Topxanada xanəgah bina etmiş İsmayıl Rumi ilə (vəfatı- 1041/1631–32-ci illər və ya 1053–1643-44) bağlayırlar. Bu cəmiyyətin Azərbaycanda olması haqqında məlumat verən yoxdur.
Şıxlar kəndi öz adını da həmin mərkəzlə əlaqədar olaraq almışdır. Türbənin üzərində kitabə olmasa da, mərkəzin əsasını qoyan şeyxin adı müəyyənləşdirilməsə də, onun neçə-neçə mürid və övladlarının adları aşkar olunmuş və dövrü, yəni fəaliyyətinin ilk dövrləri XII–XIII əsrlərə aid edilmişdir. Mərkəz, yuxarıda deyildiyi kimi, Avropa ölkələrini İran və digər Yaxın Şərq ölkələri ilə istər Xəzər vasitəsilə su və quru karvan-ticarət yolu üzərində mövcud Pir Hüseyn, Sofi Həmid, Baba-Samit, Sarı Peyğəmbər, Babi Yəqub, Aza piri və s. sosial-mədəni-ideoloji, siyasi-iqtisadi mərkəzlərin silsiləsindən hesab edilə bilər.
İstinadlar
- B. Budaqov Q. Qeybullayev Yuxarl Qarabağın Toponimləri Bakı,2005
- Məşədixanım Nemət. Azərbaycanda pirlər. Bakı: Azərdövlət Nəşriyyat-Pоliqrafiya birliyi. 1992. səh. 16-19.
- "Füzulinin 3, Cəbrayılın 4 kəndi işğaldan azad edilib". 2020-11-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-10-27.
Mənbə
- Məşədixanım Nemət Azərbaycanda pirlər.-B.: Azərdövlət Nəşriyyat-Poliqrafiya birliyi, 1992.-100 s
Xarici keçidlər
- http://scwra.gov.az
- Məhəmməd NƏRİMANOĞLU, "Talan olunmuş sərvətlər"
- Memarlıq abidələrinin siyahısı
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Sixbaba deqiqlesdirme Six Baba turbesi Cebrayil rayonunda Sixlar kendinin erazisinde qocaman daglarin qoynunda xalq arasinda Six baba piri adiyla sohret tapmis ziyaretgah Six Baba turbesiSix Baba turbesi ve ya Dairevi turbeOlke AzerbaycanSeher CebrayilYerlesir Sixlar kendiTikilme tarixi XIV esrUslubu Arran memarliq mektebiAzerbaycandaki tarixi abidelerin milli qeydiyyatiIstinad nom 4166KateqoriyaturbeEhemiyyetiyerli ehemiyyetliSix Baba turbesi Boyuk eraziye malik qebiristanliqla ehate olunmus Six baba piri esasen daxilden ve xaricden dairevi plana malik turbe binasindan ibaretdir Catma tagli qapi yerinin uzerinde kitabe yoxdur Six baba turbesinin 1308 ci ile aid kitabede onun Qarabagda Qediriyye cemiyyetinin seyxi Seyx Qiyaseddinli oglu seyx Ebdulsalmanin qebrine aid oldugu gosterilir Qebele rayonunda Hemzeli kendinde Six baba ziyaretgahinin adi ile menaca eynidir Six baba turbesi XIV esre aid edilir Ziyaretgahin yerlesdiyi Sixlar kendide Six baba turbesinin adindandir Abidenin dairevi gunbezi ucmus iceride biten ardic agaci boy atib turbeden qalxmis abidenin onunde bitmis diger ardic agaciyla bas basa vererek merkez hissede defn olunmus boyuk alim ezemetli seyxin mezari uzerine saye salmaqdadir Qosa ardic agaclari sanki yarimxaraba abideni tamam mehv olmaq tehlukesinden qorumaga calisir ve tedqiqatcilari vaxtile Avropani Yaxin Serq olkeleri ile birlesdiren karvan ticaret uzerinde berqerar olmaqla qaynar heyat kecirmis medeni ideoloji sosial siyasi iqtisadi merkezlerden birine xalqin pir muqeddes yer deye qoruyub saxladigi tarixin izlerinde elmin medeniyyetin sirlerini acmaga cagirir ArxitekturasiSeyxin mezari uzerine gunbezden ucub tokulmus ve diger muxtelif xatire abidelerinden das parcalari yigilmisdir Das qalaqlari arasinda onun yazili abidesini arasdirmaq bir netice vermedi Turbenin girisi Six baba turbesi Astanaya nesb olunmus kitabeli das Turbeye daxil olarken gozel suls elementli nesx xetile yazilmis kitabeli mezar dasinin 0 65 0 16 0 18m ustunden adlayib kecmeli olursan Basdasi astanaya ele nesb olunmusdur ki kandardaki daslar hem reng hem de formasina gore bir birini tamamlayir Das ele bil bina tikilende buraya qoyulmusdur Das uzerindeki kitabede ad yoxdur ancaq tarix yazilmisdir Erebce metnin tercumesi beledir Perestis edilen Receb ayi yeddi yuz yeddinci il 27 XII 1307 26 I 1308 Bele guman etmek olar ki abide muqeddes seyxin meqberesinin astanasinda defn olunmus sexse aiddir Ad yazilmadigina gore defn olunan sexsin qadin oldugunu ehtimal etmek olar Eyni metni olan basdasi 0 59 o 27 m turbeni ehate eden hasardan kenardaki qebirlerden birinin uzerinde de var Yuxaridan catma tagli tamamlanan basdasinin ic hasiyesinin catmasi nebati ornamentlerle tamamlanir Hasiyeden iceri iri suls elementli nesx xettile erebce yazilmis kitabenin metni beledir Receb ayi yeddiyuz yeddinci il 27 XII 1307 26 I 1308 il Falas formada dasdan duzeldilmis abidenin 0 50 0 16 0 16 m asagi hissesi duzbucaqli ve dordtereflidir Tereflerden iki uzu bosdur Gorunur bu hisse qebir uzerinde bas terefden horgude qaldigi ucun kitabesizdir Diger iki terefinde farsca yazilmis kitabenin tercumesi beledir Ebdurrehman b Seyx Huseyn b vefati Bildim ki menim taleyim menim tebietimdir o da cox uzu donukdur Turbeni vaxtile bismis kerpicden horulmus dordkunc hasar ehate etmisdir Hazirda bu hasarin giris hissesinden kicik bir hissesi qalmisdir Iceriden sag terefde yerden teqriben bir metr hundurlukde kerpic horgudeki taxca icerisinde cox nefis suretde islenmis falas formali mermer basdasi 0 45 0 15 0 12 m qoyulmusdur Basdasinin yuxari hissesi sekkiztillidir Uz terefde suls elementli gozel nesx xettile erebce yazilmis kitabenin tercumesi beledir Bilik bulagindan icdi Bu qebir Seyx Qiyaseddinin oglu merhemetli seyxzade Seyx Ebdusselamindir Iyirmi ramazan yeddi yuz elli doqquzuncu il tarixde 27 avqust 1358 ci ilde vefat etmisdir Etrafindaki mezarliq Hasardan iceri qoyulmus diger bir basdasinda tarix yoxdur Lakin abidenin formasina olcusune ve kitabenin xett xususiyyetine gore onu da evvelkilerin dovrune aid etmek olar Iri xetli kitabede Seyx Mehiyeddinin vefati sozleri yazilmisdir Seyxin mezari uzerindeki das qalaqlari icerisinde rast geldiyimiz kicik bir basdasi parcasinda 0 36 0 21 m erebce yazilmis Bu qebir Seyx Ekberindir sozleri oxunmusdu Etrafdaki boyuk qebiristanliqda XIV XX esrin evvellerine aid seyx ve seyx ovliyalarinin mezar daslarina rast gelmek mumkundur Lakin orta esr abidelerinin demek olar ki hamisi torpaq altindadir Onlari qazib cixarmaq mumkun deyil Torpaqdan acib cixartdigimiz bir basdasi 0 57 0 32 0 11 m yuxaridan duzbucaqli formadadir Xetti bir o qeder de seliqeli deyil Erebce yazilmis kitabenin metni beledir Bu sadliq evinden heyat evine kocdu Turab xan Emir Adil Allah onun qebrini isiqlandirsin mubarek sevval ayi yeddi yuz elli ucuncu ilde 10 XI 9 XII 1352 ci il XV esre aid daha uc basdasi 0 60 0 30 0 7 m qeyde alinmisdir Bunlar qadinlara aid olub yuxaridan uc perli formada duzeldilmis kicik hecmli abidelerdir Bunlarin boyuk hecmlilerine hem de XIV esrin ortalarina aid vaxtile Yardimli rayonunun Kohne Avaraq Unec kendi qebirstanliginda rast gelinmisdir Hazirki veziyyeti 27 illik esaretden sonra ermeni isgalcilarinin esaretinden azad olan Cebrayil rayonu Sixlar kendi erazisindeki Six Baba turbesi baximsiz veziyyetde olsa da dagidilmamisdir Nesl seceresiSix baba turbesi Falas formali mermer dasi Sixlarda fealiyyet gostermis alim seyxlerin nesli muridleri son illere qeder davam etmisdir Hazirda qebiristanda qalmis XX esrin evvellerinde defn olunmus bir neferin mezar dasinda erebce yazilmis kitabede bu sozleri oxumaq olur Ya Allah Seyxin ovladlarindan Sefi beyin oglu Aga Rustem 1334 1915 16 ci ilde vefat etmisdir ve yaxud basqa bir abidede Ya Allah Mehemmed Eli merhum bagislanmis Seyx Seded Qulu 1339 1920 21 ci ilde vefat etmisdir Seyxin neslinden olan Aga Rustemin oglu Seyx Tehmez Sixlar kendinde Serq dillerini xususile ereb edebiyyatini Islam tarixini beseriyyetin medeniyyet abidesi olan Qurani Kerimi yaxsi bilen axirinci sexs idi 1937 ci ilde o da repressiyanin qurbani olub 70 yasinda Sibire surgun edilmisdir Seyx Tehmez kimi Sibire surgun olunmus Azerbaycan ziyalilari seyxler coxdur Onlarin adina car canisinlerine mexsus arxiv senedlerinde rast gelmek olur Hazirda hemin seyxlerin alimlerin neslinden Sixlar kendinden olan bezi ziyalilar yasayir Huququsunas Ali Mehkemenin teqaudde olan hakimi Eli Rustemov Sixlar kend mektebi muellimlerinden filoloq Enver Mehdiyev jurnalist Mehemmed Tehmezov sair Xasay Mehdiyev ve basqalarini gostermek olar Vaxtile 750 evden ibaret olmus Sixlar kendi 30 35 evden ibaretdir kendin kecmis ezemetli gorkemi qalmamisdirsa da onun zengin tarixinden xeber veren mohtesem abideleri qorunub saxlansa da uzun muddet menfur dusmenlerimiz ermeniler terefinden isgal altinda olan abidelerimiz cox teessuf ki dagidilmisdir Cebrayilli yasli nesillerin verdiyi melumatlardan da oyrenirik ki var olan yerli revayetlere gore o dovrde vergi odeyicileri vergilerini Six baba nesline odeyibler Cox guman edilir ki bu vergiler cox zaman xeyriyyecilik islerine serf olunurdu ve Xudaferin korpulerinin salinmasinda da bu vesaitlerden istifade olunmusdur Muzeffer Azerbaycan Ordusu 27 illik isgaldan sonra 22 oktyabr 2020 ci ilde Cebrayil rayonunun Sirik Sixlar Mestelibeyli Derzili kendlerini isgaldan azad etmisdir Qediriyye cemiyyeti Six baba neslinden Seyx Veliyeddin vefati hicri tarixi ile 1070 ci il XVI esrin sonlarinda Cebrayil rayonunun Dag Tumas kendine kocmus orada yasamisdir Deyilene gore Six baba Qediriyye cemiyyetinin seyxi olmusdur Qediriyye cemiyyetinin Ebdulqadir Gilanidir 1077 1166 Esli farsdir O 18 yasinda Bagdada gelmis orada Henbali huquq elmleri kursunu bitirdikden sonra 25 il Iraq sehralarini zahid kimi gezib dolasdiqdan sonra nehayet 1127 ci ilde Bagdadda vaiz kimi sohret qazanmisdir Ebdulqedirin sagliginda onun bir sira ovlad ve muridleri Qediriyye teriqetini teblig etmek ucun Ereb olkelerine Afrika Hindistan ve Turkustana getmisler Qediriyyenin movqeyi Qerbi ve Simali Afrikada Sudan Iraq Pakistanda gucludur Qediriyye merkezi 1300 ilde Suriyada XV esrin evvellerinde Demesqde teskil olunmusdur Cemiyyetin Istanbulda meydana cixmasini Topxanada xanegah bina etmis Ismayil Rumi ile vefati 1041 1631 32 ci iller ve ya 1053 1643 44 baglayirlar Bu cemiyyetin Azerbaycanda olmasi haqqinda melumat veren yoxdur Sixlar kendi oz adini da hemin merkezle elaqedar olaraq almisdir Turbenin uzerinde kitabe olmasa da merkezin esasini qoyan seyxin adi mueyyenlesdirilmese de onun nece nece murid ve ovladlarinin adlari askar olunmus ve dovru yeni fealiyyetinin ilk dovrleri XII XIII esrlere aid edilmisdir Merkez yuxarida deyildiyi kimi Avropa olkelerini Iran ve diger Yaxin Serq olkeleri ile ister Xezer vasitesile su ve quru karvan ticaret yolu uzerinde movcud Pir Huseyn Sofi Hemid Baba Samit Sari Peygember Babi Yequb Aza piri ve s sosial medeni ideoloji siyasi iqtisadi merkezlerin silsilesinden hesab edile biler IstinadlarB Budaqov Q Qeybullayev Yuxarl Qarabagin Toponimleri Baki 2005 Mesedixanim Nemet Azerbaycanda pirler Baki Azerdovlet Nesriyyat Poliqrafiya birliyi 1992 seh 16 19 Fuzulinin 3 Cebrayilin 4 kendi isgaldan azad edilib 2020 11 01 tarixinde Istifade tarixi 2020 10 27 MenbeMesedixanim Nemet Azerbaycanda pirler B Azerdovlet Nesriyyat Poliqrafiya birliyi 1992 100 sXarici kecidlerhttp scwra gov az Mehemmed NERIMANOGLU Talan olunmus servetler Memarliq abidelerinin siyahisiHemcinin baxXudaferin korpusu Cebrayil rayonu Mazan nene turbesi Xudayarli turbeleri Qiz qalasi Cebrayil