Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Şovqenovsk rayonu (adıq Шэуджэн район) — Rusiya Federasiyası, Adıgey Respublikasının tərkibində inzibati ərazi vahidi. İnzibati mərkəzi Xakurinoxabl auludur.
| Şovqenovsk rayonu | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| |||||
|
| |||||
| Ölkə | |||||
| İnzibati mərkəz | Xakurinoxabl | ||||
| Tarixi və coğrafiyası | |||||
| Yaradılıb | 27 iyul 1924 | ||||
| Sahəsi |
| ||||
| Əhalisi | |||||
| Əhalisi |
| ||||
| Rəsmi sayt | |||||
 | |||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||
Coğrafiyası
Şovgenovski rayonu Adıgey Respublikasının şimal hissəsində yerləşir. Ərazi 45 dərəcə şimal eninə paralel kəsilir. Rayonun ərazisi 521.4 km²-dir.
Aşağıdakı ərazilərlə həmsərhəddir: cənub-şərqdə Koşexabl rayonu, cənubda Qiaqin rayonu, cənub-qərbdə Beloreçensk rayonu, qərbdə Krasnoqvardeysk rayonu, şimalda Ust-Labinski və Kurqaninski rayonları.
Sahəsinə görə rayon yalnız Taxtamukaysk rayonunu üstələyir, lakin Şovqenovsk rayonunun əhali sıxlığı təxminən eyni sayda yaşayış məntəqəsi və şəbəkələrinin sıxlığı ilə demək olar ki, beş dəfə aşağıdır. Bu rayon ərazisində əsasən kənd təsərrüfatı yaşayış məntəqələrinin olduğundan və şəhər yaşayış məntəqələrinin olmaması ilə əlaqədardır.
Kənd təsərrüfatı torpaqları rayon ərazisinin 64,7% -ni tutur və respublikanın ümumi kənd təsərrüfatı torpaqlarının 12,8% -ni təşkil edir.
İqlimi
Rayonun iqlimi rütubətli mülayimdir. Günəş işığının orta müddəti ildə 1750 ilə 2200 saat arasında dəyişir. Rayonda ildə 117-120 kkal/sm² radiasiya yer səthinə daxil olur. Ümumi radiasiyanın böyük bir hissəsi 230-240 gün uzun bir vegetasiya dövrünü təyin edir
Atmosfer dövranı həm planetar amillər, həm də mövsümi atmosfer təsir mərkəzləri və Şimali Qafqaz üçün xarakterik olan və yer səthinin xüsusiyyətləri səbəbindən təsirlənir. Arktikadan və Qazaxıstandan gələn soyuq hava kütlələri bölgənin ərazisinə daxil olur, Aralıq dənizi küləkləri rütubətli tropik havanı gətirir, quru isti hava kütlələr isə İrandan gəlir.
Orta illik havanın temperaturu + 9.8°С-dir. Ən soyuq ay: yanvar. Şovqenovsk rayonu üçün yanvar ayının orta temperaturu −2.0 ° C-dir. İyul ayında ortalama aylıq temperatur + 23.0 ° C-dir. Şaxtasız dövr 190 gündür. Torpağın orta illik temperaturu + 12 ... + 13°S, iyul ayında torpağın maksimal temperaturu + 30°С-ə qədər, yanvarda minimum -3 ... −4°С qədər olur. Torpağın orta temperaturu şimaldan cənuba və qərbdən şərqə doğru azalır.
Şovgenovsk rayonunda illik yağıntının miqdarı 500-700 mm, ildə 115-150 gündür. May-iyun aylarında maksimum yağış müşahidə olunur ki, bu da Atlantik siklonlarının yüksək tezliyi ilə izah olunur. Minimum yağıntının miqdarı payızın əvvəlinə düşür. Yağıntıların təbiəti mövsümi olaraq dəyişir: oktyabr-aprel aylarında narın yağış, may-sentyabr aylarında güclü yağışlar üstünlük təşkil edir.
Təsvir olunan ərazidə orta hündürlüyü 20-30 sm olan qar örtüyü noyabrın üçüncü ongünlüyündən aprelin ikinci ongünlüyünə qədərdir. Düzənlikdə qarlı günlərin sayı qərbdən şərqə, dağlarda şimaldan cənuba qədər artır. Qarsız qışların böyük təkrarlanması (40-70%) müşahidə olunur.
Ərazi məhsul yetişdirmək üçün kifayət qədər istilik və nəm alır.
Əhali
- Milli tərkib
2010-cu il Ümumrusiya siyahıya alınmasının məlumatlarına görə rayonun milli tərkibi haqqında aşağıdakı məlumatlar verilmişdir:
| Milliyyət | % | Say |
|---|---|---|
| Adıqlar | 62,88 % | 10 613 |
| Ruslar | 32,77 % | 5 532 |
| Tatarlar | 0,97 % | 163 |
| Azərbaycanlılar | 0,94 % | 158 |
| Ermənilər | 0,55 % | 92 |
| Ukraynalılar | 0,37 % | 63 |
| Moldovanlar | 0,20 % | 33 |
| Çərkəzlər | 0,16 % | 27 |
| Belaruslar | 0,13 % | 22 |
| Çexlər | 0,13 % | 22 |
| Abxazlar | 0,11 % | 19 |
| Osetinlər | 0,08 % | 14 |
| Taciklər | 0,08 % | 13 |
| Qaraçılar | 0,08 % | 13 |
| Gürcülər | 0,06 % | 10 |
Yerli özünü idarəetmə
Şovqenovsk rayonu ərazisinə 6 kənd inzibati vahidliyinə ümumilikdə 31 yaşayış məntəqəsi daxildir.
Mənbə
İstinadlar
- https://23.rosstat.gov.ru/storage/mediabank/%D0%A7%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C%20%D0%BF%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%8F%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D0%BE%20%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F%20%D0%BF%D0%BE%20%D0%9C%D0%9E%20%D0%B8%20%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%BC%20%D0%BF%D1%83%D0%BD%D0%BA%D1%82%D0%B0%D0%BC%20%D0%BD%D0%B0%201%20%D1%8F%D0%BD%D0%B2%D0%B0%D1%80%D1%8F%202012-2023%20%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D0%B2.rar (rus.).
- Берсиров Б.М. . Министерство образования и науки Республики Адыгея. 2017-07-30 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-07-05.
- "Всероссийская перепись населения 2010 года. Численность населения Республики Адыгея. Том 4. Национальный состав" (PDF). 2013-11-04 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2014-09-11.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Sovqenovsk rayonu adiq Sheudzhen rajon Rusiya Federasiyasi Adigey Respublikasinin terkibinde inzibati erazi vahidi Inzibati merkezi Xakurinoxabl auludur Sovqenovsk rayonuBayraq d Gerb45 01 12 sm e 40 13 48 s u Olke RusiyaInzibati merkez XakurinoxablTarixi ve cografiyasiYaradilib 27 iyul 1924Sahesi 521 4 km EhalisiEhalisi 16 262 nef 2023 Resmi sayt Vikianbarda elaqeli mediafayllarCografiyasiSovgenovski rayonu Adigey Respublikasinin simal hissesinde yerlesir Erazi 45 derece simal enine paralel kesilir Rayonun erazisi 521 4 km dir Asagidaki erazilerle hemserheddir cenub serqde Kosexabl rayonu cenubda Qiaqin rayonu cenub qerbde Belorecensk rayonu qerbde Krasnoqvardeysk rayonu simalda Ust Labinski ve Kurqaninski rayonlari Sahesine gore rayon yalniz Taxtamukaysk rayonunu usteleyir lakin Sovqenovsk rayonunun ehali sixligi texminen eyni sayda yasayis menteqesi ve sebekelerinin sixligi ile demek olar ki bes defe asagidir Bu rayon erazisinde esasen kend teserrufati yasayis menteqelerinin oldugundan ve seher yasayis menteqelerinin olmamasi ile elaqedardir Kend teserrufati torpaqlari rayon erazisinin 64 7 ni tutur ve respublikanin umumi kend teserrufati torpaqlarinin 12 8 ni teskil edir Iqlimi Rayonun iqlimi rutubetli mulayimdir Gunes isiginin orta muddeti ilde 1750 ile 2200 saat arasinda deyisir Rayonda ilde 117 120 kkal sm radiasiya yer sethine daxil olur Umumi radiasiyanin boyuk bir hissesi 230 240 gun uzun bir vegetasiya dovrunu teyin edir Atmosfer dovrani hem planetar amiller hem de movsumi atmosfer tesir merkezleri ve Simali Qafqaz ucun xarakterik olan ve yer sethinin xususiyyetleri sebebinden tesirlenir Arktikadan ve Qazaxistandan gelen soyuq hava kutleleri bolgenin erazisine daxil olur Araliq denizi kulekleri rutubetli tropik havani getirir quru isti hava kutleler ise Irandan gelir Orta illik havanin temperaturu 9 8 S dir En soyuq ay yanvar Sovqenovsk rayonu ucun yanvar ayinin orta temperaturu 2 0 C dir Iyul ayinda ortalama ayliq temperatur 23 0 C dir Saxtasiz dovr 190 gundur Torpagin orta illik temperaturu 12 13 S iyul ayinda torpagin maksimal temperaturu 30 S e qeder yanvarda minimum 3 4 S qeder olur Torpagin orta temperaturu simaldan cenuba ve qerbden serqe dogru azalir Sovgenovsk rayonunda illik yagintinin miqdari 500 700 mm ilde 115 150 gundur May iyun aylarinda maksimum yagis musahide olunur ki bu da Atlantik siklonlarinin yuksek tezliyi ile izah olunur Minimum yagintinin miqdari payizin evveline dusur Yagintilarin tebieti movsumi olaraq deyisir oktyabr aprel aylarinda narin yagis may sentyabr aylarinda guclu yagislar ustunluk teskil edir Tesvir olunan erazide orta hundurluyu 20 30 sm olan qar ortuyu noyabrin ucuncu ongunluyunden aprelin ikinci ongunluyune qederdir Duzenlikde qarli gunlerin sayi qerbden serqe daglarda simaldan cenuba qeder artir Qarsiz qislarin boyuk tekrarlanmasi 40 70 musahide olunur Erazi mehsul yetisdirmek ucun kifayet qeder istilik ve nem alir EhaliMilli terkib 2010 cu il Umumrusiya siyahiya alinmasinin melumatlarina gore rayonun milli terkibi haqqinda asagidaki melumatlar verilmisdir Milliyyet SayAdiqlar 62 88 10 613Ruslar 32 77 5 532Tatarlar 0 97 163Azerbaycanlilar 0 94 158Ermeniler 0 55 92Ukraynalilar 0 37 63Moldovanlar 0 20 33Cerkezler 0 16 27Belaruslar 0 13 22Cexler 0 13 22Abxazlar 0 11 19Osetinler 0 08 14Tacikler 0 08 13Qaracilar 0 08 13Gurculer 0 06 10Yerli ozunu idareetmeSovqenovsk rayonu erazisine 6 kend inzibati vahidliyine umumilikde 31 yasayis menteqesi daxildir MenbeIstinadlarhttps 23 rosstat gov ru storage mediabank D0 A7 D0 B8 D1 81 D0 BB D0 B5 D0 BD D0 BD D0 BE D1 81 D1 82 D1 8C 20 D0 BF D0 BE D1 81 D1 82 D0 BE D1 8F D0 BD D0 BD D0 BE D0 B3 D0 BE 20 D0 BD D0 B0 D1 81 D0 B5 D0 BB D0 B5 D0 BD D0 B8 D1 8F 20 D0 BF D0 BE 20 D0 9C D0 9E 20 D0 B8 20 D0 BD D0 B0 D1 81 D0 B5 D0 BB D0 B5 D0 BD D0 BD D1 8B D0 BC 20 D0 BF D1 83 D0 BD D0 BA D1 82 D0 B0 D0 BC 20 D0 BD D0 B0 201 20 D1 8F D0 BD D0 B2 D0 B0 D1 80 D1 8F 202012 2023 20 D0 B3 D0 BE D0 B4 D0 BE D0 B2 rar rus Bersirov B M Ministerstvo obrazovaniya i nauki Respubliki Adygeya 2017 07 30 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2017 07 05 Vserossijskaya perepis naseleniya 2010 goda Chislennost naseleniya Respubliki Adygeya Tom 4 Nacionalnyj sostav PDF 2013 11 04 tarixinde PDF Istifade tarixi 2014 09 11