Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Şengen razılaşması — gömrük-sərhəd nəzarətinin ləğv olunması haqqında 14 iyun 1985-ci ildə 5 Avropa ölkəsi (Belçika, Niderland, Lüksemburq, Fransa, AFR) arasında Lüksemburqun Şengen şəhərində imzalanmış razılaşma. 26 mart 1995-ci il tarixindən qüvvəyə minmişdir.
| Şengen razılaşması | |
|---|---|
| Benilüks İqtisadi İttifaqı ölkələri, Almaniya Federativ Respublikası və Fransa Respublikası arasında Sərhəd məntəqələrində nəzarət yoxlamalarının tədricən aradan qaldırılması haqqında Saziş | |
 14 iyun 1985-ci il tarixdə Şengen Sazişinin imzalanması | |
| İmzalanma tarixi | 14 iyun 1985 |
| İmzalanma yeri | Şengen, Lüksemburq |
| Qüvvəyə minməsi | 26 mart 1995 |
| Tərəflər | İsveçrə, Almaniya Federativ Respublikası, Fransa, Avstriya, Lüksemburq, İspaniya, Portuqaliya, Niderland, Belçika, Danimarka |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Şengen zonası ölkələri arasında sərhəd yoxlama məntəqələri ləğv olunmuş və Şengen vizası almış turist və qonaqların Zona daxilində sərbəst hərəkəti təmin edilmişdir.
Tarixi
İnsanların azad hərəkət prinsipi hələ 1957-ci il Roma müqaviləsində nəzərdə tutulmuşdur. Bununla belə, üzv dövlətlər tərəfindən həmin dövlətin vətəndaşlarının sərhəd keçid məntəqəsində pasport və gömrük yoxlamalarında nəzarət qalmaqda davam edirdi. Üzv dövlətlər arasında belə yoxlamalar barəsində mübahisə yarandıqdan sonra 14 iyun 1985-ci ildə Avropa İqtisadi Birliyinin beş üzv dövləti — Belçika, Niderland, Lüksemburq, Fransa, AFR müvafiq sazişi imzaladılar.
Şengen razılaşması Saarbücken müqaviləsinə əsaslanır. Belə ki, Almaniya-Fransa sərhədindəki nəzarət məntəqələrini keçərkən yük maşını sürücülərinin 1984-cü ildə həyata keçirdikləri etiraz nümayişlərindən sonra 13 iyul 1984-cü ildə Qərbi Almaniya kansleri Helmut Kol ilə Fransa prezidenti Fransua Mitteran iki ölkənin ortaq sərhədlərində səyahət edənlərə tətbiq olunan nəzarətin, yoxlamaların mərhələli olaraq aradan qaldırılması ilə əlaqədar Saarbücken müqaviləsini imzalamışdılar. Daha sonra Benilüks ölkələrinin də iştirakı ilə Lüksemburqun Şengen ərazisində bugünkü müqavilənin əsasını təşkil edən və 33 maddədən ibarət Şengen Sazişi imzalandı və ortaq sərhədlərdəki yoxlamaların azaldılması razılaşdırıldı. Qeyd etmək lazımdır ki, bəzi ölkələr, o cümlədən, Böyük Britaniya milli sərhədlərinin təhlükəsizliyini qorumaq məqsədilə müqaviləyə qoşulmamışdı. Böyük Britaniya və İrlandiyaya görə bu razılaşma "gizli miqrasiya" təhdidini artırır və ölkənin bütövlüyünü "qismən də olsa" pozur.
Həmin razılaşmadan beş il keçdikdən sonra 19 iyun 1990-cı ildə Moselle çayında "Şahzadə Marie-Astrid" gəmisində II Şengen müqaviləsi imzalandı. Bu, bir tərəfdən, I Şengen müqaviləsinin tətbiqi məsələlərini əhatə edir, digər tərəfdən, vahid daxili bazarda sərbəst hərəkəti və sərhəd nəzarət məsələlərini (ildə bir dəfə pasport nəzarətinin həyata keçirilməsi) həll edirdi.
Şengen razılaşması 1991-ci ilin oktyabr ayında keçirilən Berlin konfransında müzakirə edildi. Konfransda Şərqi Avropadan da (Polşa, Çexoslovakiya, Macarıstan, Litva, Ukrayna) nümayəndələr də daxil olmaqla 27 dövlət iştirak edirdi. Konfrans Qərb dövlətlərinin təşəbbüsü ilə Şərqdən gələn mühacirlərin qarşısının alınması, onların vətənə qaytarılması məsələləri ilə əlaqədar keçirilirdi. Bu məqsədlə, 1994-cü illərin əvvəllərindən başlayaraq, Şengen dövlətlərinin İcra Komitəsi müəyyən mənada mühacir axınını dayandırdı.
Şengen razılaşmasının yerinə yetirilməsi ilə bağlı öhdəliklər iştirakçı dövlətlər tərəfindən narkotik vasitələrin yayılmasına, terrora və digər cinayətkar əməllərə qarşı mübarizənin gücləndirilməsini zəruri edirdi. Bu məqsədlə 1995-ci ilin iyul ayında - Avropa Polis İdarəsi yaradıldı.
Şengen sazişləri əsasında, xüsusilə də 1990-cı il konvensiyasının tələbləri nəzərə alınmaqla xüsusi bir hüquqyaradıcı orqan - İcraiyyə Komitəsi təsis edilmişdir. Bu Komitə Şengen hüquq qaydalarının inkişafına xidmət edən mühüm əhəmiyyətli normativ aktlar, yəni qərarlar qəbul etmək səlahiyyətinə malikdir. Hazırda bu iki Şengen sənədi və İcraiyyə Komitəsinin 200-ə yaxın qəbul etdiyi normativ sənədlər Şengen hüququnun əsas mənbəyini təşkil edir.
Üzv ölkələr
 Qoşulanlar Qüvvəyə minməyib Qoşulmaq istəyənlər Yalnız polis və məhkəmə sahəsində əməkdaşlıq |
Üzv dövlət olmaq üçün dövlətlər bir neçə şərtlərə cavab verməlidir:
- Avropa dövləti olmalıdır.
- Demokratik olmalıdır.
- Həmin dövlətdə insan hüquqları qorunmalıdır.
- Bütün Şengen qanunvericilik sistemi qəbul olunmalıdır (acquis communautaire).
- Ümumi xarici siyasət prinsiplərinə əməl olunması haqqında öhdəlik götürülməlidir (acquis politiqe).
- Birliyin məqsədlərinə əməl olunması haqqında öhdəlik götürülməlidir (finalites politiques).
- İnkişaf etmiş bazar iqtisadiyyatına malik olmalıdır.
- Dövlətin hüquqi və inzibati sistemi Birliyin ümumi sisteminə uyğun olmalıdır.
İndiyədək ümumilikdə 30 dövlət - Avropa İttifaqına üzv dövlətlərin əksəriyyəti və 3 qeyri-üzv ölkə - İslandiya, Norveç və İsveçrə bu razılaşmaya qoşulmuş və bu ölkələrdən 15-i (Avstriya, Belçika, Danimarka, Finlandiya, Fransa, Almaniya, İslandiya, İtaliya, Yunanıstan, Lüksemburq, Niderland, Norveç, Portuqaliya, İspaniya və İsveç) razılaşmadan irəli gələn öhdəlikləri yerinə yetirməkdədirlər. İrlandiya Respublikası və Böyük Britaniya isə razılaşmada yalnız polis-məhkəmə əməkdaşlığı çərçivəsində iştirak edirlər, sərhəd nəzarəti və viza rejimi ləğv olunmayıb.
Avropa İttifaqına üzv olan daha 9 ölkədə (Polşa, Çexiya, Slovakiya, Macarıstan, Latviya, Litva, Estoniya, Malta və Sloveniya) 21 dekabr 2007-ci ildən sərhəd nəzarəti ləğv edilmiş, 29 mart 2008-ci ildən isə hava sərhədlərindəki nəzarət aradan qaldırılmışdır.
Şengen vizasının mahiyyəti
Avropa Birliyinə üzv olmayan ölkələrin vətəndaşlarının Şengen zonasına səyahət etməsi Şengen vizasının tətbiq edilməsi nəticəsində asanlaşdırılıb. Şengen ölkəsinə səyahət edən zaman vahid viza sisteminin bir çox üstünlüyündən yararlanmaq olar. Şengen vizası ilə bir ölkəyə daxil olub bütün Şengen zonasında azad səyahət etmək mümkündür. Daxili sərhədlərin nəzarəti ləğv edilib. Lakin təhlükəsizliyi təmin etmək üçün Şengen zonasında bəzən nəzarətə də rast gəlinir. Daxili uçuşlar, yol və qatar səyahətləri də tədricən ölkədaxili səyahətlər kimi idarə olunur.
Hara müraciət etmək lazımdır?
Əgər siz yalnız bir Şengen ölkəsinə səyahət etmək istəyirsinizsə, o zaman yalnız həmin ölkənin səfirliyinə müraciət etməlisiniz. Şengen zonasının müxtəlif ölkələrinə səyahət etməyi nəzərdə tutursunuzsa, o zaman əsas istiqamətiniz olan ölkənin səfirliyinə müraciət etməlisiniz. Əgər siz müxtəlif Şengen ölkələrinə səyahət etməyi nəzərdə tutursunuzsa və onlardan heç biri sizin əsas istiqamətiniz deyilsə, o zaman siz ərazisinə birinci daxil olacağınız ölkənin səfirliyinə müraciət edirsiniz.
Üzvlük tarixləri
Ədəbiyyat
- M.Quliyev. Avropa hüququ. Bakı, 2009, 420 səh.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Sengen razilasmasi gomruk serhed nezaretinin legv olunmasi haqqinda 14 iyun 1985 ci ilde 5 Avropa olkesi Belcika Niderland Luksemburq Fransa AFR arasinda Luksemburqun Sengen seherinde imzalanmis razilasma 26 mart 1995 ci il tarixinden quvveye minmisdir Sengen razilasmasiBeniluks Iqtisadi Ittifaqi olkeleri Almaniya Federativ Respublikasi ve Fransa Respublikasi arasinda Serhed menteqelerinde nezaret yoxlamalarinin tedricen aradan qaldirilmasi haqqinda Sazis14 iyun 1985 ci il tarixde Sengen Sazisinin imzalanmasiImzalanma tarixi 14 iyun 1985Imzalanma yeri Sengen LuksemburqQuvveye minmesi 26 mart 1995Terefler Isvecre Almaniya Federativ Respublikasi Fransa Avstriya Luksemburq Ispaniya Portuqaliya Niderland Belcika Danimarka Vikianbarda elaqeli mediafayllar Sengen zonasi olkeleri arasinda serhed yoxlama menteqeleri legv olunmus ve Sengen vizasi almis turist ve qonaqlarin Zona daxilinde serbest hereketi temin edilmisdir TarixiInsanlarin azad hereket prinsipi hele 1957 ci il Roma muqavilesinde nezerde tutulmusdur Bununla bele uzv dovletler terefinden hemin dovletin vetendaslarinin serhed kecid menteqesinde pasport ve gomruk yoxlamalarinda nezaret qalmaqda davam edirdi Uzv dovletler arasinda bele yoxlamalar baresinde mubahise yarandiqdan sonra 14 iyun 1985 ci ilde Avropa Iqtisadi Birliyinin bes uzv dovleti Belcika Niderland Luksemburq Fransa AFR muvafiq sazisi imzaladilar Sengen razilasmasi Saarbucken muqavilesine esaslanir Bele ki Almaniya Fransa serhedindeki nezaret menteqelerini kecerken yuk masini suruculerinin 1984 cu ilde heyata kecirdikleri etiraz numayislerinden sonra 13 iyul 1984 cu ilde Qerbi Almaniya kansleri Helmut Kol ile Fransa prezidenti Fransua Mitteran iki olkenin ortaq serhedlerinde seyahet edenlere tetbiq olunan nezaretin yoxlamalarin merheleli olaraq aradan qaldirilmasi ile elaqedar Saarbucken muqavilesini imzalamisdilar Daha sonra Beniluks olkelerinin de istiraki ile Luksemburqun Sengen erazisinde bugunku muqavilenin esasini teskil eden ve 33 maddeden ibaret Sengen Sazisi imzalandi ve ortaq serhedlerdeki yoxlamalarin azaldilmasi razilasdirildi Qeyd etmek lazimdir ki bezi olkeler o cumleden Boyuk Britaniya milli serhedlerinin tehlukesizliyini qorumaq meqsedile muqavileye qosulmamisdi Boyuk Britaniya ve Irlandiyaya gore bu razilasma gizli miqrasiya tehdidini artirir ve olkenin butovluyunu qismen de olsa pozur Hemin razilasmadan bes il kecdikden sonra 19 iyun 1990 ci ilde Moselle cayinda Sahzade Marie Astrid gemisinde II Sengen muqavilesi imzalandi Bu bir terefden I Sengen muqavilesinin tetbiqi meselelerini ehate edir diger terefden vahid daxili bazarda serbest hereketi ve serhed nezaret meselelerini ilde bir defe pasport nezaretinin heyata kecirilmesi hell edirdi Sengen razilasmasi 1991 ci ilin oktyabr ayinda kecirilen Berlin konfransinda muzakire edildi Konfransda Serqi Avropadan da Polsa Cexoslovakiya Macaristan Litva Ukrayna numayendeler de daxil olmaqla 27 dovlet istirak edirdi Konfrans Qerb dovletlerinin tesebbusu ile Serqden gelen muhacirlerin qarsisinin alinmasi onlarin vetene qaytarilmasi meseleleri ile elaqedar kecirilirdi Bu meqsedle 1994 cu illerin evvellerinden baslayaraq Sengen dovletlerinin Icra Komitesi mueyyen menada muhacir axinini dayandirdi Sengen razilasmasinin yerine yetirilmesi ile bagli ohdelikler istirakci dovletler terefinden narkotik vasitelerin yayilmasina terrora ve diger cinayetkar emellere qarsi mubarizenin guclendirilmesini zeruri edirdi Bu meqsedle 1995 ci ilin iyul ayinda Avropa Polis Idaresi yaradildi Sengen sazisleri esasinda xususile de 1990 ci il konvensiyasinin telebleri nezere alinmaqla xususi bir huquqyaradici orqan Icraiyye Komitesi tesis edilmisdir Bu Komite Sengen huquq qaydalarinin inkisafina xidmet eden muhum ehemiyyetli normativ aktlar yeni qerarlar qebul etmek selahiyyetine malikdir Hazirda bu iki Sengen senedi ve Icraiyye Komitesinin 200 e yaxin qebul etdiyi normativ senedler Sengen huququnun esas menbeyini teskil edir Uzv olkelerBolqaristan Kipr Qosulanlar Lixtensteyn Ruminiya Isvec re Vatikan Qosulanlar Quvveye minmeyib Qosulmaq isteyenler Yalniz polis ve mehkeme sahesinde emekdasliq Uzv dovlet olmaq ucun dovletler bir nece sertlere cavab vermelidir Avropa dovleti olmalidir Demokratik olmalidir Hemin dovletde insan huquqlari qorunmalidir Butun Sengen qanunvericilik sistemi qebul olunmalidir acquis communautaire Umumi xarici siyaset prinsiplerine emel olunmasi haqqinda ohdelik goturulmelidir acquis politiqe Birliyin meqsedlerine emel olunmasi haqqinda ohdelik goturulmelidir finalites politiques Inkisaf etmis bazar iqtisadiyyatina malik olmalidir Dovletin huquqi ve inzibati sistemi Birliyin umumi sistemine uygun olmalidir Indiyedek umumilikde 30 dovlet Avropa Ittifaqina uzv dovletlerin ekseriyyeti ve 3 qeyri uzv olke Islandiya Norvec ve Isvecre bu razilasmaya qosulmus ve bu olkelerden 15 i Avstriya Belcika Danimarka Finlandiya Fransa Almaniya Islandiya Italiya Yunanistan Luksemburq Niderland Norvec Portuqaliya Ispaniya ve Isvec razilasmadan ireli gelen ohdelikleri yerine yetirmekdedirler Irlandiya Respublikasi ve Boyuk Britaniya ise razilasmada yalniz polis mehkeme emekdasligi cercivesinde istirak edirler serhed nezareti ve viza rejimi legv olunmayib Avropa Ittifaqina uzv olan daha 9 olkede Polsa Cexiya Slovakiya Macaristan Latviya Litva Estoniya Malta ve Sloveniya 21 dekabr 2007 ci ilden serhed nezareti legv edilmis 29 mart 2008 ci ilden ise hava serhedlerindeki nezaret aradan qaldirilmisdir Sengen vizasinin mahiyyetiAvropa Birliyine uzv olmayan olkelerin vetendaslarinin Sengen zonasina seyahet etmesi Sengen vizasinin tetbiq edilmesi neticesinde asanlasdirilib Sengen olkesine seyahet eden zaman vahid viza sisteminin bir cox ustunluyunden yararlanmaq olar Sengen vizasi ile bir olkeye daxil olub butun Sengen zonasinda azad seyahet etmek mumkundur Daxili serhedlerin nezareti legv edilib Lakin tehlukesizliyi temin etmek ucun Sengen zonasinda bezen nezarete de rast gelinir Daxili ucuslar yol ve qatar seyahetleri de tedricen olkedaxili seyahetler kimi idare olunur Hara muraciet etmek lazimdir Eger siz yalniz bir Sengen olkesine seyahet etmek isteyirsinizse o zaman yalniz hemin olkenin sefirliyine muraciet etmelisiniz Sengen zonasinin muxtelif olkelerine seyahet etmeyi nezerde tutursunuzsa o zaman esas istiqametiniz olan olkenin sefirliyine muraciet etmelisiniz Eger siz muxtelif Sengen olkelerine seyahet etmeyi nezerde tutursunuzsa ve onlardan hec biri sizin esas istiqametiniz deyilse o zaman siz erazisine birinci daxil olacaginiz olkenin sefirliyine muraciet edirsiniz Uzvluk tarixleri26 mart 1995 Belcika Fransa Monako Almaniya Luksemburq Niderland Portuqaliya Ispaniya 26 oktyabr 1997 Italiya 1 dekabr 1997 Avstriya 26 mart 2000 Yunanistan 25 mart 2001 Danimarka Finlandiya Islandiya Norvec Isvec 21 dekabr 2007 Estoniya Latviya Litva Polsa Cexiya Slovakiya Sloveniya Macaristan Malta noyabr 2008 Isvecre Lixtensteyn 2009 Kipr 2011 Bolqaristan Ruminiya Namized olkeler Xorvatiya TurkiyeEdebiyyatM Quliyev Avropa huququ Baki 2009 420 seh Hemcinin baxSengen