Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Şahruddin Aydiyeviç Qapurov (çeç. Гапуров, Шахьрудин Айдиевич; 6 yanvar 1951, Taş-Kumır, Cəlalabad vilayəti) — Çeçenistan tarixçisi, alimi, tarix elmləri doktoru (2004), professor (2006), Çeçenistan Elmlər Akademiyasının akademiki və prezidenti (2006-cı ildən). Çeçenistan Respublikasının əməkdar elm xadimi, Rusiya Puqvaş Komitəsinin Qroznı şöbəsinin üzvü.
| Şahruddin Aydiyeviç Qapurov | |
|---|---|
| çeç. Гапуров, Шахьрудин Айдиевич | |
| Doğum tarixi | 6 yanvar 1951 (73 yaş) |
| Doğum yeri | |
| Milliyyəti | çeçen |
| Elm sahələri | hindşünaslıq, qafqazşünaslıq |
| Elmi dərəcəsi | |
| Elmi adları |
|
| İş yeri | |
| Təhsili |
|
| Üzvlüyü | |
| Mükafatları |  |
Həyatı
Şahruddin Qapurov 6 yanvar 1951-ci ildə çeçenlərin və inquşların deportasiyasından sonra Mərkəzi Asiyayada sürgün zamanı Qırğızıstan SSR-in Taş-Kumır şəhərində anadan olub. Atası öləndə onun təxminən iki yaşı vardı. Uşaqları saxlamaq üçün anası kömür mədəninə işləməyə getmişdi.
1958-ci ildə Taş-Kumırda məktəbə getmişdir. Amma rus dilini zəif bildiyi üçün dərslər yaxşı getmirdi. 1958-ci ilin noyabrında ailə vətənə qayıtdı. Şahruddin təhsilini Çeçen-İnquş Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının Naji-Yurt rayonunun Bulqat-İrzu kəndində davam etdirib. Tədris çeçen dilində aparılırdı və Şahruddin ən yaxşı şagird oldu. Beşinci sinifdən bədii ədəbiyyat oxumağa aludə olmuşdu. Doğma kəndində kitabxana olmadığından kitab almaq üçün qonşu kəndlərə getmək məcburiyyətində qalırdı. 1966-cı ilin fevralında mədəndə iş nəticəsində yaranan vərəm xəstəliyindən Şahrudinin anası vəfat etdi.
Doğma kəndimdə cəmi səkkizillik məktəb olduğu üçün təhsilimi Beno-Yurt kəndindəki orta məktəbdə davam etdirməli oldu. 1968-ci ildə məktəbi qızıl medalla bitirmişdir. 1972-ci ildə Çeçenistan Pedaqoji İnstitutunun tarix fakültəsini fərqlənmə diplomu ilə məzun oldu.
1972-ci ildə Qapurov "Ümumi tarix" ixtisası üzrə Rostov Dövlət Universitetinin əyani aspirantura şöbəsində oxumğa başlamışdır. Onun Hindistanın müasir tarixi üzrə namizədlik dissertasiyası yazmaq istəyi Şimali Qafqazda hindistanlı mütəxəssislərin olmaması ilə baş tutmadı. Bu səbəbdən Qapurov Moskva Dövlət Universitetinə getməyə məcbur oldu. Onun elmi məsləhətçisi vəzifəsinə SSRİ Elmlər Akademiyasının Şərqşünaslıq İnstitutunda Hindistan və Pakistan şöbəsinin müdiri işləmiş məşhur vətəndaş müharibəsi iştirakçısının oğlu Qriqori Qriqoryeviç Kotovski təyin edildi. Mənbələrin əksəriyyəti ingilis dilində olduğundan (Qapurov isə alman dilini öyrənirdi), o bu dili təkbaşına öyrənməyə məcbur qaldı.
Əmək fəaliyyəti
1976-cı ildə Qapurov aspiranturanı bitirib. 1978-ci ildə "1959–1969-cu illərdə Hindistanda aqrar məsələ üzrə ideoloji və siyasi mübarizə" mövzusunda namizədlik dissertasiyası müdafiə edərək Şimali Qafqazda ilk hindşünas oldu.
1977-ci ildə Çeçen-İnquş Universitetində Asiya və Afrika ölkələrinin tarixindən dərs deməyə başladı. 1987-ci ildə Çeçen-İnquş Universitetinin Ümumi tarix kafedrasının müdiri və universitetin Elmi Şurasının ən gənc üzvü olmuşdur.
1999-cu ildə təcrübə keçmək üçün Moskvaya getdi. Birinci Çeçenistan müharibəsi səbəbindən o, 2000-ci ilin may ayına qədər orda qalmaq məcburiyyətində qaldı. O, bu vaxtdan istifadə edərək XIX əsrin Qafqaz müharibəsi və bu müharibədə çeçenlərin rolu ilə bağlı materiallar topladı. Qapurov bu materialdan istifadə edərək 2002–2009-cu illərdə yeddi monoqrafiya nəşr etdirmişdir.
Şaxrudin Qapurov 200-dən çox elmi məqalənin müəllifidir. 2006-cı ildə o, Çeçenistan Respublikası Elmlər Akademiyasının prezidenti seçilib.
İstinadlar
- "Гапуров Шахрудин Айдиевич" (PDF). 2018-01-12 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2021-10-30.
- "Президент Академии наук Чеченской Республики - Гапуров Шахрудин Айдиевич". 2022-03-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-10-30.
Ədəbiyyat
- Гапуров Ш. А. Россия и Чечня: последняя треть XVIII--первая половина XIX века. Академия наук ЧР. 2009.
Xarici keçidlər
- Гапуров Шахрудин Айдиевич на сайте АН ЧР ()
- Светом правды озаряя путь
- "Одна, но пламенная страсть" к науке [ölü keçid]
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Sahruddin Aydiyevic Qapurov cec Gapurov Shahrudin Ajdievich 6 yanvar 1951 Tas Kumir Celalabad vilayeti Cecenistan tarixcisi alimi tarix elmleri doktoru 2004 professor 2006 Cecenistan Elmler Akademiyasinin akademiki ve prezidenti 2006 ci ilden Cecenistan Respublikasinin emekdar elm xadimi Rusiya Puqvas Komitesinin Qrozni sobesinin uzvu Sahruddin Aydiyevic Qapurovcec Gapurov Shahrudin AjdievichDogum tarixi 6 yanvar 1951 1951 01 06 73 yas Dogum yeri Tas Kumir Celalabad vilayeti Qirgizistan SSR SSRIMilliyyeti cecenElm saheleri hindsunasliq qafqazsunasliqElmi derecesi tarix elmleri doktoruElmi adlari professor d akademikIs yeri Cecenistan Elmler AkademiyasiTehsili Cecen Dovlet Pedaqoji Institutu d Uzvluyu Gurcustan Milli Elmler Akademiyasi 2018 MukafatlariHeyatiSahruddin Qapurov 6 yanvar 1951 ci ilde cecenlerin ve inquslarin deportasiyasindan sonra Merkezi Asiyayada surgun zamani Qirgizistan SSR in Tas Kumir seherinde anadan olub Atasi olende onun texminen iki yasi vardi Usaqlari saxlamaq ucun anasi komur medenine islemeye getmisdi 1958 ci ilde Tas Kumirda mektebe getmisdir Amma rus dilini zeif bildiyi ucun dersler yaxsi getmirdi 1958 ci ilin noyabrinda aile vetene qayitdi Sahruddin tehsilini Cecen Inqus Muxtar Sovet Sosialist Respublikasinin Naji Yurt rayonunun Bulqat Irzu kendinde davam etdirib Tedris cecen dilinde aparilirdi ve Sahruddin en yaxsi sagird oldu Besinci sinifden bedii edebiyyat oxumaga alude olmusdu Dogma kendinde kitabxana olmadigindan kitab almaq ucun qonsu kendlere getmek mecburiyyetinde qalirdi 1966 ci ilin fevralinda medende is neticesinde yaranan verem xesteliyinden Sahrudinin anasi vefat etdi Dogma kendimde cemi sekkizillik mekteb oldugu ucun tehsilimi Beno Yurt kendindeki orta mektebde davam etdirmeli oldu 1968 ci ilde mektebi qizil medalla bitirmisdir 1972 ci ilde Cecenistan Pedaqoji Institutunun tarix fakultesini ferqlenme diplomu ile mezun oldu 1972 ci ilde Qapurov Umumi tarix ixtisasi uzre Rostov Dovlet Universitetinin eyani aspirantura sobesinde oxumga baslamisdir Onun Hindistanin muasir tarixi uzre namizedlik dissertasiyasi yazmaq isteyi Simali Qafqazda hindistanli mutexessislerin olmamasi ile bas tutmadi Bu sebebden Qapurov Moskva Dovlet Universitetine getmeye mecbur oldu Onun elmi meslehetcisi vezifesine SSRI Elmler Akademiyasinin Serqsunasliq Institutunda Hindistan ve Pakistan sobesinin mudiri islemis meshur vetendas muharibesi istirakcisinin oglu Qriqori Qriqoryevic Kotovski teyin edildi Menbelerin ekseriyyeti ingilis dilinde oldugundan Qapurov ise alman dilini oyrenirdi o bu dili tekbasina oyrenmeye mecbur qaldi Emek fealiyyeti1976 ci ilde Qapurov aspiranturani bitirib 1978 ci ilde 1959 1969 cu illerde Hindistanda aqrar mesele uzre ideoloji ve siyasi mubarize movzusunda namizedlik dissertasiyasi mudafie ederek Simali Qafqazda ilk hindsunas oldu 1977 ci ilde Cecen Inqus Universitetinde Asiya ve Afrika olkelerinin tarixinden ders demeye basladi 1987 ci ilde Cecen Inqus Universitetinin Umumi tarix kafedrasinin mudiri ve universitetin Elmi Surasinin en genc uzvu olmusdur 1999 cu ilde tecrube kecmek ucun Moskvaya getdi Birinci Cecenistan muharibesi sebebinden o 2000 ci ilin may ayina qeder orda qalmaq mecburiyyetinde qaldi O bu vaxtdan istifade ederek XIX esrin Qafqaz muharibesi ve bu muharibede cecenlerin rolu ile bagli materiallar topladi Qapurov bu materialdan istifade ederek 2002 2009 cu illerde yeddi monoqrafiya nesr etdirmisdir Saxrudin Qapurov 200 den cox elmi meqalenin muellifidir 2006 ci ilde o Cecenistan Respublikasi Elmler Akademiyasinin prezidenti secilib Istinadlar Gapurov Shahrudin Ajdievich PDF 2018 01 12 tarixinde PDF Istifade tarixi 2021 10 30 Prezident Akademii nauk Chechenskoj Respubliki Gapurov Shahrudin Ajdievich 2022 03 08 tarixinde Istifade tarixi 2021 10 30 EdebiyyatGapurov Sh A Rossiya i Chechnya poslednyaya tret XVIII pervaya polovina XIX veka Akademiya nauk ChR 2009 Xarici kecidlerGapurov Shahrudin Ajdievich na sajte AN ChR Svetom pravdy ozaryaya put Odna no plamennaya strast k nauke olu kecid