Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Şah Abbas Karvansarası — Şah Abbasın əmri ilə Gəncə şəhərində tikilmiş karvansara. Karvansara Çökək Hamam və Şah Abbas məscidi ilə yeraltı yollarla əlaqəli olub.
| Şah Abbas karvansarası | |
|---|---|
 Şah Abbas karvansarası 2023-cü ildə | |
 | |
| Ölkə |  Azərbaycan |
| Şəhər |  Gəncə |
| Yerləşir | Gəncə |
| Tikilmə tarixi | XVII əsr |
| Vəziyyəti | Bərpa edilib |
| Kateqoriya | karvansara |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Abidə Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2001-ci il avqustun 2-də verdiyi 132 nömrəli qərar ilə ölkə əhəmiyyətli daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin siyahısına salınıb.
Tarixi
Karvansaranın inşasına 1606-cı ildə Şah Abbas Səfəvinin göstərişi ilə başlayıblar. Binanın layihələndirilməsinə və tikintisinə Şeyx Bəhaəddin başçılıq edib. Bişmiş qırmızı kərpicdən yaradılan ikimərtəbəli bina 1613–1614-cü illərdə istifadəyə verilib.
Rus şairi Yakov Polonski XIX əsrin ortalarında Gəncədə səfərdə olarkən bir neçə gün Şah Abbas karvansarasında qalıb. Sonradan 1847-ci ildə Zakavkazski vestnik qəzetinin 21-ci nömrəsində çıxan "Gəncə" oçerkində şəhər və bu karvansara haqda öz təəssüratını çap etdirib.
1905-ci ildə ermənilərin Gəncə şəhərində törətdiyi qırğın zamanı bu karvansara da yandırılıb və abidə ciddi dağıntıya məruz qalıb. Karvansaranın yandırılması ilə bağlı Firudin bəy Köçərli öz xatirələrində yazıb:
 | 1905-ci sənədə…erməni tayfasının üzündən salamat qalmadı. Şah Abbas karvansarası yanıb tələf oldu. |  |
Aprel işğalından sonra
Azərbaycan bolşeviklər tərəfindən işğal edildikdən sonra karvansara 1930-cu ilə kimi fəaliyyət göstərib. 1970-ci illərdə Şah Abbas və Uğurlu xan karvansaralarında rəssam Cavanşir Məmmədovun rəhbərliyi ilə kompleks bədii tərtibat, bərpa və abadlaşdırma işləri aparılıb. Daha sonra karvansarada "Azərbaycan miniatürləri" muzeyi, "Məhsəti Gəncəvi" – qadınların yaradıcılığı muzeyi yaradılıb. Binanın fasadında şairə Məhsəti Gəncəvinin heykəli qoyulub.
Müstəqillikdən sonra
Abidə Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2001-ci il avqustun 2-də verdiyi 132 nömrəli qərar ilə ölkə əhəmiyyətli daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin siyahısına salınıb.
Karvansaranın binasında bir müddət Gəncə Humanitar Kolleci yerləşib. 2011-ci ildən karvansarada bərpa işlərinə start verilib. Tikinti-bərpa işlərində Şəkidə istehsal olunan bir milyon ədəd qırmızı kərpic işlədilib. Təmir-bərpa işlərində XVII əsrdə olduğu kimi, əsasən əhəng və qum qarışığından istifadə edilib. Sovet dövründə bir neçə dəfə yöndəmsiz təmirə məruz qalan karvansaranın tarixiliyini qorumaq məqsədilə əvvəllər inşa edilən əlavə tikililər sökülüb. Tarixi abidənin möhkəmləndirilməsi yekunlaşıb, qəzalı vəziyyətdə olan hissələri təmir olunub, kommunikasiya xətləri çəkilib. Karvansaranın dam örtüyü dəyişdirilib, fasadın uçmaq təhlükəsində olan sağ divarı bərpa edilib, həmçinin binanın bütün hücrə və otaqları əvvəlki görkəminə qaytarılıb.
Şah Abbas karvansarası ona bitişik Uğurlu Xan karvansarası ilə birlikdə bərpa edilib. Hər iki karvansaranın birlikdə 120 otağı, 900 m² uzunluğunda dəhlizi, 4 daxili və 3 xarici girişi var. Bərpadan sonra burada hotel kompleksi kimi fəaliyyət göstərir.
Memarlığı
Karvansara dördkünc formasındadır. İki həyəti var, arxa həyətdə bina boyunca çinar ağacları əkilib. Binanın mərkəz hissəsi səkkiz kiçik tağlı, yan tərəflərsə böyük tağlı eyvanlardan ibarətdir. Karvansaranın zirzəmisi, mətbəxi, qonaqlar üçün kiçik və böyük otaqları, qoşqu heyvanlarının saxlanma yerləri, həyətdə açıq havada çayxanası, çoxlu sayda saxlanclar və anbar otaqları var.
Binanın birinci mərtəbəsi 17 iri tağdan ibarətdir. Birinci mərtəbədə sağ və sol divarların içərisində gözətçilərin dayanması üçün konusabənzər yarıqlar düzəldilib və daxili işıqlandırmaq üçün lampa, həmçinin şamlardan istifadə olunub. Binanın bu hissəsi pəncərəsizdir. İkinci mərtəbəyə qalxan pillələr 44 pillədən ibarətdir və karvansaranın daxilində yerləşir. Pillələrin yerləşdiyi hündür interyerin tavanını təşkil edən günbəzdə səkkizguşəli ulduz formasında olan şəbəkəli naxış kompozisiyası var. Burada həmçinin interyerin qaranlıq olmasını nəzərə alan memar problemi həll etmək üçün səkkizguşəli açıqrəngli ulduzdan istifadə edib. Həmçinin günbəzin mərkəzi hissəsinin ornament elementləri ilə kompozisiyanın sıx, yığcam qovşağı yaradılıb. Mərkəzdən kənarlara doğru yayılan həndəsi naxış elementləri kompozisiyadakı gərginliyi azaldır, ona sərbəstlik verir.
Karvansarada 54 tək adamlıq, 15 böyük otaq, xəlvətxana, yeməkxana, çayxana, həmçinin digər məqsədlər üçün istifadə olunan otaq, dam və anbarlar olub. Karvansara Çökək Hamam və Şah Abbas məscidi ilə yeraltı yollarla əlaqəli olub.
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
- Gəncə Şah Abbas Karvansarası
- Karvansaranın restavrasiyası ilə bağlı reportaj
- 4 əsr sonra Gəncədən açılan qapı — Gəncə Daşların yaddaşı / Ganja Tv
İstinadlar
- "Şah Abbas karvansarasında aparılan bərpa işləri bu il başa çatacaq" (az.). mct.gov.az. 23 fevral 2018. 13 mart 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-03-13.
- Nigar Kərimova. "Gəncə Karvansaraları" (az.). Azərbaycan Yazıçılar Birliyi. 2015-10-11. 2020-01-31 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-01-05.
- "Gəncənin Şah Abbas karvansarasında aparılan bərpa işləri bu il tamamlanacaq" (az.). azertag.az. 15 yanvar 2018. 2019-03-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-03-13.
- "Gəncədə 400 illik tarixə malik olan Şah Abbas karvansarayı" (az.). gencexeber.az. 2022-02-16. 2023-01-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-01-05.
- Anar Burcəliyev. "Gəncəni gözəlləşdirən Şah Abbas və Uğurlu xan karvansaraları" (az.). medeniyyet.az. 2019-03-15. 2019-03-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-01-05.
- Emil Eyyubov. (ingilis). Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi. 2018-07-27. 2019-03-13 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-03-13.
- "Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2001-ci il 2 avqust Tarixli 132 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmişdir" (PDF) (az.). mct.gov.az. 2001-08-02. 2021-07-07 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2023-01-05.
- (az.). Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi. 23 avqust 2018. 2019-03-13 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-03-13.
- "İlham Əliyev Gəncədə "Şah Abbas" və "Uğurlu Xan" karvansara kompleksinin bərpadan sonra istifadəyə verilməsi mərasimində iştirak edib" (az.). president.az. 2020-06-24. 2022-07-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-01-06.
- "Gəncədəki tarixi karvansara hotelə çevrildi" (az.). oxu.az. 2020-07-06. 2020-09-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-01-06.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Sah Abbas Karvansarasi Sah Abbasin emri ile Gence seherinde tikilmis karvansara Karvansara Cokek Hamam ve Sah Abbas mescidi ile yeralti yollarla elaqeli olub Sah Abbas karvansarasiSah Abbas karvansarasi 2023 cu ilde40 40 43 sm e 46 21 39 s u Olke AzerbaycanSeher GenceYerlesir GenceTikilme tarixi XVII esrVeziyyeti Berpa edilibKateqoriyakarvansaraSah Abbas mescidi Vikianbarda elaqeli mediafayllar Abide Azerbaycan Respublikasi Nazirler Kabinetinin 2001 ci il avqustun 2 de verdiyi 132 nomreli qerar ile olke ehemiyyetli dasinmaz tarix ve medeniyyet abidelerinin siyahisina salinib TarixiKarvansara XIX esrde Karvansaranin insasina 1606 ci ilde Sah Abbas Sefevinin gosterisi ile baslayiblar Binanin layihelendirilmesine ve tikintisine Seyx Behaeddin basciliq edib Bismis qirmizi kerpicden yaradilan ikimertebeli bina 1613 1614 cu illerde istifadeye verilib Rus sairi Yakov Polonski XIX esrin ortalarinda Gencede seferde olarken bir nece gun Sah Abbas karvansarasinda qalib Sonradan 1847 ci ilde Zakavkazski vestnik qezetinin 21 ci nomresinde cixan Gence ocerkinde seher ve bu karvansara haqda oz teessuratini cap etdirib 1905 ci ilde ermenilerin Gence seherinde toretdiyi qirgin zamani bu karvansara da yandirilib ve abide ciddi dagintiya meruz qalib Karvansaranin yandirilmasi ile bagli Firudin bey Kocerli oz xatirelerinde yazib 1905 ci senede ermeni tayfasinin uzunden salamat qalmadi Sah Abbas karvansarasi yanib telef oldu Aprel isgalindan sonra Azerbaycan bolsevikler terefinden isgal edildikden sonra karvansara 1930 cu ile kimi fealiyyet gosterib 1970 ci illerde Sah Abbas ve Ugurlu xan karvansaralarinda ressam Cavansir Memmedovun rehberliyi ile kompleks bedii tertibat berpa ve abadlasdirma isleri aparilib Daha sonra karvansarada Azerbaycan miniaturleri muzeyi Mehseti Gencevi qadinlarin yaradiciligi muzeyi yaradilib Binanin fasadinda saire Mehseti Gencevinin heykeli qoyulub Musteqillikden sonra Abide Azerbaycan Respublikasi Nazirler Kabinetinin 2001 ci il avqustun 2 de verdiyi 132 nomreli qerar ile olke ehemiyyetli dasinmaz tarix ve medeniyyet abidelerinin siyahisina salinib Karvansaranin binasinda bir muddet Gence Humanitar Kolleci yerlesib 2011 ci ilden karvansarada berpa islerine start verilib Tikinti berpa islerinde Sekide istehsal olunan bir milyon eded qirmizi kerpic isledilib Temir berpa islerinde XVII esrde oldugu kimi esasen eheng ve qum qarisigindan istifade edilib Sovet dovrunde bir nece defe yondemsiz temire meruz qalan karvansaranin tarixiliyini qorumaq meqsedile evveller insa edilen elave tikililer sokulub Tarixi abidenin mohkemlendirilmesi yekunlasib qezali veziyyetde olan hisseleri temir olunub kommunikasiya xetleri cekilib Karvansaranin dam ortuyu deyisdirilib fasadin ucmaq tehlukesinde olan sag divari berpa edilib hemcinin binanin butun hucre ve otaqlari evvelki gorkemine qaytarilib Sah Abbas karvansarasi ona bitisik Ugurlu Xan karvansarasi ile birlikde berpa edilib Her iki karvansaranin birlikde 120 otagi 900 m uzunlugunda dehlizi 4 daxili ve 3 xarici girisi var Berpadan sonra burada hotel kompleksi kimi fealiyyet gosterir MemarligiKarvansara dordkunc formasindadir Iki heyeti var arxa heyetde bina boyunca cinar agaclari ekilib Binanin merkez hissesi sekkiz kicik tagli yan tereflerse boyuk tagli eyvanlardan ibaretdir Karvansaranin zirzemisi metbexi qonaqlar ucun kicik ve boyuk otaqlari qosqu heyvanlarinin saxlanma yerleri heyetde aciq havada cayxanasi coxlu sayda saxlanclar ve anbar otaqlari var Binanin birinci mertebesi 17 iri tagdan ibaretdir Birinci mertebede sag ve sol divarlarin icerisinde gozetcilerin dayanmasi ucun konusabenzer yariqlar duzeldilib ve daxili isiqlandirmaq ucun lampa hemcinin samlardan istifade olunub Binanin bu hissesi penceresizdir Ikinci mertebeye qalxan pilleler 44 pilleden ibaretdir ve karvansaranin daxilinde yerlesir Pillelerin yerlesdiyi hundur interyerin tavanini teskil eden gunbezde sekkizguseli ulduz formasinda olan sebekeli naxis kompozisiyasi var Burada hemcinin interyerin qaranliq olmasini nezere alan memar problemi hell etmek ucun sekkizguseli aciqrengli ulduzdan istifade edib Hemcinin gunbezin merkezi hissesinin ornament elementleri ile kompozisiyanin six yigcam qovsagi yaradilib Merkezden kenarlara dogru yayilan hendesi naxis elementleri kompozisiyadaki gerginliyi azaldir ona serbestlik verir Karvansarada 54 tek adamliq 15 boyuk otaq xelvetxana yemekxana cayxana hemcinin diger meqsedler ucun istifade olunan otaq dam ve anbarlar olub Karvansara Cokek Hamam ve Sah Abbas mescidi ile yeralti yollarla elaqeli olub Hemcinin baxCamalabad karvansarasi Sed el Seltene karvansarasi Sah Abbas Karvansarasi Merend Xarici kecidlerGence Sah Abbas Karvansarasi Karvansaranin restavrasiyasi ile bagli reportaj 4 esr sonra Genceden acilan qapi Gence Daslarin yaddasi Ganja TvIstinadlar Sah Abbas karvansarasinda aparilan berpa isleri bu il basa catacaq az mct gov az 23 fevral 2018 13 mart 2019 tarixinde Istifade tarixi 2019 03 13 Nigar Kerimova Gence Karvansaralari az Azerbaycan Yazicilar Birliyi 2015 10 11 2020 01 31 tarixinde Istifade tarixi 2023 01 05 Gencenin Sah Abbas karvansarasinda aparilan berpa isleri bu il tamamlanacaq az azertag az 15 yanvar 2018 2019 03 13 tarixinde Istifade tarixi 2019 03 13 Gencede 400 illik tarixe malik olan Sah Abbas karvansarayi az gencexeber az 2022 02 16 2023 01 05 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2023 01 05 Anar Burceliyev Genceni gozellesdiren Sah Abbas ve Ugurlu xan karvansaralari az medeniyyet az 2019 03 15 2019 03 17 tarixinde Istifade tarixi 2023 01 05 Emil Eyyubov ingilis Azerbaycan Dovlet Informasiya Agentliyi 2018 07 27 2019 03 13 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 03 13 Azerbaycan Respublikasi Nazirler Kabinetinin 2001 ci il 2 avqust Tarixli 132 nomreli qerari ile tesdiq edilmisdir PDF az mct gov az 2001 08 02 2021 07 07 tarixinde PDF Istifade tarixi 2023 01 05 az Azerbaycan Dovlet Informasiya Agentliyi 23 avqust 2018 2019 03 13 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 03 13 Ilham Eliyev Gencede Sah Abbas ve Ugurlu Xan karvansara kompleksinin berpadan sonra istifadeye verilmesi merasiminde istirak edib az president az 2020 06 24 2022 07 04 tarixinde Istifade tarixi 2023 01 06 Gencedeki tarixi karvansara hotele cevrildi az oxu az 2020 07 06 2020 09 18 tarixinde Istifade tarixi 2023 01 06