İşgəncə — cəza tədbiri; məhkuma fiziki əzab vermə.
Tarix
Avropada erkən neolit dövrünə aid olan, təhminən 7000 il əvvəl işgəncə mövcudluğunun sübutu olan arxeoloji tapıntılar var. Assuriya və Əhəmənilər mənbələrdə tez-tez işgəncələr qeyd olunur.
Erkən orta əsrlərdə Avropada işgəncələr nadir idi, amma 1200 və 1400 illərin arasında o, daha çox işlənilirdi.
XVII əsrin ərzində Avropada işgəncə hələ də qanunu idi, lakin onun işlənməsi getdikcə nadirləşirdi. XVIII əsrdə və XIX əsrin başlanğıcında baş verən işgəncənin qanuni qadağaların qəbul olunması zamanı o, cinayət mühakiməsi sistemində artıq çox az işlənilirdi.
Məqsədləri
Cəza
Cəza məqsədilə işgəncə antik dövründən günümüzə qədər işlənilir. Ədliyyə sistemlərinin qeyri-funksional olduğu və ya həbsxanalarında inanların həddən artıq çox oluğu ölkələrdə mövcud olan bir cəza üsulu polisin şübhəli şəxsləri tutması, onlara işgəncə verməsi və heç bir ittiham irəli sürmədən azadlığa buraxmasıdır. Belə halda işgəncə polis bölməsində, qurbanın evində və ya ictimai evdə tədbir oluna bilər.
Qabağını alma
İşgəncə həmçinin onun birbaşa qurbanına qarşı yox, əhaliyi qorxutmaqla, hakimiyyətə müxalif olanlarının qabağını almaq üçün işlənilir.ABŞ-də qulların qaçmasının və üsyanlarının qarşısını almaq məqsədilə işlənilirdi.
Etiraf
İşgəncə tarix boyu saxlanılanlardan etiraf əldə etmək üçün işlənilirdi. Və əsrlər boyu buna qarşı çıxanlar var idi. Məsələn, Aristotel, Çeare Bekkarianın işgəncənin etiraf almaq məqsədilə tədbiq olunmasına qarşı yazıları var.
Dinləndirmə
Dinləndirmə zamanı məlumat əldə etmək üçün işgəncənin işlədilməsi nisbətən nadirdir. Dinləndirmə işgəncəsi konvensional müharibələrdə də işlənilir, amma o daha çox assimetrik və vətəndaş müharibələrində işlənilir.
Hüquq
Hazırda, beynəlxalq hüquqda işgəncənin qadağası imperativ norma (jus cogens) kimi qəbul olunub. Bu o deməkdir ki, o bütün dövlətlər üçün bütün şəraitlərdə qadağandır.
Beynəlxalq humanitar hüququda müharibə zamanı işgəncə 1863-cü ilində Liber kodeksində qadağan olunmuşdur. 1984-cü ildə İşgəncələrə və digər qəddar, qeyri-insani, yaxud ləyaqəti alçaldan davranış və cəza növlərinə qarşı Konvensiya qəbul edilmiş.
İstinadlar
- Meyer, Christian; Lohr, Christian; Gronenborn, Detlef; Alt, Kurt W. "The massacre mass grave of Schöneck-Kilianstädten reveals new insights into collective violence in Early Neolithic Central Europe". . 112 (36). 2015: 11217–11222. Bibcode:2015PNAS..11211217M. doi:10.1073/pnas.1504365112. PMC 4568710. PMID 26283359.
- Jacobs, Bruno. "Torture in the Achaemenid Period". . 16 March 2017. 30 October 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 7 March 2022.
- Beam, 2020. səh. 392
- Einolf, 2007. səh. 107–108
- Hajjar, 2013. səh. 16
- Einolf, 2007. səh. 109
- Beam, 2020. səh. 400
- Einolf, 2007. səh. 104, 109
- Beam, 2020. səh. 404
- Hajjar, 2013. səh. 14
- Oette, 2021. səh. 331
- Kelly et al., 2020. səh. 73
- Celermajer, 2018. səh. 167–168
- Jensena et al., 2017. səh. 404, 408
- Hajjar, 2013. səh. 23
- Pérez-Sales, 2016. səh. 270
- Young, Kearns, 2020. səh. 7
- Wisnewski, 2010. səh. 26–27
- Barnes, 2017. səh. 40
- Evans, 2020, History of Torture
- Wisnewski, 2010. səh. 26
- Rejali, 2020. səh. 92
- Hajjar, 2013. səh. 22
- Evans, 2020, Introduction
- Saul, Flanagan, 2020. səh. 356
- Nowak, 2014. səh. 387, 401
Xarici keçidlər
- İşgəncənin hüququ təyini
- İşgəncənin qadağan olunması haqqında
- İşgəncə haqqında BMT-ninqərarları
- BMT-nin münasibəti (ing.)
- Barnes, Jamal. A Genealogy of the Torture Taboo (ingilis). Routledge. 2017. ISBN .
- Beam, Sara. Violence and Justice in Europe: Punishment, Torture and Execution // The Cambridge World History of Violence: Volume 3: AD 1500–AD 1800. Cambridge University Press. 2020. 389–407. ISBN .
- Celermajer, Danielle. The Prevention of Torture: An Ecological Approach (ingilis). Cambridge University Press. 2018. ISBN .
- "The Fall and Rise of Torture: A Comparative and Historical Analysis". Sociological Theory. 25 (2). 2007: 101–121. doi:10.1111/j.1467-9558.2007.00300.x.
- Evans, Rebecca. The Ethics of Torture: Definitions, History, and Institutions // Oxford Research Encyclopedia of International Studies (ingilis). Oxford University Press. 2020. doi:10.1093/acrefore/9780190846626.013.326. ISBN .
- . Torture: A Sociology of Violence and Human Rights (ingilis). Routledge. 2013. ISBN .
- . Psychological Torture: Definition, Evaluation and Measurement (ingilis). . 2016. ISBN .
- Jensena, Steffen; Kelly, Tobias; Andersen, Morten Koch; Christiansen, Catrine; Sharma, Jeevan Raj. "Torture and Ill-Treatment Under Perceived: Human Rights Documentation and the Poor". Human Rights Quarterly. 39 (2). 2017: 393–415. doi:10.1353/hrq.2017.0023. ISSN 1085-794X.
- Kelly, Tobias. "The Struggle Against Torture: Challenges, Assumptions and New Directions". . 11 (2). 2019: 324–333. doi:10.1093/jhuman/huz019.
- Oette, Lutz. "The Prohibition of Torture and Persons Living in Poverty: From the Margins to the Centre". (ingilis). 70 (2). 2021: 307–341. doi:10.1017/S0020589321000038. ISSN 0020-5893.
- Wisnewski, J. Jeremy. Understanding Torture (ingilis). . 2010. ISBN .
- Young, Joseph K.; Kearns, Erin M. Tortured Logic: Why Some Americans Support the Use of Torture in Counterterrorism (ingilis). Columbia University Press. 2020. ISBN .
- Rejali, Darius. The Field of Torture Today: Ten Years On from Torture and Democracy // Interrogation and Torture: Integrating Efficacy with Law and Morality. Oxford University Press. 2020. 71–106. ISBN .
- ; Flanagan, Mary. Torture and counter-terrorism // Research Handbook on International Law and Terrorism (ingilis). Edward Elgar Publishing. 2020. 354–370. ISBN .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Isgence ceza tedbiri mehkuma fiziki ezab verme TarixAvropada erken neolit dovrune aid olan tehminen 7000 il evvel isgence movcudlugunun subutu olan arxeoloji tapintilar var Assuriya ve Ehemeniler menbelerde tez tez isgenceler qeyd olunur Erken orta esrlerde Avropada isgenceler nadir idi amma 1200 ve 1400 illerin arasinda o daha cox islenilirdi XVII esrin erzinde Avropada isgence hele de qanunu idi lakin onun islenmesi getdikce nadirlesirdi XVIII esrde ve XIX esrin baslangicinda bas veren isgencenin qanuni qadagalarin qebul olunmasi zamani o cinayet muhakimesi sisteminde artiq cox az islenilirdi MeqsedleriCeza Ceza meqsedile isgence antik dovrunden gunumuze qeder islenilir Edliyye sistemlerinin qeyri funksional oldugu ve ya hebsxanalarinda inanlarin hedden artiq cox olugu olkelerde movcud olan bir ceza usulu polisin subheli sexsleri tutmasi onlara isgence vermesi ve hec bir ittiham ireli surmeden azadliga buraxmasidir Bele halda isgence polis bolmesinde qurbanin evinde ve ya ictimai evde tedbir oluna biler Qabagini alma Isgence hemcinin onun birbasa qurbanina qarsi yox ehaliyi qorxutmaqla hakimiyyete muxalif olanlarinin qabagini almaq ucun islenilir ABS de qullarin qacmasinin ve usyanlarinin qarsisini almaq meqsedile islenilirdi Etiraf Isgence tarix boyu saxlanilanlardan etiraf elde etmek ucun islenilirdi Ve esrler boyu buna qarsi cixanlar var idi Meselen Aristotel Ceare Bekkarianin isgencenin etiraf almaq meqsedile tedbiq olunmasina qarsi yazilari var Dinlendirme Dinlendirme zamani melumat elde etmek ucun isgencenin isledilmesi nisbeten nadirdir Dinlendirme isgencesi konvensional muharibelerde de islenilir amma o daha cox assimetrik ve vetendas muharibelerinde islenilir HuquqHazirda beynelxalq huquqda isgencenin qadagasi imperativ norma jus cogens kimi qebul olunub Bu o demekdir ki o butun dovletler ucun butun seraitlerde qadagandir Beynelxalq humanitar huququda muharibe zamani isgence 1863 cu ilinde Liber kodeksinde qadagan olunmusdur 1984 cu ilde Isgencelere ve diger qeddar qeyri insani yaxud leyaqeti alcaldan davranis ve ceza novlerine qarsi Konvensiya qebul edilmis IstinadlarMeyer Christian Lohr Christian Gronenborn Detlef Alt Kurt W The massacre mass grave of Schoneck Kilianstadten reveals new insights into collective violence in Early Neolithic Central Europe 112 36 2015 11217 11222 Bibcode 2015PNAS 11211217M doi 10 1073 pnas 1504365112 PMC 4568710 PMID 26283359 Jacobs Bruno Torture in the Achaemenid Period 16 March 2017 30 October 2022 tarixinde Istifade tarixi 7 March 2022 Beam 2020 seh 392 Einolf 2007 seh 107 108 Hajjar 2013 seh 16 Einolf 2007 seh 109 Beam 2020 seh 400 Einolf 2007 seh 104 109 Beam 2020 seh 404 Hajjar 2013 seh 14 Oette 2021 seh 331 Kelly et al 2020 seh 73 Celermajer 2018 seh 167 168 Jensena et al 2017 seh 404 408 Hajjar 2013 seh 23 Perez Sales 2016 seh 270 Young Kearns 2020 seh 7 Wisnewski 2010 seh 26 27 Barnes 2017 seh 40 Evans 2020 History of Torture Wisnewski 2010 seh 26 Rejali 2020 seh 92 Hajjar 2013 seh 22 Evans 2020 Introduction Saul Flanagan 2020 seh 356 Nowak 2014 seh 387 401Xarici kecidlerVikianbarda Isgence ile elaqeli mediafayllar var Isgencenin huququ teyini Isgencenin qadagan olunmasi haqqinda Isgence haqqinda BMT ninqerarlari BMT nin munasibeti ing Barnes Jamal A Genealogy of the Torture Taboo ingilis Routledge 2017 ISBN 978 1 351 97773 9 Beam Sara Violence and Justice in Europe Punishment Torture and Execution The Cambridge World History of Violence Volume 3 AD 1500 AD 1800 Cambridge University Press 2020 389 407 ISBN 978 1 107 11911 6 Celermajer Danielle The Prevention of Torture An Ecological Approach ingilis Cambridge University Press 2018 ISBN 978 1 108 63389 5 The Fall and Rise of Torture A Comparative and Historical Analysis Sociological Theory 25 2 2007 101 121 doi 10 1111 j 1467 9558 2007 00300 x Evans Rebecca The Ethics of Torture Definitions History and Institutions Oxford Research Encyclopedia of International Studies ingilis Oxford University Press 2020 doi 10 1093 acrefore 9780190846626 013 326 ISBN 978 0 19 084662 6 Torture A Sociology of Violence and Human Rights ingilis Routledge 2013 ISBN 978 0 415 51806 2 Psychological Torture Definition Evaluation and Measurement ingilis 2016 ISBN 978 1 317 20647 7 Jensena Steffen Kelly Tobias Andersen Morten Koch Christiansen Catrine Sharma Jeevan Raj Torture and Ill Treatment Under Perceived Human Rights Documentation and the Poor Human Rights Quarterly 39 2 2017 393 415 doi 10 1353 hrq 2017 0023 ISSN 1085 794X Kelly Tobias The Struggle Against Torture Challenges Assumptions and New Directions 11 2 2019 324 333 doi 10 1093 jhuman huz019 Oette Lutz The Prohibition of Torture and Persons Living in Poverty From the Margins to the Centre ingilis 70 2 2021 307 341 doi 10 1017 S0020589321000038 ISSN 0020 5893 Wisnewski J Jeremy Understanding Torture ingilis 2010 ISBN 978 0 7486 8672 8 Young Joseph K Kearns Erin M Tortured Logic Why Some Americans Support the Use of Torture in Counterterrorism ingilis Columbia University Press 2020 ISBN 978 0 231 54809 0 Rejali Darius The Field of Torture Today Ten Years On from Torture and Democracy Interrogation and Torture Integrating Efficacy with Law and Morality Oxford University Press 2020 71 106 ISBN 978 0 19 009752 3 Flanagan Mary Torture and counter terrorism Research Handbook on International Law and Terrorism ingilis Edward Elgar Publishing 2020 354 370 ISBN 978 1 78897 222 2 Huquq ile elaqedar olan bu meqale qaralamadir Meqale mezmununu zenginlesdirerek Vikipediyaya komek edin