İzvança müqaviləsi, 1672-1676-cı illər Osmanlı- Polşa-Litva Birliyi (Reç Pospolita-Polşa Krallığı Taxt-tacı və Böyük Litva Knyazlığı arasında 1569-cu ilin iyul ayında imzalanmış Lyublin uniyasına əsasən yaradılmış federativ dövlət) müharibəsinə son qoyan sülh müqaviləsi. 27 oktyabr 1676-cı ildə Ukraynanın Zuravno şəhərində imzalandığı üçün Zuravno Müqaviləsi kimi də tanınır. Türkcə adını isə Zoravno şəhərinə Türklərin verdiyi İzvança adından götürür.
İzvança müqaviləsi | |
---|---|
İmzalanma tarixi | 27 oktyabr 1676 |
İmzalanma yeri | Zuravno |
İmzalayanlar | Reç Pospolita Osmanlı imperiyası |
Tərəflər | Reç Pospolita, Osmanlı imperiyası |
Müqaviləyə gedən yol
Polşanın Osmanlı İmperiyasının himayəsi altında olan Ukrayna kazaklarına müdaxilə etməsi səbəbiylə 1672-ci ildə baş verən müharibədə Türk qoşunları qısa bir zamanda bütün Podolyeni və Ukraynanın əhəmiyyətli bir hissəsini fəth etdi, Lvov və Lublin mühasirəyə alındı və Polşa Krallığı ağır şərtləri olan Buçaş müqaviləsini imzalamalı oldu.
1673-cü ildə Polşa, ordusunu bərpa etdi, əks-hücuma keçdi və itirilmiş torpaqların bir hissəsini geri ala bildi. Daha sonra Osmanlı İmperiyası bölgəyə cəmləşdi və Türk ordusu 1675-ci ildə böyük bir bölgəni yenidən fəth etdi, Lvova gəldi. Şeytan İbrahim Paşanın komandanlığı altında olan Türk ordusu 1676-cı ildə yenidən bölgəyə hücum etdi və Lvovun cənubundakı Zuravno tərəfə keçdi, III Jan Sobieskinin komandanlığı altında olan Polşa ordusunu mühasirəyə aldı. Çətin bir vəziyyətdə olan və itirdiyi torpaqları geri ala bilməyəcəyini anlayan Polşa-Litva Birliyi sülh təklif etdi.
Müqavilə
Barışıq təklifi Osmanlı İmperiyası tərəfindən qəbul edildi və müqavilə 27 oktyabr 1676-cı ildə imzalandı. Müqavilə, Buçaş müqaviləsinin şərtlərini bir qədər yüngülləşdirdi, lakin Osmanlı İmperiyasının xeyrinə idi.
Müqaviləyə görə, Buçaş müqaviləsi ilə Osmanlı İmperiyasına verilən Podolyenin Türk torpağı olması təsdiqləndi, Osmanlı İmperiyasına verilən Kazakların üstünlük təşkil etdiyi Ukrayna ərazisinin üçdə biri Polşaya qaytarılarkən, üçdə ikisi yenidən Osmanlı İmperiyasının hakimiyyətinə həvalə edildi. Buçaş müqaviləsinin müddəaları arasında yer alan illik vergi isə qaldırıldı.
Nəticə
Bu müharibədəki qələbəyə baxmayaraq, Osmanlı İmperiyasının xeyli dərəcədə ziyan vurduğu Polşanın Avstriya ilə ittifaq yaratmasına səbəb oldu və bu ittifaqın nəticələrini Vyananın ikinci mühasirəsi (Vyana döyüşü) zamanı ağır bir şəkildə ödədi. Polşanın zəifləməsi Rusiya və Avstriyanın Polşaya və Osmanlı İmperiyasına qarşı güclənməsinə səbəb oldu. Polşanın 1772, 1793 və 1795-ci illərdə bölünməsi ilə müstəqilliyini itirəndən sonra Osmanlı torpaqları Rusiyanın hücumlarına daha çox məruz qaldı.
Həmçinin bax
Mənbə
- Allen, W. E. D., "The Ukraine-A History" Cambridge University Press, 1940, s. 168
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Izvanca muqavilesi 1672 1676 ci iller Osmanli Polsa Litva Birliyi Rec Pospolita Polsa Kralligi Taxt taci ve Boyuk Litva Knyazligi arasinda 1569 cu ilin iyul ayinda imzalanmis Lyublin uniyasina esasen yaradilmis federativ dovlet muharibesine son qoyan sulh muqavilesi 27 oktyabr 1676 ci ilde Ukraynanin Zuravno seherinde imzalandigi ucun Zuravno Muqavilesi kimi de taninir Turkce adini ise Zoravno seherine Turklerin verdiyi Izvanca adindan goturur Izvanca muqavilesiImzalanma tarixi 27 oktyabr 1676Imzalanma yeri ZuravnoImzalayanlar Rec Pospolita Osmanli imperiyasiTerefler Rec Pospolita Osmanli imperiyasiMuqavileye geden yolPolsanin Osmanli Imperiyasinin himayesi altinda olan Ukrayna kazaklarina mudaxile etmesi sebebiyle 1672 ci ilde bas veren muharibede Turk qosunlari qisa bir zamanda butun Podolyeni ve Ukraynanin ehemiyyetli bir hissesini feth etdi Lvov ve Lublin muhasireye alindi ve Polsa Kralligi agir sertleri olan Bucas muqavilesini imzalamali oldu 1673 cu ilde Polsa ordusunu berpa etdi eks hucuma kecdi ve itirilmis torpaqlarin bir hissesini geri ala bildi Daha sonra Osmanli Imperiyasi bolgeye cemlesdi ve Turk ordusu 1675 ci ilde boyuk bir bolgeni yeniden feth etdi Lvova geldi Seytan Ibrahim Pasanin komandanligi altinda olan Turk ordusu 1676 ci ilde yeniden bolgeye hucum etdi ve Lvovun cenubundaki Zuravno terefe kecdi III Jan Sobieskinin komandanligi altinda olan Polsa ordusunu muhasireye aldi Cetin bir veziyyetde olan ve itirdiyi torpaqlari geri ala bilmeyeceyini anlayan Polsa Litva Birliyi sulh teklif etdi MuqavileBarisiq teklifi Osmanli Imperiyasi terefinden qebul edildi ve muqavile 27 oktyabr 1676 ci ilde imzalandi Muqavile Bucas muqavilesinin sertlerini bir qeder yungullesdirdi lakin Osmanli Imperiyasinin xeyrine idi Muqavileye gore Bucas muqavilesi ile Osmanli Imperiyasina verilen Podolyenin Turk torpagi olmasi tesdiqlendi Osmanli Imperiyasina verilen Kazaklarin ustunluk teskil etdiyi Ukrayna erazisinin ucde biri Polsaya qaytarilarken ucde ikisi yeniden Osmanli Imperiyasinin hakimiyyetine hevale edildi Bucas muqavilesinin muddealari arasinda yer alan illik vergi ise qaldirildi NeticeBu muharibedeki qelebeye baxmayaraq Osmanli Imperiyasinin xeyli derecede ziyan vurdugu Polsanin Avstriya ile ittifaq yaratmasina sebeb oldu ve bu ittifaqin neticelerini Vyananin ikinci muhasiresi Vyana doyusu zamani agir bir sekilde odedi Polsanin zeiflemesi Rusiya ve Avstriyanin Polsaya ve Osmanli Imperiyasina qarsi guclenmesine sebeb oldu Polsanin 1772 1793 ve 1795 ci illerde bolunmesi ile musteqilliyini itirenden sonra Osmanli torpaqlari Rusiyanin hucumlarina daha cox meruz qaldi Hemcinin baxCucoro doyusu 1620 Bucas muqavilesi Osmanli Rec Pospolita muharibesi 1620 1621 MenbeAllen W E D The Ukraine A History Cambridge University Press 1940 s 168