Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İtaliya-Yunan müharibəsi (yun. Ελληνοϊταλικός Πόλεμος) və ya Yunan müharibəsi (it. Guerra di Grecia) İtaliya və Yunanıstan arasında 28 oktyabr 1940–1941-ci il aprelin 30 — dək davam edən müharibədir. Bu yerli müharibə Berlin-Roma-Tokio oxu və Müttəfiq güclər arasında İkinci Dünya Müharibəsinin Balkan Kampaniyasına başladı və nəticədə İngiltərə və Almaniyanın iştirak etdiyi Yunanıstan uğrunda döyüşə çevrildi.
| İtaliya–Yunanıstan müharibəsi | |
|---|---|
 | |
| Tarix | 23 aprel 1941 |
| Yeri | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Müharibəyə hazırlıq
Almaniyanın Avropadakı hərbi uğurları İtaliya hökumətini Afrika və Balkanlarda "paralel" müharibəni genişləndirməyə sövq etdi. Ümid edirdi ki, fəth edilmiş Albaniya öz planlarını həyata keçirmək üçün əlverişli tramplin ola bilər. 1940-cı ilin oktyabrında alman qoşunları Rumıniyaya daxil oldu, bu barədə nasist rəhbərliyi italyan müttəfiqinə xəbərdarlıq etmədi. Bu, Mussolini üçün "təşəbbüs göstərmək" üçün bəhanə oldu. O, Xarici İşlər Naziri Qraf Ciano -ya məruzə etdi: "Hitler həmişə məni baş vermiş fakt qarşısında qoyur. Amma bu dəfə mən onun əvəzini eyni şəkildə verəcəm. Yunanıstanı işğal etdiyimi qəzetlərdən öyrənəcək".
Oktyabrın 15-də Romada İtaliya ali komandanlığının iclasında əməliyyat planı müzakirə edilmiş və Yunanıstana qarşı hücum əməliyyatı üzrə direktivin əsas müddəaları hazırlandı. Direktivdə deyilirdi ki, əməliyyatın birinci mərhələsində Albaniya ərazisindən italyan qoşunları yunan ordusunun müdafiəsini yarmaq, onu məğlub etmək və qüvvələrin uğurlarına əsaslanaraq Yaninaya qəfil hücuma keçməlidirlər. Yunanıstanın şimal-qərb bölgəsini ələ keçirən Qjirokaster-Yanina magistral yolu boyunca mobil qrup — Epirus, Afina və Salonikiyə hücumunu davam etdirməli idi. Eyni zamanda, dəniz desantın çıxartmaqla Yunanıstanın Korfu adasını işğal etmək planlaşdırılırdı. Quru qoşunlarının irəliləyişini təmin etmək üçün İtaliya aviasiyası hava zərbələri ilə yunan rabitəsini iflic etməli, əhali arasında çaxnaşma yaratmalı və bununla da, yunan ordusunun səfərbərliyini və konsentrasiyasını pozmalı idi. Direktivdə bildirilirdi ki, İtaliya qoşunlarının Yunanıstana hücumu nəticəsində ağır daxili siyasi böhran yaranacaq ki, bu da kiçik qüvvələrlə və ən qısa müddətdə uğur qazanmağa kömək edəcək.
Tərəflərin hərbi gücləri
Yunanıstanı tutmaq üçün italiya komandanlığı səkkiz diviziyadan ibarət iki ordu korpusu ayırdı — cəmi 87 min nəfər, 163 tank, 686 silah, 380 döyüş təyyarəsi. Dənizdən hücumu dəstəkləmək üçün Yunanıstana dəniz desantının çıxarılması və İtaliyadan Albaniyaya qoşun və yüklərin daşınması üçün Taranto, Adriatik dənizi və Leros adasında yerləşən 54 böyük suüstü gəmi və 34 sualtı qayıq cəlb edildi.
Yunan-Alban sərhədində daimi yerləşmiş yunan qoşunlarında 2 piyada diviziyası, 2 piyada briqadası, 13 ayrı-ayrı piyada batalyonu və 6 dağ batareyası var idi. Onların ümumi sayı 27 min nəfər idi. Bu ərazidə hərbi texnika çox az idi — cəmi 20 tank, 36 döyüş təyyarəsi, 220 silah.
Müharibədən əvvəl, 1940-cı il avqustun 15-də Müqəddəs Məryəmin Anım Günü bayramının qeyd edilməsi zamanı Tinos adasının yol kənarında Elli kreyserinin "naməlum" sualtı qayıq tərəfindən batırılması və faşistlərin digər təxribatları baş verdi. İtaliya , bundan sonra Yunanıstan qismən səfərbərlik həyata keçirdi.
Müharibənin başlanması
İtaliya ultimatumu 28 oktyabr 1940-cı ildə səhər saat 3-də Yunanıstanın baş naziri general Metaxsa təqdim edildi. Ultimatum rədd edildi və İtaliyanın işğalı saat 5:30-da başladı .
Hücumun ilk iki və ya üç günündə İtaliyanın zərbə qüvvəsi dərhal geri çəkilməyə başlayan sərhəd bölmələrinin yalnız zəif maneələri ilə qarşılaşdı. Lakin beş piyada və bir süvari diviziyası ilə gücləndirilmiş döyüşə girən yunan mühafizə qoşunları düşmənə qəti cavab verdi. İtaliyanın 3-cü Alpinist Diviziyası "Julia" (11.000 əsgər) Epirusdakı yunan qüvvələrini Qərbi Makedoniya bölgəsindən kəsmək üçün Pindus silsiləsi boyunca cənuba doğru irəliləmək tapşırığı aldı. Yolda "Julia"nın hücumunu saxlayan polkovnik Davakis (2000 əsgər) briqadası dayandı. .
Noyabrın 1-də əvvəllər uğura ümid etməyən yunan ordusunun baş komandanı A. Papaqos düşmənin açıq sol cinahına əks hücuma keçmək əmrini verdi. İki günlük döyüşlər nəticəsində Korca bölgəsindəki italyan qoşunları yenidən Albaniya ərazisinə geri atıldı.
İtaliya Ali Komandanlığı təcili olaraq Albaniyadakı qoşunlarını artırmaq və yenidən təşkil etmək məcburiyyətində qaldı. Noyabrın 6-da Baş Qərargah 9-cu və 11-ci ordulardan ibarət yeni "Albaniya" Ordu Qrupunun yaradılması haqqında əmr verdi və onun komandiri Baş Qərargah rəisinin müavini general U. Soddu təyin edildi. Noyabrın 7-də İtaliya yüksək komandanlığı aktiv əməliyyatların dayandırılması və yeni hücumun hazırlanması əmri verdi. İtaliya-Yunanıstan cəbhəsində qısa müddət ərzində nisbi sakitlik hökm sürürdü.
1940-cı il noyabrın 5–6-da İtaliya təyyarələri Yunanıstanın müttəfiqi olan Yuqoslaviyaya məxsus Bitola sərhəd şəhərinə hücum etdi . Belqrad neytral qalmasına baxmayaraq, italyanların Yuqoslaviyanın azad zonasının (1923-cü il konvensiyasına əsasən) olduğu Salonikini ələ keçirəcəyindən qorxurdu .
Yunan əks-hücumu
1940-cı il noyabrın 14-də yunan qoşunları Qərbi Makedoniyada əks-hücuma başladı və tezliklə bütün cəbhədən qoşunlar iştirak etdi. Noyabrın 21-də general Soddu İtaliya qoşunlarına ümumi geri çəkilməyə başlamağı əmr etdi. Ayrı-ayrı birləşmələrin vəziyyəti o qədər çətin idi ki, İtaliya Ordu Qrupunun komandiri Almaniya hökumətindən "vasitəçilik" istədi. Bununla belə, İtaliyanın hakim dairələri Balkanlarda fəaliyyətlərində hələ də müstəqilliklərini qorumağa çalışırdılar. İtaliya-Yunanıstan müharibəsinə Almaniyanın birbaşa müdaxiləsini rədd edən Mussolini, Albaniyadakı ordusunun nüfuzunu xilas etməyə çalışırdı. O, Rponi, Librajdi, Şkumbidən şimaldan Pekiniyə və Şkumbini çayı boyunca dənizə qədər möhkəmləndirilmiş müdafiə xətti yaratmaq və nəyin bahasına olursa olsun düşmənin onu keçməsinin qarşısını almaq əmrini verdi. Amma nə mövqelərin mühəndis texnikası, nə də Albaniya cəbhəsində qoşunların sayının artırılması İtaliya ordularının vəziyyətini yaxşılaşdıra bilmədi. 1941-ci ilin yanvarında yunan ordusu strateji Kelsyuri dərəsəni ələ keçirtdi.
Mussolini dekabrın əvvəlində marşal Badoqlionun yerinə baş qərargah rəisi təyin edilən U. Kavalyerodan təcili olaraq İtaliya-Yunanıstan cəbhəsində hücuma keçməyi tələb etdi. İtaliya Baş Qərargahı tərəfindən 1941-ci il yanvarın ortaları üçün planlaşdırılan hücum başladı, lakin inkişaf etmədi: qüvvələr hələ də kifayət deyildi. Yunan qoşunları bütün cəbhə boyu düşmənə hücumu davam etdirirdilər. Yalnız martın əvvəlində, İtalyan qoşunları güc baxımından bir qədər üstünlük əldə etdikdə (onlar 15 Yunanıstana qarşı 26 diviziyaya sahib idilər), komandanlıq "ümumi" hücum hazırlamağa başlaya bildi. Əsas zərbəni Klisura 12 diviziya vurdu. Hücum martın 9-da başladı, lakin bir neçə gün davam edən qanlı döyüşlər italiya ordusuna uğur gətirmədi. Martın 16-da hücum dayandırıldı.
Nəticələr
Yunan ordusunun bu müharibədə qazandığı qələbələr anti-Hitler koalisiyasının ordularının Berlin-Roma-Tokio oxu ölkələri üzərində ilk qələbələri oldu. Məşhur yunan arxeoloqu və həmin müharibənin iştirakçısı Manolis Andronikos yazır ki, "İtaliya Yunanıstanı işğal etmək qərarına gələndə, əvvəllər fransız və ingilisləri məğlub edərək, Sovet İttifaqı ilə hücum etməmək haqqında pakt bağlayan Ox ölkələrinin qüvvələri Avropada hökmranlıq edirdi. Yalnız adada olan İngiltərə hələ də müqavimət göstərdi. Nə Mussolini, nə də hər hansı bir "ağıllı" adam bu şərtlər altında Yunanıstanın müqavimətini gözləmirdi. Buna görə də, dünya yunanların təslim olmayacağını bildikdə, ilk reaksiya sürpriz oldu və bu, yunanların nəinki döyüşü qəbul etmələri, həm də qalib gəldikləri xəbərləri gəlməyə başlayanda heyranlığa səbəb oldu.
Mədəniyyətdə əks olunması
- James Aldridge. "Şərəf məsələsi" romanı (Onların Şərəfləri ilə imzalanmış, 1942)
- Sabatonun eyniadlı albomunda yer alan " Gerb " mahnısı bu hadisələrdən bəhs edir.
Həmçinin bax
- İkinci Dünya Müharibəsində Yunanıstan
- İtalyan Bahar Hücum
- Aleksandrakis, Aleksandros
- Лиддел Гарт Б.Г. Вторая мировая война. — М.: АСТ, СПб.: Terra Fantastica, 1999
- История второй мировой войны 1939–1945 гг. Том 3. М.: Воениздат, 1974.
- Γκράτσι, 2008
- An abridged history of the Greek-Italian and Greek-German war, 1940—1941: (land operations). Hellenic Army General Staff, Army History Directorate. 1997. 59.
- Гибианский, 2009
- Μανόλης Ανδρόνικος. Ελληνικός Θυσαυρός. Αθήνα: Καστανιώτης. 1993. 94. ISBN .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Italiya Yunan muharibesi yun Ellhnoitalikos Polemos ve ya Yunan muharibesi it Guerra di Grecia Italiya ve Yunanistan arasinda 28 oktyabr 1940 1941 ci il aprelin 30 dek davam eden muharibedir Bu yerli muharibe Berlin Roma Tokio oxu ve Muttefiq gucler arasinda Ikinci Dunya Muharibesinin Balkan Kampaniyasina basladi ve neticede Ingiltere ve Almaniyanin istirak etdiyi Yunanistan ugrunda doyuse cevrildi Italiya Yunanistan muharibesiTarix 23 aprel 1941Yeri AlbaniyaYunanistan Vikianbarda elaqeli mediafayllarMuharibeye hazirliqAlmaniyanin Avropadaki herbi ugurlari Italiya hokumetini Afrika ve Balkanlarda paralel muharibeni genislendirmeye sovq etdi Umid edirdi ki feth edilmis Albaniya oz planlarini heyata kecirmek ucun elverisli tramplin ola biler 1940 ci ilin oktyabrinda alman qosunlari Ruminiyaya daxil oldu bu barede nasist rehberliyi italyan muttefiqine xeberdarliq etmedi Bu Mussolini ucun tesebbus gostermek ucun behane oldu O Xarici Isler Naziri Qraf Ciano ya meruze etdi Hitler hemise meni bas vermis fakt qarsisinda qoyur Amma bu defe men onun evezini eyni sekilde verecem Yunanistani isgal etdiyimi qezetlerden oyrenecek Oktyabrin 15 de Romada Italiya ali komandanliginin iclasinda emeliyyat plani muzakire edilmis ve Yunanistana qarsi hucum emeliyyati uzre direktivin esas muddealari hazirlandi Direktivde deyilirdi ki emeliyyatin birinci merhelesinde Albaniya erazisinden italyan qosunlari yunan ordusunun mudafiesini yarmaq onu meglub etmek ve quvvelerin ugurlarina esaslanaraq Yaninaya qefil hucuma kecmelidirler Yunanistanin simal qerb bolgesini ele keciren Qjirokaster Yanina magistral yolu boyunca mobil qrup Epirus Afina ve Salonikiye hucumunu davam etdirmeli idi Eyni zamanda deniz desantin cixartmaqla Yunanistanin Korfu adasini isgal etmek planlasdirilirdi Quru qosunlarinin irelileyisini temin etmek ucun Italiya aviasiyasi hava zerbeleri ile yunan rabitesini iflic etmeli ehali arasinda caxnasma yaratmali ve bununla da yunan ordusunun seferberliyini ve konsentrasiyasini pozmali idi Direktivde bildirilirdi ki Italiya qosunlarinin Yunanistana hucumu neticesinde agir daxili siyasi bohran yaranacaq ki bu da kicik quvvelerle ve en qisa muddetde ugur qazanmaga komek edecek Tereflerin herbi gucleriYunanistani tutmaq ucun italiya komandanligi sekkiz diviziyadan ibaret iki ordu korpusu ayirdi cemi 87 min nefer 163 tank 686 silah 380 doyus teyyaresi Denizden hucumu desteklemek ucun Yunanistana deniz desantinin cixarilmasi ve Italiyadan Albaniyaya qosun ve yuklerin dasinmasi ucun Taranto Adriatik denizi ve Leros adasinda yerlesen 54 boyuk suustu gemi ve 34 sualti qayiq celb edildi Yunan Alban serhedinde daimi yerlesmis yunan qosunlarinda 2 piyada diviziyasi 2 piyada briqadasi 13 ayri ayri piyada batalyonu ve 6 dag batareyasi var idi Onlarin umumi sayi 27 min nefer idi Bu erazide herbi texnika cox az idi cemi 20 tank 36 doyus teyyaresi 220 silah Muharibeden evvel 1940 ci il avqustun 15 de Muqeddes Meryemin Anim Gunu bayraminin qeyd edilmesi zamani Tinos adasinin yol kenarinda Elli kreyserinin namelum sualti qayiq terefinden batirilmasi ve fasistlerin diger texribatlari bas verdi Italiya bundan sonra Yunanistan qismen seferberlik heyata kecirdi Muharibenin baslanmasiItaliya ultimatumu 28 oktyabr 1940 ci ilde seher saat 3 de Yunanistanin bas naziri general Metaxsa teqdim edildi Ultimatum redd edildi ve Italiyanin isgali saat 5 30 da basladi Hucumun ilk iki ve ya uc gununde Italiyanin zerbe quvvesi derhal geri cekilmeye baslayan serhed bolmelerinin yalniz zeif maneeleri ile qarsilasdi Lakin bes piyada ve bir suvari diviziyasi ile guclendirilmis doyuse giren yunan muhafize qosunlari dusmene qeti cavab verdi Italiyanin 3 cu Alpinist Diviziyasi Julia 11 000 esger Epirusdaki yunan quvvelerini Qerbi Makedoniya bolgesinden kesmek ucun Pindus silsilesi boyunca cenuba dogru irelilemek tapsirigi aldi Yolda Julia nin hucumunu saxlayan polkovnik Davakis 2000 esger briqadasi dayandi Noyabrin 1 de evveller ugura umid etmeyen yunan ordusunun bas komandani A Papaqos dusmenin aciq sol cinahina eks hucuma kecmek emrini verdi Iki gunluk doyusler neticesinde Korca bolgesindeki italyan qosunlari yeniden Albaniya erazisine geri atildi Italiya Ali Komandanligi tecili olaraq Albaniyadaki qosunlarini artirmaq ve yeniden teskil etmek mecburiyyetinde qaldi Noyabrin 6 da Bas Qerargah 9 cu ve 11 ci ordulardan ibaret yeni Albaniya Ordu Qrupunun yaradilmasi haqqinda emr verdi ve onun komandiri Bas Qerargah reisinin muavini general U Soddu teyin edildi Noyabrin 7 de Italiya yuksek komandanligi aktiv emeliyyatlarin dayandirilmasi ve yeni hucumun hazirlanmasi emri verdi Italiya Yunanistan cebhesinde qisa muddet erzinde nisbi sakitlik hokm sururdu 1940 ci il noyabrin 5 6 da Italiya teyyareleri Yunanistanin muttefiqi olan Yuqoslaviyaya mexsus Bitola serhed seherine hucum etdi Belqrad neytral qalmasina baxmayaraq italyanlarin Yuqoslaviyanin azad zonasinin 1923 cu il konvensiyasina esasen oldugu Salonikini ele kecireceyinden qorxurdu Yunan eks hucumuYunan eks hucum 1940 ci il noyabrin 14 de yunan qosunlari Qerbi Makedoniyada eks hucuma basladi ve tezlikle butun cebheden qosunlar istirak etdi Noyabrin 21 de general Soddu Italiya qosunlarina umumi geri cekilmeye baslamagi emr etdi Ayri ayri birlesmelerin veziyyeti o qeder cetin idi ki Italiya Ordu Qrupunun komandiri Almaniya hokumetinden vasitecilik istedi Bununla bele Italiyanin hakim daireleri Balkanlarda fealiyyetlerinde hele de musteqilliklerini qorumaga calisirdilar Italiya Yunanistan muharibesine Almaniyanin birbasa mudaxilesini redd eden Mussolini Albaniyadaki ordusunun nufuzunu xilas etmeye calisirdi O Rponi Librajdi Skumbiden simaldan Pekiniye ve Skumbini cayi boyunca denize qeder mohkemlendirilmis mudafie xetti yaratmaq ve neyin bahasina olursa olsun dusmenin onu kecmesinin qarsisini almaq emrini verdi Amma ne movqelerin muhendis texnikasi ne de Albaniya cebhesinde qosunlarin sayinin artirilmasi Italiya ordularinin veziyyetini yaxsilasdira bilmedi 1941 ci ilin yanvarinda yunan ordusu strateji Kelsyuri dereseni ele kecirtdi Mussolini dekabrin evvelinde marsal Badoqlionun yerine bas qerargah reisi teyin edilen U Kavalyerodan tecili olaraq Italiya Yunanistan cebhesinde hucuma kecmeyi teleb etdi Italiya Bas Qerargahi terefinden 1941 ci il yanvarin ortalari ucun planlasdirilan hucum basladi lakin inkisaf etmedi quvveler hele de kifayet deyildi Yunan qosunlari butun cebhe boyu dusmene hucumu davam etdirirdiler Yalniz martin evvelinde Italyan qosunlari guc baximindan bir qeder ustunluk elde etdikde onlar 15 Yunanistana qarsi 26 diviziyaya sahib idiler komandanliq umumi hucum hazirlamaga baslaya bildi Esas zerbeni Klisura 12 diviziya vurdu Hucum martin 9 da basladi lakin bir nece gun davam eden qanli doyusler italiya ordusuna ugur getirmedi Martin 16 da hucum dayandirildi NeticelerYunan ordusunun bu muharibede qazandigi qelebeler anti Hitler koalisiyasinin ordularinin Berlin Roma Tokio oxu olkeleri uzerinde ilk qelebeleri oldu Meshur yunan arxeoloqu ve hemin muharibenin istirakcisi Manolis Andronikos yazir ki Italiya Yunanistani isgal etmek qerarina gelende evveller fransiz ve ingilisleri meglub ederek Sovet Ittifaqi ile hucum etmemek haqqinda pakt baglayan Ox olkelerinin quvveleri Avropada hokmranliq edirdi Yalniz adada olan Ingiltere hele de muqavimet gosterdi Ne Mussolini ne de her hansi bir agilli adam bu sertler altinda Yunanistanin muqavimetini gozlemirdi Buna gore de dunya yunanlarin teslim olmayacagini bildikde ilk reaksiya surpriz oldu ve bu yunanlarin neinki doyusu qebul etmeleri hem de qalib geldikleri xeberleri gelmeye baslayanda heyranliga sebeb oldu Medeniyyetde eks olunmasiJames Aldridge Seref meselesi romani Onlarin Serefleri ile imzalanmis 1942 Sabatonun eyniadli albomunda yer alan Gerb mahnisi bu hadiselerden behs edir Hemcinin baxIkinci Dunya Muharibesinde Yunanistan Italyan Bahar Hucum Aleksandrakis AleksandrosLiddel Gart B G Vtoraya mirovaya vojna M AST SPb Terra Fantastica 1999 Istoriya vtoroj mirovoj vojny 1939 1945 gg Tom 3 M Voenizdat 1974 Gkratsi 2008 An abridged history of the Greek Italian and Greek German war 1940 1941 land operations Hellenic Army General Staff Army History Directorate 1997 59 Gibianskij 2009 Manolhs Andronikos Ellhnikos 8ysayros A8hna Kastaniwths 1993 94 ISBN 9789600311396