Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu, , çünki hansısa məqalədən bu məqaləyə verilmiş keçid yoxdur. (fevral 2023) |
İsmayıl Haqqı Baltacıoğlu (türk. İsmail Hakkı Baltacıoğlu 28 fevral 1886, Konstantinopol – 1 aprel 1978, Ankara) — Türkiyə hüquqşünası, alimi, yazıçısı və dramaturqu. 1923–1927-ci illərdə İstanbul Universitetinin rektoru. 1923-cü ildə Türkiyə Cümhuriyyəti qurulduqdan sonra Baltacıoğlu Təhsil İslahatı Hərəkatının Türkiyədəki ən məşhur nümayəndəsi olmuşdur. Pedaqoq, dramaturq kimi Cümhuriyet dönemi teatr tarixinin əhəmiyyətli nümayəndələrindən biridir.
| İsmayıl Haqqı Baltacıoğlu | |
|---|---|
| türk. İsmail Hakkı Baltacıoğlu | |
 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 28 fevral 1886 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 1 aprel 1978 (92 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Partiya | |
| Təhsili |
|
| Fəaliyyəti | siyasətçi, yazıçı, Xəttat |
Həyatı
İsmayıl Haqqı Baltacıoğlu 1886-cı ildə İstanbulda Mucurlu Baltacıoğlu İbrahim Edhem Efendi və Düzceli Hamdune xanımın ailəsində anadan olub. Uşaqlığını Cihangirdəki babası Əbdürrəhman Əfəndinin evində keçirib. İlk təhsilini Sirkeliməscit Mahallesinde "Şemsülmekatipte" almış, sonra Maşrıkı Füyüzat adlı xüsusi bir məktəbdə davam etdirmişdir. İbtidai təhsilini sonda Kışlaarkası İbtidai məktəbində tamamlamışdır. Orta təhsilini Fevziye Rüşdiyesi və Vefa Liseyində tamamlayıb (1903). Sənətlə maraqlanmasında məktəb həyatında aldığı xəttatlıq dərsləri və teatrlar təsir etmişdir. Liseyi bitirdiyi il yazıçılıq karyerası "İkdam" qəzetində dərc etdiyi məqalələrlə başlamışdır.
1902-ci ildə Vefa Liseyini bitirdikdən sonra 1908-ci ildə məzun olduğu İstanbul Universitetinə daxil oldu. 1909-cu ilin fevralından İstanbul Kişilər Pedaqoji Kollecində xəttat işləməyə başlamışdır. 1910–11-ci illərdə Avropada oxumuş, vaxtının çox hissəsini Fransada, Almaniyada və İngiltərədə keçirmişdir. Qərb dünyasında təhsil sistemini təhlil edib öyrənmişdir. Nəzəriyyədən çox praktikaya yönəlmiş İngilis sistemi onun daha çox diqqətini çəkmişdir.
Türkiyəyə qayıtdıqdan sonra xaricdə qazandığı biliklər əsasında pedaqogikaya dair bir sıra kitablar yazmışdır. Bu kitabların arasında "Tədris və tərbiyədə inqilab" (1912) və "Xalq təhsili" (1913) daha çox diqqəti cəlb edir. İstanbul Universiteti və bir çox kollec də daxil olmaqla bir çox fərqli təhsil müəssisələrində dərs demişdir. Milli Təhsil Nazirliyinin istəyi ilə "Rəsm metodu" adlı əsərini də yazmışdır. Reaksiyaların qarşısını almaq üçün artıq nazirliyin nəşr etdiyi kitablarda onun adı çəkilmirdi.
Balkan müharibəsi əsnasında "Şems-ül Me-katip" adlı özəl məktəbdə birgə təhsil, çöl gəzintiləri və məktəb teatri kimi praktikalar həyata keçirərək ənənəvi təhsil sisteminə qarşı üsyan etdi.
Rektorluq dövrü
1913-cü ildə İstanbul Universitetində müəllimliyinə başladı. 1933-cü ilə qədər bu vəzifəsini fasiləsiz davam etdirdi. Süleyman Paşazadə Sami bəy ilə birlikdə qadınların ali təhsil almaq hüququ üçün səy göstərdi. Digər tərəfdən Təhsil Nazirliyində vəzifə götürdü və orta və ali təhsil müdirliklərində çalışdı. 1920–1923-cü illərdə Ədəbiyyat fakültəsinin dekanı oldu və 1923–1925-ci illər arasında İstanbul Universitetinin rektoru rektoru seçildi və respublikanın ilk rektoru oldu. 1933-cü ildə Darülfünün bağlanıb İstanbul Universiteti ilə əvəzlənməsindən sonra bu qurumla əlaqəsi kəsildi. 1942-ci ildə Ankara Universitetinin Dil, Tarix və Coğrafiya Fakültəsinə professor təyin edildi. Bu fakültənin pedaqogika kafedrasının ibtidai təhsil üzvü idi.
Dünyəviliyin və milli-mədəni komponentin tədrisdəki payının artırılmasının fəal tərəfdarı idi. 1933-cü ildə müəllimlik vəzifəsindən azad edildi. Baltacıoğlu universitet islahatından sonra universitetdən qovulandan sonra enerjisinin böyük hissəsini həftəlik düşüncə və sənət qəzeti olan "Yeni Adam"ın nəşrinə həsr etdi. Jurnalın ilk sayı 1 yanvar 1934-cü ildə nəşr olundu və nəşri 46 il davam etdi. Baltacıoğlu hesab edirdi ki, Türkiyədə qərbləşmə başa çatmamışdır, ona görə də bu istiqamətdə daha çox islahatlara ehtiyac var. 1941-ci ildə müəllimlik fəaliyyətinə qayıtmağa nail oldu. Bu dəfə İsmayıl Haqqı Baltacıoğlu akademik fəaliyyətə və müəllimliyə Ankara Universitetində başladı.
1940-cı illərdə İsmayıl Haqqı Baltacıoğlu siyasətə qoşuldu. O, 1943–1950-ci illər arasında iki müddət millət vəkili oldu. VII çağırış Afyonkarahisar, VIII çağırış Kırşehir millət vəkili olaraq Türkiyə Böyük Millət Məclisinə üzv seçildi.
1950-ci ildə parlamentdən istefa etdikdən sonra "Yeni Adam" jurnalının nəşrinə davam etdi. Mühazirələr oxudu və kitablar nəşr etdi. 1942-ci ildə üzərinə götürdüyü Türk Dili Qurumu Müddət Şöbəsinin müdiri vəzifəsini 1957-ci ilə qədər davam etdirdi. 1950–1957-ci illər arasında "Din Yolu" adlı başqa bir jurnal nəşr etdi, lakin ilk yeddi sayından sonra bu jurnalı başqalarına təhvil verdi. 1957-ci ildə Quranı türkcəyə tərcümə etdi.
İsmayıl Haqqı Baltacıoğlu 1 aprel 1978-ci ildə Ankarada həyata gözlərini yumub.
Əsərləri
Hekayələr və romanlar
- Yalnızlar (Hekayə, 1942)
- 2-ci Batak (Roman, 1942)
Pyesləri
- İnanmaq (1939)
- Duz Çələbi (1939)
- Heyvanlar (1939)
- Mentor (1940)
- Baş təmirçi (1940)
- Andaval Sarayı (1940)
- Günlük (1946)
- Qarderob Atı (1949)
- Ankaradakı Karagöz (1949)
- Balaca Şəhid (1961)
Fəlsəfə kitabları
- Ürək Gözü (1922)
- Russo Təhsil Fəlsəfəsi (1925)
- Fəlsəfə (1938)
Sosiologiya kitabları
- Təhsildə Siyasət (1918)
- Tarix və Təhsil (1933)
- Türkcəyə doğru
- Qərbə doğru (1943)
- Ziya Gökalp (1966)
Estetikaya aid əsərləri
- Demokratiya və İncəsənət (1931)
- Sənət (1934)
- Teatr (1941)
- Karagöz Texnikası və Estetikası (1942)
- Türklərdə Yazı Sənəti (1958)
Dini əsərlər
- Quran tərcüməsi (1957)
- Böyük şərh (1961)
İstinadlar
- (PDF). 2012-01-05 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-30.
- . 2010-11-01 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-30.
- "Arxivlənmiş surət" (PDF). 2011-01-24 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2021-07-30.
- . 2012-01-03 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-30.
- "Arxivlənmiş surət". 2016-03-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-07-30.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu tenha meqaledir cunki hansisa meqaleden bu meqaleye verilmis kecid yoxdur Lutfen elaqeli meqalelerden bu sehifeye kecid vermeye calisin fevral 2023 Ismayil Haqqi Baltacioglu turk Ismail Hakki Baltacioglu 28 fevral 1886 Konstantinopol 1 aprel 1978 Ankara Turkiye huquqsunasi alimi yazicisi ve dramaturqu 1923 1927 ci illerde Istanbul Universitetinin rektoru 1923 cu ilde Turkiye Cumhuriyyeti qurulduqdan sonra Baltacioglu Tehsil Islahati Herekatinin Turkiyedeki en meshur numayendesi olmusdur Pedaqoq dramaturq kimi Cumhuriyet donemi teatr tarixinin ehemiyyetli numayendelerinden biridir Ismayil Haqqi Baltaciogluturk Ismail Hakki BaltaciogluSexsi melumatlarDogum tarixi 28 fevral 1886 1886 02 28 Dogum yeri Konstantinopol Osmanli imperiyasiVefat tarixi 1 aprel 1978 1978 04 01 92 yasinda Vefat yeri Ankara Ankara ili TurkiyePartiya Cumhuriyyet Xalq PartiyasiTehsili Vefa liseyi d Istanbul UniversitetiFealiyyeti siyasetci yazici XettatHeyatiIsmayil Haqqi Baltacioglu 1886 ci ilde Istanbulda Mucurlu Baltacioglu Ibrahim Edhem Efendi ve Duzceli Hamdune xanimin ailesinde anadan olub Usaqligini Cihangirdeki babasi Ebdurrehman Efendinin evinde kecirib Ilk tehsilini Sirkelimescit Mahallesinde Semsulmekatipte almis sonra Masriki Fuyuzat adli xususi bir mektebde davam etdirmisdir Ibtidai tehsilini sonda Kislaarkasi Ibtidai mektebinde tamamlamisdir Orta tehsilini Fevziye Rusdiyesi ve Vefa Liseyinde tamamlayib 1903 Senetle maraqlanmasinda mekteb heyatinda aldigi xettatliq dersleri ve teatrlar tesir etmisdir Liseyi bitirdiyi il yaziciliq karyerasi Ikdam qezetinde derc etdiyi meqalelerle baslamisdir 1902 ci ilde Vefa Liseyini bitirdikden sonra 1908 ci ilde mezun oldugu Istanbul Universitetine daxil oldu 1909 cu ilin fevralindan Istanbul Kisiler Pedaqoji Kollecinde xettat islemeye baslamisdir 1910 11 ci illerde Avropada oxumus vaxtinin cox hissesini Fransada Almaniyada ve Ingilterede kecirmisdir Qerb dunyasinda tehsil sistemini tehlil edib oyrenmisdir Nezeriyyeden cox praktikaya yonelmis Ingilis sistemi onun daha cox diqqetini cekmisdir Turkiyeye qayitdiqdan sonra xaricde qazandigi bilikler esasinda pedaqogikaya dair bir sira kitablar yazmisdir Bu kitablarin arasinda Tedris ve terbiyede inqilab 1912 ve Xalq tehsili 1913 daha cox diqqeti celb edir Istanbul Universiteti ve bir cox kollec de daxil olmaqla bir cox ferqli tehsil muessiselerinde ders demisdir Milli Tehsil Nazirliyinin isteyi ile Resm metodu adli eserini de yazmisdir Reaksiyalarin qarsisini almaq ucun artiq nazirliyin nesr etdiyi kitablarda onun adi cekilmirdi Balkan muharibesi esnasinda Sems ul Me katip adli ozel mektebde birge tehsil col gezintileri ve mekteb teatri kimi praktikalar heyata kecirerek enenevi tehsil sistemine qarsi usyan etdi Rektorluq dovru1913 cu ilde Istanbul Universitetinde muellimliyine basladi 1933 cu ile qeder bu vezifesini fasilesiz davam etdirdi Suleyman Pasazade Sami bey ile birlikde qadinlarin ali tehsil almaq huququ ucun sey gosterdi Diger terefden Tehsil Nazirliyinde vezife goturdu ve orta ve ali tehsil mudirliklerinde calisdi 1920 1923 cu illerde Edebiyyat fakultesinin dekani oldu ve 1923 1925 ci iller arasinda Istanbul Universitetinin rektoru rektoru secildi ve respublikanin ilk rektoru oldu 1933 cu ilde Darulfunun baglanib Istanbul Universiteti ile evezlenmesinden sonra bu qurumla elaqesi kesildi 1942 ci ilde Ankara Universitetinin Dil Tarix ve Cografiya Fakultesine professor teyin edildi Bu fakultenin pedaqogika kafedrasinin ibtidai tehsil uzvu idi Dunyeviliyin ve milli medeni komponentin tedrisdeki payinin artirilmasinin feal terefdari idi 1933 cu ilde muellimlik vezifesinden azad edildi Baltacioglu universitet islahatindan sonra universitetden qovulandan sonra enerjisinin boyuk hissesini heftelik dusunce ve senet qezeti olan Yeni Adam in nesrine hesr etdi Jurnalin ilk sayi 1 yanvar 1934 cu ilde nesr olundu ve nesri 46 il davam etdi Baltacioglu hesab edirdi ki Turkiyede qerblesme basa catmamisdir ona gore de bu istiqametde daha cox islahatlara ehtiyac var 1941 ci ilde muellimlik fealiyyetine qayitmaga nail oldu Bu defe Ismayil Haqqi Baltacioglu akademik fealiyyete ve muellimliye Ankara Universitetinde basladi 1940 ci illerde Ismayil Haqqi Baltacioglu siyasete qosuldu O 1943 1950 ci iller arasinda iki muddet millet vekili oldu VII cagiris Afyonkarahisar VIII cagiris Kirsehir millet vekili olaraq Turkiye Boyuk Millet Meclisine uzv secildi 1950 ci ilde parlamentden istefa etdikden sonra Yeni Adam jurnalinin nesrine davam etdi Muhazireler oxudu ve kitablar nesr etdi 1942 ci ilde uzerine goturduyu Turk Dili Qurumu Muddet Sobesinin mudiri vezifesini 1957 ci ile qeder davam etdirdi 1950 1957 ci iller arasinda Din Yolu adli basqa bir jurnal nesr etdi lakin ilk yeddi sayindan sonra bu jurnali basqalarina tehvil verdi 1957 ci ilde Qurani turkceye tercume etdi Ismayil Haqqi Baltacioglu 1 aprel 1978 ci ilde Ankarada heyata gozlerini yumub EserleriHekayeler ve romanlar Yalnizlar Hekaye 1942 2 ci Batak Roman 1942 Pyesleri Inanmaq 1939 Duz Celebi 1939 Heyvanlar 1939 Mentor 1940 Bas temirci 1940 Andaval Sarayi 1940 Gunluk 1946 Qarderob Ati 1949 Ankaradaki Karagoz 1949 Balaca Sehid 1961 Felsefe kitablari Urek Gozu 1922 Russo Tehsil Felsefesi 1925 Felsefe 1938 Sosiologiya kitablari Tehsilde Siyaset 1918 Tarix ve Tehsil 1933 Turkceye dogru Qerbe dogru 1943 Ziya Gokalp 1966 Estetikaya aid eserleri Demokratiya ve Incesenet 1931 Senet 1934 Teatr 1941 Karagoz Texnikasi ve Estetikasi 1942 Turklerde Yazi Seneti 1958 Dini eserler Quran tercumesi 1957 Boyuk serh 1961 Istinadlar PDF 2012 01 05 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 07 30 2010 11 01 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 07 30 Arxivlenmis suret PDF 2011 01 24 tarixinde PDF Istifade tarixi 2021 07 30 2012 01 03 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 07 30 Arxivlenmis suret 2016 03 05 tarixinde Istifade tarixi 2021 07 30