Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
artıqlığında
İqtisadi müvazinət (ing. economic equilibrium) — istehsal olunan məhsulların satıldığı və mövcud əmək ehtiyatlarından və istehsal güclərindən tam istifadə edildiyi və pozulmuş nisbətlərin sürətlə bərpa edildiyi şərtlərdə tələbin ödənildiyi iqtisadiyyatın vəziyyəti. İqtisadiyyatda iqtisadi müvazinət iqtisadi qüvvələrin tarazlaşdırıldığı və xarici təsirlər olmadığı təqdirdə iqtisadi dəyişənlərin (balanslı) dəyərlərinin dəyişməyəcəyi bir vəziyyəti xarakterizə edir.
Müvazinət qiyməti
K.R. Makkonnell və S.L.Brüya əsasən, müvazinət qiyməti, tələb miqdarı ilə təklifin bərabər olduğu rəqabətli bir bazarda bir qiymətdir, yəni məhsul və xidmət qıtlığı və ya artıqlığının olmadığı bir qiymətdir, bu da bazarda yuxarı və ya aşağı meyllərin olmadığını göstərir.
Bazar müvazinəti
Bazar müvazinəti (ing. market equilibrium) — məhsula olan tələbin təklifinə bərabər olduğu bazarda olan vəziyyətdir. Belə vəziyyətdə məhsulun həcmi və qiymətinə müvazinət deyilir və ya bazarların klirinq vəziyyətinə uyğun gəlir. Tələb və təklifdə dəyişiklik olmadığı təqdirdə bu qiymət sabit qalmağa meyllidir. Bazar müvazinəti qiyməti və müvazinət həcmi ilə xarakterizə olunur.
Bazar müvazinətinə çatdıran mexanizm
Çox sayda alıcı və satıcıya sahib olan rəqabətli bir bazarda, məhsulun artığı və ya çatışmazlığı meydana gəldiyi qiymətlər xaricində müvazinət qiymətini təyin etmək üçün sayım metodundan istifadə edirik. Beləliklə, yüksək qiymətə istehsalçılar çox miqdarda məhsul istehsal etmək istəyirlər, lakin alıcılar yalnız az miqdarda məhsul almağa hazırdır və həddindən artıq istehsal baş verir. Aşağı qiymətə alıcılar çox miqdarda məhsul almağa hazırdırlar, lakin istehsalçılar az miqdarda məhsul istehsal etməyə hazırdırlar və mal və xidmət çatışmazlığı yaranır. Müəyyən bir orta qiymətlə, müvazinət qiymətində istehsalçılar istehlakçıların istədiyi və ala bildikləri qədər istehsal etməyə hazırdırlar. Bazarda məhsulun qiymətini aşağı endirəcək və bazarın məhsulun artmasına səbəb olmadığı bir məhsul çatışmazlığı meydana gətirməyən artıqlıq yoxdur.
Belə bir müvazinət qiymətində (və ya bazar rəsmiləşdirmə qiymətində) tələb və təklif miqdarı tarazlaşdırılır. Bu, qrafik olaraq tələb və təklif dəyərlərinin üfüqi oxda göstərildiyi bazar tarazlığındakı qiymət şəklində göstərilir. Müvazinət qiyməti tələb və təklif əyrilərinin kəsişməsində baş verir. Müvazinət qiymətini aşan hər hansı bir qiymət üçün təklif tələbdən daha çox olacaq və nəticədə artıqlıq satıcıların qiyməti rəqabətçi şəkildə yıxmasına səbəb olacaqdır. Qiymətin endirilməsi tədarükü azaldacaq, eyni zamanda alıcıları daha çox şey almağa həvəsləndirəcəkdir. Müvazinət qiymətindən aşağı olan hər hansı bir qiymətdə, tələb olunan miqdar tədarük olunan miqdarı aşdıqda məhsul çatışmazlığına səbəb olur. Qiymət artımı istehsalçılara tədarükü artırmağa və istehlakçıların bir məhsul almasına imkan verəcək, nəticədə artıqlıq aradan qalxacaq
Qiymət balanslaşdırma funksiyası
K.R. Makkonnell və S.L.Brüya əsasən, qiymətlərin tarazlaşdırma funksiyası, təklif və təklifin rəqabətçi qüvvələrinin satış qərarı ilə satın alma qərarının sinxronlaşdırıldığı səviyyədə bir qiymət təyin etmək qabiliyyətidir. Rəqabətçi qüvvələr tələb və təkliflə bağlı qərarı avtomatik olaraq uzlaşdıra bilmirsə, bu zaman çatışmazlığı və ya artıqlığı aradan qaldırmaq üçün dövlət tərəfindən inzibati tənzimləmə tələb olunur .
Bazar tarazlığının növləri
Müvazinət sabit və qeyri-sabitdir. Müvazinətin pozulmasından sonra bazar tarazlıq vəziyyətinə gələrsə və əvvəlki müvazinət qiyməti və həcmi qurulursa, müvazinətə sabit deyilir. Balanssızlıqdan sonra yeni bir tarazlıq yaranarsa və qiymət səviyyəsi ilə tələb və təklifin həcmi dəyişərsə, tarazlıq qeyri-sabit adlanır.
Balansın sabitliyi. Davamlılıq növləri
Müvazinət sabitliyi — bazarın əvvəlki müvazinət qiymətini və həcmini təyin edərək tarazlıq vəziyyətinə gəlmə qabiliyyətidir.
Davamlılıq növləri
- Mütləqdir
- Nisbi
- Yerli (qiymət dalğalanmaları baş verir, lakin müəyyən hədlər daxilində)
- Qlobal (Hər hansı bir dalğalanma üçün ayarlayın)
Müvazinət qiyməti funksiyaları
- Paylama
- Məlumat
- Stimullaşdırıcı
- Balanslaşdırma
- Normallaşdırma. Malların bölüşdürülməsini normallaşdırır, istehlakçıya müəyyən bir malın onun üçün mövcud olub olmadığı və müəyyən bir gəlir səviyyəsində nə qədər istehlaka etibar edə biləcəyi barədə bir siqnal verir. Eyni zamanda, bu, istehsalçıya təsir göstərir, xərcləri geri ala biləcəyini və ya məhsulu istehsal etməkdən çəkinməsini göstərir.
İstinadlar
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
artiqligindaBazar muvazinetinde qiymet P qiymetQ mehsulun miqdariS teklifD telebP0 bazar muvazinetinde qiymetA P lt P0 catismazligindaB P gt P0 Iqtisadi muvazinet ing economic equilibrium istehsal olunan mehsullarin satildigi ve movcud emek ehtiyatlarindan ve istehsal guclerinden tam istifade edildiyi ve pozulmus nisbetlerin suretle berpa edildiyi sertlerde telebin odenildiyi iqtisadiyyatin veziyyeti Iqtisadiyyatda iqtisadi muvazinet iqtisadi quvvelerin tarazlasdirildigi ve xarici tesirler olmadigi teqdirde iqtisadi deyisenlerin balansli deyerlerinin deyismeyeceyi bir veziyyeti xarakterize edir Muvazinet qiymetiK R Makkonnell ve S L Bruya esasen muvazinet qiymeti teleb miqdari ile teklifin beraber oldugu reqabetli bir bazarda bir qiymetdir yeni mehsul ve xidmet qitligi ve ya artiqliginin olmadigi bir qiymetdir bu da bazarda yuxari ve ya asagi meyllerin olmadigini gosterir Bazar muvazinetiBazar muvazineti ing market equilibrium mehsula olan telebin teklifine beraber oldugu bazarda olan veziyyetdir Bele veziyyetde mehsulun hecmi ve qiymetine muvazinet deyilir ve ya bazarlarin klirinq veziyyetine uygun gelir Teleb ve teklifde deyisiklik olmadigi teqdirde bu qiymet sabit qalmaga meyllidir Bazar muvazineti qiymeti ve muvazinet hecmi ile xarakterize olunur Bazar muvazinetine catdiran mexanizmCox sayda alici ve saticiya sahib olan reqabetli bir bazarda mehsulun artigi ve ya catismazligi meydana geldiyi qiymetler xaricinde muvazinet qiymetini teyin etmek ucun sayim metodundan istifade edirik Belelikle yuksek qiymete istehsalcilar cox miqdarda mehsul istehsal etmek isteyirler lakin alicilar yalniz az miqdarda mehsul almaga hazirdir ve heddinden artiq istehsal bas verir Asagi qiymete alicilar cox miqdarda mehsul almaga hazirdirlar lakin istehsalcilar az miqdarda mehsul istehsal etmeye hazirdirlar ve mal ve xidmet catismazligi yaranir Mueyyen bir orta qiymetle muvazinet qiymetinde istehsalcilar istehlakcilarin istediyi ve ala bildikleri qeder istehsal etmeye hazirdirlar Bazarda mehsulun qiymetini asagi endirecek ve bazarin mehsulun artmasina sebeb olmadigi bir mehsul catismazligi meydana getirmeyen artiqliq yoxdur Bele bir muvazinet qiymetinde ve ya bazar resmilesdirme qiymetinde teleb ve teklif miqdari tarazlasdirilir Bu qrafik olaraq teleb ve teklif deyerlerinin ufuqi oxda gosterildiyi bazar tarazligindaki qiymet seklinde gosterilir Muvazinet qiymeti teleb ve teklif eyrilerinin kesismesinde bas verir Muvazinet qiymetini asan her hansi bir qiymet ucun teklif telebden daha cox olacaq ve neticede artiqliq saticilarin qiymeti reqabetci sekilde yixmasina sebeb olacaqdir Qiymetin endirilmesi tedaruku azaldacaq eyni zamanda alicilari daha cox sey almaga heveslendirecekdir Muvazinet qiymetinden asagi olan her hansi bir qiymetde teleb olunan miqdar tedaruk olunan miqdari asdiqda mehsul catismazligina sebeb olur Qiymet artimi istehsalcilara tedaruku artirmaga ve istehlakcilarin bir mehsul almasina imkan verecek neticede artiqliq aradan qalxacaqQiymet balanslasdirma funksiyasiK R Makkonnell ve S L Bruya esasen qiymetlerin tarazlasdirma funksiyasi teklif ve teklifin reqabetci quvvelerinin satis qerari ile satin alma qerarinin sinxronlasdirildigi seviyyede bir qiymet teyin etmek qabiliyyetidir Reqabetci quvveler teleb ve teklifle bagli qerari avtomatik olaraq uzlasdira bilmirse bu zaman catismazligi ve ya artiqligi aradan qaldirmaq ucun dovlet terefinden inzibati tenzimleme teleb olunur Bazar tarazliginin novleriMuvazinet sabit ve qeyri sabitdir Muvazinetin pozulmasindan sonra bazar tarazliq veziyyetine gelerse ve evvelki muvazinet qiymeti ve hecmi qurulursa muvazinete sabit deyilir Balanssizliqdan sonra yeni bir tarazliq yaranarsa ve qiymet seviyyesi ile teleb ve teklifin hecmi deyiserse tarazliq qeyri sabit adlanir Balansin sabitliyi Davamliliq novleriMuvazinet sabitliyi bazarin evvelki muvazinet qiymetini ve hecmini teyin ederek tarazliq veziyyetine gelme qabiliyyetidir Davamliliq novleri Mutleqdir Nisbi Yerli qiymet dalgalanmalari bas verir lakin mueyyen hedler daxilinde Qlobal Her hansi bir dalgalanma ucun ayarlayin Muvazinet qiymeti funksiyalariPaylama Melumat Stimullasdirici Balanslasdirma Normallasdirma Mallarin bolusdurulmesini normallasdirir istehlakciya mueyyen bir malin onun ucun movcud olub olmadigi ve mueyyen bir gelir seviyyesinde ne qeder istehlaka etibar ede bileceyi barede bir siqnal verir Eyni zamanda bu istehsalciya tesir gosterir xercleri geri ala bileceyini ve ya mehsulu istehsal etmekden cekinmesini gosterir IstinadlarBulatov A S Ekonomika M Magistr Infra M 2010 ISBN 978 5 9776 0161 0 Makkonnell K R Bryu S L Ekonomiks principy problemy i politika 1 M Respublika 1992 71 77 ISBN 5 250 01534 4