Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sovet İttifaqının ikinci lideri olan İosif Stalin 5 mart 1953-cü ildə Kuntsevo daçasında 74 yaşında insult keçirərək vəfat etmişdir. Ölkədə dörd günlük milli matəm elan edildikdən sonra onun üçün dövlət dəfn mərasimi keçirilmişdir. Onun cəsədi daha sonra mumiyalanmış və 1961-ci ilə qədər Lenin və Stalin məqbərəsində dəfn edilmişdir. Dəfn mərasiminin təşkilinə görə Nikita Xruşşov, Georgi Malenkov, Vyaçeslav Molotov və Lavrenti Beriya məsuliyyət daşıyırdılar.
Xəstəliyi və ölümü
Stalinin səhhəti, İkinci Dünya müharibəsinin axırlarına doğru daha da pisləşmişdir. Çoxlu siqaret çəkməsi, Qələbə paradı zamanı (1945-ci ilin may ayında) yüngül insult keçirməsi və 1945-ci ilin oktyabr ayında güclü infarkt keçirməsinə görə aterosklerozdan əziyyət çəkirdi.
Stalinin həyatının son üç günü təfərrüatlı formada, əvvəlcə Pravda qəzetindəki rəsmi sovet elanlarında və daha sonra isə, aradan qısa bir müddət keçdikdən sonra Sovet Mətbuatının cari xülasəsində tam olaraq ingilis dilinə tərcümə edilmiş formada təsvir edilmişdir. Volkoqonovun təsvir etdiyi kimi, 28 fevral 1953-cü ildə Stalin Malenkov, Molotov, Beriya, Xruşşov və bir neçə başqa adamlardan ibarət olan yaxın ətrafı ilə əyləncə və spirtli içkilərin içildiyi axşamda görüşmüşdürlər. Qonaqlar mart ayının 1-i səhər saat 04:00 radələrində dağılışdılar və Stalin oyanmasına aid səslər eşidilənə qədər onun narahat edilməməsi barədə ciddi göstəriş verərək şəxsi otağına çəkilmişdir. Vaxt keçdi və gün boyu ondan heç bir səs eşidilmədi. Mart ayının 1-də saat 11:00 radələrində onun xadiməsi diqqətli bir formada onun yataq otağına daxil olur və onu pijamada, şalvarda və əynindəki köynəyini çıxarmamış bir halda yerdə uzanmış vəziyyətdə görür. O, huşunu itirmişdi, ağır nəfəs alırdı, ifrazatını saxlaya bilmirdi və onu oyatmaq cəhdlərinə də cavab vermirdi. Beriya hadisə yerinə çağırılır və Beriya onu görəndə onun huşsuz olmasına məhəl qoymayaraq bunu həddindən artıq spirtli içki qəbulu ilə əlaqələndirir və oradan gedir.
Mart ayının 2-də səhər saat 7:00 radələrində Beriya və bir qrup tibb sahəsi üzrə mütəxəssis onu müayinə etmək üçün çağırılırlar. 190/110 qan təzyiqi və sağ tərəfli hemiplegiyanın aşkar edildiyi müayinələrə əsasən, onlar nəzarətsiz hipertoniya xəstəliyi olan Stalinin sol orta beyin arteriyasında hemoragik insult keçirməsi qənaətinə gəlirlər. Sonrakı iki gün ərzində müxtəlif müalicələr almışdır; Stalinin 210/120-yə yüksələn qan təzyiqini azaltmaq üçün iki gün ərzində hər biri səkkiz zəlidən ibarət olan iki ayrı zəli qrupunu boyun və üz nahiyəsinə qoyurlar. Lakin onun vəziyyəti getdikcə pisləşməkdə davam etmiş və o, 5 mart 1953-cü il saat 21:50-də vəfat etmişdir. Daha sonra onun cəsədi dəqiq məlum olmayan bir yerə aparılmış və orada onu yarmış, daha sonra isə onun cəsədini ictimaiyyətin gözü qarşısında mumyalanmışdır. Orijinal yarılma hesabatını tapmaq cəhdləri son vaxtlara qədər müvəffəqiyyəsizliklə nəticələnmiş , lakin ən mühüm tapıntılar 7 mart 1953-cü ildə Pravda qəzetində xüsusi bülletendə aşağıdakı kimi bildirilmişdir:
"İ. V. Stalinin cəsədinin patoloji-anatomik müayinəsi" "Patoloji müayinə zamanı beyinin sol yarımkürəsinin subkortikal mərkəzlərinin yerləşdiyi nahiyədə kütləvi qanaxma aşkar edilmişdir. Bu qanaxma baş beynin mühüm sahələrini sıradan çıxarmış, tənəffüsdə və qan dövranında geri dönülməsi mümkün olmayan dəyişikliklərə səbəb olmuşdur. Beyin qanaması ilə yanaşı, sol mədəciyin (ürəyin) əhəmiyyətli hipertrofiyası, miokardda, mədə və bağırsağın selikli qişasında çoxsaylı qanaxmalar aşkar edilmişdir; damarlarda aterosklerotik dəyişikliklər, serebral arteriyalarda daha aydın müşahidə edilir. Bunlar hipertoniyanın nəticəsidir. Patoloji müayinənin nəticələri, İ. V. Stalinin xəstəliyinin beyin qanaması anından etibarən geri dönülməsi mümkün olmayan xarakterini ortaya qoymuşdur. Məhz bu səbəblərə görə də, bütün müalicə cəhdləri müsbət nəticəyə gətirib çıxara və ölümcül nəticənin qarşısını ala bilməzdi."
Yuxarıda qeyd edildiyi kimi, Molotova “mən onu çölə çıxartdım” dediyi üçün şübhə doğuran Beriyanın, müəyyən bir zaman ərzində Stalinin tibbi müalicə almasını bilərəkdən gecikdirdiyi üçün, yarılma zamanı müşahidə edilmiş olan fiziki dəyişikliklər adətən insult qurbanlarının bədənlərində baş verən ekstrakranial dəyişikliklərlə müvafiq gəlirdi. Lavrenti Beriyanın oğlu olan Serxio Beriya daha sonralar danışırdı ki, Stalinin ölümündən sonra onun anası və eyni zamanda da Lavrenti Beriyanın həyat yoldaşı olan xanım Lavrentiyə “Sənin hal-hazırkı mövqeyin Stalinin yaşadığı dövrdəki mövqedən qat-qat təhlükəlidir” demişdir. Bu proqnoz qısa bir müddət sonra reallaşmışdır; bir neçə aydan sonra, 1953-cü ilin iyununda Beriya həbs olunur və müxtəlif cinayətlərə görə ittiham olunsa da, lakin onun Stalinin ölümü ilə əhəmiyyətli dərəcədə əlaqəsi yox idi. O, daha sonra keçmiş Siyasi Büro həmkarlarının əmri ilə edam edilmiş olsa da, lakin bunun nə vaxt və harada baş verdiyi ilə bağlı bir-biri ilə ziddiyyətli hekayələr mövcuddur.
Dəfn mərasimi
Mart ayının 6-da Stalinin cəsədi olan tabut Həmkarlar İttifaqları Evinin Sütunlar zalında sərgilənmiş və üç gün müddətində orada qalmışdır. Mart ayının 9-da isə cənazəsi Qızıl Meydana Leninin məqbərəsində (1961-ci ilə qədər meyid orada qalacaqdı) dəfn edilməzdən əvvəl gətirilmişdir.Malenkov, Molotov, Beriya və Xruşşov dəfn mərasimi zamanı nitqlər ilə çıxış etmiş, bundan sonra isə tabutu daşıyanlar tabutu məqbərəyə aparmışdırlar. Stalinin cənazəsi dəfn edilərkən günorta saatlarında Moskvada və ümumiyyətlə bütün ölkə miqyasında bir dəqiqəlik sükut elan edilmişdir. Kreml qülləsinin zəngləri çalınarkən bütün ölkə boyu siqnallar və şeypurlar çalınmışdı, Kreml ərafından isə 21 dəfə artilleriya atəşi açılmışdır. Oxşar dəfnlər digər Varşava Müqaviləsi ölkələrində, həmçinin də Çin, Monqolustan və Şimali Koreyada da keçirilmişdir. Sükut bitdikdən dərhal sonra isə hərbi orkestr Sovet İttifaqının Dövlət Himnini ifa etmiş, daha sonra isə Stalinin şərəfinə Moskva Qarnizonunun hərbi paradı təşkil edilmişdir. Xalqın Stalinin tabutuna ehtiramını bildirmək cəhdləri zamanı izdiham yaranmış və bu izdiham zamanı insanlar əzilmişdirlər. Xruşşov daha sonra izdihamda 109 nəfərin öldüyünü təxmin emiş olsa da, lakin faktiki ölənlərin sayının minlərlə olduğu zənn edilir.
Dəfn mərasimində iştirak edən xarici dövlətlərin nümayəndələri
Oqoniokun dediyinə görə, dəfn mərasimində aşağıdakı xarici dövlət adamlar iştirak edirdilər:
- Georgi Georgiu-Dey - Rumıniya Dövlət Şurasının sədri və baş naziri, Rumıniya Fəhlə Partiyasının birinci katibi
- Boleslav Bierut - Polşanın Baş Naziri, Polşa Birləşmiş Fəhlə Partiyasının Baş katibi
- Konstantin Rokossovski - Polşanın müdafiə naziri
- Valter Ulbrixt - Almaniya Sosialist İttifaq Partiyasının birinci katibi, Almaniya Demokratik Respublikası Nazirlər Soveti sədrinin müavini
- Dolores İbarruri - İspaniya Kommunist Partiyasının Baş katibi
- Otto Qrotevol - Almaniya Demokratik Respublikası Nazirlər Şurasının sədri
- Maks Reyman - Qərbi Almaniya Kommunist Partiyasının sədri
- Vilko Çervenkov - Bolqarıstanın Baş naziri, Bolqarıstan Kommunist Partiyasının Baş katibi
- Matyaş Rakosi – Macarıstan Əmək Xalq Partiyasının baş katibi
- Pietro Nenni - İtaliya Sosialist Partiyasının katibi
- Palmiro Toqliatti - İtaliya Kommunist Partiyasının Baş katibi
- Jak Düklos - Fransa Kommunist Partiyasının müvəqqəti baş katibi
- Klement Qotvald – Çexoslovakiya Prezidenti, Çexoslovakiya Kommunist Partiyasının sədri
- Spiro Koleka - Albaniya Xalq Respublikası Baş nazirinin müavini
- Çu Enlay - Çin Xalq Respublikasının Baş naziri
- Urho Kekkonen - Finlandiyanın Baş Naziri
- Yumyaaqiyn Tsedenbal - Monqolustanın Baş Naziri
- Harri Pollit - Böyük Britaniya Kommunist Partiyasının Baş katibi
- İohan Kopleniq - Avstriya Kommunist Partiyasının sədri
- Xesus Lava - Filippin Kommunist Partiyasının sədr müavini
Çexoslovakiya lideri olan Qotvald 1953-cü il mart ayının 14-də Stalinin dəfn mərasimində iştirak etdikdən qısa bir müddət sonra damar partlaması nəticəsində vəfat etmişdir. Alban Əmək Partiyasının cərgələrində olan rəqiblərinin təşviqindən qorxan nə baş nazir Ənvər Xoca, nə də Baş nazirin müavini olan Məhəmməd Şehu dəfn mərasimində iştirak etmək üçün Moskvaya getmə riskinə getmirlər, bunun əvəzinə Xoca mərhum Sovet lideri Stalinə sonsuz sədaqət vəd edir.
Qalereya
-
![image]()
Stalinin dəfn mərasimi -
![image]()
Dəfn mərasimində çiçəkçilik -
![image]()
Hərbi keçid zamanı Sovet Hərbi Hava Qüvvələrinin təyyarələri -
![image]()
Zirehli transportyorlar Qırmızı Meydan istiqamətində hərəkət edərkən -
![image]()
Stalinin insult keçirməsindən üç gün sonra (mart ayının 1-də) və ölümündən bir gün əvvəl xəstəliyi ilə əlaqədar olaraq “Pravda” qəzetində çap edilmiş birinci hesabat. 4 mart 1953-cü il tarixli “Pravda” Nömrə 63 (12631). -
![image]()
Stalinin insult keçirməsindən dörd gün sonra (1 mart) və ölümündən 7 saat əvvəl səhhəti haqqında hesabat. 5 mart 1953-cü il tarixli “Pravda” Nömrə 64 (12632). -
![image]()
Lenin və Stalinin məqbərəsi, 1957-ci il avqust ayı.
İstinadlar
- Medvedev, Zhores A. The Unknown Stalin. Londra: . 2006. səh. 6. ISBN .
- Volkogonov, D. Autopsy for an Empire. The Free Press. 1999.
- Chigirin, I. Stalin, Illness and Death. Moskova: Publisher Veche. 2018. ISBN .
- Pravda, vol. 66, no. 1264, p. 2, March 7, 1953 (translated by S. Brodsky and M. Ruzic)
- Radzinsky, E. Stalin. Anchor Books. 1997.
- Beria, S. My Father: Inside Stalin's Kremlin. Gerald Duckworth, and Co. Ltd. 2001.
- Knight, A. Beria: Stalin's First Lieutenant. Princeton University Press. 1993.
- Knight, A. Beria: Stalin's First Lieutenant. Princeton, NJ: Princeton University Press. 1993.
- Beria, S. My Father: Inside Stalin's Kremlin. Gerald Duckworth & Co. Ltd. 2001.
- Ganjushin, Alexander. "Joseph Stalin's funeral: how it happened". Rossiyskaya Gazeta. 6 mart 2013. 17 yanvar 2018 tarixində . İstifadə tarixi: 17 yanvar2018 – Russia Beyond vasitəsilə.
On 6 March, the coffin with Stalin's body was displayed at the Hall of Columns in the House of Trade Unions.
- "The Manhoff Archive: Stalin's Funeral - Part One". Radio Free Europe/Radio Liberty. 5 fevral 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 17 avqust 2019.
- Ganjushin, Alexander. "Russia on the day of Stalin's funeral: A photo look back". Rossiyskaya Gazeta. 5 mart 2013. 17 yanvar 2018 tarixində . İstifadə tarixi: 17 yanvar 2018 – Russia Beyond vasitəsilə.
On 9 March, Stalin's embalmed body was interred in the Lenin Mausoleum, which was renamed the Lenin–Stalin Mausoleum from 1953 to 1961.
- Rosenberg, Jennifer. "Why Did Russia Move Stalin's Body?". ThoughtCo. 19 aprel 2017 tarixində . İstifadə tarixi: 6 avqust 2017.
- Evtushenko, Evgenii. "Mourners Crushed at Stalin's Funeral". Seventeen Moments in Soviet History. 1963. 11 fevral 2018 tarixində . İstifadə tarixi: 5 may 2018.
- Khlevniuk, Oleg. Stalin: New Biography of a Dictator. Yale University Press. 2017. ISBN .
- "Mourning of millions". Ogoniok. 11 (1344). 15 Mart 1953.
- Tikka, Juha-Pekka. "Kun Josif Stalin kuoli – näin Urho Kekkonen ryntäsi tilaisuuteen". Verkkouutiset (fin). 18oktyabr 2017. 6 yanvar 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 10 dekabr 2017.
- "Czechoslovakia: Death No. 2". TIME. 23 mart 1953. 27 may 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 17 avqust 2019.
- Pearson, Owen. Albania as Dictatorship and Democracy. I.B. Tauris. 8 Eylül 2006. səh. 454. ISBN .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Sovet Ittifaqinin ikinci lideri olan Iosif Stalin 5 mart 1953 cu ilde Kuntsevo dacasinda 74 yasinda insult kecirerek vefat etmisdir Olkede dord gunluk milli matem elan edildikden sonra onun ucun dovlet defn merasimi kecirilmisdir Onun cesedi daha sonra mumiyalanmis ve 1961 ci ile qeder Lenin ve Stalin meqberesinde defn edilmisdir Defn merasiminin teskiline gore Nikita Xrussov Georgi Malenkov Vyaceslav Molotov ve Lavrenti Beriya mesuliyyet dasiyirdilar Oxotniy Ryadda Stalinin defn merasimiXesteliyi ve olumuStalinin sehheti Ikinci Dunya muharibesinin axirlarina dogru daha da pislesmisdir Coxlu siqaret cekmesi Qelebe paradi zamani 1945 ci ilin may ayinda yungul insult kecirmesi ve 1945 ci ilin oktyabr ayinda guclu infarkt kecirmesine gore aterosklerozdan eziyyet cekirdi Stalinin heyatinin son uc gunu teferruatli formada evvelce Pravda qezetindeki resmi sovet elanlarinda ve daha sonra ise aradan qisa bir muddet kecdikden sonra Sovet Metbuatinin cari xulasesinde tam olaraq ingilis diline tercume edilmis formada tesvir edilmisdir Volkoqonovun tesvir etdiyi kimi 28 fevral 1953 cu ilde Stalin Malenkov Molotov Beriya Xrussov ve bir nece basqa adamlardan ibaret olan yaxin etrafi ile eylence ve spirtli ickilerin icildiyi axsamda gorusmusdurler Qonaqlar mart ayinin 1 i seher saat 04 00 radelerinde dagilisdilar ve Stalin oyanmasina aid sesler esidilene qeder onun narahat edilmemesi barede ciddi gosteris vererek sexsi otagina cekilmisdir Vaxt kecdi ve gun boyu ondan hec bir ses esidilmedi Mart ayinin 1 de saat 11 00 radelerinde onun xadimesi diqqetli bir formada onun yataq otagina daxil olur ve onu pijamada salvarda ve eynindeki koyneyini cixarmamis bir halda yerde uzanmis veziyyetde gorur O husunu itirmisdi agir nefes alirdi ifrazatini saxlaya bilmirdi ve onu oyatmaq cehdlerine de cavab vermirdi Beriya hadise yerine cagirilir ve Beriya onu gorende onun hussuz olmasina mehel qoymayaraq bunu heddinden artiq spirtli icki qebulu ile elaqelendirir ve oradan gedir Mart ayinin 2 de seher saat 7 00 radelerinde Beriya ve bir qrup tibb sahesi uzre mutexessis onu muayine etmek ucun cagirilirlar 190 110 qan tezyiqi ve sag terefli hemiplegiyanin askar edildiyi muayinelere esasen onlar nezaretsiz hipertoniya xesteliyi olan Stalinin sol orta beyin arteriyasinda hemoragik insult kecirmesi qenaetine gelirler Sonraki iki gun erzinde muxtelif mualiceler almisdir Stalinin 210 120 ye yukselen qan tezyiqini azaltmaq ucun iki gun erzinde her biri sekkiz zeliden ibaret olan iki ayri zeli qrupunu boyun ve uz nahiyesine qoyurlar Lakin onun veziyyeti getdikce pislesmekde davam etmis ve o 5 mart 1953 cu il saat 21 50 de vefat etmisdir Daha sonra onun cesedi deqiq melum olmayan bir yere aparilmis ve orada onu yarmis daha sonra ise onun cesedini ictimaiyyetin gozu qarsisinda mumyalanmisdir Orijinal yarilma hesabatini tapmaq cehdleri son vaxtlara qeder muveffeqiyyesizlikle neticelenmis lakin en muhum tapintilar 7 mart 1953 cu ilde Pravda qezetinde xususi bulletende asagidaki kimi bildirilmisdir I V Stalinin cesedinin patoloji anatomik muayinesi Patoloji muayine zamani beyinin sol yarimkuresinin subkortikal merkezlerinin yerlesdiyi nahiyede kutlevi qanaxma askar edilmisdir Bu qanaxma bas beynin muhum sahelerini siradan cixarmis teneffusde ve qan dovraninda geri donulmesi mumkun olmayan deyisikliklere sebeb olmusdur Beyin qanamasi ile yanasi sol medeciyin ureyin ehemiyyetli hipertrofiyasi miokardda mede ve bagirsagin selikli qisasinda coxsayli qanaxmalar askar edilmisdir damarlarda aterosklerotik deyisiklikler serebral arteriyalarda daha aydin musahide edilir Bunlar hipertoniyanin neticesidir Patoloji muayinenin neticeleri I V Stalinin xesteliyinin beyin qanamasi anindan etibaren geri donulmesi mumkun olmayan xarakterini ortaya qoymusdur Mehz bu sebeblere gore de butun mualice cehdleri musbet neticeye getirib cixara ve olumcul neticenin qarsisini ala bilmezdi Yuxarida qeyd edildiyi kimi Molotova men onu cole cixartdim dediyi ucun subhe doguran Beriyanin mueyyen bir zaman erzinde Stalinin tibbi mualice almasini bilerekden gecikdirdiyi ucun yarilma zamani musahide edilmis olan fiziki deyisiklikler adeten insult qurbanlarinin bedenlerinde bas veren ekstrakranial deyisikliklerle muvafiq gelirdi Lavrenti Beriyanin oglu olan Serxio Beriya daha sonralar danisirdi ki Stalinin olumunden sonra onun anasi ve eyni zamanda da Lavrenti Beriyanin heyat yoldasi olan xanim Lavrentiye Senin hal hazirki movqeyin Stalinin yasadigi dovrdeki movqeden qat qat tehlukelidir demisdir Bu proqnoz qisa bir muddet sonra reallasmisdir bir nece aydan sonra 1953 cu ilin iyununda Beriya hebs olunur ve muxtelif cinayetlere gore ittiham olunsa da lakin onun Stalinin olumu ile ehemiyyetli derecede elaqesi yox idi O daha sonra kecmis Siyasi Buro hemkarlarinin emri ile edam edilmis olsa da lakin bunun ne vaxt ve harada bas verdiyi ile bagli bir biri ile ziddiyyetli hekayeler movcuddur Defn merasimiMart ayinin 6 da Stalinin cesedi olan tabut Hemkarlar Ittifaqlari Evinin Sutunlar zalinda sergilenmis ve uc gun muddetinde orada qalmisdir Mart ayinin 9 da ise cenazesi Qizil Meydana Leninin meqberesinde 1961 ci ile qeder meyid orada qalacaqdi defn edilmezden evvel getirilmisdir Malenkov Molotov Beriya ve Xrussov defn merasimi zamani nitqler ile cixis etmis bundan sonra ise tabutu dasiyanlar tabutu meqbereye aparmisdirlar Stalinin cenazesi defn edilerken gunorta saatlarinda Moskvada ve umumiyyetle butun olke miqyasinda bir deqiqelik sukut elan edilmisdir Kreml qullesinin zengleri calinarken butun olke boyu siqnallar ve seypurlar calinmisdi Kreml erafindan ise 21 defe artilleriya atesi acilmisdir Oxsar defnler diger Varsava Muqavilesi olkelerinde hemcinin de Cin Monqolustan ve Simali Koreyada da kecirilmisdir Sukut bitdikden derhal sonra ise herbi orkestr Sovet Ittifaqinin Dovlet Himnini ifa etmis daha sonra ise Stalinin serefine Moskva Qarnizonunun herbi paradi teskil edilmisdir Xalqin Stalinin tabutuna ehtiramini bildirmek cehdleri zamani izdiham yaranmis ve bu izdiham zamani insanlar ezilmisdirler Xrussov daha sonra izdihamda 109 neferin olduyunu texmin emis olsa da lakin faktiki olenlerin sayinin minlerle oldugu zenn edilir Defn merasiminde istirak eden xarici dovletlerin numayendeleriOqoniokun dediyine gore defn merasiminde asagidaki xarici dovlet adamlar istirak edirdiler Georgi Georgiu Dey Ruminiya Dovlet Surasinin sedri ve bas naziri Ruminiya Fehle Partiyasinin birinci katibi Boleslav Bierut Polsanin Bas Naziri Polsa Birlesmis Fehle Partiyasinin Bas katibi Konstantin Rokossovski Polsanin mudafie naziri Valter Ulbrixt Almaniya Sosialist Ittifaq Partiyasinin birinci katibi Almaniya Demokratik Respublikasi Nazirler Soveti sedrinin muavini Dolores Ibarruri Ispaniya Kommunist Partiyasinin Bas katibi Otto Qrotevol Almaniya Demokratik Respublikasi Nazirler Surasinin sedri Maks Reyman Qerbi Almaniya Kommunist Partiyasinin sedri Vilko Cervenkov Bolqaristanin Bas naziri Bolqaristan Kommunist Partiyasinin Bas katibi Matyas Rakosi Macaristan Emek Xalq Partiyasinin bas katibi Pietro Nenni Italiya Sosialist Partiyasinin katibi Palmiro Toqliatti Italiya Kommunist Partiyasinin Bas katibi Jak Duklos Fransa Kommunist Partiyasinin muveqqeti bas katibi Klement Qotvald Cexoslovakiya Prezidenti Cexoslovakiya Kommunist Partiyasinin sedri Spiro Koleka Albaniya Xalq Respublikasi Bas nazirinin muavini Cu Enlay Cin Xalq Respublikasinin Bas naziri Urho Kekkonen Finlandiyanin Bas Naziri Yumyaaqiyn Tsedenbal Monqolustanin Bas Naziri Harri Pollit Boyuk Britaniya Kommunist Partiyasinin Bas katibi Iohan Kopleniq Avstriya Kommunist Partiyasinin sedri Xesus Lava Filippin Kommunist Partiyasinin sedr muavini Cexoslovakiya lideri olan Qotvald 1953 cu il mart ayinin 14 de Stalinin defn merasiminde istirak etdikden qisa bir muddet sonra damar partlamasi neticesinde vefat etmisdir Alban Emek Partiyasinin cergelerinde olan reqiblerinin tesviqinden qorxan ne bas nazir Enver Xoca ne de Bas nazirin muavini olan Mehemmed Sehu defn merasiminde istirak etmek ucun Moskvaya getme riskine getmirler bunun evezine Xoca merhum Sovet lideri Staline sonsuz sedaqet ved edir QalereyaStalinin defn merasimi Defn merasiminde cicekcilik Herbi kecid zamani Sovet Herbi Hava Quvvelerinin teyyareleri Zirehli transportyorlar Qirmizi Meydan istiqametinde hereket ederken Stalinin insult kecirmesinden uc gun sonra mart ayinin 1 de ve olumunden bir gun evvel xesteliyi ile elaqedar olaraq Pravda qezetinde cap edilmis birinci hesabat 4 mart 1953 cu il tarixli Pravda Nomre 63 12631 Stalinin insult kecirmesinden dord gun sonra 1 mart ve olumunden 7 saat evvel sehheti haqqinda hesabat 5 mart 1953 cu il tarixli Pravda Nomre 64 12632 Lenin ve Stalinin meqberesi 1957 ci il avqust ayi IstinadlarMedvedev Zhores A The Unknown Stalin Londra 2006 seh 6 ISBN 978 1 85043 980 6 Volkogonov D Autopsy for an Empire The Free Press 1999 Chigirin I Stalin Illness and Death Moskova Publisher Veche 2018 ISBN 978 5 4484 0279 1 Pravda vol 66 no 1264 p 2 March 7 1953 translated by S Brodsky and M Ruzic Radzinsky E Stalin Anchor Books 1997 Beria S My Father Inside Stalin s Kremlin Gerald Duckworth and Co Ltd 2001 Knight A Beria Stalin s First Lieutenant Princeton University Press 1993 Knight A Beria Stalin s First Lieutenant Princeton NJ Princeton University Press 1993 Beria S My Father Inside Stalin s Kremlin Gerald Duckworth amp Co Ltd 2001 Ganjushin Alexander Joseph Stalin s funeral how it happened Rossiyskaya Gazeta 6 mart 2013 17 yanvar 2018 tarixinde Istifade tarixi 17 yanvar2018 Russia Beyond vasitesile On 6 March the coffin with Stalin s body was displayed at the Hall of Columns in the House of Trade Unions The Manhoff Archive Stalin s Funeral Part One Radio Free Europe Radio Liberty 5 fevral 2019 tarixinde Istifade tarixi 17 avqust 2019 Ganjushin Alexander Russia on the day of Stalin s funeral A photo look back Rossiyskaya Gazeta 5 mart 2013 17 yanvar 2018 tarixinde Istifade tarixi 17 yanvar 2018 Russia Beyond vasitesile On 9 March Stalin s embalmed body was interred in the Lenin Mausoleum which was renamed the Lenin Stalin Mausoleum from 1953 to 1961 Rosenberg Jennifer Why Did Russia Move Stalin s Body ThoughtCo 19 aprel 2017 tarixinde Istifade tarixi 6 avqust 2017 Evtushenko Evgenii Mourners Crushed at Stalin s Funeral Seventeen Moments in Soviet History 1963 11 fevral 2018 tarixinde Istifade tarixi 5 may 2018 Khlevniuk Oleg Stalin New Biography of a Dictator Yale University Press 2017 ISBN 978 0 300 21978 4 Mourning of millions Ogoniok 11 1344 15 Mart 1953 Tikka Juha Pekka Kun Josif Stalin kuoli nain Urho Kekkonen ryntasi tilaisuuteen Verkkouutiset fin 18oktyabr 2017 6 yanvar 2019 tarixinde Istifade tarixi 10 dekabr 2017 Czechoslovakia Death No 2 TIME 23 mart 1953 27 may 2019 tarixinde Istifade tarixi 17 avqust 2019 Pearson Owen Albania as Dictatorship and Democracy I B Tauris 8 Eylul 2006 seh 454 ISBN 978 1 84511 105 2