Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ümumçin Xalq Nümayəndələri Məclisi (ÜXNM) və ya Ümumçin Xalq Nümayəndələri Yığıncağı (ÜXNY) - Çin Xalq Respublikasının . Dövlət hakimiyyətinin ali orqanı olan ÜXNM 2980 üzvü ilə dünyanın sayca ən böyük dövlət orqanı hesab olunur. ÜXNM-ə seçkilər beş ildən bir keçiril. Sessiyalar payız aylarında ÇXR-nin paytaxtı Pekinin rayonunda yerləşən keçirilir və 10-14 gün davam edir. ÜXNM Daimi komitəsi ÜXNM-dən fərqli olaraq, ilk boyu görüşlər keçirir. Ancaq Daimi komitənin üzvləri həm qərarvermə, həm də tətbiq etmə vəzifəsi tuta bilməzlər. Daimi Komitənin tərkibinə sədr, sədrin müavinləri, məsul katib və Daimi Komitənin üzvləri daxildir. Daimi Komitə ÜXNY-nın qanun layihələrini təsdiq edən və qətnamələr çıxaran altı funksional ixtisaslaşmış komitəsinin: maliyyə və iqtisadiyyat işləri üzrə; milli məsələlər; təhsil, elm, mədəniyyət və səhiyyə; xarici işlər və hüquqi işlər üzrə fəaliyyətini istiqamətləndirir. Komitə parlament prinsipi üzrə fəaliyyət göstərir: Konstitusiyanı və cari qanunları hərəkətə gətirir, dekretlər dərc edir, daha aşağı səviyyəli hökumət təşkilatlarının fəaliyyətinə nəzarət edir, nazirləri və vəzifəli şəxsləri təyin və azad edir.
| Ümumçin Xalq Nümayəndələri Məclisi | |
|---|---|
| 中华人民共和国全国人民代表大会 | |
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Qısaltma adı | 全国人大 |
| Növü | İki palatalı parlament |
| Təsis tarixi | 27 sentyabr 1954 |
| İdarə heyəti | |
| ÜXNM Rəyasət Heyəti | (Müvəqqətidir, ÜXNM sessiyaları başlamadan əvvəl açılır, sessiyalar nəticələndikdən sonra sonlandırılır) |
| , Çin Kommunist Partiyası 17 mart 2018-dən bəri tarixindən | |
| , Çin Kommunist Partiyası 17 mart 2018-dən bəri tarixindən | |
| Si Tsinpin, Çin Kommunist Partiyası | |
| Quruluşu | |
| Üzvlərin sayı | 5 mart 2018: 2980 ÜXNM üzvü 175 ÜXNM Daimi Komitəsinin üzvü |
 | |
| ÜXNM siyasi partiyalar | 22 yanvar 2021-dən bəri:
və müstəqillər (855):
Boş (29):
|
 | |
| ÜXNM Daimi Komitəsi fraksiyalar | 22 yanvar 2021-dən bəri:
və müstəqillər:
Boş (5):
|
| Seçkilər | |
| ÜXNM Səsvermə sistemi | Təsdiq səsverməsi |
| ÜXNM Daimi Komitəsi Səsvermə sistemi | Təsdiq səsverməsi |
| ÜXNM Sonuncu seçkilər | dekabr 2017 – yanvar 2018 (5 illik) |
| ÜXNM Daimi Komitəsi Sonuncu seçkilər | 18 mart 2018 (5 illik) |
| Məclis zalı | |
 ÇXR-nin paytaxtı Pekinin rayonunda yerləşən | |
| Sayt | |
| npc.gov.cn en.npc.gov.cn.cdurl.cn | |
| Qeydlər | |
| |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Ümumçin Xalq Nümayəndələri Məclisi dövlətin qanunvericiliyini həyata keçirir; ölkə həyatının mühüm sahələrinə dair qərarlar qəbul edir, dövlət aparatının yüksək vəzifələrinə namizədləri təsdiq edir və seçir, ÜXNY-nın Daimi Komitəsi üzvlərini seçir; ÇXR sədrini və onun müavinlərini seçir; Dövlət Şurasının sədrini və Şuranın digər üzvlərini təsdiq edir; Mərkəzi Hərbi Şuranın (MHŞ) sədrini seçir və MHŞ-nin digər üzvlərini təsdiq edir; Ali Xalq Məhkəməsinin sədrini seçir; Ali Xalq Prokurorluğunun Baş Prokurorunu seçir.
Ümumçin Xalq Nümayəndələri Yığıncağı Kommunist partiyasının 340 nəfər üzvü olan Mərkəzi Komitəsi tərəfindən seçilir.
Tarixi
Tzin sülaləsi ilk məclisi 1910-cu ildə formalaşdırsa da, praktikada bu orqanın heç bir səlahiyyəti yox idi və ancaq məşvərətçi şura kimi fəaliyyət göstərirdi. Sinxay inqilabından sonra 1913-cü ildə iki palatalı parlamentə keçirilən seçkilərdə kütləvi rüşvət halları qeydə alınsa da, 300 sivil qrupun iştirak etdiyi bu seçkilər Çin tarixinin ən rəqabətcil seçkisi idi. Seçkilərin nəticəsində milliyətçi partiya olan Homindan 870 yerdən 438-ə sahib olmuşdu.
Çinin mövcud Çin Respublikası konstitusiyası 25 dekabr 1947-ci ildə qüvvəyə mindi və ilk sessiya 1948-ci il 18 mayda 760 üzvlə keçirildi. Konstitusiyaya görə məclis Prezident və Vitse-Prezidenti 6 illiyə seçməli idi, seçilən prezidentlərin öz siyasi məsuliyyətlərini yerinə yetirmədikləri təqdirdə, məclisin onları vaxtından əvvəl vəzifədən uzaqlaşdırmaq səlahiyyəti var idi.
1949-cu ildəki Çin vətəndaş müharibəsində məğlub olan Çin Respublikası hökuməti Tayvana qaçmaq məcburiyyətində qaldı. Məclis müvəqqəti iclaslar keçirsə də, uğurlu olmadı.
Hələ 1945-ci ildən, artıq Homindan və Çin Kommunist Partiyası arasında İkinci Dünya müharibəsindən sonrakı reformlar barədə Siyasi Məşvərətçi Konfrans vasitəsi ilə yeni danışıqlara başladı. Homindanın qərarı ilə 10-31 yanvar 1946-cı ildə ilk Siyasi Məşvərətçi Konfrans çağırıldı. Burada Homindan, Çin Kommunist Partiyası, və , o cümlədən müstəqil nümayəndələr təmsil olundu.
1949-cu ilin sentyabrında keçirilən ikinci Siyasi Məşvərətçi Konfrans müxtəlif dost partiyalardan nümayəndələr dəvət etdi və yeni dövlət quruculuğunun müzakirəsi başladı. Bu konfransda konfransın adı Xalq Siyasi Məşvərətçi Konfransı olaraq dəyişdirildi. İlk konfransa 5 il ərzində defakto konstitusiya rolu oynayan Ümumi Proqram qəbul etmişdi. Bu konfrans yeni dövlət himni, paytaxt şəhər və dövlət adı, o cümlədən Çin Xalq Respublikasının ilk hökumətini qəbul etdi. Praktikada ilk Xalq Siyasi Məşvərətçi Konfransı konstitusional konvesniya kimi xidmət edir. Bu, defakto olaraq ÇXR-nin növbəti beş ildəki qanunverici orqanı idi.
1954-cü ildə konstitusiya öz funksiyasını Ümumçin Xalq Nümayəndələri Məclisinə ötürdü.
Vəzifə və öhdəlikləri
Ümumçin Xalq Nümayəndələri Məclisinin əsas 4 funksiyası var:
- Konstitusiyaya düzəlişlər etmək və onların tətbiqinə nəzarət
- Əsas qanunvericiliyə düzəlişlər
- Mərkəzi dövlət orqanın üzvlər seçmək və təyin etmək
- Dövlət məsələlərini təyin etmək
Seçkilər
Aşağıdakı cədvəldə müxtəlif illərdə ÜXNM-ə keçirilən seçkilər verilib.
| Məclis | İl | Ümumi deputatlar | Qadın deputatlar | Qadın % | Azlıq deputatlar | Azlıq % | İstinadlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1954 | 1226 | 147 | 12 | 178 | 14.5 | ||
| 1959 | 1226 | 150 | 12.2 | 179 | 14.6 | ||
| 1964 | 3040 | 542 | 17.8 | 372 | 12.2 | ||
| 1975 | 2885 | 653 | 22.6 | 270 | 9.4 | ||
| 1978 | 3497 | 742 | 21.2 | 381 | 10.9 | ||
| 1983 | 2978 | 632 | 21.2 | 403 | 13.5 | ||
| 1988 | 2978 | 634 | 21.3 | 445 | 14.9 | ||
| 1993 | 2978 | 626 | 21 | 439 | 14.8 | ||
| 1998 | 2979 | 650 | 21.8 | 428 | 14.4 | ||
| 2003 | 2985 | 604 | 20.2 | 414 | 13.9 | ||
| 2008 | 2987 | 637 | 21.3 | 411 | 13.8 | ||
| On ikinci | 2013 | 2987 | 699 | 23.4 | 409 | 13.7 | |
| 2018 | 2980 | 742 | 24.9 | 438 | 14.7 |
İstinadlar
- Çin // Azərbaycan Milli Ensiklopediyası (25 cilddə). 6-cı cild: Çin – Dərk (25 000 nüs.). Bakı: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi. 2015. səh. 5. ISBN .
- Əli Həsənov və Adil Vəliyev. Dünya ölkələrinin müasir siyasi sistemləri (PDF). Bakı. 2013. səh. 708. ISBN .
- International Parliamentary Union. "IPU PARLINE Database: General Information". 6 August 2017 tarixində . İstifadə tarixi: 6 August 2017.
- "Functions and Powers of the National People's Congress". The National People's Congress of the People's Republic of China. The National People's Congress. 18 December 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 29 September 2016.
- "Number of Deputies to All the Previous National People's Congresses in 2005 Statistical Yearbook, source: National Bureau of Statistics of China". 4 December 2010 tarixində . İstifadə tarixi: 30 June 2010.
- 十一届全国人大代表将亮相:结构优化 构成广泛. Npc.people.com.cn (çin). 6 April 2012 tarixində . İstifadə tarixi: 26 March 2012.
- Xinhua News Agency. "New nat'l legislature sees more diversity". Npc.gov.cn. 10 November 2013 tarixində . İstifadə tarixi: 12 November 2013.
- 12th Congress information from International Parliamentary Union. "IPU PARLINE Database: General Information". 5 March 2013 tarixində . İstifadə tarixi: 9 June 2013.
Xarici keçidlər
- NPC observer
- Full coverage of the 2016 NPC & CPPCC sessions - China.org.cn
- Full coverage of the 2014 NPC & CPPCC sessions - China.org.cn
- NY Times article on the detainment of would-be petitioners to the NPC
- English version of the Standing Committee of Beijing Municipal People's Congress 2020-07-25 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Umumcin Xalq Numayendeleri Meclisi UXNM ve ya Umumcin Xalq Numayendeleri Yigincagi UXNY Cin Xalq Respublikasinin Dovlet hakimiyyetinin ali orqani olan UXNM 2980 uzvu ile dunyanin sayca en boyuk dovlet orqani hesab olunur UXNM e seckiler bes ilden bir keciril Sessiyalar payiz aylarinda CXR nin paytaxti Pekinin rayonunda yerlesen kecirilir ve 10 14 gun davam edir UXNM Daimi komitesi UXNM den ferqli olaraq ilk boyu gorusler kecirir Ancaq Daimi komitenin uzvleri hem qerarverme hem de tetbiq etme vezifesi tuta bilmezler Daimi Komitenin terkibine sedr sedrin muavinleri mesul katib ve Daimi Komitenin uzvleri daxildir Daimi Komite UXNY nin qanun layihelerini tesdiq eden ve qetnameler cixaran alti funksional ixtisaslasmis komitesinin maliyye ve iqtisadiyyat isleri uzre milli meseleler tehsil elm medeniyyet ve sehiyye xarici isler ve huquqi isler uzre fealiyyetini istiqametlendirir Komite parlament prinsipi uzre fealiyyet gosterir Konstitusiyani ve cari qanunlari herekete getirir dekretler derc edir daha asagi seviyyeli hokumet teskilatlarinin fealiyyetine nezaret edir nazirleri ve vezifeli sexsleri teyin ve azad edir Umumcin Xalq Numayendeleri Meclisi中华人民共和国全国人民代表大会Umumi melumatlarQisaltma adi 全国人大Novu Iki palatali parlamentTesis tarixi 27 sentyabr 1954Idare heyetiUXNM Reyaset Heyeti Muveqqetidir UXNM sessiyalari baslamadan evvel acilir sessiyalar neticelendikden sonra sonlandirilir Cin Kommunist Partiyasi 17 mart 2018 den beri tarixinden Cin Kommunist Partiyasi 17 mart 2018 den beri tarixindenSi Tsinpin Cin Kommunist PartiyasiQurulusuUzvlerin sayi 5 mart 2018 2980 UXNM uzvu 175 UXNM Daimi Komitesinin uzvuUXNM siyasi partiyalar 22 yanvar 2021 den beri Hokumet 2 096 Cin Kommunist Partiyasi 2 096 ve musteqiller 855 63 58 57 57 54 44 38 13 Musteqil 471 Bos 29 Bos 29 UXNM Daimi Komitesi fraksiyalar 22 yanvar 2021 den beri Hokumet 118 Cin Kommunist Partiyasi 118 ve musteqiller 9 7 7 6 4 3 3 3 Musteqil 10 Bos 5 Bos 5 SeckilerUXNM Sesverme sistemi Tesdiq sesvermesiUXNM Daimi Komitesi Sesverme sistemi Tesdiq sesvermesiUXNM Sonuncu seckiler dekabr 2017 yanvar 2018 5 illik UXNM Daimi Komitesi Sonuncu seckiler 18 mart 2018 5 illik Meclis zaliCXR nin paytaxti Pekinin rayonunda yerlesenSaytnpc gov cn en npc gov cn cdurl cnQeydlerHonkonq ve Makao partiyalari milli partiyalar sayilmadigi ucun siyahida verilmeyib Vikianbarda elaqeli mediafayllar Umumcin Xalq Numayendeleri Meclisi dovletin qanunvericiliyini heyata kecirir olke heyatinin muhum sahelerine dair qerarlar qebul edir dovlet aparatinin yuksek vezifelerine namizedleri tesdiq edir ve secir UXNY nin Daimi Komitesi uzvlerini secir CXR sedrini ve onun muavinlerini secir Dovlet Surasinin sedrini ve Suranin diger uzvlerini tesdiq edir Merkezi Herbi Suranin MHS sedrini secir ve MHS nin diger uzvlerini tesdiq edir Ali Xalq Mehkemesinin sedrini secir Ali Xalq Prokurorlugunun Bas Prokurorunu secir Umumcin Xalq Numayendeleri Yigincagi Kommunist partiyasinin 340 nefer uzvu olan Merkezi Komitesi terefinden secilir TarixiTzin sulalesi ilk meclisi 1910 cu ilde formalasdirsa da praktikada bu orqanin hec bir selahiyyeti yox idi ve ancaq mesveretci sura kimi fealiyyet gosterirdi Sinxay inqilabindan sonra 1913 cu ilde iki palatali parlamente kecirilen seckilerde kutlevi rusvet hallari qeyde alinsa da 300 sivil qrupun istirak etdiyi bu seckiler Cin tarixinin en reqabetcil seckisi idi Seckilerin neticesinde milliyetci partiya olan Homindan 870 yerden 438 e sahib olmusdu Cinin movcud Cin Respublikasi konstitusiyasi 25 dekabr 1947 ci ilde quvveye mindi ve ilk sessiya 1948 ci il 18 mayda 760 uzvle kecirildi Konstitusiyaya gore meclis Prezident ve Vitse Prezidenti 6 illiye secmeli idi secilen prezidentlerin oz siyasi mesuliyyetlerini yerine yetirmedikleri teqdirde meclisin onlari vaxtindan evvel vezifeden uzaqlasdirmaq selahiyyeti var idi 1949 cu ildeki Cin vetendas muharibesinde meglub olan Cin Respublikasi hokumeti Tayvana qacmaq mecburiyyetinde qaldi Meclis muveqqeti iclaslar kecirse de ugurlu olmadi Hele 1945 ci ilden artiq Homindan ve Cin Kommunist Partiyasi arasinda Ikinci Dunya muharibesinden sonraki reformlar barede Siyasi Mesveretci Konfrans vasitesi ile yeni danisiqlara basladi Homindanin qerari ile 10 31 yanvar 1946 ci ilde ilk Siyasi Mesveretci Konfrans cagirildi Burada Homindan Cin Kommunist Partiyasi ve o cumleden musteqil numayendeler temsil olundu 1949 cu ilin sentyabrinda kecirilen ikinci Siyasi Mesveretci Konfrans muxtelif dost partiyalardan numayendeler devet etdi ve yeni dovlet quruculugunun muzakiresi basladi Bu konfransda konfransin adi Xalq Siyasi Mesveretci Konfransi olaraq deyisdirildi Ilk konfransa 5 il erzinde defakto konstitusiya rolu oynayan Umumi Proqram qebul etmisdi Bu konfrans yeni dovlet himni paytaxt seher ve dovlet adi o cumleden Cin Xalq Respublikasinin ilk hokumetini qebul etdi Praktikada ilk Xalq Siyasi Mesveretci Konfransi konstitusional konvesniya kimi xidmet edir Bu defakto olaraq CXR nin novbeti bes ildeki qanunverici orqani idi 1954 cu ilde konstitusiya oz funksiyasini Umumcin Xalq Numayendeleri Meclisine oturdu Vezife ve ohdelikleriUmumcin Xalq Numayendeleri Meclisinin esas 4 funksiyasi var Konstitusiyaya duzelisler etmek ve onlarin tetbiqine nezaret Esas qanunvericiliye duzelisler Merkezi dovlet orqanin uzvler secmek ve teyin etmek Dovlet meselelerini teyin etmekSeckilerAsagidaki cedvelde muxtelif illerde UXNM e kecirilen seckiler verilib Meclis Il Umumi deputatlar Qadin deputatlar Qadin Azliq deputatlar Azliq Istinadlar1954 1226 147 12 178 14 51959 1226 150 12 2 179 14 61964 3040 542 17 8 372 12 21975 2885 653 22 6 270 9 41978 3497 742 21 2 381 10 91983 2978 632 21 2 403 13 51988 2978 634 21 3 445 14 91993 2978 626 21 439 14 81998 2979 650 21 8 428 14 42003 2985 604 20 2 414 13 92008 2987 637 21 3 411 13 8On ikinci 2013 2987 699 23 4 409 13 72018 2980 742 24 9 438 14 7IstinadlarCin Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi 25 cildde 6 ci cild Cin Derk 25 000 nus Baki Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi Elmi Merkezi 2015 seh 5 ISBN 978 9952 441 11 6 Eli Hesenov ve Adil Veliyev Dunya olkelerinin muasir siyasi sistemleri PDF Baki 2013 seh 708 ISBN 978 9952 460 15 5 International Parliamentary Union IPU PARLINE Database General Information 6 August 2017 tarixinde Istifade tarixi 6 August 2017 Functions and Powers of the National People s Congress The National People s Congress of the People s Republic of China The National People s Congress 18 December 2016 tarixinde Istifade tarixi 29 September 2016 Number of Deputies to All the Previous National People s Congresses in 2005 Statistical Yearbook source National Bureau of Statistics of China 4 December 2010 tarixinde Istifade tarixi 30 June 2010 十一届全国人大代表将亮相 结构优化 构成广泛 Npc people com cn cin 6 April 2012 tarixinde Istifade tarixi 26 March 2012 Xinhua News Agency New nat l legislature sees more diversity Npc gov cn 10 November 2013 tarixinde Istifade tarixi 12 November 2013 12th Congress information from International Parliamentary Union IPU PARLINE Database General Information 5 March 2013 tarixinde Istifade tarixi 9 June 2013 Xarici kecidlerNPC observer Full coverage of the 2016 NPC amp CPPCC sessions China org cn Full coverage of the 2014 NPC amp CPPCC sessions China org cn NY Times article on the detainment of would be petitioners to the NPC English version of the Standing Committee of Beijing Municipal People s Congress 2020 07 25 at the Wayback Machine