Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Çatlar — süxurlarda, demək olar ki, cüzi və ya da heç bir yerdəyişmə yaratmayan .
Haqqında
Çatlar mənşəyinə görə tektonik (tektoklazlar) və qeyri-tektonik olurlar. Daha çox yayılmış birincilər bu və ya digər dərəcədə düzgün həndəsi şəbəkə əmələ gətirən sistemlərdə birləşir və inkişafda olan strukturların daxilində baş verən deformasiyalarla sıx əlaqədə olurlar. Qeyri-tektonik çatlar (ilkin) poliqonal şəbəkələrlə, dəyişkən istiqamətli olması, tez-tez pazlaşması və yerləşdiyi süxurların materialının dolması ilə səciyyələnirlər. Bunların əmələ gəlməsi, əsasən, gec diagenez və epigenez prosesləri ilə bağlıdır. Yer üzərinə çıxan süxurlarda, dağ-mədən qazımalarında, kernlərdə adi gözlə müşahidə edilən çatlar makroçat adlanır. Morfoloji əlamətlərinə görə (uzunluğu və təbəqələşmə ilə qarşılıqlı əlaqəsinə görə) tektonik çatlar birinci və ikinci tərtibli çatlara bölünür. Birinci tərtibli çatlar müxtəlif təbəqələr qrupunu kəsir, İkinci isə, adətən, eyni litoloji tərkibli bir və ya bir neçə təbəqə ilə məhdudlaşır (Smexov və b., 1962). Əlamətlərə görə müxtəlif təsnifatı təklif edilmişdir. Billinqs (1949) çatların genetik və həndəsi təsnifatını verib: 1) dartılma, qopma (qəlpələnmə), genişlənmə, çıxardılma; 2) uyğun çat, normal kəsən çat, təbəqələşməboyu çat. Eni 3 sm-dən az olan çatlar klivaj çatları adlanır. Permyakov (1949) çatların aşağıdakı təsnifatını vermişdir: 1) ilkin ayrılma (petroklazlar və sineklazlar), 2) təbəqələşmə çatlar, aşınma çatlar (epiklazlar), yamac, uçqun və sürüşmə çatları, həmçinin partlayışlarla əmələ gələn süni çatlar (paratektoklazlar), tektonik çatlar (tektoklazlar). Belousov (1954) öz təsnifatında çatlar açılma dərəcəsini, forma və ölçülərini, yatım elementlərini, qırışıqlığın uzanması və intruziv massivə nisbətən vəziyyətini nəzərə alır. O, gizli, qapalı, açıq, kiçik, böyük, uzununa, çəp, eninə, radial və başqa çatlara ayırır. Çatlar əmələ gəlməsinə səbəb olan mexaniki təsirlərdən asılı olaraq: aralanma, əyilmə, qırılma, sadə, ümumi və b. ayrılır. Sinonim: Litoklazlar.
Həmçinin bax
Mənbə
- Geologiya terminlərinin izahlı lüğəti. Bakı: Nafta-Press. 2006. 679.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Catlar suxurlarda demek olar ki cuzi ve ya da hec bir yerdeyisme yaratmayan HaqqindaCatlar menseyine gore tektonik tektoklazlar ve qeyri tektonik olurlar Daha cox yayilmis birinciler bu ve ya diger derecede duzgun hendesi sebeke emele getiren sistemlerde birlesir ve inkisafda olan strukturlarin daxilinde bas veren deformasiyalarla six elaqede olurlar Qeyri tektonik catlar ilkin poliqonal sebekelerle deyisken istiqametli olmasi tez tez pazlasmasi ve yerlesdiyi suxurlarin materialinin dolmasi ile seciyyelenirler Bunlarin emele gelmesi esasen gec diagenez ve epigenez prosesleri ile baglidir Yer uzerine cixan suxurlarda dag meden qazimalarinda kernlerde adi gozle musahide edilen catlar makrocat adlanir Morfoloji elametlerine gore uzunlugu ve tebeqelesme ile qarsiliqli elaqesine gore tektonik catlar birinci ve ikinci tertibli catlara bolunur Birinci tertibli catlar muxtelif tebeqeler qrupunu kesir Ikinci ise adeten eyni litoloji terkibli bir ve ya bir nece tebeqe ile mehdudlasir Smexov ve b 1962 Elametlere gore muxtelif tesnifati teklif edilmisdir Billinqs 1949 catlarin genetik ve hendesi tesnifatini verib 1 dartilma qopma qelpelenme genislenme cixardilma 2 uygun cat normal kesen cat tebeqelesmeboyu cat Eni 3 sm den az olan catlar klivaj catlari adlanir Permyakov 1949 catlarin asagidaki tesnifatini vermisdir 1 ilkin ayrilma petroklazlar ve sineklazlar 2 tebeqelesme catlar asinma catlar epiklazlar yamac ucqun ve surusme catlari hemcinin partlayislarla emele gelen suni catlar paratektoklazlar tektonik catlar tektoklazlar Belousov 1954 oz tesnifatinda catlar acilma derecesini forma ve olculerini yatim elementlerini qirisiqligin uzanmasi ve intruziv massive nisbeten veziyyetini nezere alir O gizli qapali aciq kicik boyuk uzununa cep enine radial ve basqa catlara ayirir Catlar emele gelmesine sebeb olan mexaniki tesirlerden asili olaraq aralanma eyilme qirilma sade umumi ve b ayrilir Sinonim Litoklazlar Hemcinin baxSuxurlar DeformasiyaMenbeGeologiya terminlerinin izahli lugeti Baki Nafta Press 2006 679