Absorbsiya (latinca tərcümədən udma deməkdir) — müəyyən qazın mayedə (absorment) həll olunmasıdır. Absorbsiya-qazın həll olunmasından, sürəti isə mayedə və qaz qarışığındaki qaz konsentrasiyalarının fərqi ilə təyin edilir. Qazın konsentrasiyası mayedə qaz qarışığına nisbətən yüksəkdirsə, qaz mayedən ixrac olur (desorbsiya).
Tətbiqi
Absorbsiya qazların ayrılmasında tətbiq edilir və başqa sənaye proseslərində (bəzi turşuların alınması və s.) istifadə olunur. Maye absorbentin bütün həcmi ilə məhluldan maddənin sorulması (ekstraksiya), qaz qarışığından isə ərintilərlə alınması (okklyuziya) – Absorbsiya analoji proseslərdir. Çox vaxt Absorbsiya zamanı kimyəvi birləşmələr əmələ gəlir (xemosorbsiya) və ya səthdə maddə udulması (adsorbsiya) baş verir. Texnikada Absorbsiya adətən, qaz qarışığından lazımi komponentləri ayırmaq üçün tətbiq edilir. Mühüm sənaye proseslərindən bir çoxu, məs., nitrat, xlorid və sulfat turşularının istehsalı, sənaye qazlarının zərərli qatışıqlardan təmizlənməsi, qaz qarışığından qaz benzininin, krekinq və piroliz qazlarının çıxarılması Absorbsiyaya əsaslanır. Proses əsas aparatı absorber olan xüsusi Absorbsiya qurğularında aparılır. Absorbsiya hava və qazların təmizlənməsində (məs. əleyhqazda), tez uçan məhsulların (benzin, efir, ətriyyat) udulmasında, bioloji aktiv maddələrin (vitamin, ferment, antibiotik və s.) alınması və təmizlənməsində, poliqrafiya, radioelektronika və s-də tətbiq olunur. Adsorbsiya hadisəsi təbiətdə geniş yayılmışdır.
Absorbsiyanın növü
Fiziki udma və xemosorbsiya fərqlənir. Fiziki udma prosesi kimyəvi reaksiya ilə müşayiət olunmur. Xemosorbsiya zamanı udulmuş komponent absorbent maddə ilə kimyəvi reaksiyaya girir.
Absorbsiya spektroskopiyası
Kvant sistemlərinin energetik hallarını udma spektrləri ilə öyrənən üsullardır. Kvant nəzəriyyəsinə əsasən işığın udulması udan atomlarda, ionlarda, molekullarda və ya bərk cisimdə elektronların enerji baxımından daha dərin səviyyələrdən nisbətən yuxarı səviyyələrə keçidləri ilə əlaqədardır. Əks keçid foton şüalanması və ya şüalanmasız da baş verə bilər və bu keçidə görə udulan enerjinin hansı enerji növünə çevrilməsi təyin edilir. Absorbsiya spektroskopiyası tədqiq olunan maddədən arası kəsilməyən spektrin şüalanması keçəndə, müəyyən, bu maddə üçün xarakter dalğa uzunluqları udulur. Spektral cihazın detektoru keçən işığın intensivliyinin dalğa uzunluğundan asılılığını, yəni işığın udma spektrini qeyd edir. Udma spektrlərini bütün dalğa uzunluqlarında almaq mümkündür, xüsusən radio, infraqırmızı (İQ) və submillimetr diapazonlarında. Absorbsiya spektroskopiyası absorbsiya udma spektral analizinin əsasıdır. Udma spektrlərinə görə maddənin kimyəvi quruluşunu, elektronların metallarda hərəkətini və s. tədqiq etmək olar.
Qazların absorbsiyası
Qazlar | А | В | С | Etibarlıdır, t° |
---|---|---|---|---|
Сl | +3,0361 | -0,046196 | +0,0001107 | 0°-dən 40°-dək |
СО2 | +1,7967 | -0,07761 | +0,0016424 | 0°-dən 20°-dək |
О | +0,4115 | -0,00108986 | +0,000022563 | 0°-dən 20°-dək |
H2S | +4,3706 | -0,083687 | +0,0005213 | 0°-dən 40°-dək |
N | +0,020346 | -0,0000538873 | +0,000011156 | 0°-dən 20°-dək |
H | +0,0193 | - | - | 0°-dən 20°-dək |
İstinadlar
- Leiviskä, Tiina; Gehör, Seppo; Eijärvi, Erkki; Sarpola, Arja; Tanskanen, Juha. "Characteristics and potential applications of coarse clay fractions from Puolanka, Finland". Central European Journal of Engineering. 2 (2). 10 April 2012: 239–247. Bibcode:2012CEJE....2..239L. doi:10.2478/s13531-011-0067-9.
Ədəbiyyat
- Смидович Е.В. "Технология переработки нефти и газа", ч.2, М., 1968;
- Некрасов Б.В. "Основы общей химии",т.1, М.1973.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Absorbsiya latinca tercumeden udma demekdir mueyyen qazin mayede absorment hell olunmasidir Absorbsiya qazin hell olunmasindan sureti ise mayede ve qaz qarisigindaki qaz konsentrasiyalarinin ferqi ile teyin edilir Qazin konsentrasiyasi mayede qaz qarisigina nisbeten yuksekdirse qaz mayeden ixrac olur desorbsiya TetbiqiAbsorbsiya qazlarin ayrilmasinda tetbiq edilir ve basqa senaye proseslerinde bezi tursularin alinmasi ve s istifade olunur Maye absorbentin butun hecmi ile mehluldan maddenin sorulmasi ekstraksiya qaz qarisigindan ise erintilerle alinmasi okklyuziya Absorbsiya analoji proseslerdir Cox vaxt Absorbsiya zamani kimyevi birlesmeler emele gelir xemosorbsiya ve ya sethde madde udulmasi adsorbsiya bas verir Texnikada Absorbsiya adeten qaz qarisigindan lazimi komponentleri ayirmaq ucun tetbiq edilir Muhum senaye proseslerinden bir coxu mes nitrat xlorid ve sulfat tursularinin istehsali senaye qazlarinin zererli qatisiqlardan temizlenmesi qaz qarisigindan qaz benzininin krekinq ve piroliz qazlarinin cixarilmasi Absorbsiyaya esaslanir Proses esas aparati absorber olan xususi Absorbsiya qurgularinda aparilir Absorbsiya hava ve qazlarin temizlenmesinde mes eleyhqazda tez ucan mehsullarin benzin efir etriyyat udulmasinda bioloji aktiv maddelerin vitamin ferment antibiotik ve s alinmasi ve temizlenmesinde poliqrafiya radioelektronika ve s de tetbiq olunur Adsorbsiya hadisesi tebietde genis yayilmisdir Absorbsiyanin novuFiziki udma ve xemosorbsiya ferqlenir Fiziki udma prosesi kimyevi reaksiya ile musayiet olunmur Xemosorbsiya zamani udulmus komponent absorbent madde ile kimyevi reaksiyaya girir Absorbsiya spektroskopiyasiKvant sistemlerinin energetik hallarini udma spektrleri ile oyrenen usullardir Kvant nezeriyyesine esasen isigin udulmasi udan atomlarda ionlarda molekullarda ve ya berk cisimde elektronlarin enerji baximindan daha derin seviyyelerden nisbeten yuxari seviyyelere kecidleri ile elaqedardir Eks kecid foton sualanmasi ve ya sualanmasiz da bas vere biler ve bu kecide gore udulan enerjinin hansi enerji novune cevrilmesi teyin edilir Absorbsiya spektroskopiyasi tedqiq olunan maddeden arasi kesilmeyen spektrin sualanmasi kecende mueyyen bu madde ucun xarakter dalga uzunluqlari udulur Spektral cihazin detektoru kecen isigin intensivliyinin dalga uzunlugundan asililigini yeni isigin udma spektrini qeyd edir Udma spektrlerini butun dalga uzunluqlarinda almaq mumkundur xususen radio infraqirmizi IQ ve submillimetr diapazonlarinda Absorbsiya spektroskopiyasi absorbsiya udma spektral analizinin esasidir Udma spektrlerine gore maddenin kimyevi qurulusunu elektronlarin metallarda hereketini ve s tedqiq etmek olar Qazlarin absorbsiyasiQazlar A V S Etibarlidir t Sl 3 0361 0 046196 0 0001107 0 den 40 dekSO2 1 7967 0 07761 0 0016424 0 den 20 dekO 0 4115 0 00108986 0 000022563 0 den 20 dekH2S 4 3706 0 083687 0 0005213 0 den 40 dekN 0 020346 0 0000538873 0 000011156 0 den 20 dekH 0 0193 0 den 20 dekIstinadlarLeiviska Tiina Gehor Seppo Eijarvi Erkki Sarpola Arja Tanskanen Juha Characteristics and potential applications of coarse clay fractions from Puolanka Finland Central European Journal of Engineering 2 2 10 April 2012 239 247 Bibcode 2012CEJE 2 239L doi 10 2478 s13531 011 0067 9 EdebiyyatSmidovich E V Tehnologiya pererabotki nefti i gaza ch 2 M 1968 Nekrasov B V Osnovy obshej himii t 1 M 1973