Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Afrodisias (q.yun. Ἀφροδισιάς, Aphrodisiás) Tanrı Afroditaya həsr olunmuş bir çox qədim şəhərlərin ümumi adı. Afrodisias adlanan şəhərlərin ən məşhuru bu gün Aydın ilinin Karacasu rayonunun Qeyre məhəlləsinin, Anadolunun cənub-qərbindəki köhnə Kariya bölgəsinin yerləşdiyi yerdəydi.
| Afrodisias | |
 | |
| Ölkə | |
|---|---|
| (Kriteriya) | ii, iii, iv, vi |
| Keçid | 1519-001 |
| Region |  Türkiyə |
| Daxil edilməsi | 2009 (33 sessiya) |
| | |
| |
2009-cu ildə Afrodiziya UNESCO tərəfindən Dünya İrsi Mirası siyahısına daxil edildi və 2017-ci ildə Dünya İrsi Mirası olaraq qeydiyyata alındı.
Tarixi
E.ə. V əsrdə şəhər, Roma İmperiyası dövründə, eramızın I əsri ilə e.ə V əsri arasında inkişaf etdirildi, əhəmiyyətli bir sənət mərkəzinə, xüsusən heykəltəraşlığa çevrildi və Afrodita məbədi və Afrodita adına edilən mərasimlərlə məşhur olmuşdu.
Zəlzələ bölgəsində yerləşdiyinə görə Afrodisias şəhəri bütün tarix boyu bir çox zəlzələdən ciddi şəkildə təsirlənmişdi. Xüsusilə 4-cü əsr və 7-ci əsrlərdə böyük zəlzələlərin olduğu məlumdur. 4-cü əsrin zəlzələsi Afrodisiasın yerləşdiyi ərazidə su axını kanallarını da dəyişdirdi və şəhərin bəzi hissələrini sel üçün münasib hala gətirdi. Daşqın problemini həll etmək üçün təcili olaraq qurulduğu aydın olan evakuasiya sisteminin sübutlarını bu gün də görmək mümkündür. 7-ci əsrin zəlzələsindən sonra Afrodisias heç vaxt düzəlmədi və yararsız vəziyyətə düşdü. Zamanla qalıqlar qismən Qeyre kənd ərazisini örtdü. 20-ci əsrin əvvəllərində Qeyre kəndinin bir hissəsi zəlzələ səbəbindən yenidən boşaldı, 1960-cı illərdə Qeyre indiki yerinə köçdü və zəlzələ ehtimalı nəzərə alınaraq bir şəhərə çevrildi.
Şəhər 7-ci əsrdən bəri bütpərəstliklə əlaqəli olan Afrodisias adından çıxmış və xristianlığın təsiri altında Stavropolis (xaç kəndi) adlandırılmışdı. Bizans İmperiyası dövründə bölgə Kariya adlanmağa başladı (baxmayaraq ki, qədim Kariya ilə müqayisədə daxili bölgədə yerləşirdi). Türklərin bölgədə suverenliyini qurduğu 1260-cı ildən bəri Kariya adı türk dilində Qeyre olaraq əks olundu.
Qazıntılar və digər işlər
Türkiyənin ən məşhur fotoqrafı Ara Gülərin təsadüfi şəkildə bölgədə itməsi ilə tapılmışdır. Ara Gülər Afrodisias xalqının sütun və daşlarından evlərinin və iş yerlərinin müəyyən hissələrində istifadə edildiyini tapdı. Geri qayıdanda şəkillərini dövrün sənətkarlarına və ziyalılarına göstərdi, amma heç kim maraqlanmadı. Daha sonra ABŞ-nin bir jurnalına şəkillərlə məqalələr göndərdi və böyük maraq gördü. Ara Gülər rəngli şəkillər olduqda 10 səhifəni ayıracaqlarını söylədikdə eyni yerə qayıtmışdı. Şəkilləri çəkmiş və yazısını yazmışdır. Ondan daha ətraflı məqalələr tələb olunduqda, Kənan Erimlə görüşmüşdür. Kənan bəy qazıntı işləri üçün lazımi icazələri alır və ətraflı araşdırmalara başlayır. Afrodisiasdakı ilk qazıntılar 1904-1905-ci illərdə Paul Qaudin tərəfindən edildi. Nyu York Universiteti tərəfindən koordinasiya edilmiş Afrodisias qazıntıları, bütün karyerasını 1961-ci ildən ölənə qədər həsr etmiş Kenan Erimə aiddir. Bu gün işlərin davamı yenidən Nyu York Universitetinin himayəsindədir; Oksford Universitetinin Linkoln Kafedrasında Klassik Arxeologiya və İncəsənət professoru R.R.R Smit ilə Nyu York Universiteti Gözəl Sənətlər İnstitutunun professoru Kristofer Rattenin birgə rəhbərliyi altında. Şəhər divarlarından 1 km ərazisi 1-ci dərəcə qorunan ərazi elan edildi. Qalıqların zəngin olması səbəbindən qazıntı işlərinin əvvəlində inşa edilən Qeyre muzeyinin yetərsiz olması səbəbindən yeni Afrodisias muzeyi yaradıldı. 1 iyun 2008-ci ildə Afrodisias antik şəhərindəki muzeyə əlavə olaraq Sebasteion-Sevgi Gönül Salonu açılmışdır.
Ədəbiyyat siyahısı
- Bektaş, Cengiz, Afrodisias, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul, 2008, .
- Foss, C., S. Mitchell, et al., Aphrodisias/Ninoe, Pleiades, 2007 [1].
- Erim, Kenan T., Aphrodisias, Awakened City Of Ancient Art, National Geographic Magazine, June, 1972.
- Erim, Kenan T., Aphrodisias, Net Turistik Yayınlar A.Ş., 2002. .
- Erim, Kenan T., Aphrodisias: City of Venus Aphrodite, 1986 (New York: Facts on File).
- Güler, Ara, Aphrodisias'ın Çığlığı,Yapı Kredi Yayınları Özel Dizi, İstanbul, Mart 2009, 212 sayfa.
- Ilgım, Mesut (Ed.), Afrodisias Sebasteion Sevgi Gönül Salonu, Yapı Kredi Yayınları-2715, İstanbul, 2008, .
- MacDonald, David, The Coinage of Aphrodisias, London: Royal Numismatic Society, 1992.
- Ratté, Christopher, Archaeological Computing at Aphrodisias, Turkey, Connect, Humanities Computing, New York University, Summer 1998, [2].
- Roueché, Charlotte, Aphrodisias in Late Antiquity: The Late Roman and Byzantine Inscriptions, Revised Second Edition, 2004, ISBN 1-897747-17-9[ölü keçid].
- Roueche, Charlotte, Erim, Kenan T. (edd.), Aphrodisias Papers: Recent Work on Architecture and Sculpture, Journal of Roman Archaeology Supplementary Series, 1991.
- Smith, R.R.R, Aphrodisias - City and Sculpture in Roman Asia, Ertuğ & Kocabıyık Publications, 2008.
- Smith, R.R.R. - Lenaghan, J.L.(Ed.), Aphrodisias'tan Roma Portreleri, Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık-T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, , 2008.
Həmçinin bax
İstinadlar
- "12 Jul 2009" (İngilis). unesco.org. 12 iyul 2009 tarixində .
- (İngilis). unesco.org https://whc.unesco.org/en/list/1519/ (#bare_url_missing_title). 2019-04-16 tarixində .
Xarici keçidlər
- Kosmosdan Afrodisias
- Aphrodisias.info
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Afrodisias q yun Ἀfrodisias Aphrodisias Tanri Afroditaya hesr olunmus bir cox qedim seherlerin umumi adi Afrodisias adlanan seherlerin en meshuru bu gun Aydin ilinin Karacasu rayonunun Qeyre mehellesinin Anadolunun cenub qerbindeki kohne Kariya bolgesinin yerlesdiyi yerdeydi AfrodisiasOlke TurkiyeKriteriya ii iii iv viKecid 1519 001Region Turkiye Daxil edilmesi 2009 33 sessiya AfrodisiasUNESCO nun tesnifatina gore bolge 2009 cu ilde Afrodiziya UNESCO terefinden Dunya Irsi Mirasi siyahisina daxil edildi ve 2017 ci ilde Dunya Irsi Mirasi olaraq qeydiyyata alindi TarixiE e V esrde seher Roma Imperiyasi dovrunde eramizin I esri ile e e V esri arasinda inkisaf etdirildi ehemiyyetli bir senet merkezine xususen heykelterasliga cevrildi ve Afrodita mebedi ve Afrodita adina edilen merasimlerle meshur olmusdu Zelzele bolgesinde yerlesdiyine gore Afrodisias seheri butun tarix boyu bir cox zelzeleden ciddi sekilde tesirlenmisdi Xususile 4 cu esr ve 7 ci esrlerde boyuk zelzelelerin oldugu melumdur 4 cu esrin zelzelesi Afrodisiasin yerlesdiyi erazide su axini kanallarini da deyisdirdi ve seherin bezi hisselerini sel ucun munasib hala getirdi Dasqin problemini hell etmek ucun tecili olaraq quruldugu aydin olan evakuasiya sisteminin subutlarini bu gun de gormek mumkundur 7 ci esrin zelzelesinden sonra Afrodisias hec vaxt duzelmedi ve yararsiz veziyyete dusdu Zamanla qaliqlar qismen Qeyre kend erazisini ortdu 20 ci esrin evvellerinde Qeyre kendinin bir hissesi zelzele sebebinden yeniden bosaldi 1960 ci illerde Qeyre indiki yerine kocdu ve zelzele ehtimali nezere alinaraq bir sehere cevrildi Seher 7 ci esrden beri butperestlikle elaqeli olan Afrodisias adindan cixmis ve xristianligin tesiri altinda Stavropolis xac kendi adlandirilmisdi Bizans Imperiyasi dovrunde bolge Kariya adlanmaga basladi baxmayaraq ki qedim Kariya ile muqayisede daxili bolgede yerlesirdi Turklerin bolgede suverenliyini qurdugu 1260 ci ilden beri Kariya adi turk dilinde Qeyre olaraq eks olundu Qazintilar ve diger islerAfrodita mebedi qaliqlariStadion Turkiyenin en meshur fotoqrafi Ara Gulerin tesadufi sekilde bolgede itmesi ile tapilmisdir Ara Guler Afrodisias xalqinin sutun ve daslarindan evlerinin ve is yerlerinin mueyyen hisselerinde istifade edildiyini tapdi Geri qayidanda sekillerini dovrun senetkarlarina ve ziyalilarina gosterdi amma hec kim maraqlanmadi Daha sonra ABS nin bir jurnalina sekillerle meqaleler gonderdi ve boyuk maraq gordu Ara Guler rengli sekiller olduqda 10 sehifeni ayiracaqlarini soyledikde eyni yere qayitmisdi Sekilleri cekmis ve yazisini yazmisdir Ondan daha etrafli meqaleler teleb olunduqda Kenan Erimle gorusmusdur Kenan bey qazinti isleri ucun lazimi icazeleri alir ve etrafli arasdirmalara baslayir Afrodisiasdaki ilk qazintilar 1904 1905 ci illerde Paul Qaudin terefinden edildi Nyu York Universiteti terefinden koordinasiya edilmis Afrodisias qazintilari butun karyerasini 1961 ci ilden olene qeder hesr etmis Kenan Erime aiddir Bu gun islerin davami yeniden Nyu York Universitetinin himayesindedir Oksford Universitetinin Linkoln Kafedrasinda Klassik Arxeologiya ve Incesenet professoru R R R Smit ile Nyu York Universiteti Gozel Senetler Institutunun professoru Kristofer Rattenin birge rehberliyi altinda Seher divarlarindan 1 km erazisi 1 ci derece qorunan erazi elan edildi Qaliqlarin zengin olmasi sebebinden qazinti islerinin evvelinde insa edilen Qeyre muzeyinin yetersiz olmasi sebebinden yeni Afrodisias muzeyi yaradildi 1 iyun 2008 ci ilde Afrodisias antik seherindeki muzeye elave olaraq Sebasteion Sevgi Gonul Salonu acilmisdir Edebiyyat siyahisiBektas Cengiz Afrodisias Arkeoloji ve Sanat Yayinlari Istanbul 2008 ISBN 978 605 396 023 2 Foss C S Mitchell et al Aphrodisias Ninoe Pleiades 2007 1 Erim Kenan T Aphrodisias Awakened City Of Ancient Art National Geographic Magazine June 1972 Erim Kenan T Aphrodisias Net Turistik Yayinlar A S 2002 ISBN 975 479 166 X Erim Kenan T Aphrodisias City of Venus Aphrodite 1986 New York Facts on File Guler Ara Aphrodisias in Cigligi Yapi Kredi Yayinlari Ozel Dizi Istanbul Mart 2009 212 sayfa Ilgim Mesut Ed Afrodisias Sebasteion Sevgi Gonul Salonu Yapi Kredi Yayinlari 2715 Istanbul 2008 ISBN 978 975 08 1439 6 MacDonald David The Coinage of Aphrodisias London Royal Numismatic Society 1992 Ratte Christopher Archaeological Computing at Aphrodisias Turkey Connect Humanities Computing New York University Summer 1998 2 Roueche Charlotte Aphrodisias in Late Antiquity The Late Roman and Byzantine Inscriptions Revised Second Edition 2004 ISBN 1 897747 17 9 olu kecid Roueche Charlotte Erim Kenan T edd Aphrodisias Papers Recent Work on Architecture and Sculpture Journal of Roman Archaeology Supplementary Series 1991 Smith R R R Aphrodisias City and Sculpture in Roman Asia Ertug amp Kocabiyik Publications 2008 Smith R R R Lenaghan J L Ed Aphrodisias tan Roma Portreleri Yapi Kredi Kultur Sanat Yayincilik T C Kultur ve Turizm Bakanligi ISBN 975 08 1481 5 2008 Hemcinin baxLa Santisima Trinidad de Parana Talampaya Milli Parki Oqasavara adalari Okinosima adasi Darien Milli Parki Kasubi turbeleriIstinadlar 12 Jul 2009 Ingilis unesco org 12 iyul 2009 tarixinde Ingilis unesco org https whc unesco org en list 1519 bare url missing title 2019 04 16 tarixinde Xarici kecidlerKosmosdan Afrodisias Aphrodisias info