Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Langerhans adacıqları (lat. insulae Langerhansi) mədəaltı vəzinin adacıq hissəsi. Pankreasın daxilində yerləşən 0,1-0,3 mm böyüklükdə, açıq sarımtraq rəngdə və oval ya dairə şəklində hüceyrə yığıntısına deyilir. Bu törəmələrin çoxu pankreas quyruğunda təsadüf edilir və rənglərinin açıq olması ilə fərqlənir. Ümumi çəkiləri pankreas çəkisinin 1/1000-ni təşkil edir; əgər pankreasın çəkisi 65 q olarsa o zaman adacıqların ümumi çəkisi 0,65 q olacaqdır. Embrional dövrdə və uşaqlıq yaşlarında adacıqların miqdarı çox olur; 4 yaşından sonra miqdarı azalır. Mədəaltı vəzin təsvir olunan daxili sekresiya hissəsi, yəni adacıqları 1869 cu ildə Langerhans tərəfindən kəşf edilmişdir. İlk dəfə bunları limfouid follikullardan hesab edirdilər; sonralar onların epitel törəmə olduqları aşkar olundu. Adacıqlar insulin adlanan hormon ifraz edir.
| Langerhans adacıqları | |
|---|---|
 | |
 | |
| Latınca | Insulae pancreaticae |
| Sistem | Endokrin |
| Üzv | Daxili sekresiya |
| Embrional | Onikibarmaq bağırsağın epitelindən (entodermal epiteldən) inkişaf edir. |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Quruluşu
Langerhans adacıqları müxtəlif formalı - çoxvəchli, oval və silindrəbənzər hüceyrələrdən təşkil olmuş, nazik birləşdirici toxuma qatları ilə pankreasın ətraf kütləsindən ayrılır. Bu hüceyrələr düzülərək qaraciyərdə olduğu kimiatmalar təşkil edir. Hüceyrələrin protoplazmasında artıq miqdarda dənəciklərə təsadüf edilir; nüvələri böyük, girdə və xromatin ilə zəngindir. Protoplazmada olan dənəciklərin miqdarı hüceyrələrin fəaliyyətindən asılı olur; güman edilir ki, onlar adacıqların məhsulunu təşkil edir.
İnkişafı
Bu adacıqlar onikibarmaq bağırsağın epitelindən (entodermal epiteldən) inkişaf edir. Bunların mayaları borucuq şəklində olur və sonradan pankreasın ətraf kütləsindən mezenxim elementləri vasitəsilə ayrılır.
Qidalanması və innervasiyası
Langerhans adacıqlarına gələn arteriolalar onların kütləsinə daxil olaraq şaxələnir və kapillyar sisteminə keçir. Burada olan kapillyarlar enli və qıvrım olduqları üçün sinisoidlərə (cibciklərə) bənzəyir və divarları yalnız endotel qatdan ibarətdir (birləşdirici toxuma qişası olmur). Kapillyarlar bilavasitə adacıqların hüceyrələrinə söykənir.
Adacıqları innervasiya edən sinir lifləri əvvəlcə xarici (periinsulyar) tor təşkil edir; bu tordan çıxan şaxəciklər adacığın daxilinə girir və daxili (intrainsulyar) tor əmələ gətirərək hüceyrələr arasında tamam olur.
Vəzifəsi
Adacığın ifraz etdiyi hormon insulin adlanır; bu hormon qana daxil olub vücudda karbohidratlar mübadiləsinitənzim edir; qaraciyərdə toplanmış qlikogenin şəkərə çevrilməsini tormozlayır (yalnız normal miqdarda verilməsinə imkan yaradır); odur ki, Langerhans adacıqlarının hipofunksiyasında insulinin miqdarı azalır, nəticədə artıq miqdarda qlikogen xaric olur; bu üsul ilə şəkərli diabet - lat. diabetes mellitus deyilən xəstəlik meydana çıxır.
İstinadlar
Mənbələr
- Prof. Kamil Əbdülsalam oğlu Balakişiyevin, İnsanın Normal Anatomiyası, III cild, səh. 276-278, "MAARİF" Nəşriyyatı, Bakı - 1982
- Р. Д. Синельников. Атлас анатомии человека (4 тома)
- Anatomy: Embryologie[ölü keçid]
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
- "THE ISLETS OF LANGERHANS" 2018-08-14 at the Wayback Machine, Karolinska Institutet, Sweden
- "Islets"
- Islet Society
- "Pancreas, human - H&E 2009-09-29 at the Wayback Machine"
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Langerhans adaciqlari lat insulae Langerhansi medealti vezinin adaciq hissesi Pankreasin daxilinde yerlesen 0 1 0 3 mm boyuklukde aciq sarimtraq rengde ve oval ya daire seklinde huceyre yigintisina deyilir Bu toremelerin coxu pankreas quyrugunda tesaduf edilir ve renglerinin aciq olmasi ile ferqlenir Umumi cekileri pankreas cekisinin 1 1000 ni teskil edir eger pankreasin cekisi 65 q olarsa o zaman adaciqlarin umumi cekisi 0 65 q olacaqdir Embrional dovrde ve usaqliq yaslarinda adaciqlarin miqdari cox olur 4 yasindan sonra miqdari azalir Medealti vezin tesvir olunan daxili sekresiya hissesi yeni adaciqlari 1869 cu ilde Langerhans terefinden kesf edilmisdir Ilk defe bunlari limfouid follikullardan hesab edirdiler sonralar onlarin epitel toreme olduqlari askar olundu Adaciqlar insulin adlanan hormon ifraz edir Langerhans adaciqlariLatinca Insulae pancreaticaeSistem EndokrinUzv Daxili sekresiyaEmbrional Onikibarmaq bagirsagin epitelinden entodermal epitelden inkisaf edir Vikianbarda elaqeli mediafayllarQurulusuLangerhans adaciqlari muxtelif formali coxvechli oval ve silindrebenzer huceyrelerden teskil olmus nazik birlesdirici toxuma qatlari ile pankreasin etraf kutlesinden ayrilir Bu huceyreler duzulerek qaraciyerde oldugu kimiatmalar teskil edir Huceyrelerin protoplazmasinda artiq miqdarda deneciklere tesaduf edilir nuveleri boyuk girde ve xromatin ile zengindir Protoplazmada olan deneciklerin miqdari huceyrelerin fealiyyetinden asili olur guman edilir ki onlar adaciqlarin mehsulunu teskil edir InkisafiBu adaciqlar onikibarmaq bagirsagin epitelinden entodermal epitelden inkisaf edir Bunlarin mayalari borucuq seklinde olur ve sonradan pankreasin etraf kutlesinden mezenxim elementleri vasitesile ayrilir Qidalanmasi ve innervasiyasiLangerhans adaciqlarina gelen arteriolalar onlarin kutlesine daxil olaraq saxelenir ve kapillyar sistemine kecir Burada olan kapillyarlar enli ve qivrim olduqlari ucun sinisoidlere cibciklere benzeyir ve divarlari yalniz endotel qatdan ibaretdir birlesdirici toxuma qisasi olmur Kapillyarlar bilavasite adaciqlarin huceyrelerine soykenir Adaciqlari innervasiya eden sinir lifleri evvelce xarici periinsulyar tor teskil edir bu tordan cixan saxecikler adacigin daxiline girir ve daxili intrainsulyar tor emele getirerek huceyreler arasinda tamam olur VezifesiAdacigin ifraz etdiyi hormon insulin adlanir bu hormon qana daxil olub vucudda karbohidratlar mubadilesinitenzim edir qaraciyerde toplanmis qlikogenin sekere cevrilmesini tormozlayir yalniz normal miqdarda verilmesine imkan yaradir odur ki Langerhans adaciqlarinin hipofunksiyasinda insulinin miqdari azalir neticede artiq miqdarda qlikogen xaric olur bu usul ile sekerli diabet lat diabetes mellitus deyilen xestelik meydana cixir IstinadlarMenbelerProf Kamil Ebdulsalam oglu Balakisiyevin Insanin Normal Anatomiyasi III cild seh 276 278 MAARIF Nesriyyati Baki 1982 R D Sinelnikov Atlas anatomii cheloveka 4 toma Anatomy Embryologie olu kecid Hemcinin baxMedealti vezi Sekerli diabetXarici kecidler THE ISLETS OF LANGERHANS 2018 08 14 at the Wayback Machine Karolinska Institutet Sweden Islets Islet Society Pancreas human H amp E 2009 09 29 at the Wayback Machine