Tamara Qriqoryevna Abakeliya (gürc. თამარ გრიგოლის ასული აბაკელია, 19 avqust (1 sentyabr) 1905, Xoni, İmereti – 14 may 1953, Tbilisi, SSRİ) — Gürcüstan-sovet heykəltəraşı, teatr rəssamı, qrafik rəssamı, qrafik dizayneri.
Tamara Abakeliya | |
---|---|
gürc. თამარ აბაკელია | |
Doğum tarixi | 19 avqust (1 sentyabr) 1905 |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | 14 may 1953(47 yaşında) |
Vəfat yeri | |
Dəfn yeri | |
Fəaliyyəti | heykəltaraş, qrafika ustası[d], səhnə dizayneri |
Təhsili | |
Mükafatları | |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Məşhur həkim və ictimai xadim İoseb Abakelianın (1882–1938) qardaşı qızıdır.
Həyatı
Tamara Abakeliya 19 avqust 1905-ci ildə Gürcüstanın qərbində, İmereti bölgəsində Xoni qəsəbəsində anadan olmuşdur. İlk təhsilini doğma kəndində almışdır. Sonra rəssamlıq təhsilini almaq üçün Tbilisiyə yollanmışdır. Tamara Abakeliya 1924–1929-cu illərdə N.P.Kandelaki, E.E.Lansere və Y.İ.Nikoladzenin də dərs verdiyi Tbilisi Dövlət Rəssamlıq Akademiyasında təhsil alıb. Teatr və dekorativ rəngkarlıq sahəsində K.A.Marcanişvilinin rəhbərliyi altında işləməyə başlayır.
1932–1934-cü illərdə Lado Mesxişvili adına Kutaisi Gürcü Teatrının rəssamı idi. 1942-ci ildən Sov.İKP üzvü olub. Məşhur rəsmləri arasında "İmeretili oğlan" (1928), "Nar toplamaq" (1930), "Xoşbəxt ailə" (1936), "Vintec" (1946, Gürcüstan İncəsənət Muzeyi, Tbilisi) vardır..
Abakeliya yaradıcılığında rəngarlıqla yanaşı qrafik əsərlər, binaların xarici və daxili tərtibatı, tamaşa deorasiyaları, kitab illüstrasiyaları, film dekorasiyaları yaratmaqla da məşğul olub. O, Gürcüstanla yanaşı, SSRİ-nin digər respublikalarında da çalışıb. Tamara Abakeliyanın Tbilisi Marksizm-Leninizm İnstitutunun Gürcüstan şöbəsinin binasında yaratdığı friz Tbilisi şəhərinin görkəmli memarlıq nümunələrindən sayılır. O, binanın xarici hissəsini bəzəkli çərçivəyə salaraq, üfüqi zolaqlı lent şəklində dekorativ elementlərlə gözəlləşdirmişdir. Bina Sovet memarlıq məktəbinin nadir nümunələri sırasına daxildir.
Abakeliyanın atası, Gürcüstan SSR-in baş prokuroru Qriqol Abakeliya və əmisi gürcü məşhur vərəm həkimi İoseb Abakeliya 1938-ci ildə İosif Stalinin Böyük təmizləməsi zamanı güllələnmişdilər. O, Sosialist şair və dramaturq Karlo Kaladze ilə evli idi (1907–1988). Onun Kaladzeden heykəltaraş Gulda Kaladze adlı oğlu var idi.
Tamara Abakeliya 14 may 1953-cü ildə Tiflis şəhərində qəflətən vəfat edib. O, Tiflisdəki məşhur Didube panteonunda dəfn edilib.
Tiflisdəki küçələrdən biri Tamara Abakeliyanın adını daşıyır.
Mükafatları
Tamara Abakeliya Gürcüstan SSR əməkdar artisti (1942) və ilə təltif edilmişdir.
Heykəltəraşlıq əsərləri
- 1936–1937-ci illər — Friz, Tbilisi Marksizm-Leninizm İnstitutunun Gürcüstan şöbəsinin binasında
- 1952-ci il — Lesya Ukrainka abidəsi, Surami
Qrafik əsərləri
Kitablar üçün illüstrasiyalar
- 1935 — N. Tixonovun "Kaxeti haqqında şeirlər" kitabına;
- 1936–37 — Ş.Rustavelinin "Panter dərisindəki cəngavər" əsərinə;
- 1947 — Vaja Pşavelanın əsərlərinə;;
- 1949 — N. Tixonovun "Gürcüstan haqqında şeirlər" kitabına (V. Avaliani ilə birlikdə).
Tamaşaların dekorasiyası
Kote Marcanişvili adına Tbilisi Akademik Teatrı:
- 1930 — "Çöldə komuna" (rej. Qoqoberidze)
- 1935 — "Şamil" (rej. Anatze və Çevidze)
- 1947 — "Lali"(rej. Kuşitaşvili)
- 1953 — "Lali" (rej. Kuşitaşvili və Kobaxidçe)
Rustaveli Milli Teatrı:
- 1938 — "Paladuri" (rej. Sereteli)
- 1944 — "Maral dərəsi" (rej. Vasadze)
- 1945 — "Xevisberi Qoça" (rej. Çelidze)
Tbilisi Dövlət Opera və Balet Teatrı:
- 1938 — "Maltakva"
Film dekorasiyası
- 1937 — Arsen
- 1942 — Georgi Sakaadze — kostyum dizayneri
- 1945 — David Quramişvili — kostyum dizayneri
- 1998 — Mona və Blupers
İstinadlar
- Абакелия Тамара Григорьевна // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969. Т. 1 : А — Ангоб. С. 11.
- Dietrich Kegler, Alexander-Mark Litschev. Russkaja Filosofija. Enciklopedija (Russische Philosophie. Enzyklopädie) Zweite, bearbeitete und ergänzte A uflage unter der Redaktion von M. A . M aslin. (Originaltitel: Русская философия: Энциклопедия. 2-е изд., дораб. и доп. Под общ. Ред. М. А. Маслина. Сост. П. П. Апрышко, А. П. Поляков. 832 с., издательство Книжный Клуб Книговек, Москва 2014) // Philosophischer Literaturanzeiger . 68 (3). 2015-09-25. 267–272. doi:10.3196/2194584515683104. ISSN 2194-5845 0031-8175, 2194-5845 (#bad_issn).
- Тихонов Н. Стихи о Кахетии / Илл. Абакелия. — М.: Сов. писатель, 1935. — 40 с — 10200 экз.
- Руставелі Ш. Витязь в тигровій шкурі: Поема / Переклад з грузинської та передмова М. Бажана; Ілюстрації художниці Т. Абакелія. — К.: Дніпро, 1983. — 247 с.
- Тихонов Н. Стихи о Грузии / Илл. Т. Абакелия и В. Авалиани. — Тбилиси: Заря Востока, 1949. — 110 с — 10000 экз.
Ədəbiyyat
- Джапаридзе Г. Д. Т. Г. Абакелия — М.: Советский художник, 1957.
- Падалка М. Скульптор Тамара Абакелія // Україна. — 1950. — № 2.
- Пиралишвили О. Д. Абакелия — М., 1957.
Xarici keçidlər
- АБАКЕЛИЯ ТАМАРА ГРИГОРЬЕВНА Биография
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Tamara Qriqoryevna Abakeliya gurc თამარ გრიგოლის ასული აბაკელია 19 avqust 1 sentyabr 1905 Xoni Imereti 14 may 1953 Tbilisi SSRI Gurcustan sovet heykelterasi teatr ressami qrafik ressami qrafik dizayneri Tamara Abakeliyagurc თამარ აბაკელიაDogum tarixi 19 avqust 1 sentyabr 1905Dogum yeri Xoni Xoni belediyyesi d Imereti GurcustanVefat tarixi 14 may 1953 1953 05 14 47 yasinda Vefat yeri Tbilisi SSRIDefn yeri Didube panteonuFealiyyeti heykeltaras qrafika ustasi d sehne dizayneriTehsili Tbilisi Dovlet Ressamliq AkademiyasiMukafatlari Vikianbarda elaqeli mediafayllar Meshur hekim ve ictimai xadim Ioseb Abakelianin 1882 1938 qardasi qizidir HeyatiTamara Abakeliya 19 avqust 1905 ci ilde Gurcustanin qerbinde Imereti bolgesinde Xoni qesebesinde anadan olmusdur Ilk tehsilini dogma kendinde almisdir Sonra ressamliq tehsilini almaq ucun Tbilisiye yollanmisdir Tamara Abakeliya 1924 1929 cu illerde N P Kandelaki E E Lansere ve Y I Nikoladzenin de ders verdiyi Tbilisi Dovlet Ressamliq Akademiyasinda tehsil alib Teatr ve dekorativ rengkarliq sahesinde K A Marcanisvilinin rehberliyi altinda islemeye baslayir 1932 1934 cu illerde Lado Mesxisvili adina Kutaisi Gurcu Teatrinin ressami idi 1942 ci ilden Sov IKP uzvu olub Meshur resmleri arasinda Imeretili oglan 1928 Nar toplamaq 1930 Xosbext aile 1936 Vintec 1946 Gurcustan Incesenet Muzeyi Tbilisi vardir Abakeliya yaradiciliginda rengarliqla yanasi qrafik eserler binalarin xarici ve daxili tertibati tamasa deorasiyalari kitab illustrasiyalari film dekorasiyalari yaratmaqla da mesgul olub O Gurcustanla yanasi SSRI nin diger respublikalarinda da calisib Tamara Abakeliyanin Tbilisi Marksizm Leninizm Institutunun Gurcustan sobesinin binasinda yaratdigi friz Tbilisi seherinin gorkemli memarliq numunelerinden sayilir O binanin xarici hissesini bezekli cerciveye salaraq ufuqi zolaqli lent seklinde dekorativ elementlerle gozellesdirmisdir Bina Sovet memarliq mektebinin nadir numuneleri sirasina daxildir Abakeliyanin atasi Gurcustan SSR in bas prokuroru Qriqol Abakeliya ve emisi gurcu meshur verem hekimi Ioseb Abakeliya 1938 ci ilde Iosif Stalinin Boyuk temizlemesi zamani gullelenmisdiler O Sosialist sair ve dramaturq Karlo Kaladze ile evli idi 1907 1988 Onun Kaladzeden heykeltaras Gulda Kaladze adli oglu var idi Tamara Abakeliya 14 may 1953 cu ilde Tiflis seherinde qefleten vefat edib O Tiflisdeki meshur Didube panteonunda defn edilib Tiflisdeki kucelerden biri Tamara Abakeliyanin adini dasiyir MukafatlariTamara Abakeliya Gurcustan SSR emekdar artisti 1942 ve Qirmizi Emek Bayragi ordeni ile teltif edilmisdir Heykelterasliq eserleri1936 1937 ci iller Friz Tbilisi Marksizm Leninizm Institutunun Gurcustan sobesinin binasinda 1952 ci il Lesya Ukrainka abidesi SuramiQrafik eserleriKitablar ucun illustrasiyalar 1935 N Tixonovun Kaxeti haqqinda seirler kitabina 1936 37 S Rustavelinin Panter derisindeki cengaver eserine 1947 Vaja Psavelanin eserlerine 1949 N Tixonovun Gurcustan haqqinda seirler kitabina V Avaliani ile birlikde Tamasalarin dekorasiyasi Kote Marcanisvili adina Tbilisi Akademik Teatri 1930 Colde komuna rej Qoqoberidze 1935 Samil rej Anatze ve Cevidze 1947 Lali rej Kusitasvili 1953 Lali rej Kusitasvili ve Kobaxidce Rustaveli Milli Teatri 1938 Paladuri rej Sereteli 1944 Maral deresi rej Vasadze 1945 Xevisberi Qoca rej Celidze Tbilisi Dovlet Opera ve Balet Teatri 1938 Maltakva Film dekorasiyasi 1937 Arsen 1942 Georgi Sakaadze kostyum dizayneri 1945 David Quramisvili kostyum dizayneri 1998 Mona ve BlupersIstinadlarAbakeliya Tamara Grigorevna Bolshaya sovetskaya enciklopediya rus v 30 t pod red A M Prohorov 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1969 T 1 A Angob S 11 Dietrich Kegler Alexander Mark Litschev Russkaja Filosofija Enciklopedija Russische Philosophie Enzyklopadie Zweite bearbeitete und erganzte A uflage unter der Redaktion von M A M aslin Originaltitel Russkaya filosofiya Enciklopediya 2 e izd dorab i dop Pod obsh Red M A Maslina Sost P P Apryshko A P Polyakov 832 s izdatelstvo Knizhnyj Klub Knigovek Moskva 2014 Philosophischer Literaturanzeiger 68 3 2015 09 25 267 272 doi 10 3196 2194584515683104 ISSN 2194 5845 0031 8175 2194 5845 bad issn Tihonov N Stihi o Kahetii Ill Abakeliya M Sov pisatel 1935 40 s 10200 ekz Rustaveli Sh Vityaz v tigrovij shkuri Poema Pereklad z gruzinskoyi ta peredmova M Bazhana Ilyustraciyi hudozhnici T Abakeliya K Dnipro 1983 247 s Tihonov N Stihi o Gruzii Ill T Abakeliya i V Avaliani Tbilisi Zarya Vostoka 1949 110 s 10000 ekz EdebiyyatDzhaparidze G D T G Abakeliya M Sovetskij hudozhnik 1957 Padalka M Skulptor Tamara Abakeliya Ukrayina 1950 2 Piralishvili O D Abakeliya M 1957 Xarici kecidlerABAKELIYa TAMARA GRIGOREVNA Biografiya