Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Murtuza Muxtarov məscidi — Bakı şəhəri, Suraxanı rayonu, Əmircan qəsəbəsində (Xilə kəndi), Vaqif küçəsində yerləşir.
| Muxtarov məscidi | |
|---|---|
| Minarəli məscid, İki minarəli məscid | |
 | |
 | |
| Ölkə |  Azərbaycan |
| Şəhər |  Bakı |
| Yerləşir | Xilə |
| Memar | Zivər bəy Əhmədbəyov |
| Sifarişçi | Murtuza Muxtarov |
| Tikilmə tarixi | 1901-1908 |
| Üslubu | Qotika |
| Vəziyyəti | stabil |
| İstinad nöm. | [e-qanun.az/framework/2847 169] |
| Kateqoriya | Məscid |
| Əhəmiyyəti | Ölkə əhəmiyyətli |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
İnşa tarixi
Tikili neft milyonçusu Murtuza Muxtarovun adı ilə bağlıdır. Məscidin maraqlı tikilmə tarixçəsi var. 1901-ci ildə yerli əhali məscidin tikintisinə başlasa da, sonradan tikintini başa çatdırmaq üçün maliyyə vəsaiti tükənir. Əhali yardım üçün neft milyonçusu Murtuza Muxtarova müraciət edir. Milyonçu məscidin tikilməsi ilə maraqlanır və onun layihəsi üçün memarları dəvət edir. O, bir neçə memarla məsləhətləşdikdən sonra tikintinin başa çatdırılmasının xərcini öz üzərinə götürür. 1908-ci ildə məscid məşhur memar Zivərbəy Əhmədbəyovun layihəsi əsasında inşa edilir.. Belə ki, məscidin memarı Zivər bəy Əhmədbəyov, ustası isə məşhur sənətkar Kərbəlayı Əhməd Səməd oğludur. Məscidin ikinci ustası isə Mirzə Məlik Abbasquludur.
Memarlıq üslubu
Muxtarovun tikdirdiyi əzəmətli məscid nadir memarlıq üslubuna malik tarixi tikililərdəndir. Məscidin 47 metr hündürlüyündə olan 2 minarəsi o dövrdə digər məscid minarələrindən fərqlənirdi. Hər iki minarənin birinci şərəfəsinin aşağısında ərəbcə "Kəlmeyi-teyyibə" yazılıb. Minarələrə qalxan pilləkənlərin sayı 140-a çatır. Məscidin 2 qülləsindən müəzzinlər azan vermək üçün istifadə edirdi. O, dövrdə Təzəpir məscidində azan vermək üçün 1 qüllə inşa edilmişdi. İstər qüllənin aşağı, istərsə də yuxarı hissəsində azan verilə bilər. Məscidin 2-ci mərtəbəsində qadınların namaz qılması üçün də xüsusi otaq vardı. Kişilər şöbəsinin sahəsi 14x14 metr, qadınlar şöbəsinin sahəsi 84 m²-dir. Murtuza Muxtar məscidinin giriş qapısının sol tərəfində "Murtuza Muxtar məscidi", sağ tərəfində isə həmin sözlər ərəb əlifbası ilə yazılıb. Mehrabının hündürlüyü 9 metrdir. Məscid dörd nəhəng tağ üzərində dayanıb. Divarlarının qalınlığı 1 metrdir. Bu tağlar sanki sütun rolunu oynayır və günbəz həmin tağların üzərində dayanıb. Günbəzin dairəvi hissəsinədək hündürlüyü 16 metr, yuxarı hissəsinədək isə 19 metrdir. Məscidin giriş qapısının hündürlüyü 6 metrdir. Qapıdan 3 metr yuxarıda mərmər üzərində iki kitabə həkk olunub. Orada belə yazılıb: "h.q.1317..." (XIX əsrin sonu - XX əsrin əvvəli) Məscidin həyətində Muxtarov Murtuza Muxtar oğlunun (1855-1920) qəbri yerləşib. Məscidin sağ və sol tərəflərində peyğəmbərlərə salam, yeganə olaraq burada ərəb dilində həkk olunub. Mehrabın yuxarısındakı dairə isə Allahın varlığına, 4 tağ əsas peyğəmbərlərə, 4 nazik sütun müqəddəs kitablara, onların altındakı nazik xətlər isə 12 imama işarədir. 1908-ci ildə məscidin açılışında əmircanlı axund Əbu Turab minbərə qalxaraq ilk xütbəni oxuyub. Məscid 2 giriş qapısı ilə əhatələnib. Qapı və pəncərələrin üzərindəki şəbəkə göz oxşayır. Qapı üzərində 4 təsvir - 4 müqəddəs kitabı, 4 ünsürü göstərir. Məscidin 1 günbəzi, 16 pəncərəsi var.
Bir çox məscidlər kimi Murtuza Muxtar məscidi də sovet dövründə bağlanmış və ya öz fəaliyyətini dayandırmışdır. Məsciddən toxuculuq emalatxanası, 1985-1988-ci illərdə Azərbaycanın məşhur rəssamı S.Bəhlulzadənin sərgi salonu kimi istifadə olunub. 1989-cu ildən məscid yerli sakinlərin ixtiyarına verilib.
Qurani-Kərimi
Deyilənə görə, Murtuza Muxtarov bu məscidi neftdən qazandığı halal pulu ilə tikdirib. O illərdə daima məscidə gələn milyonçunun özü namaz qılar, dualar edərdi. Əmircan məscidinə M.Muxtarov məxsusi olaraq müqəddəs "Qurani-Kərimi" hədiyyə etmişdi. Hələ məscidin inşası zamanı həmin Quran kitabı Türkiyənin İstanbul şəhərində sifarişlə hazırlanmışdı. Deyilənə görə, həmin Quran 25 kq ağırlığındadır. İndi də Əmircan məscidində bu müqəddəs kitab əmanət kimi saxlanılır. Quranda Allah kəlmələri bütünlüklə qızıl suyu ilə həkk olunub..
İstinadlar
Bu məqalədəki istinadlar müvafiq ilə göstərilməlidir. |
- 108 yaşlı Əmircan məscidi-Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi “Mədəniyyət” qəzeti 17.10.2009[ölü keçid]
- İki günbəzli məscid-Respublikasının məscidlərinin ensiklopediyası, Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi, GeOmap online naviqator[ölü keçid]
- 108 yaşlı Əmircan məscidi-həmin mənbə[ölü keçid]
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Muxtarov mescidi Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Murtuza Muxtarov mescidi Baki seheri Suraxani rayonu Emircan qesebesinde Xile kendi Vaqif kucesinde yerlesir Muxtarov mescidiMinareli mescid Iki minareli mescid40 25 19 sm e 49 59 07 s u Olke AzerbaycanSeher BakiYerlesir XileMemar Ziver bey EhmedbeyovSifarisci Murtuza MuxtarovTikilme tarixi 1901 1908Uslubu QotikaVeziyyeti stabilAzerbaycandaki tarixi abidelerin milli qeydiyyatiIstinad nom e qanun az framework 2847 169 KateqoriyaMescidEhemiyyetiOlke ehemiyyetliMurtuza Muxtarov mescidi Vikianbarda elaqeli mediafayllarInsa tarixiTikili neft milyoncusu Murtuza Muxtarovun adi ile baglidir Mescidin maraqli tikilme tarixcesi var 1901 ci ilde yerli ehali mescidin tikintisine baslasa da sonradan tikintini basa catdirmaq ucun maliyye vesaiti tukenir Ehali yardim ucun neft milyoncusu Murtuza Muxtarova muraciet edir Milyoncu mescidin tikilmesi ile maraqlanir ve onun layihesi ucun memarlari devet edir O bir nece memarla meslehetlesdikden sonra tikintinin basa catdirilmasinin xercini oz uzerine goturur 1908 ci ilde mescid meshur memar Ziverbey Ehmedbeyovun layihesi esasinda insa edilir Bele ki mescidin memari Ziver bey Ehmedbeyov ustasi ise meshur senetkar Kerbelayi Ehmed Semed ogludur Mescidin ikinci ustasi ise Mirze Melik Abbasquludur Memarliq uslubuMuxtarovun tikdirdiyi ezemetli mescid nadir memarliq uslubuna malik tarixi tikililerdendir Mescidin 47 metr hundurluyunde olan 2 minaresi o dovrde diger mescid minarelerinden ferqlenirdi Her iki minarenin birinci serefesinin asagisinda erebce Kelmeyi teyyibe yazilib Minarelere qalxan pillekenlerin sayi 140 a catir Mescidin 2 qullesinden muezzinler azan vermek ucun istifade edirdi O dovrde Tezepir mescidinde azan vermek ucun 1 qulle insa edilmisdi Ister qullenin asagi isterse de yuxari hissesinde azan verile biler Mescidin 2 ci mertebesinde qadinlarin namaz qilmasi ucun de xususi otaq vardi Kisiler sobesinin sahesi 14x14 metr qadinlar sobesinin sahesi 84 m dir Murtuza Muxtar mescidinin giris qapisinin sol terefinde Murtuza Muxtar mescidi sag terefinde ise hemin sozler ereb elifbasi ile yazilib Mehrabinin hundurluyu 9 metrdir Mescid dord neheng tag uzerinde dayanib Divarlarinin qalinligi 1 metrdir Bu taglar sanki sutun rolunu oynayir ve gunbez hemin taglarin uzerinde dayanib Gunbezin dairevi hissesinedek hundurluyu 16 metr yuxari hissesinedek ise 19 metrdir Mescidin giris qapisinin hundurluyu 6 metrdir Qapidan 3 metr yuxarida mermer uzerinde iki kitabe hekk olunub Orada bele yazilib h q 1317 XIX esrin sonu XX esrin evveli Mescidin heyetinde Muxtarov Murtuza Muxtar oglunun 1855 1920 qebri yerlesib Mescidin sag ve sol tereflerinde peygemberlere salam yegane olaraq burada ereb dilinde hekk olunub Mehrabin yuxarisindaki daire ise Allahin varligina 4 tag esas peygemberlere 4 nazik sutun muqeddes kitablara onlarin altindaki nazik xetler ise 12 imama isaredir 1908 ci ilde mescidin acilisinda emircanli axund Ebu Turab minbere qalxaraq ilk xutbeni oxuyub Mescid 2 giris qapisi ile ehatelenib Qapi ve pencerelerin uzerindeki sebeke goz oxsayir Qapi uzerinde 4 tesvir 4 muqeddes kitabi 4 unsuru gosterir Mescidin 1 gunbezi 16 penceresi var Bir cox mescidler kimi Murtuza Muxtar mescidi de sovet dovrunde baglanmis ve ya oz fealiyyetini dayandirmisdir Mescidden toxuculuq emalatxanasi 1985 1988 ci illerde Azerbaycanin meshur ressami S Behlulzadenin sergi salonu kimi istifade olunub 1989 cu ilden mescid yerli sakinlerin ixtiyarina verilib Qurani KerimiDeyilene gore Murtuza Muxtarov bu mescidi neftden qazandigi halal pulu ile tikdirib O illerde daima mescide gelen milyoncunun ozu namaz qilar dualar ederdi Emircan mescidine M Muxtarov mexsusi olaraq muqeddes Qurani Kerimi hediyye etmisdi Hele mescidin insasi zamani hemin Quran kitabi Turkiyenin Istanbul seherinde sifarisle hazirlanmisdi Deyilene gore hemin Quran 25 kq agirligindadir Indi de Emircan mescidinde bu muqeddes kitab emanet kimi saxlanilir Quranda Allah kelmeleri butunlukle qizil suyu ile hekk olunub IstinadlarBu meqaledeki istinadlar muvafiq istinad sablonlari ile gosterilmelidir 108 yasli Emircan mescidi Azerbaycan Respublikasi Medeniyyet ve Turizm Nazirliyi Medeniyyet qezeti 17 10 2009 olu kecid Iki gunbezli mescid Respublikasinin mescidlerinin ensiklopediyasi Azerbaycan Respublikasi Medeniyyet ve Turizm Nazirliyi GeOmap online naviqator olu kecid 108 yasli Emircan mescidi hemin menbe olu kecid Hemcinin baxMurtuza Muxtarov Ziver bey Ehmedbeyov Emircan Suraxani