Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Riyazi statistika- riyaziyyatın bölməsi olub, statistik verilənlərin sistemləşdirilməsi, emalı və elmi və praktiki nəticələrin əldə olunmasına ximdət edən riyazi üsulları əhatə edir. Burada statistik verilənlər dedikdə obyekti səciyyələndirən geniş göstəricilər toplusu nəzərdə tutulur. Riyazi statistikanın əsasını ehtimal nəzəriyyəsi təşkil edir. Tipik olaraq seçmənin verilənləri stoxastik parametrlərin nəticələri kimi qəbul edilir ki, müşahidələrin stoxastik hallarını araşdırmaq üşün ehtimal nəzəriyyəsinin üsullarını tətbiq etmək mümkün olsun. Riyazi statistikada qiymətləndirmə nəzəriyyəsindən də geniş istifadə olunur. Qiymətləndirmə üsullarının tətbiqi zamanı verilmiş statistik modelin bazasında müxtəlif qiymətləndirmə sinifləri araşdırılır və müəyyəm meyyarlar üzrə optimal statistika axtarılır. Onların köməyi ilə parametrlərin qiymətləndirilməsi inam intervalında təyin olunur. Verilənlərin ümumi toplumu haqqında müəyyən hipotezlər statistik testlərin tətbiqi ilə təsdiq və ya qəbul edilmir. Riyazi statistika , keyfiyyətin idarə olunmasının və altı siqmanın riyazi aparatını təşkil edir.
Statistik üsullar və modellər
Qiymətləndirmə modelləri və sınaq hipotezləri verilənlərin yaranma ehtimallarının modelləinə əsaslanır. Bu modellər parametrik və qeyri-parametrik olaraq iki qrupa bölünürlər. Parametri modellərdə qəbul edilir ki, araşdırılan obyektin xarakteri bir və ya bir neçə ədədi parametrlərdən asılı olan paylanma vasitəsilə təsvir oluna bilir. Qeyri parametrik modellər araşdırılan xarakteriskaların paylanma xassələrinin spesifikasından asılı olmur. Riyazi statistikada paylanmanın vacib xassələrini, sıxlıq və paylanma funskiyaları və s. təsvir edən parametr və onun funksiyasını qiymətləndirirlər. Dəqiq və aralıq qiymətləndirmədən istifadə olunur.
Riyazi statistikada hipotezlərin yoxlanması üçün ümumi nəzəriyyə və konkret hipotezin yoxlanması üçün çoxlu sayda üsullar mövcuddurlar. Parametrlərin və xassələrin qiymətləri haqqında hipotezlər, eynicinsliliyi yoxlamaq üçün hoptez (yəni ki, iki seçimdə xassə və funksiyaların üst-üstə düşməsi), emprik paylanma funksiyasının verilmiş paylanma funksiyası ilə üst-üstə düşməsi, simmetriya və s. hipotezlər baxılır. Asılılıqların yaradılamsı ilə artlq 200 ildir ki, məşğuldurlar. İlk dəfə olaraq bu problemlə Karl Qaus 1794-cü ildə məşğul olmağa başlamışdır. O riyazi statistikanın banisi sayılır. Verilənlərin aproksimasiyasının işlənməsi və ölçülərin təsvirinin azaldılması 100 il bundan qabaq tədqiq olunmuşdur. Sonralar faktor analizi və bir çox qeyri xətti ümumiləşdirmələr meydana gəlmişdir.
Riyazi obyekt əsasında ümumiləşdirilmiş formallaşdırma çox vaxt "statistik modellər" və ya "statistik fəza" əsasında əldə edilir.
Mənbə
- Şahbazov, Ə. Ehtimal nəzəriyyəsi və riyazi statistika: ali məktəblər üçün dərslik / red. M. Bunyatovş Bakı: Maarif, 1973. 577s.
- Əyyubova, N. Statistika: ümumi nəzəriyyə : dərslik /elmi red. E. Q. Orucov. Bakı,2014.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Riyazi statistika riyaziyyatin bolmesi olub statistik verilenlerin sistemlesdirilmesi emali ve elmi ve praktiki neticelerin elde olunmasina ximdet eden riyazi usullari ehate edir Burada statistik verilenler dedikde obyekti seciyyelendiren genis gostericiler toplusu nezerde tutulur Riyazi statistikanin esasini ehtimal nezeriyyesi teskil edir Tipik olaraq secmenin verilenleri stoxastik parametrlerin neticeleri kimi qebul edilir ki musahidelerin stoxastik hallarini arasdirmaq usun ehtimal nezeriyyesinin usullarini tetbiq etmek mumkun olsun Riyazi statistikada qiymetlendirme nezeriyyesinden de genis istifade olunur Qiymetlendirme usullarinin tetbiqi zamani verilmis statistik modelin bazasinda muxtelif qiymetlendirme sinifleri arasdirilir ve mueyyem meyyarlar uzre optimal statistika axtarilir Onlarin komeyi ile parametrlerin qiymetlendirilmesi inam intervalinda teyin olunur Verilenlerin umumi toplumu haqqinda mueyyen hipotezler statistik testlerin tetbiqi ile tesdiq ve ya qebul edilmir Riyazi statistika keyfiyyetin idare olunmasinin ve alti siqmanin riyazi aparatini teskil edir Statistik usullar ve modellerQiymetlendirme modelleri ve sinaq hipotezleri verilenlerin yaranma ehtimallarinin modelleine esaslanir Bu modeller parametrik ve qeyri parametrik olaraq iki qrupa bolunurler Parametri modellerde qebul edilir ki arasdirilan obyektin xarakteri bir ve ya bir nece ededi parametrlerden asili olan paylanma vasitesile tesvir oluna bilir Qeyri parametrik modeller arasdirilan xarakteriskalarin paylanma xasselerinin spesifikasindan asili olmur Riyazi statistikada paylanmanin vacib xasselerini sixliq ve paylanma funskiyalari ve s tesvir eden parametr ve onun funksiyasini qiymetlendirirler Deqiq ve araliq qiymetlendirmeden istifade olunur Riyazi statistikada hipotezlerin yoxlanmasi ucun umumi nezeriyye ve konkret hipotezin yoxlanmasi ucun coxlu sayda usullar movcuddurlar Parametrlerin ve xasselerin qiymetleri haqqinda hipotezler eynicinsliliyi yoxlamaq ucun hoptez yeni ki iki secimde xasse ve funksiyalarin ust uste dusmesi emprik paylanma funksiyasinin verilmis paylanma funksiyasi ile ust uste dusmesi simmetriya ve s hipotezler baxilir Asililiqlarin yaradilamsi ile artlq 200 ildir ki mesguldurlar Ilk defe olaraq bu problemle Karl Qaus 1794 cu ilde mesgul olmaga baslamisdir O riyazi statistikanin banisi sayilir Verilenlerin aproksimasiyasinin islenmesi ve olculerin tesvirinin azaldilmasi 100 il bundan qabaq tedqiq olunmusdur Sonralar faktor analizi ve bir cox qeyri xetti umumilesdirmeler meydana gelmisdir Riyazi obyekt esasinda umumilesdirilmis formallasdirma cox vaxt statistik modeller ve ya statistik feza esasinda elde edilir MenbeSahbazov E Ehtimal nezeriyyesi ve riyazi statistika ali mektebler ucun derslik red M Bunyatovs Baki Maarif 1973 577s Eyyubova N Statistika umumi nezeriyye derslik elmi red E Q Orucov Baki 2014