Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Narva (est. Narva jõgi) — Estoniya və Rusiya Federasiyasının Leninqrad vilayətinin sərhədindəki çay. Alukse və Bek adları da ədəbiyyatda rast gəlinir. Sonuncu ad 17-ci əsrdə İsveç hakimiyyəti dövründə istifadə edilmiş və Adam Oleari tərəfindəndə xatırlanır. Çay sahilin boyunca yerləşən şəhərlər: İvangorod (Rusiya), Narva və Narva-Yıesuu (Estoniya). Çay sahillərini hazırda iki körpü birləşdirir. 1991-ci ildən bu yana Rusiya-Estoniya sərhədini təşkil edir. Çay sahili boyunca bölgə Prenarovye adlanır.
| Narva çayı | |
|---|---|
| est. Narva | |
 | |
| Ölkələr | |
| Mənbəyi | |
| • Yüksəkliyi | 30 m |
| Mənsəbi | |
| • Yüksəkliyi | 0 m |
| Uzunluğu | 77 km |
| Su sərfi | 399 m³/s |
| Hövzəsinin sahəsi | 56200 km² |
| | |
| [ru] | 01030000412104100000010 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Əsas məlumatları
Çay Çud-Pskov gölündən başlayır və Baltik dənizinin Fin körfəzindəki Narva buxtasına axır.
Çayın uzunluğu 77 km-dir, bunun 40 km-i yuxarı, 20 km-i orta, 17 km-i isə aşağı axar təşkil edir. Hövzəsinin sahəsi 56.200 km²-dir. Çayın ağzında suyun axıdılması 399 m³/s və ya 12,58 km³/il təşkil edir ki, bu da mənbədən 78 m³/s və ya 2.46 km³/il çoxdur. Çayın düşməsi 30 m-dir, bunun 19% -i (4-7,5 m) Narva şəlalələrinin, 16% (5 m) isə Omut astanalarının payına düşür. Potensial su elektrik ehtiyatları: orta illik gücü 141 MVt, orta illik istehsal 1235 milyon kilovat-saatdır. Orta eni 200–300 m, lakin su elektrik stansiyasından aşağıda 390 m-ə qədər olur. Ən böyük eni isə Verxovski adasının yuxarı axınlarında müşahidə olunur - təxminən 900 m. Orta dərinliyi 3–4 m, su elektrik stansiyasının altında 6 m-dən 11 m-ə qədər artır. Mənsəbində isə 15 m-ə qədərdir. Çay axınının orta sürəti 1 m/s, astanalarda 3 m/s, aşağı hissəsində isə 0,5 m / s-ə çatır. Çayda buzlanma 5,5 aya qədər davam edir. Yayda isə suyu azalır. Çayın qidalanmasının əsasını qar suları təşkil edir. Çud gölünün suyuda öz növbəsində əsas mənbəyidir. Su elektrik stansiyaları: Narva su elektrik stansiyası.
Çayın boyunca olan şəhərlər: İvangorod (Rusiya), Narva və Narva-Yıesuu.
Gəmişilik üçün yararlıdır: Narva Su Elektrik Stansiyasının (14.9 km) və Narva su anbarının (15 km) altında. Bütünlüklə çay axınının 40% gəmiçiliyə yararlıdır. Əsas qolları: Plyussa, Rosson
Etimologiya
Çayın adını Veps dili ilə müqayisə edən M. Fasmerin ən populyar etimologiyası Narvaine "astana" mənasındadır. Saitlərin əvəzlənməsini nəzərə alaraq Baltik mənşəli ümumi hidronimik kökdən Nar/ Ner -dən əməlkə gəlməsi deyilir. Nəhayət qədim alman dilindən narva “dar” mənasında olan sözdəm meydana gəlməsi deyilir. Əksər hallarda dar boğazlara da Narva deyilir.
1681, 1684, 1900, 1900, 1905 və 1933-cü il xəritələrində çay Narova kimi göstərilmişdir.
Çay 1927-ci ildə Estoniya tərəfinin təşəbbüsü ilə adlandırıldı. 1927-ci il "Starı Narvski Listok" qəzeti bu hadisəni belə təsvir edir: "Ana Dili Akademik Cəmiyyətinin təklifinə və Virskago Dairə İdarəsinin qərarına (" Riigi Teataja "1927 № 5) əsasən "Narova" sözünün əvəzinə bundan sonra "Narva" sözü istifadə ediləcəkdir. Buna görə adlar belə olacaqdır:Ust Narova–Ust-Narva; Narova çayı–Narva çayı; Narovo dairəsi-Narva dairəsi.
1976-cı ildə xəritədə Narva çayı kimi göstərilmişdir.
Fauna
Narva balıqla zəngindir. Burada Rutilus, xanı, çapaq, adi durnabalığı, qızılüzgəc və başqa balıq növləri Çud gölü və Narva su anbarında olduğu kimidir.
İstinadlar
- . webworld.unesco.org. 2009-11-24 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-11-24., UNESCO: Water resources
- G. von Sabler. Ober die Herkunft des Flussnamens Narowa // "Sitzungsberichte der Gelehrten Estnischen Gesellschaft. 1910. Jurjew-Dorpat, 1911" (PDF). dspace.ut.ee. 2018-07-20 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2019-01-17. S. 166.
- Merlijn de Smit. "Insular Etymologies". www.academia.edu. 2023-08-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-01-17.
- "карта 1681 г." (PDF). vana.narvaplan.ee. 2017-10-25 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2019-01-17.
- "карта 1684 г." vana.narvaplan.ee. 2021-05-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-01-17.
- "карта 1900 г." (PDF). vana.narvaplan.ee. 2018-10-24 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2019-01-17.
- "карта 1900 г." (PDF). vana.narvaplan.ee. 2018-10-24 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2019-01-17.
- "карта 1905 г." (PDF). vana.narvaplan.ee. 2018-04-17 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2019-01-17.
- "карта РККА 1933 г." maps.monetonos.ru (rus). 2016-08-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-01-17.
- "газета «Старый Нарвский Листок» 1927 год". sites.google.com. 2016-05-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-01-17.
- "карта 1976 года". vana.narvaplan.ee. 2013-10-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-01-17.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Narva est Narva jogi Estoniya ve Rusiya Federasiyasinin Leninqrad vilayetinin serhedindeki cay Alukse ve Bek adlari da edebiyyatda rast gelinir Sonuncu ad 17 ci esrde Isvec hakimiyyeti dovrunde istifade edilmis ve Adam Oleari terefindende xatirlanir Cay sahilin boyunca yerlesen seherler Ivangorod Rusiya Narva ve Narva Yiesuu Estoniya Cay sahillerini hazirda iki korpu birlesdirir 1991 ci ilden bu yana Rusiya Estoniya serhedini teskil edir Cay sahili boyunca bolge Prenarovye adlanir Narva cayiest NarvaOlkeler Estoniya RusiyaMenbeyi Yuksekliyi 30 mMensebi Yuksekliyi 0 mUzunlugu 77 kmSu serfi 399 m sHovzesinin sahesi 56200 km menbeyi mensebiNarva cayi Estoniyain fiziki xeritesinde 58 59 14 sm e 27 43 49 s u 59 28 12 sm e 28 02 36 s u ru 01030000412104100000010 Vikianbarda elaqeli mediafayllarEsas melumatlariNarva cayi hovzesinin xeritesi Cay Cud Pskov golunden baslayir ve Baltik denizinin Fin korfezindeki Narva buxtasina axir Cayin uzunlugu 77 km dir bunun 40 km i yuxari 20 km i orta 17 km i ise asagi axar teskil edir Hovzesinin sahesi 56 200 km dir Cayin agzinda suyun axidilmasi 399 m s ve ya 12 58 km il teskil edir ki bu da menbeden 78 m s ve ya 2 46 km il coxdur Cayin dusmesi 30 m dir bunun 19 i 4 7 5 m Narva selalelerinin 16 5 m ise Omut astanalarinin payina dusur Potensial su elektrik ehtiyatlari orta illik gucu 141 MVt orta illik istehsal 1235 milyon kilovat saatdir Orta eni 200 300 m lakin su elektrik stansiyasindan asagida 390 m e qeder olur En boyuk eni ise Verxovski adasinin yuxari axinlarinda musahide olunur texminen 900 m Orta derinliyi 3 4 m su elektrik stansiyasinin altinda 6 m den 11 m e qeder artir Mensebinde ise 15 m e qederdir Cay axininin orta sureti 1 m s astanalarda 3 m s asagi hissesinde ise 0 5 m s e catir Cayda buzlanma 5 5 aya qeder davam edir Yayda ise suyu azalir Cayin qidalanmasinin esasini qar sulari teskil edir Cud golunun suyuda oz novbesinde esas menbeyidir Su elektrik stansiyalari Narva su elektrik stansiyasi Cayin boyunca olan seherler Ivangorod Rusiya Narva ve Narva Yiesuu Gemisilik ucun yararlidir Narva Su Elektrik Stansiyasinin 14 9 km ve Narva su anbarinin 15 km altinda Butunlukle cay axininin 40 gemiciliye yararlidir Esas qollari Plyussa RossonEtimologiyaCayin adini Veps dili ile muqayise eden M Fasmerin en populyar etimologiyasi Narvaine astana menasindadir Saitlerin evezlenmesini nezere alaraq Baltik menseli umumi hidronimik kokden Nar Ner den emelke gelmesi deyilir Nehayet qedim alman dilinden narva dar menasinda olan sozdem meydana gelmesi deyilir Ekser hallarda dar bogazlara da Narva deyilir 1681 1684 1900 1900 1905 ve 1933 cu il xeritelerinde cay Narova kimi gosterilmisdir Cay 1927 ci ilde Estoniya terefinin tesebbusu ile adlandirildi 1927 ci il Stari Narvski Listok qezeti bu hadiseni bele tesvir edir Ana Dili Akademik Cemiyyetinin teklifine ve Virskago Daire Idaresinin qerarina Riigi Teataja 1927 5 esasen Narova sozunun evezine bundan sonra Narva sozu istifade edilecekdir Buna gore adlar bele olacaqdir Ust Narova Ust Narva Narova cayi Narva cayi Narovo dairesi Narva dairesi 1976 ci ilde xeritede Narva cayi kimi gosterilmisdir Fauna Narva Losos 2014 baliq ovlama yarismasi Narva baliqla zengindir Burada Rutilus xani capaq adi durnabaligi qiziluzgec ve basqa baliq novleri Cud golu ve Narva su anbarinda oldugu kimidir Istinadlar webworld unesco org 2009 11 24 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2009 11 24 UNESCO Water resources G von Sabler Ober die Herkunft des Flussnamens Narowa Sitzungsberichte der Gelehrten Estnischen Gesellschaft 1910 Jurjew Dorpat 1911 PDF dspace ut ee 2018 07 20 tarixinde PDF Istifade tarixi 2019 01 17 S 166 Merlijn de Smit Insular Etymologies www academia edu 2023 08 04 tarixinde Istifade tarixi 2019 01 17 karta 1681 g PDF vana narvaplan ee 2017 10 25 tarixinde PDF Istifade tarixi 2019 01 17 karta 1684 g vana narvaplan ee 2021 05 11 tarixinde Istifade tarixi 2019 01 17 karta 1900 g PDF vana narvaplan ee 2018 10 24 tarixinde PDF Istifade tarixi 2019 01 17 karta 1900 g PDF vana narvaplan ee 2018 10 24 tarixinde PDF Istifade tarixi 2019 01 17 karta 1905 g PDF vana narvaplan ee 2018 04 17 tarixinde PDF Istifade tarixi 2019 01 17 karta RKKA 1933 g maps monetonos ru rus 2016 08 18 tarixinde Istifade tarixi 2019 01 17 gazeta Staryj Narvskij Listok 1927 god sites google com 2016 05 28 tarixinde Istifade tarixi 2019 01 17 karta 1976 goda vana narvaplan ee 2013 10 12 tarixinde Istifade tarixi 2019 01 17