Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yuxarı Macarıstan knyazlığı (mac. Felső-Magyarországi Fejedelemség, slovak. Hornouhorské kniežatstvo, türk. Orta Macar) — XVII əsrin əvvəllərində, Osmanlı–Habsburq müharibələri fonunda, Habsburqlara qarşı yerli zadəganların müqaviməti nəticəsində yaranmış, qısaömürlü siyasi və hərbi knyazlıq. Knyazlıq əsasən müasir Slovakiya və Şimali Macarıstan ərazilərini əhatə edirdi. Onun lideri, İştvan Boçkai (mac. İstván Bocskai), öz dövründə həm Transilvaniya, həm də Macarıstan knyazı kimi tanınmışdır.
| Tarixi dövlət | |||||
| Yuxarı Macarıstan knyazlığı | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
 | |||||
| | |||||
| Paytaxt | Kоşitsе | ||||
| Din | xristianlıq | ||||
Arxa fon
XV—XVII əsrlərdə Macarıstan üç yerə bölünmüşdü: Osmanlıların idarə etdiyi mərkəzi Macarıstan, Habsburqların nəzarətindəki qərb ərazilər (Kral Macarıstanı), Transilvaniya knyazlığı — formal olaraq Osmanlılara tabe, lakin daxili muxtariyyəti olan dövlət.
Habsburqların katolikləşdirmə siyasəti, yerli zadəganların hüquqlarının məhdudlaşdırılması və protestantlara qarşı təzyiqlər, macar və transilvaniyalı zadəganlar arasında narazılıq yaratmışdır. 1604–1606-cı illərdə İştvan Boçkai bu narazılığı silahlı üsyana çevirmişdir.
Yaranması və idarəetmə
1605-ci ildə Boçkai Habsburqlara qarşı üsyana başçılıq edərək, Yuxarı Macarıstan ərazilərində nəzarəti ələ keçirmişdi. Həmin ilin aprel ayında Seredə (indiki Slovakiya) baş verən yığıncaqda o, Macarıstanın və Transilvaniyanın knyazı elan edilmişdir. Knyazlıq Boçkainin rəhbərliyi altında müstəqil daxili idarəetməyə malik idi və protestantların hüquqlarını qoruyan tolerant siyasət yürüdürdü. Boçkai Osmanlıların dəstəyini almışdı, lakin eyni zamanda onlara qarşı sərhəd təhlükəsizliyini qoruyaraq müstəqilliyini saxlamağa çalışırdı.
Siyasi və hərbi uğurlar
1606-cı ildə imzalanmış Boçkainin Habsburqlarla danışıqlar nəticəsində qazandığı diplomatik uğur idi. Müqaviləyə əsasən: Transilvaniya və Yuxarı Macarıstan ərazilərində muxtariyyət tanındı, protestanların dini azadlıqları təsdiq olundu, Boçkai və tərəfdarlarına ümumi amnistiya verildi. Elə həmin ildə Boçkai həm də Osmanlılarla Jitvatorok müqaviləsinin imzalanmasına səbəb olan şəraiti yaratmışdır, bu da regionda müvəqqəti sülh dövrünə səbəb olmuşdur.
Süqutu
İştvan Boçkai 1606-cı ilin dekabrında vəfat etmişdir. Onun ölümündən sonra Yuxarı Macarıstan knyazlığı siyasi varlıq kimi qısa müddət içində zəiflədi və Transilvaniya ilə birləşdirildi. Region yenidən Habsburqların təsirinə düşdü, lakin Boçkainin irsi gələcək üsyanlar və milli azadlıq hərəkatları üçün ilham mənbəyinə çevrildi. Yuxarı Macarıstan knyazlığı, Habsburqlara qarşı ilk uğurlu müqavimət nümunəsi olmaqla yanaşı, Macarıstanda dini dözümlülüyün və muxtariyyət ideyasının təşviqində mühüm rol oynamışdır. İştvan Boçkai sonralar macar milli qəhrəmanı kimi anılmış və onun fəaliyyəti II Ferens Rakoçinin və digər azadlıq liderlərinin hərəkatlarına təsir etmişdir.
İstinadlar
- Hadtörténelmi közlemények, Volume 118, Issues 3-4, Hadtörténeti Intézet és Múzeum, 2005, p. 409
- Balázs Trencsényi; Márton Zászkaliczky. Whose Love of Which Country?: Composite States, National Histories and Patriotic Discourses in Early Modern East Central Europe. BRILL. 2010. səh. 547. ISBN .
- István Keul. Early Modern Religious Communities in East-Central Europe: Ethnic Diversity, Denominational Plurality, and Corporative Politics in the Principality of Transylvania (1526-1691). BRILL. 2009. səh. 219. ISBN .
- J. János Varga, A fogyó félhold árnyékában, Gondolat, Budapest, 1986, p. 31
- "Kereszt és félhold". mek.oszk.hu.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Yuxari Macaristan knyazligi mac Felso Magyarorszagi Fejedelemseg slovak Hornouhorske kniezatstvo turk Orta Macar XVII esrin evvellerinde Osmanli Habsburq muharibeleri fonunda Habsburqlara qarsi yerli zadeganlarin muqavimeti neticesinde yaranmis qisaomurlu siyasi ve herbi knyazliq Knyazliq esasen muasir Slovakiya ve Simali Macaristan erazilerini ehate edirdi Onun lideri Istvan Bockai mac Istvan Bocskai oz dovrunde hem Transilvaniya hem de Macaristan knyazi kimi taninmisdir Tarixi dovletYuxari Macaristan knyazligiBayraq Gerb1682 1685Paytaxt KositseDin xristianliqArxa fonXV XVII esrlerde Macaristan uc yere bolunmusdu Osmanlilarin idare etdiyi merkezi Macaristan Habsburqlarin nezaretindeki qerb eraziler Kral Macaristani Transilvaniya knyazligi formal olaraq Osmanlilara tabe lakin daxili muxtariyyeti olan dovlet Habsburqlarin katoliklesdirme siyaseti yerli zadeganlarin huquqlarinin mehdudlasdirilmasi ve protestantlara qarsi tezyiqler macar ve transilvaniyali zadeganlar arasinda naraziliq yaratmisdir 1604 1606 ci illerde Istvan Bockai bu naraziligi silahli usyana cevirmisdir Yaranmasi ve idareetme1605 ci ilde Bockai Habsburqlara qarsi usyana basciliq ederek Yuxari Macaristan erazilerinde nezareti ele kecirmisdi Hemin ilin aprel ayinda Serede indiki Slovakiya bas veren yigincaqda o Macaristanin ve Transilvaniyanin knyazi elan edilmisdir Knyazliq Bockainin rehberliyi altinda musteqil daxili idareetmeye malik idi ve protestantlarin huquqlarini qoruyan tolerant siyaset yurudurdu Bockai Osmanlilarin desteyini almisdi lakin eyni zamanda onlara qarsi serhed tehlukesizliyini qoruyaraq musteqilliyini saxlamaga calisirdi Siyasi ve herbi ugurlar1606 ci ilde imzalanmis Bockainin Habsburqlarla danisiqlar neticesinde qazandigi diplomatik ugur idi Muqavileye esasen Transilvaniya ve Yuxari Macaristan erazilerinde muxtariyyet tanindi protestanlarin dini azadliqlari tesdiq olundu Bockai ve terefdarlarina umumi amnistiya verildi Ele hemin ilde Bockai hem de Osmanlilarla Jitvatorok muqavilesinin imzalanmasina sebeb olan seraiti yaratmisdir bu da regionda muveqqeti sulh dovrune sebeb olmusdur SuqutuIstvan Bockai 1606 ci ilin dekabrinda vefat etmisdir Onun olumunden sonra Yuxari Macaristan knyazligi siyasi varliq kimi qisa muddet icinde zeifledi ve Transilvaniya ile birlesdirildi Region yeniden Habsburqlarin tesirine dusdu lakin Bockainin irsi gelecek usyanlar ve milli azadliq herekatlari ucun ilham menbeyine cevrildi Yuxari Macaristan knyazligi Habsburqlara qarsi ilk ugurlu muqavimet numunesi olmaqla yanasi Macaristanda dini dozumluluyun ve muxtariyyet ideyasinin tesviqinde muhum rol oynamisdir Istvan Bockai sonralar macar milli qehremani kimi anilmis ve onun fealiyyeti II Ferens Rakocinin ve diger azadliq liderlerinin herekatlarina tesir etmisdir IstinadlarHadtortenelmi kozlemenyek Volume 118 Issues 3 4 Hadtorteneti Intezet es Muzeum 2005 p 409 Balazs Trencsenyi Marton Zaszkaliczky Whose Love of Which Country Composite States National Histories and Patriotic Discourses in Early Modern East Central Europe BRILL 2010 seh 547 ISBN 978 90 04 18262 2 Istvan Keul Early Modern Religious Communities in East Central Europe Ethnic Diversity Denominational Plurality and Corporative Politics in the Principality of Transylvania 1526 1691 BRILL 2009 seh 219 ISBN 978 90 04 17652 2 J Janos Varga A fogyo felhold arnyekaban Gondolat Budapest 1986 p 31 Kereszt es felhold mek oszk hu