Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yerində edam — mülki və hərbi hüquqşünaslıqda bir cinayətdə təqsirləndirilən şəxsin azad və ədalətli məhkəmə araşdırması olmadan edam edilməsi. Termin, təbil başlı hərbi məhkəmədə (hərəkət zamanı törədilmiş cinayətlərə görə ümumi ədalət mühakiməsinin təmin edilməsi üçün sahədə keçirilən hərbi məhkəmə) olduğu kimi, ümumi cinayəti cəzalandırmaq üçün ümumi ədalət mühakiməsinin hüquqi konsepsiyasından irəli gəlir, lakin bu termin adətən ölüm hökmünün ümumi icrasını ifadə edir. Beynəlxalq hüquqa əsasən, bu, döyüşçünün təslim olan rəqibləri öldürməklə, rəqibin qanuni təslim olmasını və döyüşçünün heç bir rüblük təmin etməməsini qəbul etməkdən imtina etməsidir.
Yerində edamlar polis, ordu və hərbiləşdirilmiş təşkilatlar tərəfindən tətbiq edilir və çox vaxt partizan müharibəsi, üsyanla mübarizə, terrorizm və təqsirləndirilən məhbuslarla, mülki və ya hərbçilərlə işləmək üçün normal prosedurların pozulmasını nəzərdə tutan hər hansı digər vəziyyətlə əlaqələndirilir.
Hərbi yurisdiksiya
Hərbi qanuna əsasən, təqsirliliyi müəyyən etmək və ölüm hökmü elan etmək üçün lazım olan səlahiyyətli hakim hərbi tribunal olacağından, demək olar ki, bütün hallarda qısamüddətli,yerində edam qeyri-qanunidir. Bununla belə, fövqəladə hallar və hərbi əməliyyatlar zamanı bu qayda üçün müəyyən istisnalar var ki, burada ümumi icra qanuni olsun.
Müharibə əsirləri
Cenevrə Konvensiyaları və Haaqa Konvensiyaları və tarixdən adi beynəlxalq hüquq kimi əsas müqavilələr düşmən dövlətlərinin mülki vətəndaşları ilə yanaşı əsir götürülmüş nizami və qeyri-qanuni düşmən əsgərlərinin hüquqlarını qoruyur. Cenevrə Konvensiyalarının İkinci Əlavə Protokolunda (1977) qeyd edildiyi kimi, müharibə əsirlərinə qısamüddətli edamı qəti şəkildə qadağan edən diqqətlə müəyyən edilmiş üsullarla rəftar edilməlidir:
 | Müstəqilliyin və qərəzsizliyin əsas təminatlarını təmin edən məhkəmənin hökmü istisna olmaqla, cinayətdə təqsirli bilinən şəxs barəsində hökm çıxarıla bilməz və heç bir cəza icra oluna bilməz. — Cenevrə Konvensiyalarının İkinci Protokolu (1977), Maddə 6.2 |  |
Müharibə əsirlərinin statusuna istisnalar
Bununla belə, bəzi döyüşçü siniflərinə əsir statusu verilməyə bilər, lakin bu tərif zaman keçdikcə daha çox döyüşçü siniflərini əhatə etmək üçün genişlənmişdir. Keçmişdə piratların, casusların və franks-tayrs (Fransa-Prussiya müharibəsinin ilkin mərhələlərində (1870-71) Fransanın yerləşdirdiyi nizamsız ordu) xülasəsi edam edilib və mövcud beynəlxalq hüquqa əsasən qanuni hesab edilib. Frənks-tayrs (Fransa–Prussiya müharibəsində yaranan termin) döyüşən tərəfin işğal etdiyi ərazidə döyüşməyə davam edən və hərbi forma geyinməyən düşmən mülki şəxsləri və ya milisləridir və əks halda partizanlar, üsyançılar və s. kimi tanınır. Onlar bir əsr əvvəl əksər ordular tərəfindən qanuni olaraq həbs oluna və ya edam oluna bilsələr də, İkinci Dünya Müharibəsi təcrübəsi xarici qüvvələr tərəfindən işğal edilmiş xalqlara bu qrupu qorumaq üçün qanunu dəyişməyə təsir etdi. Fransa, Polşa və SSRİ kimi müharibədən sonrakı qaliblərin bir çoxu, müqavimət döyüşçülərinin əsir götürüldükləri təqdirdə Berlin-Roma-Tokio oxu tərəfindən qısa müddətdə edam edilməsi təcrübəsinə malik idilər. Müharibə həmçinin onlara təsir etdi ki, komandolar və düşmən xəttinin dərinliklərində tutulan digər xüsusi təyinatlılar Hitlerin 1942-ci il Komando Sərəncamı ilə əmr etdiyi kimi qısa müddətdə edam edilmək əvəzinə, əsir kimi qorunsunlar.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Ticehurst R (1997-04-30). The Martens clause and the laws of armed conflict. Arxivləşdirilib 2007-04-15 at the Wayback Machine Int Rev RC #317, @ pp 125–134. Seen 2010-06-30.
- Law Of The Sea Arxivləşdirilib 2017-06-20 at the Wayback Machine.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Yerinde edam mulki ve herbi huquqsunasliqda bir cinayetde teqsirlendirilen sexsin azad ve edaletli mehkeme arasdirmasi olmadan edam edilmesi Termin tebil basli herbi mehkemede hereket zamani toredilmis cinayetlere gore umumi edalet muhakimesinin temin edilmesi ucun sahede kecirilen herbi mehkeme oldugu kimi umumi cinayeti cezalandirmaq ucun umumi edalet muhakimesinin huquqi konsepsiyasindan ireli gelir lakin bu termin adeten olum hokmunun umumi icrasini ifade edir Beynelxalq huquqa esasen bu doyuscunun teslim olan reqibleri oldurmekle reqibin qanuni teslim olmasini ve doyuscunun hec bir rubluk temin etmemesini qebul etmekden imtina etmesidir Nquen Nqok Loan 1968 ci ilde Tet hucumu zamani Vyet Konq Cenubi Vyetnam Milli Azadliq Cebhesi teskilati kapitani Nquyen Van Lemi Sayqonda yerinde edam edir Yerinde edamlar polis ordu ve herbilesdirilmis teskilatlar terefinden tetbiq edilir ve cox vaxt partizan muharibesi usyanla mubarize terrorizm ve teqsirlendirilen mehbuslarla mulki ve ya herbcilerle islemek ucun normal prosedurlarin pozulmasini nezerde tutan her hansi diger veziyyetle elaqelendirilir Herbi yurisdiksiyaFransisko Qoyya terefinden 1808 ci il 3 may 1808 tablosu Madridde Dos de Mayo usyanindan sonra ispanlarin fransiz quvveleri terefinden edam edilmesini tesvir edir Herbi qanuna esasen teqsirliliyi mueyyen etmek ve olum hokmu elan etmek ucun lazim olan selahiyyetli hakim herbi tribunal olacagindan demek olar ki butun hallarda qisamuddetli yerinde edam qeyri qanunidir Bununla bele fovqelade hallar ve herbi emeliyyatlar zamani bu qayda ucun mueyyen istisnalar var ki burada umumi icra qanuni olsun Muharibe esirleri Cenevre Konvensiyalari ve Haaqa Konvensiyalari ve tarixden adi beynelxalq huquq kimi esas muqavileler dusmen dovletlerinin mulki vetendaslari ile yanasi esir goturulmus nizami ve qeyri qanuni dusmen esgerlerinin huquqlarini qoruyur Cenevre Konvensiyalarinin Ikinci Elave Protokolunda 1977 qeyd edildiyi kimi muharibe esirlerine qisamuddetli edami qeti sekilde qadagan eden diqqetle mueyyen edilmis usullarla reftar edilmelidir Musteqilliyin ve qerezsizliyin esas teminatlarini temin eden mehkemenin hokmu istisna olmaqla cinayetde teqsirli bilinen sexs baresinde hokm cixarila bilmez ve hec bir ceza icra oluna bilmez Cenevre Konvensiyalarinin Ikinci Protokolu 1977 Madde 6 2Muharibe esirlerinin statusuna istisnalar Bununla bele bezi doyuscu siniflerine esir statusu verilmeye biler lakin bu terif zaman kecdikce daha cox doyuscu siniflerini ehate etmek ucun genislenmisdir Kecmisde piratlarin casuslarin ve franks tayrs Fransa Prussiya muharibesinin ilkin merhelelerinde 1870 71 Fransanin yerlesdirdiyi nizamsiz ordu xulasesi edam edilib ve movcud beynelxalq huquqa esasen qanuni hesab edilib Frenks tayrs Fransa Prussiya muharibesinde yaranan termin doyusen terefin isgal etdiyi erazide doyusmeye davam eden ve herbi forma geyinmeyen dusmen mulki sexsleri ve ya milisleridir ve eks halda partizanlar usyancilar ve s kimi taninir Onlar bir esr evvel ekser ordular terefinden qanuni olaraq hebs oluna ve ya edam oluna bilseler de Ikinci Dunya Muharibesi tecrubesi xarici quvveler terefinden isgal edilmis xalqlara bu qrupu qorumaq ucun qanunu deyismeye tesir etdi Fransa Polsa ve SSRI kimi muharibeden sonraki qaliblerin bir coxu muqavimet doyusculerinin esir goturuldukleri teqdirde Berlin Roma Tokio oxu terefinden qisa muddetde edam edilmesi tecrubesine malik idiler Muharibe hemcinin onlara tesir etdi ki komandolar ve dusmen xettinin derinliklerinde tutulan diger xususi teyinatlilar Hitlerin 1942 ci il Komando Serencami ile emr etdiyi kimi qisa muddetde edam edilmek evezine esir kimi qorunsunlar Polsalilarin Kornikde alman ates qrupu terefinden edam edilmesi 1939 cu il oktyabrAlmaniyanin Polsani isgali zamani 18 dekabr 1939 cu il Krakov yaxinligindaki Bocniyada 56 Polsa vetendasinin iki gun evvel Ag Qartal yeralti teskilati terefinden Alman polis idaresine hucumuna cavab olaraq edam edilmesiHemcinin baxMehkemedenkenar qetl LincIstinadlarTicehurst R 1997 04 30 The Martens clause and the laws of armed conflict Arxivlesdirilib 2007 04 15 at the Wayback Machine Int Rev RC 317 pp 125 134 Seen 2010 06 30 Law Of The Sea Arxivlesdirilib 2017 06 20 at the Wayback Machine