Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu səhifədə iş davam etməkdədir. |
Yeniyetmələrin hüquqları
Yeniyetmələrin hüquqları — Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasına, Uşaq Hüquqları Bəyannaməsinə, Uşaq Hüquqlarına dair Konvensiyaya və digər beynəlxalq hüquq normalarına uyğun olaraq Azərbaycan Respublikasında uşaqların hüquqlarını və azadlıqlarını, uşaqlar barəsində dövlət siyasətinin əsas prinsiplərini, onların müdafiəsi sahəsində dövlət orqanlarının, digər hüquqi vəfiziki şəxslərin vəzifələrini müəyyən edir.
1954-cü ildə BMT Baş Məclisi bütün dünyada uşaqların rifahının yaxşılaşdırılmasına yönəldilən fəaliyyətə həsr edilən bu günü bütün dünya ölkələrinə qeyd etməyi məsləhət görüb. 1959-cu il noyabrın 20-də Baş Məclis , 1989-cu ilin həmin günündə isə Uşaq hüquqları haqqında Konvensiyanı qəbul edib. Bu münasibətlə hər il noyabrın 20-si Uşaq Hüquqları Günü kimi qeyd edilir. Uşaq hüquqları Konvensiyası – BMT tərəfindən qəbul edilmiş bir saziş olaraq, dünyanın hər bir yerində yaşayan uşaqlara konvensiya ilə müəyyən edilmiş hüquqları təmin edir. Konvensiya uşaqların yaşaması və inkişafı üçün zəruri olan minimum standartları müəyyən edir.
Uşaq hüquqları Konvensiyası
Uşaq hüquqları Konvensiyasının 54 maddəsinin hər birində ayrı-ayrı hüquqlardan danışılır. Burada inkişaf hüquqları, müdafiə hüquqları, iştirak hüquqları, yaşamaq hüquqları əhatə olunur. Uşaq Hüquqları Konvensiyası dünyada 2 dövlət istisna olmaqla, bütün dövlətlər tərəfindən təsdiq olunmuş, dünya səviyyəsində ən geniş qəbul olunmuş insan hüquqları alətidir. Konvensiya uşaqların insan hüquqlarının bütün növlərini – mülki, siyasi, iqtisadi, sosal və mədəni – bir sənəddə birləşdirir. Konvensiya BMT Baş Assambleyası tərəfindən 20 noyabr 1989-cu il tarixində qəbul olunmuş və 1990-cı ilin sentyabrında qüvvəyə minmişdir. Konvensiyanın 41 maddəsində 18 yaşdan aşağı hər bir uşağın insan hüquqlarına hörmət olunması və müdafiə edilməsi təsvir edilir.
Uşaq və yeniyetmələrin İnkişaf hüququ
İnkişaf hüquqları dedikdə, uşaqların təhsil almaq, oynamaq və istirahət etmək, məlumat almaq və dini hüquqları nəzərdə tutulur. Müdafiə hüquqları isə uşaqları müxtəlif zorakılıq, müharibələr və uşaq əməyinin istismarından, narkotik maddələrin istifadəsindən qoruyur. Bunlardan əlavə Konvensiyanın azad fikir söyləmək, cəmiyyətdə fəal iştirak etmək, yaşamaq və bunun üçün lazımi tələbatları təmin etmək hüquqları da təmin edir[[2]][[3]]. Uşaq hüquqlarının müdafiəsi sahəsində ən vacib sənədlərdən biri olan BMT-nin Uşaq hüquqları Konvensiyasında[4] (1989-cu il) uşağın şəxsiyyətinin tam və ahəngdar inkişafı üçün onun ailə mühitində, qayğı, sevgi və anlaşma şəraitində böyüməsinin vacibliyi vurğulanır. Konvensiyanın əsas tələblərindən biri budur ki, uşaqlar barəsində həyata keçirilən bütün tədbirlərdə əsas diqqət uşaq mənafelərinin daha yaxşı təmin edilməsinə yönəldilməlidir. Dünyanın 190 ölkəsi məhz bu Konvensiyanın çağırışlarından ilhamlanaraq öz balaca sakinlərinin hüquq və azadlıqlarını tanıdı və onların təmini və qorunması üçün daxili siyasətlərini formalaşdırdılar. BMT kimi mötəbər bir qurum dünyada uşaq hüquqlarının müdafiəçisi və dəstəkləyicisi missiyasını öz üzrəinə götürdü. Dünyanin 190 ölkəsində nümayəndəliyi olan BMT Uşaq Fondu (UNİCEF) digər beynəlxalq qurumlarla və hökumətlərlə birlikdə aclıqdan, zorakılqdan, istismardan, münaqişələrdən əziyyət çəkən uşaqlara dəstəyin göstərilməsi sahəsində aktiv fəaliyyət göstərir.
1 yanvar 2016-cı ildən qüvvəyə minmiş və özündə 2030-cu ilədək həyata keçirilməsi nəzərədə tutulan 17 qlobal məqsədi, 169 hədəfi əks etdirən BMT-nin Dayanıqlı inkişaf məqsədlərində[5] 35 hədəf bilavasitə uşaqların inkişafı ilə bağlıdır. Belə ki, dünyada hələ də təhsil və səhiyyə xidmətlərinə çıxış imkanı olmayan, ərzaq çatışmazlığından, münaqişələrdən və böyüklərin susi-istifadəsindən əziyyət çəkən milyonlarla uşaqlar var. Son 30 ildə uşaq hüquqları sahəsində ölkəmizdə həyata keçirilən tədbirlər bu sahədə irəliləyişlərin və nailiyyətlərin əldə olunmasına səbəb olmuşdur. Azərbaycan 1992-ci il 13 avqustda BMT-nin "Uşaq Hüquqları haqqında" Konvensiyasını ratifikasiya etmiş, 1998-ci ildə Uşaq hüquqları haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanunu [6]qəbul edilmiş, 2006-cı ildə Azərbaycan Respublikasının Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsi təsis edilmişdir[7]. Qanunvericilik bazasının yaradılması, institusional inkişaf, uşaqlarla bağlı dövlət proqramlarının həyata keçirilməsi insan hüquqlarının bu sahəsinə diqqətin artdığını göstərir. Ölkədə aparılan sosial-iqtisadi islahatlar əhalimizin 1/3-ni təşkil edən uşaqların öz hüquqlarından daha geniş istifadə imkanlarına şərait yaradır.
Azərbaycanda uşaq hüquqlarının təmin edilməsi sahəsində demək olar ki, hər il qəbul edilən yeni hüquqi sənədlər bu sahənin inkişafı prosesini daha da sürətləndirir. "Uşaqların icbari dispanserizasiyası haqqında"[8], "Uşaqların zərərli informasiyadan qorunması haqqında"[9] yeni qanunların qəbul edilməsi, təhsil qanunvericiliyində, sağlamlıq imkanlıarı məhdud, valideynlərini itirmiş və valideyn himayəsindən məhrum olmuş uşalqarla bağlı qanunvericilikdə yeni təminatların təsbit edilməsi, sosial təminatın gücləndirilməsi dövləin uşaqlara olan diqqətinin nəticəsidir.
İstinadlar
- "Arxivlənmiş surət" (PDF). 2024-07-27 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2024-07-27.
- [[1]]
- "Arxivlənmiş surət". 2024-05-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-07-26.
- "Arxivlənmiş surət". 2023-12-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-07-26.
- https://family.gov.az/store/media/U%C5%9Faq%20h%C3%BCquqlar%C4%B1%20haqq%C4%B1nda%20BMT%20Konvensiyas%C4%B1.pdf
Xarici keçidlər
- https://www.unicef.org/azerbaijan/az/press_release/umumdunya-usaqlar-gunu-tereqqi-butun-usaqlarin-huquqlarinin-qorunmasindan-asilidir
- https://family.gov.az/az/post/1806/20-noyabr-umumdunya-usaq-huquqlari-gunudur
- https://platform.who.int/docs/default-source/mca-documents/policy-documents/law/AZE-GBV-19-LAW-1998-aze-Law-Rights-of-the-Child.pdf
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu sehifede is davam etmekdedir Mudaxile etmeye telesmeyin Eger komek etmek isteyirsinizse ya da sehife yarimciq qalibsa sehifeni yaradan istifadeci ile elaqe qura bilersiniz Sehifenin tarixcesinde sehife uzerinde islemis istifadecilerin adlarini gore bilersiniz Redaktelerinizi menbe ve istinadlarla esaslandirmagi unutmayin Bu meqale sonuncu defe 7 gun evvel InternetArchiveBot muzakire tohfeler terefinden redakte olunub Yenile Yeniyetmelerin huquqlariYeniyetmelerin huquqlari Azerbaycan Respublikasinin Konstitusiyasina Usaq Huquqlari Beyannamesine Usaq Huquqlarina dair Konvensiyaya ve diger beynelxalq huquq normalarina uygun olaraq Azerbaycan Respublikasinda usaqlarin huquqlarini ve azadliqlarini usaqlar baresinde dovlet siyasetinin esas prinsiplerini onlarin mudafiesi sahesinde dovlet orqanlarinin diger huquqi vefiziki sexslerin vezifelerini mueyyen edir 1954 cu ilde BMT Bas Meclisi butun dunyada usaqlarin rifahinin yaxsilasdirilmasina yoneldilen fealiyyete hesr edilen bu gunu butun dunya olkelerine qeyd etmeyi meslehet gorub 1959 cu il noyabrin 20 de Bas Meclis 1989 cu ilin hemin gununde ise Usaq huquqlari haqqinda Konvensiyani qebul edib Bu munasibetle her il noyabrin 20 si Usaq Huquqlari Gunu kimi qeyd edilir Usaq huquqlari Konvensiyasi BMT terefinden qebul edilmis bir sazis olaraq dunyanin her bir yerinde yasayan usaqlara konvensiya ile mueyyen edilmis huquqlari temin edir Konvensiya usaqlarin yasamasi ve inkisafi ucun zeruri olan minimum standartlari mueyyen edir Usaq huquqlari KonvensiyasiUsaq huquqlari Konvensiyasinin 54 maddesinin her birinde ayri ayri huquqlardan danisilir Burada inkisaf huquqlari mudafie huquqlari istirak huquqlari yasamaq huquqlari ehate olunur Usaq Huquqlari Konvensiyasi dunyada 2 dovlet istisna olmaqla butun dovletler terefinden tesdiq olunmus dunya seviyyesinde en genis qebul olunmus insan huquqlari aletidir Konvensiya usaqlarin insan huquqlarinin butun novlerini mulki siyasi iqtisadi sosal ve medeni bir senedde birlesdirir Konvensiya BMT Bas Assambleyasi terefinden 20 noyabr 1989 cu il tarixinde qebul olunmus ve 1990 ci ilin sentyabrinda quvveye minmisdir Konvensiyanin 41 maddesinde 18 yasdan asagi her bir usagin insan huquqlarina hormet olunmasi ve mudafie edilmesi tesvir edilir Usaq ve yeniyetmelerin Inkisaf huququInkisaf huquqlari dedikde usaqlarin tehsil almaq oynamaq ve istirahet etmek melumat almaq ve dini huquqlari nezerde tutulur Mudafie huquqlari ise usaqlari muxtelif zorakiliq muharibeler ve usaq emeyinin istismarindan narkotik maddelerin istifadesinden qoruyur Bunlardan elave Konvensiyanin azad fikir soylemek cemiyyetde feal istirak etmek yasamaq ve bunun ucun lazimi telebatlari temin etmek huquqlari da temin edir 2 3 Usaq huquqlarinin mudafiesi sahesinde en vacib senedlerden biri olan BMT nin Usaq huquqlari Konvensiyasinda 4 1989 cu il usagin sexsiyyetinin tam ve ahengdar inkisafi ucun onun aile muhitinde qaygi sevgi ve anlasma seraitinde boyumesinin vacibliyi vurgulanir Konvensiyanin esas teleblerinden biri budur ki usaqlar baresinde heyata kecirilen butun tedbirlerde esas diqqet usaq menafelerinin daha yaxsi temin edilmesine yoneldilmelidir Dunyanin 190 olkesi mehz bu Konvensiyanin cagirislarindan ilhamlanaraq oz balaca sakinlerinin huquq ve azadliqlarini tanidi ve onlarin temini ve qorunmasi ucun daxili siyasetlerini formalasdirdilar BMT kimi moteber bir qurum dunyada usaq huquqlarinin mudafiecisi ve destekleyicisi missiyasini oz uzreine goturdu Dunyanin 190 olkesinde numayendeliyi olan BMT Usaq Fondu UNICEF diger beynelxalq qurumlarla ve hokumetlerle birlikde acliqdan zorakilqdan istismardan munaqiselerden eziyyet ceken usaqlara desteyin gosterilmesi sahesinde aktiv fealiyyet gosterir 1 yanvar 2016 ci ilden quvveye minmis ve ozunde 2030 cu iledek heyata kecirilmesi nezerede tutulan 17 qlobal meqsedi 169 hedefi eks etdiren BMT nin Dayaniqli inkisaf meqsedlerinde 5 35 hedef bilavasite usaqlarin inkisafi ile baglidir Bele ki dunyada hele de tehsil ve sehiyye xidmetlerine cixis imkani olmayan erzaq catismazligindan munaqiselerden ve boyuklerin susi istifadesinden eziyyet ceken milyonlarla usaqlar var Son 30 ilde usaq huquqlari sahesinde olkemizde heyata kecirilen tedbirler bu sahede irelileyislerin ve nailiyyetlerin elde olunmasina sebeb olmusdur Azerbaycan 1992 ci il 13 avqustda BMT nin Usaq Huquqlari haqqinda Konvensiyasini ratifikasiya etmis 1998 ci ilde Usaq huquqlari haqqinda Azerbaycan Respublikasinin Qanunu 6 qebul edilmis 2006 ci ilde Azerbaycan Respublikasinin Aile Qadin ve Usaq Problemleri uzre Dovlet Komitesi tesis edilmisdir 7 Qanunvericilik bazasinin yaradilmasi institusional inkisaf usaqlarla bagli dovlet proqramlarinin heyata kecirilmesi insan huquqlarinin bu sahesine diqqetin artdigini gosterir Olkede aparilan sosial iqtisadi islahatlar ehalimizin 1 3 ni teskil eden usaqlarin oz huquqlarindan daha genis istifade imkanlarina serait yaradir Azerbaycanda usaq huquqlarinin temin edilmesi sahesinde demek olar ki her il qebul edilen yeni huquqi senedler bu sahenin inkisafi prosesini daha da suretlendirir Usaqlarin icbari dispanserizasiyasi haqqinda 8 Usaqlarin zererli informasiyadan qorunmasi haqqinda 9 yeni qanunlarin qebul edilmesi tehsil qanunvericiliyinde saglamliq imkanliari mehdud valideynlerini itirmis ve valideyn himayesinden mehrum olmus usalqarla bagli qanunvericilikde yeni teminatlarin tesbit edilmesi sosial teminatin guclendirilmesi dovlein usaqlara olan diqqetinin neticesidir Istinadlar Arxivlenmis suret PDF 2024 07 27 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 2024 07 27 1 Arxivlenmis suret 2024 05 24 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2024 07 26 Arxivlenmis suret 2023 12 07 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2024 07 26 https family gov az store media U C5 9Faq 20h C3 BCquqlar C4 B1 20haqq C4 B1nda 20BMT 20Konvensiyas C4 B1 pdf Xarici kecidler https www unicef org azerbaijan az press release umumdunya usaqlar gunu tereqqi butun usaqlarin huquqlarinin qorunmasindan asilidir https family gov az az post 1806 20 noyabr umumdunya usaq huquqlari gunudur https platform who int docs default source mca documents policy documents law AZE GBV 19 LAW 1998 aze Law Rights of the Child pdf