Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Maliyyə böhranı (ing. financial crisis) — bir və ya bir neçə maliyyə institutunun, bazarın və ya bütövlükdə iqtisadi sistemin fəaliyyətində ciddi pozuntuların meydana gəldiyi vəziyyətdir. Kreditin əlçatanlığının azalması, aktivlərin qiymətinin sürətlə düşməsi, bankların uğursuzluğu və ümumi iqtisadi fəaliyyətin yavaşlaması ilə müşayiət olunur.
Maliyyə böhranları iqtisadiyyat və cəmiyyət üçün ciddi təsirlər yaratsa da, onların qarşısını almaq və ya təsirini azaltmaq mümkündür. Effektiv idarəetmə və koordinasiyalı yanaşma böhranların dağıdıcı təsirlərini minimuma endirə bilər.
Maliyyə böhranlarının əsas xüsusiyyətləri
Banklar və ya digər maliyyə institutları qısamüddətli öhdəliklərini yerinə yetirmək üçün kifayət qədər likvidliyə malik olmur. Səhmlər, istiqrazlar, daşınmaz əmlak kimi aktivlərin qiyməti sürətlə enir. Banklar kredit vermə fəaliyyətlərini məhdudlaşdırır, bu da bizneslər və fərdlər üçün maliyyə çətinlikləri yaradır. Əmanətçilərin pullarını banklardan çıxarması bank panikasına və maliyyə sistemində domino effektinə səbəb ola bilər.
Əsas xüsusiyyətləri
Banklar və ya digər maliyyə institutları qısamüddətli öhdəliklərini yerinə yetirmək üçün kifayət qədər likvidliyə malik olmur. Səhmlər, istiqrazlar, daşınmaz əmlak kimi aktivlərin qiyməti sürətlə enir. Banklar kredit vermə fəaliyyətlərini məhdudlaşdırır, bu da bizneslər və fərdlər üçün maliyyə çətinlikləri yaradır. Əmanətçilərin pullarını banklardan çıxarması bank panikasına və maliyyə sistemində domino effektinə səbəb ola bilər.
Səbəbləri
Bazarda müəyyən aktivlərin (məsələn, daşınmaz əmlak və ya səhmlər) qiymətləri şişirilmiş səviyyəyə çatır və qəfil çökmə ilə nəticələnir. Fərdlər, şirkətlər və ya hökumətlər tərəfindən həddindən artıq borclanma, geri ödəmə qabiliyyətsizliyi yarada bilər. Effektiv nəzarət və tənzimləmənin olmaması maliyyə institutlarının riskli davranışlarına şərait yaradır. Neft qiymətlərindəki böyük dalğalanmalar, ticarət balansının pozulması və ya valyuta böhranları maliyyə sabitliyini sarsıda bilər. Sistem əhəmiyyətli bankların uğursuzluğu domino effektinə səbəb olaraq digər maliyyə institutlarına və iqtisadiyyata mənfi təsir edə bilər. Siyasi qeyri-sabitlik və güvən itirilməsi səbəbi ilə maliyyə sisteminə güvənin azalması panika və iqtisadi fəaliyyətin zəifləməsi ilə nəticələnə bilər.
Tarixi maliyyə böhranları
- 1929-cu ilin Böyük Depressiyası — ABŞ-da fond bazarının çökməsi ilə başlayan böhran qlobal iqtisadi tənəzzülə səbəb oldu.
- 1997-ci ilin — valyuta spekulyasiyaları nəticəsində Tayland, İndoneziya və digər Asiya ölkələrinin maliyyə bazarlarında çökmələr baş verdi.
- 2008-ci il qlobal maliyyə böhranı — ABŞ-da daşınmaz əmlak bazarının çökməsi və "substandart" (ing. subprime) ipoteka böhranı qlobal maliyyə sistemində ciddi pozuntular yaratdı.
- 2020-ci ilin COVID-19 pandemiyası ilə əlaqədar böhran — pandemiyanın iqtisadi təsirləri maliyyə bazarlarında böyük çöküşlərə səbəb oldu, lakin mərkəzi bankların və hökumətlərin sürətli müdaxiləsi daha genişmiqyaslı böhranın qarşısını aldı.
İstinadlar
- de Scheemaekere, Xavier. "The epistemology of modern finance". Journal of Philosophical Economics (ingilis). II (Articles). 2009. doi:10.46298/jpe.10578. ISSN 1844-8208.
- Charles P. Kindleberger and Robert Aliber (2005), Manias, Panics, and Crashes: A History of Financial Crises, 5th ed. Wiley, ISBN .
- Luc Laeven and Fabian Valencia (2008), 'Systemic banking crises: a new database'. International Monetary Fund Working Paper 08/224.
- "What is a currency crisis, currency crisis definition and summary | TheGlobalEconomy.com". TheGlobalEconomy.com (ingilis). 2 October 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 July 2017.
- Polakow, Daniel A.; Gebbie, Tim; Flint, Emlyn. "Epistemic Limits of Empirical Finance: Causal Reductionism and Self-Reference". SSRN Electronic Journal (ingilis). 2023. arXiv:2311.16570. doi:10.2139/ssrn.4646664. ISSN 1556-5068.
- Bouchaud, Jean-Philippe. "Economics needs a scientific revolution". Nature (ingilis). 455 (7217). 2008: 1181. arXiv:0810.5306. Bibcode:2008Natur.455.1181B. doi:10.1038/4551181a. ISSN 0028-0836.
- Shin, Hyun Song. "Reflections on Northern Rock: The Bank Run that Heralded the Global Financial Crisis". Journal of Economic Perspectives. 23 (1). 1 January 2009: 101–119. doi:10.1257/jep.23.1.101.
- Peter Garber (2001), Famous First Bubbles: The Fundamentals of Early Manias. MIT Press, ISBN .
- Markus Brunnermeier (2008), 'Bubbles', in The New Palgrave Dictionary of Economics, 2nd ed.
- Cooper, Russell; John, Andrew. "Coordinating Coordination Failures in Keynesian Models" (PDF). The Quarterly Journal of Economics. 103 (3). August 1988: 441. doi:10.2307/1885539. JSTOR 1885539.
- Fratianni, Michele U.; Marchionne, Francesco. "The Role of Banks in the Subprime Financial Crisis". Review of Economic Conditions in Italy. 10 April 2009. SSRN 1383473.
- Transcript // Bill Moyers Journal. 06292007 epizod. 29 June 2007. PBS.
- J. M. Keynes (1936), The General Theory of Employment, Interest and Money, Chapter 12. (New York: Harcourt Brace and Co.).
- Price, Steve. "Real Estate and the Financial Crisis: How Turmoil in the Capital Markets is Restructuring Real Estate Finance". Real Estate Issues. 34 (2). Summer 2009: 43–44. 214013947.
- Justin Lahart. "Egg Cracks Differ In Housing, Finance Shells". Wall Street Journal. WSJ.com. 24 December 2007. 13 August 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 July 2008.
It's now conventional wisdom that a housing bubble has burst. In fact, there were two bubbles, a housing bubble and a financing bubble. Each fueled the other, but they didn't follow the same course.
Xarici keçidlər
- Financial Crises: Lessons from History. BBC, 3 September 2007.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Maliyye bohrani ing financial crisis bir ve ya bir nece maliyye institutunun bazarin ve ya butovlukde iqtisadi sistemin fealiyyetinde ciddi pozuntularin meydana geldiyi veziyyetdir Kreditin elcatanliginin azalmasi aktivlerin qiymetinin suretle dusmesi banklarin ugursuzlugu ve umumi iqtisadi fealiyyetin yavaslamasi ile musayiet olunur Maliyye bohranlari iqtisadiyyat ve cemiyyet ucun ciddi tesirler yaratsa da onlarin qarsisini almaq ve ya tesirini azaltmaq mumkundur Effektiv idareetme ve koordinasiyali yanasma bohranlarin dagidici tesirlerini minimuma endire biler Maliyye bohranlarinin esas xususiyyetleriBanklar ve ya diger maliyye institutlari qisamuddetli ohdeliklerini yerine yetirmek ucun kifayet qeder likvidliye malik olmur Sehmler istiqrazlar dasinmaz emlak kimi aktivlerin qiymeti suretle enir Banklar kredit verme fealiyyetlerini mehdudlasdirir bu da biznesler ve ferdler ucun maliyye cetinlikleri yaradir Emanetcilerin pullarini banklardan cixarmasi bank panikasina ve maliyye sisteminde domino effektine sebeb ola biler Esas xususiyyetleriBanklar ve ya diger maliyye institutlari qisamuddetli ohdeliklerini yerine yetirmek ucun kifayet qeder likvidliye malik olmur Sehmler istiqrazlar dasinmaz emlak kimi aktivlerin qiymeti suretle enir Banklar kredit verme fealiyyetlerini mehdudlasdirir bu da biznesler ve ferdler ucun maliyye cetinlikleri yaradir Emanetcilerin pullarini banklardan cixarmasi bank panikasina ve maliyye sisteminde domino effektine sebeb ola biler SebebleriBazarda mueyyen aktivlerin meselen dasinmaz emlak ve ya sehmler qiymetleri sisirilmis seviyyeye catir ve qefil cokme ile neticelenir Ferdler sirketler ve ya hokumetler terefinden heddinden artiq borclanma geri odeme qabiliyyetsizliyi yarada biler Effektiv nezaret ve tenzimlemenin olmamasi maliyye institutlarinin riskli davranislarina serait yaradir Neft qiymetlerindeki boyuk dalgalanmalar ticaret balansinin pozulmasi ve ya valyuta bohranlari maliyye sabitliyini sarsida biler Sistem ehemiyyetli banklarin ugursuzlugu domino effektine sebeb olaraq diger maliyye institutlarina ve iqtisadiyyata menfi tesir ede biler Siyasi qeyri sabitlik ve guven itirilmesi sebebi ile maliyye sistemine guvenin azalmasi panika ve iqtisadi fealiyyetin zeiflemesi ile neticelene biler Tarixi maliyye bohranlari1929 cu ilin Boyuk Depressiyasi ABS da fond bazarinin cokmesi ile baslayan bohran qlobal iqtisadi tenezzule sebeb oldu 1997 ci ilin valyuta spekulyasiyalari neticesinde Tayland Indoneziya ve diger Asiya olkelerinin maliyye bazarlarinda cokmeler bas verdi 2008 ci il qlobal maliyye bohrani ABS da dasinmaz emlak bazarinin cokmesi ve substandart ing subprime ipoteka bohrani qlobal maliyye sisteminde ciddi pozuntular yaratdi 2020 ci ilin COVID 19 pandemiyasi ile elaqedar bohran pandemiyanin iqtisadi tesirleri maliyye bazarlarinda boyuk cokuslere sebeb oldu lakin merkezi banklarin ve hokumetlerin suretli mudaxilesi daha genismiqyasli bohranin qarsisini aldi Istinadlarde Scheemaekere Xavier The epistemology of modern finance Journal of Philosophical Economics ingilis II Articles 2009 doi 10 46298 jpe 10578 ISSN 1844 8208 Charles P Kindleberger and Robert Aliber 2005 Manias Panics and Crashes A History of Financial Crises 5th ed Wiley ISBN 0 471 46714 6 Luc Laeven and Fabian Valencia 2008 Systemic banking crises a new database International Monetary Fund Working Paper 08 224 What is a currency crisis currency crisis definition and summary TheGlobalEconomy com TheGlobalEconomy com ingilis 2 October 2017 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 20 July 2017 Polakow Daniel A Gebbie Tim Flint Emlyn Epistemic Limits of Empirical Finance Causal Reductionism and Self Reference SSRN Electronic Journal ingilis 2023 arXiv 2311 16570 doi 10 2139 ssrn 4646664 ISSN 1556 5068 Bouchaud Jean Philippe Economics needs a scientific revolution Nature ingilis 455 7217 2008 1181 arXiv 0810 5306 Bibcode 2008Natur 455 1181B doi 10 1038 4551181a ISSN 0028 0836 Shin Hyun Song Reflections on Northern Rock The Bank Run that Heralded the Global Financial Crisis Journal of Economic Perspectives 23 1 1 January 2009 101 119 doi 10 1257 jep 23 1 101 Peter Garber 2001 Famous First Bubbles The Fundamentals of Early Manias MIT Press ISBN 0 262 57153 6 Markus Brunnermeier 2008 Bubbles in The New Palgrave Dictionary of Economics 2nd ed Cooper Russell John Andrew Coordinating Coordination Failures in Keynesian Models PDF The Quarterly Journal of Economics 103 3 August 1988 441 doi 10 2307 1885539 JSTOR 1885539 Fratianni Michele U Marchionne Francesco The Role of Banks in the Subprime Financial Crisis Review of Economic Conditions in Italy 10 April 2009 SSRN 1383473 Transcript Bill Moyers Journal 06292007 epizod 29 June 2007 PBS J M Keynes 1936 The General Theory of Employment Interest and Money Chapter 12 New York Harcourt Brace and Co Price Steve Real Estate and the Financial Crisis How Turmoil in the Capital Markets is Restructuring Real Estate Finance Real Estate Issues 34 2 Summer 2009 43 44 214013947 Justin Lahart Egg Cracks Differ In Housing Finance Shells Wall Street Journal WSJ com 24 December 2007 13 August 2017 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 13 July 2008 It s now conventional wisdom that a housing bubble has burst In fact there were two bubbles a housing bubble and a financing bubble Each fueled the other but they didn t follow the same course Xarici kecidlerFinancial Crises Lessons from History BBC 3 September 2007