Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
"Institutum Neronianum" (mənası – "Neron institutu") — Roma imperatoru Neronun xristianlara qarşı qanunu. Tertullian "Millətlərə" əsərində bununla bağlı məlumat verilmişdir. Onun mövcudluğu şübhə altındadır.
Zəmin
Korneli Tasitin qeydləri və sonrakı dövrün xristian ənənəsinə görə, Roma imperatoru Neron 64-cü ildə şəhərin bir hissəsini məhv edən və Roma əhalisini iqtisadi cəhətdən çökdürən Böyük Roma yanğınına görə xristianları günahlandırmışdır. Entoni A. Barrett yazmışdır ki ki, "böyük arxeoloji səylər son vaxtlar yanğın üçün yeni dəlillər ortaya çıxarıb, lakin onu kimin başlatdığını göstərə bilmir". Tasitin "Annallar"ında qeyd edilmişdir:
 | Hesabat verməkdən yaxa qurtarmaq istəyən Neron təqsirin üstünü örtmüş və iyrəncliklərinə görə nifrət edilən, xalq tərəfindən "xrestianlar" adlandırılan bir sinfə ən şiddətli işgəncələri vermişdir. Adı ondan qaynaqlanan Xrist Tiberinin hakimiyyəti dövründə prokuratorlarımızdan biri olan Ponti Pilatın əli ilə ağır cəzaya məruz qalmışdı və bu an üçün yoxlanılan ən yaramaz xurafat nəinki şərin ilk mənbəyi olan İudeyada, hətta dünyanın hər yerindən iyrənc və utancverici hər şey öz mərkəzini tapan və populyarlaşan Romada da yenidən baş qaldırmışdır. |  |
Tasitin bu qeydləri Neronun Böyük Roma yanğınına görə xristianları günahlandırmasını təsdiqləyən yeganə müstəqil dəlildir və ümumiyyətlə həqiqəti əks etdirdiyinə inanılır. Tasitin müasiri olmuş Svetoni müəllifi olduğu Neronun bioqrafiyasının XVI fəslində yazmışdır ki, "yeni və şeytani xurafata inananların sinfi olan xristianlara cəza verilmişdir". Buna baxmayaraq, o, cəzanın səbəbini göstərməmişdir.
Tarixi
Tertullian "Millətlərə" əsərində "institutum Neronianum" haqqında məlumat vermişdir. Buna görə də alimlər Neronun hakimiyyəti dövründə xristianlara qarşı qanun və ya fərman yaradılmasının mümkünlüyünü müzakirə edirlər. Fransa və Belçika alimləri, həmçinin marksistlər tarixən bu fikri dəstəkləmiş və belə bir qanunun rəsmi fərman deyil, ümumi hüququn tətbiqi olduğu irəli sürmüşdülər. Bununla belə, bu fikir mübahisə mövzusu olmuşdur, çünki "institutum Neronianum" sadəcə antixristian fəaliyyətlərini təsvir etmiş, onlar üçün hüquqi əsas verməmişdir. Bundan başqa, Tertulliandan başqa heç bir yazıçı xristianlara qarşı qanun haqqında məlumat verməmişdir.
İngiltərə akademiki Kandida Moss və Kanada tarixçisi Brent Şou bu hesabların düzgünlüyünü mübahisə etmişdir. Buna baxmayaraq, Neron dövrünün təqiblərinin həqiqətə uyğunluğu tarixçilərin böyük əksəriyyəti tərəfindən dəstəklənir. Neronun xristianları hədəf aldığı iddiasını dəstəkləyənlər Neronun xristianları yalnız mütəşəkkil şəkildə qəsdən od vurma ittihamı və ya xristianlıqla əlaqəli digər ümumi cinayətlərə görə cəzalandırdığını müzakirə edirlər.
Cozef Brayant qeyd etmişdir ki, "Neronun kütləvi edamları bir presedent yaratmışdır və bundan sonra dövlət səlahiyyətlilərinin ölüm cəzasını tətbiq etmələri üçün təqsirlənən şəxsin sadəcə xristian olması kifayət olmuşdur. Bu vəziyyət imperator Trayan və Kiçik Plininin məşhur yazışmalarında təəccüblü şəkildə təsvir edilmişdir. Bu, xristianların 110-cu ildən əvvəl də sırf xristian olduqları üçün öldürüldüyünü təsdiq etmişdir".
Qeydlər
- Məlum olan ən qədim əlyazmada "xrestianlar" mənasını daşıyan "Chrestianos" sözündəki "e" hərfi "i" hərfinə dəyişdirilmişdir. Buna görə də "Chrestianos" sözünü "xristianlar" kimi oxumaq şübhəli hesab edilir.
Mənbə
İstinadlar
- de Sainte-Croix, 1964. səh. 105–152
- Barrett, 2020. səh. 6
- Theißen, Merz, 2001. səh. 89
- Tasit. səh. 15:44
- Blom, 2019. səh. 564–581
- Meier, 1991. səh. 168–171
- Voorst, 2000
- Carrier, 2014. səh. 269
- Barnes, 1968a. səh. 34
- Sherwin-White, 1952. səh. 200
- Barnes, 1968a. səh. 35
- Moss, 2013
- Shaw, 2015. səh. 73–100
- Jones, 2017. səh. 146–152
- Jones, 2017. səh. 299–331
- Cook, 2020. səh. 237–264
- McKnight, Gupta, 2019. səh. 36
- de Sainte-Croix, 2006. səh. 105–152
- Bryant, 1993. səh. 314
Ədəbiyyat
- De de Sainte-Croix, G.E.M. "Aspects of the 'Great' Persecution". Harvard Theological Review (ingilis). 47 (2). April 1964.
- Barrett, Anthony A. Rome Is Burning: Nero and the Fire That Ended a Dynasty (ingilis). Princeton University Press. 2020. ISBN .
- Theißen, Gerd; Merz, Annette. Der historische Jesus: ein Lehrbuch (alman) (4). Vandenhoeck & Ruprecht. 2011. ISBN .
- Publi Korneli Tasit. The Annals. (məqalə). Alfred John Church, William Jackson Brodribb, Sara Bryant (ingilis) (1942). The Modern Library.
- Bryant, Joseph M. "The Sect-Church Dynamic and Christian Expansion in the Roman Empire: Persecution, Penitential Discipline, and Schism in Sociological Perspective". The British Journal of Sociology (ingilis). 44 (2). 1993: 303–339. doi:10.2307/591221. JSTOR 591221.
- Blom, Willem J. C. "Why the Testimonium Taciteum Is Authentic: A Response to Carrier". (ingilis). 73 (5). 9 October 2019. doi:10.1163/15700720-12341409.
- Meier, John P. A Marginal Jew: The roots of the problem and the person (ingilis). Doubleday. 1991. ISBN .
- Voorst, Robert Van. Jesus Outside the New Testament: An Introduction to the Ancient Evidence (ingilis). Wm. B. Eerdmans Publishing. 2000. ISBN .
- Carrier, Richard. "The prospect of a Christian interpolation in Tacitus, Annals 15.44". Vigiliae Christianae (ingilis). 68 (3). 2014-07-02. doi:10.1163/15700720-12341171.
- Barnes, T. D. "Legislation against the Christians". The Journal of Roman Studies (ingilis). 58. 1968. doi:10.2307/299693. JSTOR 299693.
- Moss, Candida. The Myth of Persecution: How Early Christians Invented a Story of Martyrdom (ingilis). HarperCollins. 2013. ISBN .
- Jones, Christopher P. "The Historicity of the Neronian Persecution: A Response to Brent Shaw". New Testament Studies (ingilis). 63 (1). 2017.
- Sherwin-White, A. N. "The Early Persecutions and Roman Law Again". The Journal of Theological Studies (ingilis). 3 (2). 1952. JSTOR 23952852.
- Cook, John Granger. "Chrestiani, Christiani, Χριστιανοί: a Second Century Anachronism?". Vigiliae Christianae (ingilis). 73 (3). 2017.
- de Sainte-Croix, G. E. M. Christian Persecution, Martyrdom, and Orthodoxy (ingilis). New York: Oxford University Press. 2006. ISBN .
- McKnight, Scot; Gupta, Nijay K. The State of New Testament Studies: A Survey of Recent Research (ingilis). Baker Academic. 2019. ISBN .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Institutum Neronianum menasi Neron institutu Roma imperatoru Neronun xristianlara qarsi qanunu Tertullian Milletlere eserinde bununla bagli melumat verilmisdir Onun movcudlugu subhe altindadir ZeminKorneli Tasitin qeydleri ve sonraki dovrun xristian enenesine gore Roma imperatoru Neron 64 cu ilde seherin bir hissesini mehv eden ve Roma ehalisini iqtisadi cehetden cokduren Boyuk Roma yanginina gore xristianlari gunahlandirmisdir Entoni A Barrett yazmisdir ki ki boyuk arxeoloji seyler son vaxtlar yangin ucun yeni deliller ortaya cixarib lakin onu kimin baslatdigini gostere bilmir Tasitin Annallar inda qeyd edilmisdir Hesabat vermekden yaxa qurtarmaq isteyen Neron teqsirin ustunu ortmus ve iyrencliklerine gore nifret edilen xalq terefinden xrestianlar adlandirilan bir sinfe en siddetli isgenceleri vermisdir Adi ondan qaynaqlanan Xrist Tiberinin hakimiyyeti dovrunde prokuratorlarimizdan biri olan Ponti Pilatin eli ile agir cezaya meruz qalmisdi ve bu an ucun yoxlanilan en yaramaz xurafat neinki serin ilk menbeyi olan Iudeyada hetta dunyanin her yerinden iyrenc ve utancverici her sey oz merkezini tapan ve populyarlasan Romada da yeniden bas qaldirmisdir Tasitin bu qeydleri Neronun Boyuk Roma yanginina gore xristianlari gunahlandirmasini tesdiqleyen yegane musteqil delildir ve umumiyyetle heqiqeti eks etdirdiyine inanilir Tasitin muasiri olmus Svetoni muellifi oldugu Neronun bioqrafiyasinin XVI feslinde yazmisdir ki yeni ve seytani xurafata inananlarin sinfi olan xristianlara ceza verilmisdir Buna baxmayaraq o cezanin sebebini gostermemisdir TarixiTertullian Milletlere eserinde institutum Neronianum haqqinda melumat vermisdir Buna gore de alimler Neronun hakimiyyeti dovrunde xristianlara qarsi qanun ve ya ferman yaradilmasinin mumkunluyunu muzakire edirler Fransa ve Belcika alimleri hemcinin marksistler tarixen bu fikri desteklemis ve bele bir qanunun resmi ferman deyil umumi huququn tetbiqi oldugu ireli surmusduler Bununla bele bu fikir mubahise movzusu olmusdur cunki institutum Neronianum sadece antixristian fealiyyetlerini tesvir etmis onlar ucun huquqi esas vermemisdir Bundan basqa Tertulliandan basqa hec bir yazici xristianlara qarsi qanun haqqinda melumat vermemisdir Ingiltere akademiki Kandida Moss ve Kanada tarixcisi Brent Sou bu hesablarin duzgunluyunu mubahise etmisdir Buna baxmayaraq Neron dovrunun teqiblerinin heqiqete uygunlugu tarixcilerin boyuk ekseriyyeti terefinden desteklenir Neronun xristianlari hedef aldigi iddiasini destekleyenler Neronun xristianlari yalniz mutesekkil sekilde qesden od vurma ittihami ve ya xristianliqla elaqeli diger umumi cinayetlere gore cezalandirdigini muzakire edirler Cozef Brayant qeyd etmisdir ki Neronun kutlevi edamlari bir presedent yaratmisdir ve bundan sonra dovlet selahiyyetlilerinin olum cezasini tetbiq etmeleri ucun teqsirlenen sexsin sadece xristian olmasi kifayet olmusdur Bu veziyyet imperator Trayan ve Kicik Plininin meshur yazismalarinda teeccublu sekilde tesvir edilmisdir Bu xristianlarin 110 cu ilden evvel de sirf xristian olduqlari ucun oldurulduyunu tesdiq etmisdir QeydlerMelum olan en qedim elyazmada xrestianlar menasini dasiyan Chrestianos sozundeki e herfi i herfine deyisdirilmisdir Buna gore de Chrestianos sozunu xristianlar kimi oxumaq subheli hesab edilir MenbeIstinadlar de Sainte Croix 1964 seh 105 152 Barrett 2020 seh 6 Theissen Merz 2001 seh 89 Tasit seh 15 44 Blom 2019 seh 564 581 Meier 1991 seh 168 171 Voorst 2000 Carrier 2014 seh 269 Barnes 1968a seh 34 Sherwin White 1952 seh 200 Barnes 1968a seh 35 Moss 2013 Shaw 2015 seh 73 100 Jones 2017 seh 146 152 Jones 2017 seh 299 331 Cook 2020 seh 237 264 McKnight Gupta 2019 seh 36 de Sainte Croix 2006 seh 105 152 Bryant 1993 seh 314 Edebiyyat De de Sainte Croix G E M Aspects of the Great Persecution Harvard Theological Review ingilis 47 2 April 1964 Barrett Anthony A Rome Is Burning Nero and the Fire That Ended a Dynasty ingilis Princeton University Press 2020 ISBN 978 0691172316 Theissen Gerd Merz Annette Der historische Jesus ein Lehrbuch alman 4 Vandenhoeck amp Ruprecht 2011 ISBN 3525521987 Publi Korneli Tasit The Annals meqale Alfred John Church William Jackson Brodribb Sara Bryant ingilis 1942 The Modern Library Bryant Joseph M The Sect Church Dynamic and Christian Expansion in the Roman Empire Persecution Penitential Discipline and Schism in Sociological Perspective The British Journal of Sociology ingilis 44 2 1993 303 339 doi 10 2307 591221 JSTOR 591221 Blom Willem J C Why the Testimonium Taciteum Is Authentic A Response to Carrier ingilis 73 5 9 October 2019 doi 10 1163 15700720 12341409 Meier John P A Marginal Jew The roots of the problem and the person ingilis Doubleday 1991 ISBN 978 0 385 26425 9 Voorst Robert Van Jesus Outside the New Testament An Introduction to the Ancient Evidence ingilis Wm B Eerdmans Publishing 2000 ISBN 978 0 8028 4368 5 Carrier Richard The prospect of a Christian interpolation in Tacitus Annals 15 44 Vigiliae Christianae ingilis 68 3 2014 07 02 doi 10 1163 15700720 12341171 Barnes T D Legislation against the Christians The Journal of Roman Studies ingilis 58 1968 doi 10 2307 299693 JSTOR 299693 Moss Candida The Myth of Persecution How Early Christians Invented a Story of Martyrdom ingilis HarperCollins 2013 ISBN 978 0 06 210452 6 Jones Christopher P The Historicity of the Neronian Persecution A Response to Brent Shaw New Testament Studies ingilis 63 1 2017 Sherwin White A N The Early Persecutions and Roman Law Again The Journal of Theological Studies ingilis 3 2 1952 JSTOR 23952852 Cook John Granger Chrestiani Christiani Xristianoi a Second Century Anachronism Vigiliae Christianae ingilis 73 3 2017 de Sainte Croix G E M Christian Persecution Martyrdom and Orthodoxy ingilis New York Oxford University Press 2006 ISBN 0 19 927812 1 McKnight Scot Gupta Nijay K The State of New Testament Studies A Survey of Recent Research ingilis Baker Academic 2019 ISBN 978 1 4934 1980 7